زیر سقف آسمان

ساعت پنج و نیم آغاز خواهد شد. شرکت به‌صورت آنلاین قابل انحام است و البته نیاز به ثبت نام دارد.👆👆👆

♦️اندیشه‌های دکتر شریعتی و تعجیل خلایق / ۲

✍ حسن محدثی‌ی گیلوایی
۶ آذر ۱۴۰۳


🔸نقد کوتاه حسن محدثی به نوشته‌ی دکتر احسان شریعتی:

توجیه خوبی نیست از دکتر احسان شریعتی برای کارهای دکتر شریعتی. اگر دکتر شریعتی درنیافت که کار اش چه اثری ممکن است داشته باشد، این ضعف فکری‌ی بزرگی برای او محسوب می‌شود. نمی‌توانیم مساله را با "تعجیل" خلق توضیح بدهیم و مقصر را تعجیل خلایق بدانیم. خود متفکر می‌بایست امکان تحقق "تعجیل" کذایی را هم لحاظ می‌کرد.


🔸پاسخ دکتر احسان شریعتی به محدثی:

در پاسخ به نقد ایشان باید گفت :
"تعجیل" نسل ما "توجیه"گر سوءبرداشت از پیام شریعتی نمی‌شود؛ اما چنانکه "نتیجه‌گرایان" در حوزه اخلاق می‌گویند: ظرفیت سوءبرداشت را هم باید در خود حرف لحاظ و الحاق کرد. اما آنچه ما را به "سوء" بودن برداشت‌های گوناگون از شریعتی دلالت می‌کند ضدونقیض بودن این برداشت‌ها است که نشان می‌دهد همزمان نمی‌توانسته اند درست باشند، اما می‌توانند همزمان جملگی نادرست باشند! برای نمونه، پیام شریعتی نمی‌توانسته در آن واحد هم مبلغ انقلاب قهرآمیز تلقی شده و هم متهم به اهمال و امتناع در کار مبارزه مسلحانه بوده باشد؛ و قس علی هذا ...

https://t.me/Dr_ehsanshariati/2570

#علی_شریعتی
#احسان_شریعتی
#سیدمحمود_نجاتی_حسینی

@NewHasanMohaddesi

♦️اندیشه‌های دکتر شریعتی و تعجیل خلایق /۱

✍ حسن محدثی‌ی گیلوایی
۶ آذر ۱۴۰۳


🔻توضیح: دکتر سیدمحمود نجاتی‌ی حسینی دوست عزیز و ارج‌مند ام متن زیر را از آقای دکتر احسان شریعتی برای من فرستاد و من نکته‌ای در مقام نقد نوشتم. اکنون پاسخ دکتر احسان شریعتی‌ی عزیز را برای من فرستاده اند. همه را یک‌جا منتشر می‌کنم.



🔸متن آغازین دکتر احسان شریعتی در باره‌ی دکتر علی‌ی شریعتی:

✍️ احسان شریعتی

🖊 «شمعی همچنان روشن»

@sokhanranihaa
یادمانِ ۹۱مین زادروزِ معلم (شریعتی‌مزینانی‌علی، شمع)

در سالیادِ آموزگاری که واپسین(یا نخستین) آموزه‌اش «توحیدِ» سه آرمانِ «عدالت» و «آزادی»(عقلانیتِ انتقادیِ اجتماعی) و «عرفان»(همبستگیِ معنویتِ فردی و اخلاقِ جمعی) بود، در برابرِ «تثلیثِ» «زر»(استثمار)، «زور»(استبداد)، و به‌ویژه «تزویر»(«استحمار»، کلید-واژهٔ برساختهٔ خودِ او)، و در یک کلام «استضعاف»(محروم‌سازی و بی‌بهرگی از ثروت، قدرت و دانش). مصداق‌های این آموزهٔ عام و «جهان‌روا» را اما، در زمانه و زمینهٔ خویش(«اینجا و اکنون»، hic et nunc، «جغرافیای(تاریخی)سخن»)، در ضرورتِ مبارزه با، از سویی در سطحِ درونی-فرهنگی-سیاسی، تصلبِ سنت یا ارتجاع و استبدادِ دینی و سیاسی می‌یافت و در سطحِ برونیِ جهانی، در مناسباتِ نواستعماری و نظامِ بازار سرمایه و سلطهٔ سلاح-صنعت و ایدئولوژیِ «جهان-لاتینی-سازی»(به‌تعبیرِ ژاک دریدا، «موندیا-لاتینی-زاسیون» Mondialatinasation به‌جایِ Globalisation، زیرا ما در «جهان» می‌زییم و نه فقط بر «کرهٔ» زمین).

به‌رغمِ تحلیل و تشخیصِ(دیاگنوستیک) مهمِ آن معلم، مبنی بر عمده بودنِ تضاد با «استحمار»(کهنه و نو)، و ضرورتِ در پیش گرفتن و پیمودنِ مشی و مسیرِ طولانیِ «آگاهی‌بخشیِ» رهایی‌بخش، اکثریتِ جامعهٔ «مخاطبِ» وی(و به‌ویژه نسلِ جوانِ دانش‌جو)، که در عطشِ رهایی شتابِ عمل سیاسی را ترجیح می‌داد، نه تنها پیامِ اصلیِ او را نشنید که از خودِ او «معلمِ انقلابی» ساخت که به تعبیرِ میشل فوکو، دو روند یا رویه داشت و رَویّه‌ای که به‌تدریج حاکم شد و «نهضت» را به «نظام» بدل ساخت، یاد و نام و راه و رسمِ آن معلم‌ها را کنار گذاشت و حذف کرد! این «تعجیل» اما موجبِ چه «تأخیر»های راهبردی در مسیرِ تحققِ «توسعهٔ پایدار و موزون» (یعنی «پیشرفتِ» متناسب با مقتضیاتِ زیست‌بومی، میراثِ فرهنگی، و عدالتِ اجتماعی) و همچنین، تعمیق و رشدِ آگاهی‌‌ها و تجربه‌هایِ علمی-فنی و سیاسی و مدنی و هنری و...، گردید؟ از یکسو بحران‌های تو-در-تویِ کنونی(ناشی از سوءمدیریت منابع طبیعی و انسانی و بویژه در سپهرِ اخلاقی، بحرانِ منبعث از قشری‌گری و انجمادِ فکری شبه‌مذهبیِ سنتی-بنیادگرایانه)، و از دیگر سو، درخششِ دستآوردهایِ علمی-فنی و فکری-هنری جامعهٔ مدنیِ ما در جهان، نیازمندِ نقدوبررسی همه‌جانبه  و مستقلِ دیگری است.

و اما میراثِ آن معلم، تا آنجا که به تداومِ راهِ اندیشهٔ او در این‌جا-و-‌اکنون مربوط می‌شود، و نماد و نمودِ آن را از جمله می‌توان در کوششِ طیف و خانوادهٔ فکریِ «نوشریعتی» دید، می‌بایست از میان نوشته‌های موسوم به «اسلامیاتِ» او، به روشِ «ساخت‌گشایانهٔ» وی در پیرایش‌گری و نوزاییِ دین‌شناختی و یزدان‌شناسیِ رهایی‌بخش در نقدِ بنیادگرایی سنتی و متصلب؛ و در اجتماعیات بر جهت‌گیری سوسیال-دموکراتیک رادیکالِ در جامعه‌شناسی تاریخی او؛ و در «کویریات» بر انسان‌شناسیِ وجودی-شهودی و عرفانِ اگزیستانسیال و پسامدرنِ او (در برابرِ تصوفِ سنتی و «عرفانِ نظریِ» «وحدت-وجودی»)، اشاره و تاکید کرد.

در همین حال، حملاتِ و تهاجمِ تبلیغاتیِ سازمان‌یافته با سرمایه‌گذاری معلوم از سوی دوستدارانِ افراطیِ «اقتصادِ بازار» و «جهانی‌سازی» و «اندیشهٔ‌ واحد»، در کنارِ رؤیاپردازانِ شاهنشاهی یا امپراطوریِ ایرانشهری-نوصفوی، و اینهمه، در پناه شریعت‌مدارانِ ولاییِ حاکم و پشتیبانیِ حامیانِ نظمِ کهن، علیهِ شخصِ شریعتی(ad hominem) و نه آراء او، دیگر نشان زنده و «خطرناک» بودن «آثارِ» او پس از قریب به نیم قرن از «درگذشتِ طبیعی» و حذفِ او در نظام های سابق و لاحق است و همهٔ این نشان‌ها، شاهد بر این که آن «شمع»، فراسویِ همهٔ «نفرین‌ها و آفرین‌ها»، همچنان روشن است!

***
#شریعتی_علی_زاد_روز
#زر_و_زور_و_تزویر
#احسان_شریعتی

 

.
🆔 @sokhanranihaa
🆔 @Dr_ehsanshariati
🆑 #کانال‌سخنرانی‌ها

#علی_شریعتی
#احسان_شریعتی
#سیدمحمود_نجاتی_حسینی


@NewHasanMohaddesi

♦️فرق شریعتیست به‌هنگام و شریعتیست با تاخیر

✍حسن محدثی‌ی گیلوایی
۵ آذر ۱۴۰۳

شریعتیست یعنی کسی که تعلق زیادی به افکار علی‌ی شریعتی دارد و به هر نحو می‌خواهد از افکار او و آن‌چه او کرده است، دفاع کند. اشکال شریعتیست بودن در چیست؟ اشکال اش این است که شریعتی نیز مثل همه‌ی ما آدم است و برخی از کارها و افکار او می‌تواند اشتباه باشد. شریعتیست نمی‌تواند نقدهایی که خطاهای او را برملا می‌سازد، تحمل کند.

اما شریعتیست‌ها چند دسته اند و تنوع دارند. از نظر زمانی می‌توان ان‌ها را به دو دسته تقسیم کرد: شریعتیست به‌هنگام و شریعتیست با تاخیر. شریعتیست به‌هنگام کسی است که در دوره‌ی غلبه‌ی گفتمانی‌ی علی‌ی شریعتی و در زمانی که ایده‌ئولوژی‌ی اسلام‌گرایی در اوج خود بوده و هنوز ایران جامعه‌ای دینی بوده و فرهنگ دینی بر جامعه مسلط بوده است، طرف‌دار سرسخت و همه‌جانبه‌ی شریعتی شده است. بنابراین، می‌توان با او تا حد زیادی هم‌دلی کرد؛ زیرا او در چنین جهانی به‌دنیا آمده و جامعه‌پذیر شده و تحت تاثیر قرار گرفته است. به هر حال، آدمی است و تحت تاثیر فرهنگ مسلط و شرایط اجتماعی‌ای که در آن زیست می‌کند، قرار می‌گیرد.

اما شریعتیست با تاخیر کسی است که در عصری که دیگر گفتمان فکری‌ی شریعتی و ایده‌ئولوژی‌ی اسلام‌گرایی مسلط نیست و فرهنگ دینی دیگر غلبه ندارد و بل‌که جامعه وارد عصر پسادینی‌ی خود شده و ثمرات ایده‌یولوژی‌ی اسلام‌گرایی برای بسیاری آشکار شده است، به نظام فکری‌ی شریعتی سخت باورمند است و می‌خواهد به هر نحو از آن دفاع کند؛ ولو با توهین به منتقدان شریعتی.

هادی حکیم شفایی نمونه‌ی یک شریعتیست با تاخیر است. او مرا به گزینشی کار کردن متهم می‌کند؛ در حالی که یک کتاب و ده‌ها مقاله در باره‌ی شریعتی نوشته ام و در بیست سال پیش کتابی در نقد شریعتی نگاشته ام که هنوز پاسخی از شریعتیست‌ها دریافت نکرده است.

این شریعتیست با تاخیر مرا متهم به گزینشی بودن می‌کند و از من انتظار دارد آیت‌الله خمینی را نقد کنم نه شریعتی را، اما حتا اشاره‌ای به تمجیدهای علی‌ی شریعتی از آیت‌الله خمینی نمی‌کند و نمی‌گوید که شریعتی چنان شیفته‌ی آیت‌الله خمینی بوده که در باره‌ی او شعر سروده است.

شاید من باید مقاله‌ای بنویسم تحت عنوان خمینی در آثار شریعتی و تقدیم اش کنم به این شریعتیست با تاخیر. او از من می‌خواهد هم‌دلانه در باره‌ی شریعتی سخن بگویم و خامه‌ی تیز ناقدانه را وانهم. او از شجاعت شریعتی در سخن گفتن در باره‌ی اسطوره‌های دینی سخن می‌گوید و نمی‌تواند بحث از اسطوره‌پردازی‌های شریعتی را تاب آورد. اگر کار شریعتی شجاعانه بود، پس چه‌گونه باید از کار احمد کسروی سخن گفت که دهه‌ها جلوتر از شریعتی کار نقادی را آغاز کرده بود؟

🔸پس‌نوشت: لازم است اضافه کنم که قصد من از نقد آرای علی‌ی شریعتی تحقیر و تخفیف او نیست. منظور از نقد این است که ما با اندیشه‌های عقلانی و روش‌های عقلانی و منطقی و با هدف‌گذاری‌های عینی‌تر و بدون اسطوره‌سازی و اسطوره‌پردازی است که می‌توانیم جامعه‌ی مطلوب‌تری بسازیم. از این رو، نقد اندیشه‌های متفکران پیشین امری ضروری است. ما با تربیت انسان‌های عقلانی و بدون اسطوره‌سازی می‌توانیم انسانی‌تر و عقلانی‌تر زیست کنیم.


🔻شعر دکتر علی شریعتی در باره‌ی آیت‌الله خمینی
http://www.imam-khomeini.ir/fa/k1/%D8%B3%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C/s7/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF/n2534/%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF_%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C
#نقد
#علی_شریعتی
#حکیم_شفایی
#نوسازی_اسطوره
#مقاومت_مقابل_نقد
#شریعتیست_به‌هنگام
#شریعتیست_با_تاخیر

@NewHasanMohaddesi

🔸🔸🔸بازخورد🔸🔸🔸

♦️علی شریعتی

✍دکتر عبدالمجید الهامی
۳ آذر ۱۴۰۳

   چرا برخی به دکترشریعتی می تازند و او را یک شیعه غالی یا وهابی افراطی و گروهی یک اسلام گرای ناب و عده ای او را یک ملی گرای رادیکال و برخی یک روشنفکر سلفی یا متجدد انقلابی و یا شاعر و چریک می نامند.

بیش از۴۰سال از درگذشت دکترعلی شریعتی می گذرد وتمام جناح ها چه اصلاح طلب واصولگرا، چه انقلابی ویا ملی گرا یاملی مذهبی، یاد ونام او را گرامی می دارند بی گمان دراینکه شریعتی به بخشی از هویت تاریخی ما بدل شده است،شکی نیست.

نام شریعتی در این سالهای بعد از انقلاب برمدارس،خیابان ها و سر در دانشگاهها و بیمارستانها می درخشد.اما بعد از چهل سال این پرسش وجود دارد که شریعتی کی بود و کیست وچرا برخی از روشنفکران ولایه های اجتماعی بر او می تازند.اماسوال کلیدی اینجاست که چرا بر او می تازید مگرشماها چه چیزهایی را پیش بینی می کردیدکه شریعتی نکرد. اگرنیت برسرخوردگی خودتان و زدن دکتر باشددیگرچه می ماند.
در هنگامه انقلاب هیچگاه فکر نمی کردم که زمانی دردفاع از شریعتی باید اقدام کرد وبه این پرسش پاسخ گویم که شریعتی کی بود وچه می گفت. ولی بعد از چهل سال انصاف تاریخ نگاری زمان ومکان تاریخ حوادث و رویدادهای دوران معاصر و از باب وظیفه ذکر و یادی از شریعتی،و زاد روز او را تبریک بگویم. فی الواقع دکتر روشنفکر با هوش پر مطالعه و پر کارزمانه خویش بودوبا عمرکوتاه خویش تجارب ارزنده ای کسب کرد.
عیارشریعتی برای مبارزه درراه عقیده، ابوذر، عمار،میثم تمار بودوتا زمانیکه ازدنیارفت راه انها را ادامه داد.ابوذربرای اوقهرمانی که سراسر پایبند به اصولش بود،وهرگز این قهرمان درراه عقیده اش لغزش نکرد.ابوذر کسی که در خانه اش نانی نبودولی هرگزباشمشیر آخته اش برمردم نشورید. آن روزگارانی که بازار مسلحانه و ترورانقلابی گرم بود.شریعتی،بر خلاف انقلابیون چریکی نمی گوید،علیه آنکسی که باعث فقر شما شده،شمشیر بکشید.برای شریعتی زندگی ابوذر مجسم و مجسمه او بود وی به صراحت می گوید درد و عشق و ارمانم ابوذر است.

  دکتر شریعتی یک انقلابی که رنج را به جان میخردتاخشم رادرخود پرورش دهد.او یک انقلابی بود، علیه اشرافیت واغنیا ذهن جوال اوپرازواقعیت بودو سبک زندگی و رفت،آمد و گپ،گفت،او همچون کشکول یک درویش پراز گوهر وتجربه ناب تاریخی بود.بدون شک شریعتی روشنفکری باهوش هنرمند و نویسنده وگوینده ظریفی بودکه تمامی زندگیش فریادبرسر اشرافیت بود.

  دکتر شریعتی دراصل یک احیاگر دینی بود‌‌.تا یک اصلاحگر دینی، در واقع او اصلاح را در احیا جستجو می کرد.حرکت پیامبر اسلام را یک روش اعتدال وانصاف در جهان اسلام قلمداد میکرد،که با کمترین خون ریزی و خشونت پیروز شد.
دکتر شهید طبقه اشراف رافریبکار،دروغگو،غرض ورز،تزویرگر،خودخواه،شکم پرست،محافظه کار،بی خیال،عافیت طلب،که دررا برروی همه چیز می بندد.او در نامه ای به احسان فرزندش مینویسدبرای پروازوبه اوج رسیدن دوبال داشته باش ؛یک بال همچون ابوذروبال دیگر همچون مولانا.

  شریعتی را معلم شهید خوانده اندکه درراه میهن وآرمان انسانی والهی شهید شد.درواقع به مهارت شریعتی درتابو سازی ازواژگان بایدآفرین گفت شریعتی واژه های اشرافیت ونفرت از بورژوازی راچنان بکارمی بردکه گویی معادل کفر و فسق و فجورند،وازاصحاب پیامبرو مجاهدان ومهاجران وانصار بصورت پارتیزانهای انقلابی چنان سخن میگویدکه گویی ازایات الهی هست.

  آرا و نظرات دکتر علی شریعتی و کتابهای او قریب به پنجاه سال در اعداد پرشمار در نزد قاطبه قشر باسواد وحتی جامع مردم عادی ایران مورد رونق و وثوق و استقبال است ودر طول این سالها حتی با اینکه قریب به چهل سال شهید بزرگوار در صحنه حضور ندارد اما آرا ونظرات او مورد استقبال دانشجویان و در تضارب آرا است.
کتب پر بار او حتی مرزهای ملی ما را گشوده به اقصی نقاط این کره خاکی بدون هیچ گونه حامی مالی از سوی سازمانی یا اهل او در بین قشر باسواد کشورهای جهان مورد استقبال و پذیرفته است.

  آرا و کتب شریعتی در صحنه ای اجتماعی و نزد قاطبه با سوادان و عامه مردم مورد شناسایی است و مورد وثوق و تاثیری گذار بر اقشار مردم است. آرای این شارح احیاگر دین در بین مردم وقشر روشنفکر چنان وجاهت دارد که بعضی از جوانان بخاطر دلبستگی به نظرات او حاضرند نیمی ازعمر جوانی خود را در زندان یا محروم از جامعه بگذرانند،بعد هم مصر وپایه کار این تعهد به آرا وافکار او باشند.فکر نمی کنم که این قصه برای اشخاص دیگر صادق باشد.

  روشنفکر ونظریه پرداز باید در کف جامعه باشد نه در درون خانه شیشه ای که از جامعه بدور است. روشنفکر ونظریه پرداز باید قصه پرآب و تاب ملتی را بگوید نه ترشحات ذهن خود را بتراود و فکر بکند که حرفی زده است. به باورم شریعتی شارح درد جامعه زمانه خود بود و هست اقبال جوانان در پنج دهه گذشته مصداق و تصدیق این امر است
@majidelhami_nazar

@NewHasanMohaddesi

🔸🔸🔸بازخورد🔸🔸🔸


سلام استاد جناب دکتر محدثی عزیز
احتراما

از نظرات صائب جنابعالی بهره‌ها می‌برم در این مدت هفت سالی که با نظرات و نوشته‌های شما آشنا شدم و بعضا هم از همان ابتداء در کانال خود از آنان استفاده کرده ام. واقعا برای طالبین مفید و ضروری است.

نوشته شما راجع به دکتر شریعتی دیدم و لذت بردم که آدمی در عین حال که به الگوها و معلمین خود ارادت دارند اما الینه انان نیستند. اتفاقا نقد افکار و نطرات شریعتی لازم هست و این عمل به رشد و فهم ایده‌های در بین نسل جوان یاری می رساند.

از این باب بنده با اجازه نوشتی که سالها پیش نگارش نمودم لا تقدیم می کنم تا نطر شما چه باشد.

ببخشید از اینکه متصدع اوقات شدم
ارادت

✍[دکتر سید عبدالمجید الهامی]
۳ آذز ۱۴۰۳


🔻محدثی: شما بزرگ‌وار اید استاد عزیز! آن‌چه آورده اید، ریشه در لطف شما دارد. سپاس‌گزار و قدردان ام!
👇👇👇

#علی_شریعتی
#دکتر_الهامی
@NewHasanMohaddesi