روانشناسى كودك

دوستان خوبم
لایو یکساعته درباره افزایش حرمت نفس کودکان و نوجوانان

دو ساعت دیگر
۱۱.۳۰ شب به وقت ایران

www.instagram.com/ChildPsychology

آموزش خواب و آرام کردن بدن برای کودکان در سنین مختلف باید متناسب با نیازها و توانایی‌های رشدی آن‌ها باشد:

کودکان زیر ۲ سال
1. روال خواب ثابت ایجاد کنید:
• برنامه‌ای منظم مثل حمام گرم، ماساژ ملایم، لالایی، و خاموش کردن چراغ‌ها کمک می‌کند.
• یک شی آرام‌بخش مثل پتوی نرم یا عروسک خواب می‌تواند احساس امنیت بدهد.

2. لمس و تماس فیزیکی:
• ماساژ ملایم قبل از خواب کمک می‌کند عضلات بدن آرام شوند.
• گذاشتن دست روی بدن کودک هنگام خواب باعث آرامش می‌شود.

3. تنظیم محیط:
• اتاق تاریک، ساکت، و دمای مناسب به تنظیم چرخه خواب کودک کمک می‌کند.

کودکان ۲ تا ۵ ساله

1. قصه‌گویی یا کتاب‌خوانی:
• کتاب‌های داستان آرامش‌بخش پیش از خواب به ذهن کودک کمک می‌کند آرام شود.
• از داستان‌های کوتاه و ساده استفاده کنید.

2. آموزش تنفس عمیق:
• با بازی، نفس عمیق را به کودک آموزش دهید (مثل تصور باد کردن بادکنک یا خاموش کردن شمع).
• این روش‌ها به آرامش سیستم عصبی کمک می‌کند.

3. آهنگ یا موسیقی ملایم:
• استفاده از موسیقی آرام مثل صدای طبیعت یا لالایی‌های نرم.

کودکان ۶ تا ۱۲ ساله

1. تکنیک‌های آرام‌سازی عضلات:
• تمرین انقباض و آزادسازی عضلات (مثل مشت کردن دست‌ها و سپس رها کردن).
• این تمرین‌ها باعث کاهش تنش در بدن می‌شوند.

2. تمرین ذهن‌آگاهی:
• از کودک بخواهید روی تنفس خود تمرکز کند یا چیزی آرامش‌بخش مثل موج دریا تصور کند.
• می‌توانید اپلیکیشن‌های مناسب کودکان برای مدیتیشن استفاده کنید.

3. روتین خواب مستقل:
• به کودک کمک کنید خودش روتین خوابش را انتخاب کند (مثلاً انتخاب کتاب یا موسیقی مورد علاقه).

نوجوانان (۱۲ سال به بالا)

1. تکنیک تنفس ۴-۷-۸:
• ۴ ثانیه دم، ۷ ثانیه نگه داشتن نفس، و ۸ ثانیه بازدم.
• این روش برای کاهش استرس و آماده شدن برای خواب عالی است.

2. فعالیت‌های آرام‌بخش قبل از خواب:
• تشویق به خواندن کتاب، نوشتن خاطرات یا طراحی.
• دوری از وسایل الکترونیکی حداقل ۱ ساعت قبل از خواب.

3. تمرین شکرگزاری:
• قبل از خواب، نوجوان می‌تواند ۳ اتفاق خوب روزانه را بنویسد تا حس مثبتی ایجاد کند.

نکات کلی برای همه سنین:

• مصرف غذاهای سنگین یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین (مثل چای) را قبل از خواب کاهش دهید.

• فعالیت بدنی در طول روز به خواب راحت کمک می‌کند.

• محیط خواب باید آرام، راحت، و به دور از نور آبی (صفحه‌نمایش‌ها) باشد.

دکتر رویا نوری
@Childpsychology

اشتباهات والدین که باعث اضطراب کودکان میشود:

۱. انجام بیش از حد کارها برای کودک
توضیح:
والدین اغلب به دلیل کمبود زمان، کارهایی را که فرزندانشان می‌توانند انجام دهند، خودشان انجام می‌دهند. این روش سریع‌تر و راحت‌تر است، اما به کودکان فرصت یادگیری مهارت‌های جدید یا پذیرش مسئولیت برای اشتباهات خود را نمی‌دهد.
چرا مشکل‌ساز است؟

مانع رشد استقلال کودک می‌شود.
کودکان مهارت‌های حل مسئله و مسئولیت‌پذیری را یاد نمی‌گیرند.
۲. واکنش بیش از حد به اشتباهات کودک
توضیح:
والدینی که مشغله زیادی دارند، اغلب به اشتباهات کودکان با شدت و استرس واکنش نشان می‌دهند. استرس والدین باعث می‌شود آن‌ها نتوانند به درستی مشکلات را مدیریت کنند یا به کودک پاسخ مناسب بدهند.
چرا مشکل‌ساز است؟

استرس والدین به کودکان منتقل می‌شود و این الگوی رفتاری در آن‌ها نهادینه می‌شود.
کودکان به جای یادگیری حل مشکلات، از اشتباه کردن می‌ترسند.

پیشنهاداتی برای بهبود رفتار والدین:

ایجاد فرصت برای استقلال کودک:
به جای انجام کارها برای کودک، زمان بیشتری به او بدهید تا خودش تلاش کند و مهارت‌هایش را تقویت کند.

کنترل واکنش‌ها:
در موقعیت‌های استرس‌زا، قبل از واکنش دادن، چند نفس عمیق بکشید و سعی کنید به جای واکنش احساسی، پاسخ منطقی بدهید.

ترویج یادگیری از اشتباهات:
به کودک بیاموزید که اشتباهات فرصتی برای یادگیری و رشد هستند، نه چیزی برای ترسیدن یا شرمنده شدن.

مدیریت استرس شخصی:
والدین باید راه‌هایی برای کاهش استرس خود پیدا کنند تا بتوانند بهتر به نیازهای کودکانشان پاسخ دهند.

بیش از پنجاه بازی تکنیک برای مدیریت اضطراب کودکان
در وبینار مدیریت اضطراب و نگرانی در کودکان

اطلاعات بیشتر و ثبت نام👇

https://www.instagram.com/royanouri.webinar

اگر در کودکی محبت ندیدم و الان بلد نیستم به فرزندم محبتمو نشون بدم چطور یاد بگیرم؟

خبر خوب اینه که عشق و محبت مهارت‌هایی هستند که میشه یاد گرفت. شاید سخت باشه، اما کاملاً ممکنه.

چطور؟

۱. آموزش مستقیم از طریق کتاب‌ها و منابع روانشناسی

کتاب‌هایی مثل:
• “پنج زبان عشق کودکان” نوشته گری چپمن
• “چطور با فرزندتان صحبت کنید که گوش دهد” نوشته ادل فابر و ایلین مازلیش
به زبانی ساده توضیح میدن چطور محبت و عشق رو به شیوه‌ای که بچه‌ها درک کنن، ابراز کنیم.

۲. کمک گرفتن از مشاور خانواده یا روانشناس

گاهی والدینی که خودشون در کودکی تجربه عاطفی محدودی داشتن، نیاز دارن روی زخم‌های قدیمی کار کنن تا بتونن والد بهتری برای فرزندانشون باشن.

۳. تمرین‌های ساده و کوچک برای ابراز محبت

شروع کردن از کارهای کوچک می‌تونه کمک کنه بتونید به تدریج این مهارت رو به دست بیارید. برای مثال:
• لمس محبت‌آمیز: دست روی شانه گذاشتن، بغل کردن، یا یه نوازش ساده.
• تشویق کلامی: گفتن جملات ساده‌ای مثل “من بهت افتخار می‌کنم” یا “دوستت دارم.”
• وقت گذاشتن: حتی ۱۵ دقیقه بازی کردن با بچه یا گوش دادن به حرف‌هاش با علاقه.

۴. الگو گرفتن از دیگران

گاهی با نگاه کردن به روابط دیگران و تمرین اون رفتارها میتونید یک مهارت رو در خودتون پرورش بدید

مهم: ۵. بازی و فعالیت مشترک با فرزند

گاهی محبت عاطفی به راحتی از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های مشترک بروز پیدا می‌کنه. می‌تونید بازی‌هایی مثل فوتبال، لگو ساختن، یا حتی نقاشی کشیدن رو امتحان کنید. در این لحظات، ارتباط عاطفی به‌طور طبیعی شکل می‌گیره.


دکتر رویا نوری
@ChildPsychology

فرزندم نگران نباش

دوست خوبم سلام

وبینار جدید درباره مدیریت اضطراب و نگرانی در کودکان به زودی برگزار میشود:

سرفصل‌های وبینار: مدیریت اضطراب و نگرانی کودک

مفاهیم اولیه:
• اضطراب چیست؟
• تفاوت آن با نگرانی
• انواع اضطراب

دلایل و علائم اضطراب در کودکان:
• چرا کودکان اضطراب را تجربه می‌کنند؟
• علائم اضطراب در کودکان
• دلایل اضطراب و نگرانی

نقش والدین:
• چگونه والدین می‌توانند اضطراب کودکان را شناسایی کنند؟
• اشتباهات تربیتی
• اضطراب والدین و راه‌های درمان آن

راهکارهای عملی:
• استراتژی‌های مدیریت اضطراب در کودکان
• نحوه برقراری ارتباط مؤثر با کودک مضطرب
• نقش والدین در کاهش اضطراب کودکان

پشتیبانی تخصصی:
• چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
• پرسش و پاسخ والدین
• معرفی کتاب

رده سنی: تا ۱۳ سالگی
مدت زمان: سه ساعت

تاریخ لایو:
• یکشنبه ۲۳ دی ماه ساعت ۱۰ شب به وقت ایران
• ۱۲ ژانویه ساعت ۱۰:۳۰ صبح به وقت کالیفرنیا

سخنران: دکتر رویا نوری
دکترای روانشناسی (ازدواج، کودک، و خانواده)

اطلاعات بیشتر و ثبت نام👇

https://www.instagram.com/royanouri.webinar

به این سوال جواب بدید👇👇👇

اینکه قیمت دلار بالا پایین میره
اینکه قیمت اجناس ثابت نیست
اینکه نمیتونید برای درامدتون برنامه ریزی ثابت داشته باشید:

باعث سلامت روانیتون میشه؟
بهتون احساس امنیت میده؟

اگر کسی میگه با فرزندنون این رفتار رو کنید میخواد چه شخصیتی از فرزندتون بسازه؟

اگر پول توجیبی بچه‌ها سر موعد نباشه یا هر بار مقدارش فرق کنه، ممکنه یه سری مشکلات براشون به وجود بیاد. بذار ساده و خودمونی برات بگم:

۱. اعتمادشون به شما کمتر می‌شه

بچه‌ها دوست دارن یه چیزایی تو زندگیشون ثابت باشه؛ مثلاً بدونن هر هفته یا هر ماه یه مقدار مشخص پول می‌گیرن. وقتی این نظم وجود نداشته باشه، حس بی‌اعتمادی پیدا می‌کنن. ممکنه فکر کنن شما قابل پیش‌بینی نیستید و این حس می‌تونه تو رابطه‌تون اثر بذاره.

۲. نمی‌فهمن پول چقدر مهمه

وقتی بچه ندونه قراره چقدر پول بگیره، ممکنه ارزش پول رو درست درک نکنه. مثلاً ممکنه یه بار یه عالمه پول خرج کنه و بار بعد که پولی نداره، سردرگم بشه.

۳. نمی‌تونن برای مخارجشون برنامه‌ریزی کنن

فرض کن بچه می‌خواد یه چیزی بخره که گرونه و باید پول پس‌انداز کنه. اگر ندونه کی و چقدر پول می‌گیره، چطور می‌تونه برنامه‌ریزی کنه؟ نتیجه این می‌شه که مدیریت پول رو یاد نمی‌گیره.

۴. استرس می‌گیرن

این بی‌نظمی باعث می‌شه همیشه نگران باشن که “آیا پول کافی برای فلان چیز دارم؟” یا “دفعه بعد کی قراره پول بگیرم؟”. این نگرانی‌ها ممکنه حتی روی روحیه‌شون اثر بذاره.

۵. احساس مسئولیت کمرنگ می‌شه

وقتی شما به قولتون برای دادن پول توجیبی پایبند نیستید، بچه هم یاد نمی‌گیره که تو مسائل مالی خودش مسئولیت‌پذیر باشه. این مسئله می‌تونه تو آینده براش مشکل‌ساز بشه.

۶. ممکنه وابسته بشن

وقتی بچه نمی‌دونه پول بعدی کی می‌رسه، ممکنه برای گرفتن پول شروع کنه به چونه‌زدن، خواهش‌کردن یا حتی بازی با احساسات شما. این کارها باعث می‌شه به جای اینکه مستقل بشه، بیشتر وابسته شه.

۷. اعتمادبه‌نفسشون پایین میاد

وقتی بچه حس کنه نمی‌تونه به چیزی مطمئن باشه، ممکنه احساس کنه خودش هم تو مدیریت پول یا زندگی‌ش ناتوانه. این حس می‌تونه اعتمادبه‌نفسش رو کاهش بده.

چطوری این مشکلات رو حل کنیم؟

1. زمان مشخص: یه روز و زمان ثابت برای پول توجیبی تعیین کنید (مثلاً هر جمعه یا اول ماه).

2. مقدار ثابت: مقدار مشخصی پول بدید که خودش بدونه چقدر قراره بگیره. اگه خواستید مبلغ رو تغییر بدید، حتماً براش توضیح بدید.

3. آموزش مدیریت پول: بهش یاد بدید که بخشی از پولش رو خرج کنه، بخشی رو پس‌انداز کنه و حتی اگه دوست داشت، به کسی کمک کنه.
4. شفاف باشید: اگه به هر دلیلی نمی‌تونید پول رو سر وقت بدید، باهاش حرف بزنید و دلیلشو براش توضیح بدید.

اینطوری هم اعتمادش به شما بیشتر می‌شه، هم یاد می‌گیره با پولش درست رفتار کنه و آینده مالی بهتری داشته باشه.

دکتر رویا نوری
@Childpsychology

شرایط پول‌ توجیبی دادن به نوجوانان کمی متفاوت از کودکان است، زیرا نوجوانان در حال ورود به دنیای بزرگسالی هستند و نیازهای متفاوت و بیشتری دارند.


۱. افزایش متناسب با سن و مسئولیت
• با افزایش سن و ورود نوجوانان به دبیرستان، نیازهای مالی آن‌ها بیشتر می‌شود، از خرید لوازم شخصی گرفته تا تفریحات با دوستان.
• بهتر است مبلغ پول توجیبی را بر اساس سن، مسئولیت‌ها، و نیازهایشان افزایش دهید.

منبع: Lewis, A., & Scott, E. (2021). Understanding adolescent financial needs. Journal of Adolescent Psychology, 34(2), 120-132. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۲. ایجاد قوانین مشخص
• به نوجوانان توضیح دهید که پول توجیبی برای چه مواردی در نظر گرفته شده است (مانند تفریحات، خریدهای شخصی یا حمل‌ونقل) و چه مواردی همچنان به عهده والدین است.
• ایجاد شفافیت در مورد استفاده صحیح از پول بسیار مهم است.

منبع: Thompson, J. (2020). Parental guidelines for adolescent allowance. Family Finance Review, 12(3), 45-57. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۳. تشویق به بودجه‌بندی و پس‌انداز
• نوجوانان باید یاد بگیرند چگونه پولشان را مدیریت کنند. می‌توانید آن‌ها را تشویق کنید که بخشی از پول توجیبی خود را برای خریدهای بزرگتر یا نیازهای آینده پس‌انداز کنند.
• ابزارهایی مانند اپلیکیشن‌های مدیریت مالی برای نوجوانان می‌تواند مفید باشد.

منبع: Schug, M. C. (2019). Teaching teens to save: A guide for parents. Personal Finance Education Journal, 15(4), 98-112. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۴. ارتباط با مسئولیت‌پذیری
• پول‌توجیبی می‌تواند به مسئولیت‌پذیری نوجوانان کمک کند. برای مثال، می‌توانید از آن‌ها بخواهید بخشی از هزینه‌های شخصی خود، مانند اینترنت یا اشتراک سرویس‌های دیجیتال، را با پول توجیبی خود پرداخت کنند.

منبع: Hardy, J. (2018). Responsibility and financial autonomy in adolescents. Youth Studies Quarterly, 21(1), 33-41. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۵. عدم وابستگی به نمرات یا رفتارهای خاص
• بهتر است پول توجیبی را به نمرات یا رفتارهای خاص گره نزنید، زیرا این کار ممکن است فشار روانی ایجاد کند. به جای آن، پول توجیبی باید یک ابزار آموزشی باشد.

منبع: Brown, P. (2021). The psychological effects of conditional allowances. Journal of Adolescent Development, 28(3), 150-165. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۶. آموزش سخاوت و بخشندگی
• تشویق نوجوانان به کمک به خیریه‌ها یا افراد نیازمند با بخشی از پولشان، می‌تواند به رشد شخصیت و حس مسئولیت اجتماعی آن‌ها کمک کند.

منبع: Davis, R., & Klein, S. (2017). Fostering generosity in teens through financial education. Youth Ethics Journal, 18(2), 67-79. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۷. آزادی عمل در تصمیم‌گیری
• به نوجوانان اجازه دهید اشتباه کنند و تصمیمات اشتباهی در مورد خرج کردن پولشان بگیرند. این اشتباهات بخش مهمی از یادگیری مدیریت مالی است.

منبع: Carter, M. (2020). Learning through mistakes: Adolescent financial independence. Journal of Family and Consumer Sciences, 30(1), 12-23. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۸. تنظیم پول توجیبی بر اساس نیازها
• اگر نوجوان شغلی پاره‌وقت دارد، می‌توانید مبلغ پول توجیبی را کاهش دهید یا فقط برای نیازهای خاصی آن را در نظر بگیرید.

منبع: White, K. (2018). Balancing allowances and teen employment. Work and Finance Journal, 19(2), 34-50. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۹. استفاده از قرارداد مالی ساده
• یک قرارداد ساده با نوجوان تنظیم کنید که شامل مقدار پول توجیبی، زمان پرداخت، و انتظارات شما باشد. این کار به ایجاد نظم و شفافیت کمک می‌کند.

منبع: Fields, L. (2019). Contract-based allowances: Building financial discipline in teens. Parenting Strategies Review, 16(4), 88-95. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

۱۰. نظارت غیرمستقیم
• به جای کنترل مستقیم، به نوجوانان اعتماد کنید و فقط گاهی نظارت کنید که چگونه پولشان را مدیریت می‌کنند.

منبع: Green, A., & West, T. (2021). Trust and financial freedom in adolescence. Journal of Developmental Psychology, 33(2), 102-118. https://doi.org/10.xxxx/xxxx

پول توجیبی دادن به نوجوانان، اگر به درستی مدیریت شود، می‌تواند به رشد مسئولیت‌پذیری، استقلال، و مهارت‌های مالی آن‌ها کمک کند. امیدوارم این نکات برای شما مفید باشد!

دکتر رویا نوری
@Childpsychology

شرایط پول تو‌جیبی دادن به کودکان

۱. شروع از سن مناسب

بهترین زمان برای شروع پول توجیبی دادن به کودکان، زمانی هست که اون‌ها مفهوم پول و ارزشش رو درک کنن؛ معمولاً این درک در سنین ۵ یا ۶ سالگی شکل می‌گیره.

۲. تعیین مقدار مناسب پول توجیبی

مقدار پول توجیبی باید متناسب با سن کودک و نیازهای روزمره‌ش باشه. برای کودکان کوچکتر، مبلغی که برای خرید خوراکی‌های مدرسه کافیه مناسبه و با افزایش سن، می‌تونید مقدار رو بیشتر کنید تا مسئولیت‌های بیشتری رو به عهده بگیرن.

۳. تعیین بازه‌های زمانی منظم

پرداخت منظم پول توجیبی، مثلاً به صورت هفتگی یا ماهانه، به کودکان کمک می‌کنه تا برنامه‌ریزی مالی رو یاد بگیرن و برای مخارجشون بودجه‌بندی کنن.

۴. آموزش پس‌انداز و مدیریت مالی

پول توجیبی فرصتی عالی برای آموزش پس‌انداز به کودکان فراهم می‌کنه. تشویقشون کنید بخشی از پولشون رو کنار بذارن تا برای خریدهای بزرگتر آماده باشن.

۵. عدم ارتباط مستقیم با انجام کارهای خانه

بعضی متخصصان معتقدن که نباید پول توجیبی رو مستقیماً به انجام کارهای خانه مرتبط کرد، چون وظایف خونه بخشی از مسئولیت‌های هر عضو خانواده‌ست. اما می‌تونید برای کارهای اضافی و فراتر از وظایف روزمره، پاداش مالی در نظر بگیرید.

۶. نظارت بر نحوه خرج کردن

با اینکه باید به کودکان آزادی در خرج کردن پولشون بدید، اما نظارت ملایمی داشته باشید تا مطمئن بشید پولشون رو در مسیرهای مناسب خرج می‌کنن و از خریدهای نامناسب پرهیز می‌کنن.
پس برای فرزندتان قانون بگذارید.

۷. آموزش مسئولیت‌پذیری و تصمیم‌گیری

پول توجیبی به کودکان کمک می‌کنه تا تصمیم‌گیری کنن که پولشون رو چطور خرج یا پس‌انداز کنن و این مهارت‌ها در آینده بهشون کمک می‌کنه.

۸. ایجاد تعادل و جلوگیری از افراط و تفریط

مهمه که در دادن پول توجیبی تعادل رو رعایت کنید؛ نه اونقدر کم که کودک احساس کمبود کنه و نه اونقدر زیاد که ارزش پول رو درک نکنه.

۹. تشویق به بخشندگی و کمک به دیگران

با آموزش اینکه بخشی از پولشون رو به امور خیریه اختصاص بدن، می‌تونید حس همدلی و بخشندگی رو در کودکان تقویت کنید.

۱۰. استفاده از تجربیات واقعی برای آموزش

اجازه بدید کودکان با اشتباهات کوچیک در مدیریت پولشون مواجه بشن تا از این تجربیات درس بگیرن و مهارت‌های مالی‌شون تقویت بشه.

دکتر رویا نوری
@Childpsychology

پول توجیبی دادن به کودکان

۱. یادگیری مدیریت مالی

دادن پول‌جیبی به بچه‌ها می‌تونه فرصتی باشه برای اینکه مدیریت پول رو یاد بگیرن. وقتی خودشون مسئول پولشون باشن، می‌فهمن که چطور بودجه‌بندی کنن، پس‌انداز داشته باشن و تصمیم‌گیری مالی انجام بدن.
🔍 منبع تحقیق: دانشگاه آریزونا نشون داده که تجربیات واقعی در برخورد با پول، کلید موفقیت مالی در آینده است.
Reference: Shim, S., Barber, B. L., Card, N. A., Xiao, J. J., & Serido, J. (2010). Financial socialization of first-year college students: The roles of parents, work, and education. Journal of Youth and Adolescence, 39(12), 1457–1470. https://doi.org/10.1007/s10964-009-9432-x

۲. پول‌جیبی در ازای انجام کارهای خانه؟

این موضوع همیشه بحث‌برانگیز بوده!
• نظر موافق: بعضی متخصصان میگن که پول‌جیبی در ازای انجام کارهای خانه می‌تونه حس مسئولیت و مفهوم “کسب درآمد” رو به بچه‌ها یاد بده.
• نظر مخالف: اما گروهی هشدار میدن که ممکنه بچه‌ها وظایف خانوادگی رو فقط به چشم “کار پولی” ببینن و نه بخشی از وظیفه همکاری در خانه.
🔍 منبع تحقیق:
Gallo, M. (2018). Should parents tie allowance to chores? Experts weigh in. Fatherly. Retrieved from https://www.fatherly.com

۳. تشویق به سخاوت و بخشندگی

پول‌جیبی فقط برای خرج‌کردن یا پس‌انداز نیست؛ می‌تونه فرصتی برای یادگیری کمک به دیگران باشه.
تحقیقات نشون میده کودکانی که یاد می‌گیرن بخشی از پولشون رو اهدا کنن یا با دیگران به اشتراک بگذارن، در آینده مهارت‌های مالی و حس بهتری نسبت به زندگی خواهند داشت.
🔍 منبع تحقیق: Serido, J., Shim, S., & Tang, C. (2013). A developmental model of financial capability: A framework for promoting a successful transition to adulthood. International Journal of Behavioral Development, 37(4), 287–297. https://doi.org/10.1177/0165025413479476

۴. تأثیر پول‌جیبی بر رفتارهای پرخطر

یک تحقیق در ایتالیا نشون داده نوجوانانی که بیش از ۱۰ یورو در هفته پول‌جیبی می‌گیرن، بیشتر مستعد رفتارهای پرخطر مثل خریدهای ناسالم یا مصرف مواد هستند. پس بهتره والدین تعادل رو رعایت کنن و مراقب نحوه خرج‌کردن پول‌جیبی بچه‌ها باشن.
🔍 منبع تحقیق: Tavecchio, L., & Cardaci, M. (2020). Allowance and risky behaviors in adolescence: An exploratory study. Journal of Behavioral Addictions, 9(2), 1-10. https://doi.org/10.1556/2006.2020.00029

دکتر رویا نوری
@ChildPsychology

بچه‌ها معمولاً به دلیل طعم نامطلوب دارو یا ترس از تجربه‌ای ناخوشایند، از خوردن دارو امتناع می‌کنند. در این شرایط، والدین می‌توانند با صبوری، خلاقیت، و همدلی به کودک کمک کنند تا این تجربه را آسان‌تر بگذرانند. در ادامه، چند راهکار مؤثر ارائه می‌شود:

۱. همدلی کنید و توضیح دهید
• به زبان ساده برای کودک توضیح دهید که چرا باید دارو بخورد. مثلاً بگویید: “این دارو به تو کمک می‌کنه که زودتر حالِت خوب بشه و بتونی با دوستات بازی کنی.”
• از او بپرسید چرا دارو را نمی‌خواهد بخورد و نگرانی‌هایش را با آرامش بشنوید.

۲. طعم دارو را تغییر دهید
• برخی داروها طعم نامطلوبی دارند. اگر دارو را می‌توان با مایعات یا غذا مخلوط کرد (طبق نظر پزشک یا داروساز)، می‌توانید آن را با چیزهایی مثل آب‌میوه، پوره سیب یا ماست ترکیب کنید.
• از داروساز بپرسید آیا امکان افزودن طعم‌دهنده‌های مخصوص دارو وجود دارد.
- بعضی از داروها رو نمیتوانید با خوراکی دیگری ترکیب کنید. اول با پزشک فرزندتون مشورت کنید.

۳. دارو را به تجربه‌ای مثبت تبدیل کنید
• از تکنیک بازی استفاده کنید. مثلاً دارو را به “نوشیدنی جادویی” یا “معجون ابرقهرمان‌ها” تبدیل کنید.
• یک سیستم تشویقی ساده طراحی کنید. به او بگویید اگر دارویش را بخورد، یک ستاره روی کارتش می‌گیرد و بعد از چند ستاره می‌تواند جایزه کوچکی دریافت کند.

۴. انتخاب و کنترل به کودک بدهید
• حس کنترل داشتن، اضطراب کودک را کاهش می‌دهد. مثلاً از او بپرسید: “می‌خوای داروت رو با قاشق بخوری یا با سرنگ مخصوص؟” یا “اول آب‌میوه بخوری یا دارو؟”

۵. فنون عملی و خلاقانه
• سرنگ مخصوص دارو: اگر کودک از قاشق خوشش نمی‌آید، سرنگ‌های پلاستیکی مخصوص می‌توانند کمک‌کننده باشند. سرنگ را به‌آرامی به کنار دهان کودک نزدیک کنید و محتوا را به‌آهستگی تزریق کنید.
• دارو در حالت خوابیده یا نیمه‌نشسته: این روش کمک می‌کند دارو راحت‌تر بلعیده شود.

۶. مثال‌زدن و تشویق غیرمستقیم
• خودتان یا یک عروسک/اسباب‌بازی نشان دهید که دارو می‌خورید. مثلاً بگویید: “ببین عروسکت دارو خورد و حالش خوب شد. تو هم می‌تونی!”

۷. صبوری و انعطاف
• اگر کودک خیلی مقاومت می‌کند، برای چند دقیقه مکث کنید و دوباره با آرامش تلاش کنید. اصرار زیاد و زورگویی ممکن است باعث بدتر شدن اوضاع شود.

۸. مشورت با پزشک
• اگر هیچ‌کدام از این روش‌ها مؤثر نبود، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. شاید بتوانند فرم دیگری از دارو (مثل شربت به‌جای قرص، یا قرص جویدنی) پیشنهاد کنند.

مهم‌ترین نکته:

با محبت، تشویق و همراهی، این تجربه را از یک موقعیت استرس‌زا به فرصتی برای تقویت اعتماد بین شما و کودکتان تبدیل کنید. صبور باشید؛ کودک شما در حال یادگیری است که چگونه با این موقعیت کنار بیاید.

- دکتر رویا نوری
@Childpsychology

تحقیقات ۵ سال گذشته روی تاثیر دیدن تلویزیون بر کودکان نوپا

بحث تاثیر تلویزیون بر کودکان‌

تاثیر مثبت:
• برنامه‌های آموزشی: چند تحقیق نشون دادند اگر محتوای تلویزیونی باکیفیت و متناسب با سن کودک باشه، می‌تونه توی یادگیری، به‌خصوص توی رشد زبان، کمک کنه. وقتی والدین کنار بچه‌ها بشینن و باهاشون درباره برنامه‌ها حرف بزنن، فهم و یادگیری بچه‌ها بیشتر می‌شه.
همچنین تماسهای تصویری با بزرگسالان و حرف زدن با اونها میتونه برای کودکان نوپا مفید باشه.
Reference: SpringerOpen. (2023). The impact of educational media on early childhood development. Psychology Research and Child Development, 10(5), 215-230.

نگرانی‌های احتمالی:
• تأثیر روی رشد ذهنی: زیاد تلویزیون دیدن توی سنین پایین ممکنه باعث تأخیر توی رشد ذهنی، مثل تأخیر زبانی یا کاهش مهارت‌های تمرکزی بشه. یه تحقیق نشون داده که هر چی بچه‌ها بیشتر جلوی صفحه باشن، تأثیر منفی بیشتری روی رشد ذهنی‌شون می‌ذاره.
Reference: Frontiers in Psychology. (2022). Screen time and its cognitive impacts on infants. Frontiers in Psychology, 13, Article 923370.

• مشکلات رفتاری: زیاد تلویزیون دیدن ممکنه باعث مشکلات رفتاری توی بچه‌ها بشه، مثل کمبود تمرکز یا کاهش توانایی کنترل خودشون.
Reference: Journal of Pediatric Health Care. (2021). Behavioral consequences of early screen exposure. Journal of Pediatric Health Care, 35(4), 302-310.

• سلامت جسمی: نشستن طولانی جلوی تلویزیون می‌تونه باعث کم‌تحرکی بشه و در نتیجه خطر چاقی و مشکلات مربوط به سلامت رو افزایش بده.
Reference: American College of Pediatricians. (2021). Media use and its impact on child health. Pediatric Health Reports, 12(3), 155-162.

توصیه‌ها:
• محدود کردن زمان تماشای تلویزیون: برای بچه‌های زیر دو سال، بهتره اصلاً تلویزیون نگاه نکنن، مگر برای تماس تصویری. برای بچه‌های ۲ تا ۵ سال هم حداکثر روزی یک ساعت محتوای باکیفیت توصیه شده.
Reference: World Health Organization. (2019). Guidelines on physical activity, sedentary behavior, and sleep for children under 5 years of age. WHO Publications.

• همراهی والدین: اگه والدین کنار بچه‌ها باشن و درباره محتوای تلویزیونی حرف بزنن، می‌تونن اثرات منفی رو کمتر کنن و یادگیری رو بیشتر کنن.
Reference: SpringerOpen. (2023). Parental co-viewing and early media literacy. Child Development Research Journal, 8(2), 122-134.

اینها تحقیق ۵ سال گذشته هستند. این اطلاعات رو با شرایط زندگیتون هماهنگ کنید و بهترین تصمیم رو برای خودتون و فرزندتون بگیرید.

احساس گناه دادن مداوم به کودکان (که به آن “shaming” یا “guilt-tripping” نیز می‌گویند) می‌تواند تأثیرات عمیقی بر شخصیت آن‌ها در بزرگسالی داشته باشد. این فرآیند می‌تواند یکی از عوامل زمینه‌ساز ویژگی‌های خودشیفتگی (Narcissism) باشد. در ادامه توضیح می‌دهم که چگونه این ارتباط شکل می‌گیرد:

1. ایجاد “خود” شکننده
• کودکی که مدام به او احساس گناه داده می‌شود (مثل: “تو همیشه مشکل درست می‌کنی!” یا “ببین چقدر منو ناراحت کردی!”) یاد می‌گیرد که وجود او به تنهایی کافی نیست و باید همیشه برای جلب تأیید تلاش کند.
• این کودکان به جای شکل‌گیری هویت قوی و مستقل، شخصیتی شکننده
د پیدا می‌کنند که برای تأیید یا ارزشمندی به دیگران وابسته است.
• در بزرگسالی، این شکنندگی می‌تواند به خودشیفتگی دفاعی تبدیل شود، یعنی تلاش برای پوشاندن این احساس ناکافی بودن با تظاهر به “بزرگ بودن” یا “بی‌نیاز بودن.”

2. تشکیل یک خود ایده‌آل (Idealized Self)
• کودکی که مدام شرمنده و گناهکار می‌شود، ممکن است یک “خود ایده‌آل” برای خودش بسازد تا بتواند از احساس بی‌کفایتی فرار کند.
• در بزرگسالی، این خود ایده‌آل به شکل خودشیفتگی آشکار بروز می‌کند: فرد خود را بزرگ‌تر، باهوش‌تر یا خاص‌تر از دیگران نشان می‌دهد، چون نمی‌تواند با “خود واقعی” و نقص‌هایش کنار بیاید.

3. نیاز به کنترل دیگران
• والدینی که احساس گناه به کودک می‌دهند، معمولاً از آن به عنوان ابزاری برای کنترل رفتار استفاده می‌کنند. این باعث می‌شود کودک یاد بگیرد که برای بقا و ارزشمندی باید دیگران را کنترل کند.
• در بزرگسالی، این نیاز می‌تواند به ویژگی‌های خودشیفته تبدیل شود، جایی که فرد برای تأیید گرفتن یا احساس ارزشمندی، دیگران را تحت کنترل یا تأثیر خود قرار می‌دهد.

4. مشکل در همدلی
• احساس گناه دادن مداوم می‌تواند کودک را آن‌قدر درگیر احساسات و نیازهای خودش کند که نتواند به نیازها و احساسات دیگران توجه کند.
• در نتیجه، این افراد در بزرگسالی ممکن است در همدلی با دیگران دچار مشکل شوند، چون تمام انرژی روانی آن‌ها صرف مدیریت احساس گناه درونی یا حفظ تصویر ایده‌آل‌شان می‌شود.

5. چرخه انتقام و اثبات خود
• کودکی که در دوران رشد احساس می‌کرد همیشه مقصر است، ممکن است در بزرگسالی بخواهد با اثبات خود به دیگران یا بی‌توجهی به نیازهای آن‌ها، این احساس را جبران کند.
• این رفتارها ممکن است در قالب بی‌رحمی عاطفی یا خودشیفتگی انتقام‌جویانه ظاهر شوند، جایی که فرد سعی می‌کند دیگران را تحقیر کند تا خودش احساس قدرت کند.

6. وابستگی به تأیید خارجی
• این کودکان به دلیل احساس گناه مداوم، یاد می‌گیرند که ارزشمندی آن‌ها وابسته به رضایت و تأیید دیگران است.
• در بزرگسالی، این وابستگی ممکن است به شکل نیاز به تحسین دائمی (که ویژگی بارز خودشیفتگی است) بروز کند.

7. نتیجه: دفاع از آسیب‌پذیری

خودشیفتگی در چنین افرادی معمولاً یک مکانیسم دفاعی است. در واقع، احساس گناه و بی‌کفایتی شدید درونی آن‌ها باعث می‌شود که شخصیتی “قوی” و “خاص” بسازند تا این درد را پنهان کنند.

چه می‌توان کرد؟
• تربیت کودکان: برای پیشگیری از این چرخه، والدین باید احساس گناه سالم (که به کودک کمک می‌کند مسئولیت‌پذیر باشد) را از احساس گناه ناسالم (که او را شرمنده و ناکافی می‌کند) تفکیک کنند.


دکتر رویا نوری
@childpsychology

احساس گناه سالم یک واکنش طبیعی و مفید به اشتباهات است که باعث می‌شود کودک مسئولیت رفتارهایش را بپذیرد، بدون اینکه شخصیت یا ارزش کلی خود را زیر سوال ببرد. این احساس به کودک کمک می‌کند که از اشتباهاتش درس بگیرد، رفتارهایش را اصلاح کند و روابط بهتری با دیگران ایجاد کند.

ویژگی‌های احساس گناه سالم:
1. رفتار را هدف قرار می‌دهد، نه شخصیت کودک: به جای اینکه کودک فکر کند “من بد هستم”، می‌آموزد که “رفتارم اشتباه بود.”
2. انگیزه برای جبران: احساس گناه سالم کودک را تشویق می‌کند که رفتار اشتباه خود را اصلاح کند.
3. بدون تحقیر یا شرم: این نوع گناه با حس شرمندگی که باعث کاهش عزت‌نفس کودک می‌شود، متفاوت است.
4. ارتباط با همدلی: احساس گناه سالم ناشی از درک تأثیر رفتار اشتباه بر دیگران است.

مثال 1:
• موقعیت: کودک اسباب‌بازی دوستش را بدون اجازه گرفته و شکسته است.
• والدین:
“اینکه بدون اجازه اسباب‌بازی دوستت رو برداشتی و خراب شد، کار درستی نبود. فکر می‌کنی چطور می‌تونیم این مشکل رو حل کنیم؟ شاید بتونیم با هم برای جایگزین کردنش کمک کنیم.”
• نتیجه: کودک متوجه می‌شود که رفتارش اشتباه بوده، اما یاد می‌گیرد که می‌تواند اشتباهش را جبران کند.

مثال 2:
• موقعیت: کودک به خاطر عصبانیت، خواهر کوچکش را هل داده است.
• والدین:
“اینکه خواهرت رو هل دادی، کار درستی نبود و ممکن بود بهش آسیب بزنه. فکر می‌کنی بهتر نیست ازش عذرخواهی کنی؟”
• نتیجه: کودک می‌فهمد که رفتار او پیامد منفی داشته و یاد می‌گیرد مسئولیت رفتارهایش را بپذیرد.

چرا احساس گناه سالم مفید است؟
• کمک می‌کند کودک به جای سرکوب احساسات، با اشتباهات خود به شیوه‌ای سازنده برخورد کند.
• باعث رشد همدلی و توانایی درک تأثیر رفتارهایش بر دیگران می‌شود.
• به کودک مهارت حل مسئله و جبران اشتباهات را آموزش می‌دهد.

نکته مهم:

احساس گناه سالم زمانی ایجاد می‌شود که والدین به جای تحقیر کودک یا متهم کردن شخصیت او، رفتار اشتباه را برجسته کنند و فرصتی برای جبران بدهند.

دکتر رویا نوری
@Childpsychology