♦️برخی اسناد محرمانه در باره‌ی یک‌سان‌سازی‌ی فرهنگی و اجتماعی در عصر پهلوی /۱
وزارت داخلە
حکومت کردستان
(۷ اسفند ۱۳۱۰، محرمانە است)
مقام محترم وزارت جلیلە داخلە دامت شوکتە
اطلاعا بە عرض می‌رساند کە در کردستان فقط در مدارس و ادارات دولتی زبان فارسی صحبت می‌شود ولی در تمام بلوکات و اطراف و حتی اهالی شهر بین مردم زبان کردی محاورە می‌شود... برای اینکە در آتیە تمام اهالی مجبور بە تکلم زبان فارسی معمولی شوند ایجاد مدارس متعددە در بلوکات و شهر و فرستادن معلمین مرکزی است کە در نتیجە‌ی تربیت اساسی بعدا بە هیچ‌وجە آشنا بە زبان کردی نباشند.
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۰/۷۷٦۳
محرمانە و مستقیم(۲۵ دی ۱۳۱۲)
وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
بە هیچ‌وجە معلم و مستخدم کرد در مدارس کردستان استخدام نگردند و کسانی کە مشغول می‌باشند بە نقاط دیگر خارج از کردستان منتقل گردند... تا بتوان معلمین نسبتا لایق مسن را از یزد و اصفهان و فارس و تهران بە کردستان منتقل نمود... در صورتی کە موارد فوق مطمح نظر قرار گیرد، رجا واثق است کە معارف در ظرف مدت دە سال بتواند روح وطن‌پرستی (ایران‌پرستی) را در ساکنین کردستان تقویت و نیز زبان عمومی را تبدیل بە فارسی نمود...
سازمان اسناد ملی، شناسە‌ی سند ۲۹۷/۳۳۳٨٨
محرمانە(۲۱ تیر ۱۳۱۳)
ریاست محترمە دفتر مخصوص شاهنشاهی
در موقع سرکشی بە دبستان‌های ساوجبلاغ مکری اهمیت سیاسی و جغرافیایی این محل بسیار جالب توجە گردید... سکنەی آن همە کردزبان هستند کە هم از حیث زبان و هم از حیث مذهب و عادات با سایر سکنەی ایرانی‌نژاد فرق دارند. سزاوار است کە اقدامات جدی در این ناحیە بە عمل آید تا سکنە‌اش "بە هر قیمت" بە ایرانیت خالص استحالە شوند... برای انجام این مقصود آنچە تکلیف وزارت معارف است آن است کە بر تعداد دبستان‌های آن افزودە و در آتیە‌ی نزدیک یک دبیرستان نیز در آنجا افتتاح نمایند بە شرط آنکە آموزگاران هم از آغاز همە فارس‌زبان باشند. این بندە دستور دادم کە معلمین کردزبان را تغییر دهند...
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۲٤٤٦٨
محرمانە مستقیم(یک اسفند ۱۳۱۳)
وزارت جنگ
وزارت جلیلە معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
قدغن اکید شود معلمین ترک و کردزبان در مدارس ایالتی و ولایاتی کە اهالی آنجا ترک یا کردزبان هستند تدریس نکنند و اساسا تکلم زبان ترک و کرد در ایران هر چە زودتر متروک گردد.
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۳۳۹۷۷
۱۳۱۳
فرماندە تیپ مستقل خوزستان
ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی
در منطقەی خوزستان نظر بە اینکە قسمت مهمی از عشایر بە زبان عربی تکلم می‌نمایند... هر چە زودتر زبان فارسی در بین عشایر عمومیت یافتە... اصولا بە وسیلە‌ی تاسیس دبستان‌های مکفی بایستی اطفال و جوانان عشایر را فارسی‌زبان نمود...
انتخاب مدیران و معلمان مجرب با حقوق کافی برای دبستان‌های مزبور، عامل مهمی است کە علاوە بر تدریس، روی اصل ملیت و برطرف نمودن زبان عربی التفات مستقضی نمایند...
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۳۳۹۷۷
ادارە معارف و اوقاف کردستان
گزارش جشن هزارەی فردوسی(۲۵ مهر ۱۳۱٤)
در شب‌های ۱٨ و ۱۹ ... از طرف نمایندە‌ی معارف و دو نفر از اعضای معارف کنفرانس‌هایی راجع بە موارد زیر برگزار شد: اتحاد و استقلال زبان و لزوم برطرف کردن زبان‌های فرعی ایران از قبیل کردی، لری، ترکی و غیرە...
سازمان اسناد ملی، شناسە سند ۲۹۷/۲٨۷۵۳
۱٨ بهمن ۱۳۰۷
وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
ادارە معارف و اوقاف آذربایجان
آقای مدیر مدرسەی دارالمعلمین
آقای ملکی مفتش ادارە هم بە یک نفر از شاگردان مدرسه توبیخا اخطار کردەاند کە چرا ترکی حرف می‌زنید مگر از طرف بە شما قدغن نکردەاند... روز یکشنبە هم از ادارە با تلفون بە مدرسە اطلاع دادەاند کە شاگرد مزبور را توبیخ و ملامت نمائید... در موقعی کە صلاح بدانید تمام شاگردان را در حیاط جمع کردە و اکیدا اخطار لازم را بنمائید.
۱٨ خرداد ۱۳۰٨
هیات اکتورال آیینە‌ی عبرت
اخیرا رئیس معارف آذربایجان بە عنوان آنکە نمایش‌ها باید بە زبان فارسی باشد اجازەی تهیە‌ی نمایش را ندادە و بدین‌وسیلە مانع پیشرفت خدمت دستە‌ی اکتورال آیینە‌ی عبرت می‌باشد...
هیات مدیرە‌ی آینە‌ی عبرت
۹ بهمن ۱۳۱۹
محرمانە
ادارە فرهنگ قزوین
وزارت فرهنگ - ادارە کل نگارش
محترما استحضار می‌رساند کە آیا این ادارە در مورد نمایشنامەهایی کە بە زبان ترکی تهیە و بە زبان ترکی نیز نمایش دادە می‌شود چە وظیفە دارد و چنانچە تصویب اینگونه پیس‌ها مخالف مقررات و نبایستی اجازە صادر نمود مراتب را اعلام فرمایند معروض می‌دارد.
رئیس فرهنگ قزوین، حسینعلی اکبرنیا
#زبان_ترکی
#زبان_کردی
#زبان_ارمنی
#حکومت_پهلوی
#انحصارگرایی_زبانی
#یک‌سان‌سازی_فزهنگی
#یک‌سان‌سازی_اجتماعی
@NewHasanMohaddesi
وزارت داخلە
حکومت کردستان
(۷ اسفند ۱۳۱۰، محرمانە است)
مقام محترم وزارت جلیلە داخلە دامت شوکتە
اطلاعا بە عرض می‌رساند کە در کردستان فقط در مدارس و ادارات دولتی زبان فارسی صحبت می‌شود ولی در تمام بلوکات و اطراف و حتی اهالی شهر بین مردم زبان کردی محاورە می‌شود... برای اینکە در آتیە تمام اهالی مجبور بە تکلم زبان فارسی معمولی شوند ایجاد مدارس متعددە در بلوکات و شهر و فرستادن معلمین مرکزی است کە در نتیجە‌ی تربیت اساسی بعدا بە هیچ‌وجە آشنا بە زبان کردی نباشند.
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۰/۷۷٦۳
محرمانە و مستقیم(۲۵ دی ۱۳۱۲)
وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
بە هیچ‌وجە معلم و مستخدم کرد در مدارس کردستان استخدام نگردند و کسانی کە مشغول می‌باشند بە نقاط دیگر خارج از کردستان منتقل گردند... تا بتوان معلمین نسبتا لایق مسن را از یزد و اصفهان و فارس و تهران بە کردستان منتقل نمود... در صورتی کە موارد فوق مطمح نظر قرار گیرد، رجا واثق است کە معارف در ظرف مدت دە سال بتواند روح وطن‌پرستی (ایران‌پرستی) را در ساکنین کردستان تقویت و نیز زبان عمومی را تبدیل بە فارسی نمود...
سازمان اسناد ملی، شناسە‌ی سند ۲۹۷/۳۳۳٨٨
محرمانە(۲۱ تیر ۱۳۱۳)
ریاست محترمە دفتر مخصوص شاهنشاهی
در موقع سرکشی بە دبستان‌های ساوجبلاغ مکری اهمیت سیاسی و جغرافیایی این محل بسیار جالب توجە گردید... سکنەی آن همە کردزبان هستند کە هم از حیث زبان و هم از حیث مذهب و عادات با سایر سکنەی ایرانی‌نژاد فرق دارند. سزاوار است کە اقدامات جدی در این ناحیە بە عمل آید تا سکنە‌اش "بە هر قیمت" بە ایرانیت خالص استحالە شوند... برای انجام این مقصود آنچە تکلیف وزارت معارف است آن است کە بر تعداد دبستان‌های آن افزودە و در آتیە‌ی نزدیک یک دبیرستان نیز در آنجا افتتاح نمایند بە شرط آنکە آموزگاران هم از آغاز همە فارس‌زبان باشند. این بندە دستور دادم کە معلمین کردزبان را تغییر دهند...
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۲٤٤٦٨
محرمانە مستقیم(یک اسفند ۱۳۱۳)
وزارت جنگ
وزارت جلیلە معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
قدغن اکید شود معلمین ترک و کردزبان در مدارس ایالتی و ولایاتی کە اهالی آنجا ترک یا کردزبان هستند تدریس نکنند و اساسا تکلم زبان ترک و کرد در ایران هر چە زودتر متروک گردد.
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۳۳۹۷۷
۱۳۱۳
فرماندە تیپ مستقل خوزستان
ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی
در منطقەی خوزستان نظر بە اینکە قسمت مهمی از عشایر بە زبان عربی تکلم می‌نمایند... هر چە زودتر زبان فارسی در بین عشایر عمومیت یافتە... اصولا بە وسیلە‌ی تاسیس دبستان‌های مکفی بایستی اطفال و جوانان عشایر را فارسی‌زبان نمود...
انتخاب مدیران و معلمان مجرب با حقوق کافی برای دبستان‌های مزبور، عامل مهمی است کە علاوە بر تدریس، روی اصل ملیت و برطرف نمودن زبان عربی التفات مستقضی نمایند...
سازمان اسناد ملی، شمارە سند ۲۹۷/۳۳۹۷۷
ادارە معارف و اوقاف کردستان
گزارش جشن هزارەی فردوسی(۲۵ مهر ۱۳۱٤)
در شب‌های ۱٨ و ۱۹ ... از طرف نمایندە‌ی معارف و دو نفر از اعضای معارف کنفرانس‌هایی راجع بە موارد زیر برگزار شد: اتحاد و استقلال زبان و لزوم برطرف کردن زبان‌های فرعی ایران از قبیل کردی، لری، ترکی و غیرە...
سازمان اسناد ملی، شناسە سند ۲۹۷/۲٨۷۵۳
۱٨ بهمن ۱۳۰۷
وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفە
ادارە معارف و اوقاف آذربایجان
آقای مدیر مدرسەی دارالمعلمین
آقای ملکی مفتش ادارە هم بە یک نفر از شاگردان مدرسه توبیخا اخطار کردەاند کە چرا ترکی حرف می‌زنید مگر از طرف بە شما قدغن نکردەاند... روز یکشنبە هم از ادارە با تلفون بە مدرسە اطلاع دادەاند کە شاگرد مزبور را توبیخ و ملامت نمائید... در موقعی کە صلاح بدانید تمام شاگردان را در حیاط جمع کردە و اکیدا اخطار لازم را بنمائید.
۱٨ خرداد ۱۳۰٨
هیات اکتورال آیینە‌ی عبرت
اخیرا رئیس معارف آذربایجان بە عنوان آنکە نمایش‌ها باید بە زبان فارسی باشد اجازەی تهیە‌ی نمایش را ندادە و بدین‌وسیلە مانع پیشرفت خدمت دستە‌ی اکتورال آیینە‌ی عبرت می‌باشد...
هیات مدیرە‌ی آینە‌ی عبرت
۹ بهمن ۱۳۱۹
محرمانە
ادارە فرهنگ قزوین
وزارت فرهنگ - ادارە کل نگارش
محترما استحضار می‌رساند کە آیا این ادارە در مورد نمایشنامەهایی کە بە زبان ترکی تهیە و بە زبان ترکی نیز نمایش دادە می‌شود چە وظیفە دارد و چنانچە تصویب اینگونه پیس‌ها مخالف مقررات و نبایستی اجازە صادر نمود مراتب را اعلام فرمایند معروض می‌دارد.
رئیس فرهنگ قزوین، حسینعلی اکبرنیا
#زبان_ترکی
#زبان_کردی
#زبان_ارمنی
#حکومت_پهلوی
#انحصارگرایی_زبانی
#یک‌سان‌سازی_فزهنگی
#یک‌سان‌سازی_اجتماعی
@NewHasanMohaddesi