انجمن جامعه شناسی ایران

#یادداشت_روز
🔸چرا زیرساخت و تولید ناکافی شد؟

دکتر حمزه نوذری

چرا اوضاع زیرساخت کشور بسامان نیست و دچار مشکل شده است؟
بحران‌های اقتصادی و کمبود برق و گاز را که دامن‌گیر کشور شده است، چگونه می‌توان توضیح داد؟
مسئله ناکافی‌بودن انرژی و بحران‌های اقتصادی، صنعتی و محیط زیست را چگونه می‌توان تبیین کرد؟
آیا مسئله آن‌گونه که برخی معتقدند از ابتدای دهه 1380 و با به قدرت رسیدن دولت‌های نهم و دهم شکل گرفت یا مسئله را باید عمیق‌تر و قبل از دهه 1380 درک کرد.
آیا از درون سنت جامعه‌شناسی می‌توان چارچوبی برای تحلیل وضعیت نابسامان صنعت و ناکافی‌بودن زیرساخت‌ها ارائه کرد؟ گاهی گفته می‌شود مسئله و بحران زمانی آغاز شد که رویکرد دولت به سمت نولیبرالیسم کشیده شد و سیاست‌های نولیبرالیسم در کشور رقم خورد.
گروهی معتقدند مسئله ناترازی و چالش تأمین گاز و برق ریشه در هدایت اقتصاد از طرف دولت یا همان اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده و مسئله قیمت دارد.
در این نوشتار می‌کوشم از زاویه متفاوتی مسئله ناترازی‌ها و کمبود‌ها در زیرساخت را توضیح دهم.

ادامه این یادداشت را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی از فرهنگ و فرهیختگی حمایت کنید

#یادداشت_روز
🔸از برج عاج تا میدان: تأملی بر جامعه‌شناسی پیوندی

سمانه کوهستانی- دانش آموخته مقطع دکتری جامعه شناسی فرهنگی-دانشگاه گیلان

جامعه‌شناسی، علمی است که به تحلیل و بررسی عملکردهای مردم، جامعه و زندگی روزمره معطوف است. اما گاه این علم، به‌ویژه در قالب دانشگاهی‌اش، درگیر مفاهیم پیچیده و انتزاعی و ایدئولوژی‌های سفارشی می‌شود و از زندگی روزمره فاصله می‌گیرد.
این شکاف بین دانش جامعه‌شناسی و جامعه‌ای که باید از این علم بهره گیرد، یکی از مهم‌ترین چالش‌های این علم در دوران معاصر است. از یک‌سو، جامعه‌شناسی دانشگاهی به دلیل تأکید بر روش‌های علمی و نظریه‌پردازی، فرصت‌هایی بی‌نظیری را برای تحلیل ساختارها و روابط اجتماعی فراهم کرده است.
از سوی دیگر، جامعه‌شناسی مردم‌مدار، با نزدیکی به مسائل روزمره و تلاش برای تبدیل بینش جامعه‌شناختی، ابزاری برای تغییر اجتماعی، خواستار بازگشت جامعه‌شناسی به زندگی مردم است.
اما آیا می‌توان شکاف میان این دو رویکرد به جامعه‌شناسی را کاهش داد؟
برای پاسخ به این پرسش، مفهوم «جامعه‌شناسی پیوندی» را پیشنهاد می‌کنم. جامعه‌شناسی پیوندی، رویکردی است که تلاش می‌کند تا بین دانشگاه و جامعه پل بزند. این رویکرد، نه به انکار عمق علمی جامعه‌شناسی دانشگاهی می‌پردازد و نه به ساده‌سازی بیش از حد دانش جامعه‌شناختی؛ بلکه بر آن است که جامعه‌شناسی را به ابزاری زنده و پویا برای تحلیل و تغییر جامعه تبدیل نماید.

ادامه این یادداشت را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی از فرهنگ و فرهیختگی حمایت کنید

💢گزارش نشست سیاست خانواده در ایران، بی‌اعتنا به علوم اجتماعی

11 آذرماه 1403

فاطمه موسوی ویایه

در ایران اوایل قرن بیستم مساله جمعیت و جایگاه زنان مورد بحث بود. گفتمان افزایش بهداشت و کاهش نرخ مرگ و میر کودکان از یک طرف و ترویج الگوهای خانوادگی غربی که برای زن نقشی فراتر از ابزار تولید فرزند قائل بود از سوی دیگر، مسأله زن را تبدیل به بخشی از گفتمان روشنفکری و نوسازی جامعه ایران کرده بود و موضوع مقالات متعددی در عصر پهلوی اول بود. البته که در نهایت قانون خانواده مصوب ۱۳۱۰ به جز یک ماده درباره محدودیت سنی برای ازدواج دختران مطابق شرع بود.

اما مجادله درباره «مساله زن» پایان نیافت و در دهه چهل بار دیگر مطرح شد، تصویب قانون خانواده جدید و برابرتر در ۱۳۴۶ ه.ش به مجادلات پایان نداد.
کتاب حقوق زن در اسلام مطهری مجموعه مقالاتی است که در همین مجادله بر سر مواد قانونی نوشته شده است. تلاش برای گذر کردن از دوگانه زن سنتی/ زن غربزده و ارائه الگوی سوم زنانگی ادامه یافت.
دو هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قبل از همه‌پرسی جمهوری اسلامی، این قانون ملغی شد.
در سال ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی، قانون تشکیل خانواده و تحکیم و تعالی آن را تصویب کرد که اصول کلی آن بعدتر در سیاست‌های کلی خانواده و قانون خانواده ۱۳۹۲ تکرار شدند.
این قوانین رویکرد محافظه‌کارانه داشتند و خانواده مردسالار را بازتولید می‌کردند.

ادامه این گزارش را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی، از فرهنگ‌ و فرهیختگی حمایت کنید

💢گزارش نشست تحول مردانگی از قاجار تا انقلاب اسلامی

23 آبانماه 1403

فاطمه موسوی ویایه 
مردانگی چیست؟ مجموعه‌ای از ارزش‌ها، هنجارها، رفتارها و نقش‌های اجتماعی قابل انتظار از جنس مذکر که زنانه نیست. در حقیقت مردانگی با نفی زنانگی خود را تعریف می‌کند. فمینیست‌ها بین جنس و جنسیت تمایز گذاشتند و گفتند گونه انسان مانند سایر پستانداران دو نوع مذکر و مونث دارد اما آنچه زنانگی و مردانگی دانسته می‌شود امور طبیعی نیستند بلکه برساخت اجتماعی‌اند و چون برساخت اجتماعی و در حال تغییر و تحول هستند از این رو می‌توان در تاریخ اجتماعی الگوهای متفاوت مردانگی و زنانگی را تشخیص داد.
 مردانگی یکی از نظام‌های سلطه است. کانل الگوهای روابط قدرت بین مردانگی و زنانگی در سراسر جامعه را نظم جنسیتی می‌نامد که بر اساس تعامل سه ساختار به وجود می‌آید: کار (تقسیم جنسی کار در خانه و بازار کار)، قدرت (اقتدار، خشونت، ایدئولوژی در نهادها و دولت) و تعلق روانی (مناسبات شخصی، خانوادگی/ جنسی).

کانل توضیح می‌دهد که اساس نظم جنسیتی فرودستی زنان است و همه نهادها و روابط اجتماعی بر این اساس سامان یافته است. اما همه مردان جایگاه یکسانی ندارند.
در رأس سلسله مراتب جنسیت، مردانگی هژمونیک قرار دارد که با اقتدار، قدرت جسمانی و ناهمجنس‌گرایی مشخص می‌شود.
در مرحلۀ بعدی قدرت، مردانگی همدست قرار دارد که مردان این رده خصوصیات برجسته مردانگی هژمونیک را ندارند ولی به اشکال مختلف (مانند توانمندی سیاسی، نابرابری فرصت، ارتقای شغلی و دستمزدها در بازار کار و کار خانگی بی‌مزد زنان) از نظام پدرسالاری سود می‌برند


ادامه این گزارش را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی، از فرهنگ‌ و فرهیختگی حمایت کنید

💢گزارش نشست چالش‌های عمده‌ی اجتماعی ایران

20 آذرماه 1403

نشست جامعه‌شناسی و پژوهش در مورد «چالش‌های عمده‌ی اجتماعی ایران» با سخن‌رانی، دکتر تقی آزاد ارمکی عصر روز سه‌شنبه (بیستم آذرماه) در دانشگاه فرهنگیان علامه طباطبایی خرم‌آباد برگزار شد.

در این نشست که با همکاری انجمن جامعه­شناسی استان، پژوهشکده تعلیم و تربیت و دانشگاه فرهنگیان برگزار گردید، ابتدا حسن اسماعیل­زاده رییس انجمن جامعه­ شناسی(دفتر لرستان) و رییس پژوهشکده تعلیم و تربیت استان در سخنانی با خیر مقدم به کلیه اساتید، دانشجویان و علاقمندان، روز دانشجو، روز علوم اجتماعی و هفته پژوهش را را تبریک گفت. وی گفت: بیش از دو دهه از فعالیت انجمن می‌گذرد و در ده سال گذشته همیشه از فعال‌ترین دفاتر انجمن در سطح کشور و فعال‌ترین انجمن علمی در سطح استان بوده است.
وی هدف انجمن جامعه­ شناسی استان را فراهم آوردن بستر لازم برای استفاده از دانش جامعه­شناسی در حل مسائل اجتماعی و نهادینه کردن و به تبع آن درونی کردن نگرش علمی به پدیده‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در بین همه افراد به ویژه مسئولین دانست و اشاره کرد که انجمن در کنار کنشگری علمی، کنشگری مدنی را همواره مد نظر قرار داده است.
وی با اشاره به ارتباط مستمر بین پژوهشکده تعلیم و تربیت با انجمن جامعه­شناسی ابراز امیدواری کرد که این دو نهاد علمی در آینده نیز به فعالیت­های علمی و فرهنگی مشترک خود ادامه خواهند داد.

ادامه این گزارش را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی، از فرهنگ‌ و فرهیختگی حمایت کنید

#یادداشت_روز
🔸سلام بر یلدا نماد "با هم بودگی" در فرهنگ ایرانی

اسدالله نقدی

فرهنگ ایرانی سرشار از مناسک و مناسبت های فاخر و شاخص بویژه در سازگاری خردمندانه با طبیعت است: نوروز،یلدا، سیزده بدر و مهرگان و....
یلدا سنتی چند هزار ساله و نماد احترام فرهنگ ایرانیان از هر قوم، زبان و فرهنگ به رابطه طبیعت ،گردش ایام و اهمیت با هم بودن و شادی و سرور و روشنائی در فردای طولانی ترین شب سیاه سال و امید به تولد دوباره خورشید، نور و امید
ابوریحان بیرونی یلدا را "میلاد اکبر" دانسته و در باره آن نوشته است: «اولین روز از دی‌ماه را خرم روز یا خُره روز می‌نامند. خور روز یعنی روز خورشید؛ روز تولد خورشید که شکست ناپذیر است.
و یکی از روزهای چهارگانه جشن‌های دیگان (هم نام شدن روز و ماه) است.»

ایرانیان از روزگاران دور دو چله داشتند چله زمستان و چله تابستان که نخستین آنها از تیر آغاز می شد.و هر چله خود به دو بخش چله بزرگ و کوچک تقسیم می‌شد.تا در نهایت چله تابستان به شهریور و فصل برداشت خرمن و وفور محصول،نعمت و برکت ختم می‌شد و چله زمستان نهایتاً به نوروز و آمدن بهار.

یلدا تلاقی آذر(نماد آتش و روشنی)و دی (نماد دیو تاریکی) است. و شروع کاستن از درازای شب و افزونی روشنای روز. دی چو آغاز شود اگرچه با سوز و سرماست و ننه سرما هم با خود سختی و مشقت به همراه داشت اما در عین زمان نویدبخش حرکت به سمت تعادل روز و شب در پایان زمستان و نوروز است


ادامه این یادداشت را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران
با حمایت انجمن جامعه شناسی از فرهنگ و فرهیختگی حمایت کنید