وُهومَن اَمشاسِپَند

#ادیان_های_سامی_هیچ_پیوندی_با_دین_زرتشتی_ندارند


✅ در فرهنگ زرتشتی و آموزش اشوزرتشت واژه‌ای هم چون ؛
جهاد و جنگ صلیبی و خشم پروردگار وجود ندارد.
دین بهی مزدیسنی تنها دینی ست که به هنگام آیین سدره پوش شدن
(: پیمان بستن دینی) هنگام نوجوانی یکی از سخنانی که هر بهدینی باید بر زبان بیاورد این است :
من از این روی دین بهی را برمی گزینم
که یوغ بردگی را بر می‌اندازد و جنگ افزار را فرو می‌نهد و آزادی بخش و راستین است.
آموزش‌های اشوزرتشت تنها و تنها در «گاتاها» مندرج است نه اوستای جدید و نوشته‌های کلیشه‌ای و قالبی واپسین تر،
که پس از درگذشت اشوزرتشت اسپنتمان
به وسیله ی بزرگان، در هر زمان یا زمان هایی نوشته شده و خیلی از آن ها با «گاتاها» هیچ هم خوانی ندارند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نگارشات ؛ موبد مهندس کامران جمشیدی.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

@khashatra

#سروش_ایزد

روز هفدهم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی به نام سروش ایزد پیوند یافته است. سروش به چم (: معنی) گوش دادن و فرمان بردن است به خواست خدایی و ما آن را نیوشایی معنا کرده‌ایم تا نزدیک تر به اصل باشیم.

اینک من سروش ترا که
از همه بزرگ تر است، می‌طلبم
تا به آرمان خود رسم.
و زندگانی درازی به دست آورم
و به شهریاری منش نیک در آمده
و به راه راستی گام زده،
به جایگاهی رسم که مزدا اهورا می‌باشد. (۳۳_۵)


اشو زرتشت می‌گوید :

کسی را که مزدا دوست دارد، نیوشایی و منش نیک به او روی می‌آورد (۴۴_۱۶)

زرتشت می‌خواهد به دستیاری نیوشایی به خواست و آرمان خود برسد (۳۳_۵)

نیوشایی راهی است که به اهورامزدای توانا می‌رود (۲۸_۵)

نیوشایی راه رستگاری را، هم برای رستگار و هم برای دروغ کار، همواره روشن می‌سازد (۴۳_۱۲)

از این گفته‌ها به ویژه آن جایی که نیوشایی با منش نیک است‌، بر می‌آید‌، که فرمان برداری زرتشت کورکورانه نیست بلکه از روی اندیشه و با دلی پر از مهر است.

گل خیری سرخ نماد سروش ایزد است.

@khashatra

✅ اشوزرتشت هم پیامدار، هم فیلسوف (شیفته ی خرد و دانش) و هم دانشمند بود.

اشوزرتشت همه ی این ها بود چون بینش وری بینا بود،
چون که می دید، چون که با همه اش می دید،
با خردش، با اندیشه ی نیکش، با وهومنش.
چون که می دید و می فهمید و می دانست که مرتو ؛
از بنیاد در پی رها شدن از تار و پودِ بیم و نگرانی و تردید و ناامیدی و هم چنین ستم و بیداد و ناآرامی است.
می دانست که او در پی رسیدن به شادی و خشنودی و امید در آرامش و داد است.
او خشنودی خود را در خشنودی همگان، در خشنودی “روان هستی”، یا “گئوش اوروان” می دید که آن همانا زندگی است و هستی است و جان.

📚 بن مایه :
برگرفته از نگارشات موبد :
مهندس کامران جمشیدی

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر
۲
@khashatra
پایان 🔺🔺

#مهر_ایزد

در فرهنگ‌های فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی و معنوی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست. مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده می‌شود. ایزد مهر نگهبان مهر، محبت، دوستی و عشق، تدبیر برای یافتن دارایی و خواسته‌ها است. مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه آفتاب یا خورشید است.

مهر ایزد موکل بر فعالیت‌های است که دو طرف دعوا دارند. هر کجا دو طرف دعوا باشد ایزد مهر به دادگستری، دوستی، قول و قرار، پیمان‌ حاضر است.

مهر یکی از برجسته‌ترین ایزدان در دین زرتشتی است. یکی از سه ایزدانی است که نامش در دوازده ماه سال آمده است. یکی از دراز ترین یشت‌ها به مهریشت ویژه شده است.



فردوسی می‌سراید‌:

«دو مهر است با من که چو آفتاب/ بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».

ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی می‌دهد. مهر نام آتشکده‌ای نیز بوده است.



فردوسی پیرامون آن می‌سراید:

«چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر/فروزان به کردار گردان سپهر»

گل بنفشه نماد مهر ایزد است.

@khashatra

✅ اوستای هر گاه

◀️ در هنگام روز ، قبل از خواندن گاه‌ها و اوستای دیگر باید خورشید نیایش و مهر نیایش خواند.

◀️ خورشید نیایش و مهر نیایش هر دو به هم پیوسته است و خواندن یکی بدون دیگری جایز نیست.

◀️ سروش یشت سر شب را باید تا ۳ ساعت از شب گذشته خواند و هنگام دیگر خواندنش جایز نیست۰

◀️ در سر شب خواندن آتش نیایش باید پس از سروش یشت ِ سر ِ شب انجام یابد و آن را هم در حضور آتش۰

◀️ خواندن یزشنی و آفرینگان‌ها به جز آفرینگان رفتون در گاه هاون پسندیده تر است۰

◀️ خواندن اهنودگاه یا یشت گاهان برای تندرستی چند روز پشت سر هم جایز نیست.

◀️ خواندن وهیشتوایش‌گاه در روز پسندیده تر است.

◀️ پنام ستایش، تندرستی و رزشتیا را باید بد از اتمام اوستاهای دیگر خواند.

◀️ خواندن پَتِت و وهیشتوایش‌گاه در ده روز پنجه و روز اورداد سال یعنی روز کبیسه و سه روز اول ِ روان جایز نیست.

✅ فرضیات دینی که در شب نباید انجام داد

◀️ در گاه ایوه‌سریترِم و اشهن خواندن خورشید نیایش، مهر نیایش، آبزور، خورشید یشت، آبان یشت و مهر یشت غدقن است.

◀️ خواندن یشت ِ گاهان و گاتاها در گاه ایوه‌سریترم جایز نیست.

◀️ در گاه ایوه‌سریترم برداشتن آب از چشمه، جوی، رودخانه و دریاچه غدقن است، آب را باید در گاه اوشهن یا روز برداشت.

◀️ خواندن خورشید نیایش، مهر نیایش و آبزور در پیش آتش نارواست.


📚 برگرفته از مجموعه سخنرانی های موبد رستم شهزادی.

✍ پژوهش و گردآوری : بردیا بزرگمهر
۷
@khashatra

پایان 🔺🔺

✅ ترتیب خواندن نماز جماعت

نماز جماعت با هم‌بندگی یا همازور شدن در ستایش به سه طریق ممکن است :

◀️ یک تَن قسمتی از اوستای تعیین شده را خوانده و بقیه تکرار کنند.

◀️ تمام باشندگان (:حضار) با هم یک قسمت اوستا یا یک اوستای مخصوص را باهم با آواز بخوانند.

◀️ یک یا چند تَن اوستای مخصوص را خوانده و بقیه بدون حرف زدن با حالت واج گوش دهند.

◀️ حالت اول و دوم نماز جماعت باید در حال ایستاده، حالت سوم را می توان نشسته انجام داد.

✅ زمان نیکو برای نو کردن کشتی :

◀️ صبح پس از بیدار شدن از خواب .

◀️ پس از صرف نهار و شام.

◀️ پس از ادای حاجت یا آب تنی.

◀️ پیش از هر گونه اوستا یا برنامه های دینی.

◀️ پیش از رفتن به حضور آتش یا آدریان.

◀️ چون اوستای سروژ باج و کشتی برای پاکی روان است لذا پیش از پاکی روان نباید در محوطه آتش ورهرام یا آدریان حاضر شد.
۶
@khashatra

✅ حالت ستایش

در آیین اشوزرتشت حالت شخص در حین ستایش باید به آیین زیر باشد :

◀️ اوستا را باید ایستاده یا نشسته خواند.

◀️ نو کردن کشتی باید در حال ایستاده انجام یابد مگر برای کسانی که به علت پیری یا بیماری یا نقص بدن یا شکستگی استخوان قادر به ایستادن نباشد در این صورت باید به حالت نشسته کشتی نو نمود و یا هتا خوابیده اوستا خواند.

◀️ در هنگام ایستادن باید دست ها بر سینه یا مقابل روی قرار گیرد.

◀️ در هنگام نشستن باید دوزانو یا چهارزانو نشست در این حالت دست ها یا در مقابل صورت یا بر سینه یا بر زانو قرار دارد.

◀️ اوستاهای خورده یا فرضیات روزانه اگر در حالت ایستاده انجام یابد بهتر است.

◀️ بیماران بستری ممکن است در حالت خوابیده اوستا بخوانند.

✅ هنگامی که خواندن اوستا نادرست و یا واجب نیست.

◀️ زن دشتان و زن زائو از خواندن اوستا و بستن کشتی معذور است.

◀️ مرد جنب تا پیش از غسل، فقط می تواند اوستا را با منش بخواند.

◀️ کسی بدنش زخم تَر داشته که از آن خون و چرک ترشح کند از اوستا خواندن معاف اما ممکن است نماز را با منش انجام دهد.

◀️ بیماران بستری می توانند اوستا را با منش بخوانند.

◀️ در هنگام ستایش راه رفتن یا کارکردن قدغن است ، اگر کار کردن یا راه رفتن لازم گردد باید اوستا را قطع نمود.
۵
@khashatra

✅ نکات لازم

✔️ در هنگام ستایش پیوسته باید نکات زیر را در نظر داشت :

◀️  ستایش باید با حالتی جدی از روی ایمان و با کمال میل انجام یابد، نمازی که از روی اجبار یا ستایشی که به صورت ظاهر سازی و مردم فریبی داشته باشد به هیچ وجه پسند هورمزد نیست.

◀️ کلام اوستا نباید به گوش زن دشتان یا زن زائو (زنی که چهل روز از وضع حملش نگذشته باشد) برسد۰

◀️ در هنگام ستایس صحبت کردن، خنده و اشاره نمودن یا شوخی کردن نارواست .

◀️ عجله در اوستا خواندن جایز نیست.

◀️ اوستاهایی که سهوا رها شود ناقص و بی اثر است از این رو باید هنگام ستایش حواس خود را کاملا جمع و از تشتت فکری جلوگیری نمود.

◀️ تکان دادن سر و بدن در گاه ستایش ناپسند است.

◀️ پرستش کننده باید دل و منش خود را از کینه و حسد و از هوس و غرور و غیره پاک نگه‌دارد.

◀️ اگر در حین  ستایش قضای حاجت‌روا گردد پس از فراغت باید دست و رو را شسته کشتی نو نموده و اوستای ناتمام را از سر خواند.

◀️ در هنگام ستایش نباید عملی نمود که سبب ریزش موی یا جدا شدن ناخن یا پوست یا ترشح خون گردد چه وجود موی و ناخن یا هر گونه نسا در لباس یا مکان ستایش تاثیر نیک اوستا را از بین خواهد برد.

◀️ در هنگام ستایش نباید بدن خود را به جُددینان [= جُدا از دین ، کافر] زد.

◀️ بدن باید راحت و آسوده و راست باشد .
۴
@khashatra

✅ مکان ستایش

◀️ ستایش باید حتی‌المقدور همیشه در یک جای مخصوص به عمل آید.

◀️ مکان ستایش باید بهددور از قیل وقال تفرقه فکری باشد.

◀️ جای ستایش باید از هر گونه آلایش و ناپاکی دور و پیوسته تمیز باشد.

◀️ مکان ستایش باید دارای هوای آزاد و نور و روشنایی کافی باشد.

◀️ در هنگام ستایش تا جایی که ممکن است باید فضای اتاق را به وسیله ی بر آتش نهادن، خوش بو معطر نمود.

◀️ سقف و دیوارهای اتاق باید سپید و آباد باشد .

✅ نحوه ی خواندن اوستا

در آیین زرتشتی باید اوستاها را به سه طریق انجام داد :

◀️ خواندن با آواز بلند و رسا.

◀️ با آواز زمزمه یا واج.

◀️ با منش یا اندیشه بدون اینکه اندک زمزمه ای شنیده شود.


✅ توجه ❗️

✳️ یادداشت ؛

◀️ تمام ستایش‌هایی که به زبان اوستاست باید با آواز بلند خوانده شود.

◀️ اوستایی که قسمت آن به پازند است  قسمت های پازند را باید به زمزمه خواند.

◀️ ستایش با منش را در مواقع نیازمندی یا در تندرستی هنگام نام بردن یا در مواقع بیماری و بستری و غیره خواند.
۳
@khashatra

✅ هنگامه ی ستایش

ستایش در هر موقعی ممکن و رواست ولی هر گاه  وقت ونام مخصوصی دارد که باید پس از هر اوستایی نام برده شود و عده‌ی گاه ها پنج است بدین قرار :

◀️ نخستین گاه ((اوشهن)) است و هنگام آن از نصف شب تا بر آمدن خورشید است و چون اوشهن نخستین گاه است باید اوستایی که در آن گاه خوانده می شود به نام روز و ماه صبح بعد خوانده نه شب پیش (اروپائیان ِ عیسوی نیز نصف شب را به حساب روز بعد می‌آورند).

◀️ گاه هاون از برآمدن خورشید تا نیمروز یعنی در هفت ماه تابستان از روز اورمزد و فروردین از بر آمدن خورشید تا سه ساعت پس از نیم روز در پنج ماه زمستان یعنی از اورمزد و آبان ماه تا اَنارام و اسفند ماه گاه هاون است.
۷ ماهه نخست سال گاه هاون از بر آمدن خورشید تا نیمروز است اما در ۵ ماه دوم سال  گاه هاون از برآمدن خورشید تا ساعت ۳ پس از نیمروز است.

◀️ گاه رپیتون از نیم روز تا ۳ پس از نیمروز در ۷ ماهه ی نخست سال ادامه دارد و از اورمزد آبان ماه تا آخر سال اوستاها را به نام گاه رپیتون خواندن جایز نیست.

◀️ گاه اُزیرن ؛ هنگام آن همیشه از ساعت ۳ پس ازنیمروز تا فرو رفتن خورشید است.

◀️ گاه ایوه‌سریترِم ؛ از پیدا شدن ستاره تا ۳ ساعت پس از نصف شب است.

❇️ توجه ❗️
✔️ یادداشت

◀️ اوستاها را نباید میان دو گاه آغاز نمود ولی اگر در بین خواندن اوستاهای بزرگ یک گاه تمام شده و گاه دیگر فرا رسید باید به نام گاه پیشین اوستا را تحویل داد۰

❇️ بهترین گاه‌(های ِ) ستایش سه (گاه) است :
◀️ نخست ؛ اوشهن،
◀️ دوم ؛ هاون،
◀️ سوم ؛ ایوه‌سریترِم آن هم تا سه ساعت از شب گذشته است.

◀️ بدترین گاه ستایش از غروب آفتاب تا یک ساعت پس از نصف شب است.
۲
@khashatra

#آداب_ستایش

✅ در نسک یتا که یکی از ۲۱ نسک اوستا بوده است به گونه ای روشن و کامل درباره ی آداب ستایش سخن گفته شده،
اما شوربختانه امروزه در دست نیست.
اما از آن جایی که از اواخر سلطنت اشکانیان و اوایل دوره ی ساسانیان اقدامات سودمند در جمع‌آوری و ترجمه ی اوستای باقی مانده و پراکنده آن زمان به عمل آمده و به گونه ای چکیده مضمون این نسک نیز به پهلوی ترجمه شده و در نسک دینکرد و سایر نسک های پهلوی برای ما باقی مانده است.
آداب بندگی در اوستا ((پَیتی‌فرَسایو)) پ‌ح‌لا‌ت‌لا-ف‌ر‌ح‌س ؟
و هنگام یا گاه نماز را ((رتوفریتی)) ر‌ح‌ث×-ف‌ر‌لات‌لا ؟ می‌نامند.

✔️ لباس در موقع ستایش

◀️ هر زرتشتی باید در هنگام ستایش سدره را که از ۹ پاره پارچه ی سپید پنبه‌ای باشد بپوشد.

◀️ به کمر، کُشتی که به گونه ی ویژه ای از پشم تهیه شده بسته داشته باشد .

◀️ سر باید پوشیده باشد (در زمان اشکانیان و ساسانیان در هنگام ستایش کلاه ویژه بر سر می نهادند که هتا گوش و پشت گردن هم پوشانیده و در هنگام لازم دهان را هم می‌پوشانیدند).

◀️ هرگاه ستایش کننده تا کَمَسته سه گام نزدیک آتش یا چراغ ایستاده باشد باید دهان خود را با پارچه‌ای به نام ((پدان = پَنام))، بپوشاند تا از افتادن آب دهان به روی آتش جلوگیری کند.

◀️ هرگاه ستایش کننده بر روی فرشی ایستاده یا نشسته ممکن است بدون کفش والا، باید کفش به پا داشته باشد.

◀️ لباس باید به گونه ای باشد که گردن تا قوزک دست و پا به خوبی بپوشاند.

◀️ لباس باید آزاد بوده وهیچ گاه شوند ناخرسندی آزار تن یا فور نباشد. و زیاد تنگ نباشد تا در هنگام سرما بدن را نگه دارد و در گرما سبب ناخرسندی نشود.
۱
@khashatra

#دی_به_مهر

«دی» اوستایی «دَثوش» به چم پروردگار و دادار است.
روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن و آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است (روز استراحت).

دی به‌مهر است مهربانی کن
که از همه چیز مهربانی به

روز پانزدهم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی دی به‌مهر نام گرفته است. سه روز در هر ماه زرتشتی با پیشوند «دی» همراه است. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست‌وسوم ماه زرتشتی كه برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته می‌شوند ؛ برای نمونه فردای روز دی‌‌به‌ مهر روز مهر است.


«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»

روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک، مِی بیار كه تركی گرفت دی
مِی ده برطل و جام كه در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی

گل کاردک نماد دی به مهر (آفریدگار) است.

@khashatra

✅ از نظر ساختمان، شعر گاهان شباهتی به شعرهای ودایی دارد.
هر سرود دارای بندهایی است و هر بندی بیت‌هایی را با تعداد ثابتی هجا در بر دارد.
گاهان را به پنج بخش تقسیم کرده‌اند و هر یک از بخش‌ها دارای فصولی است که به پهلوی «هات»، یا «هاد» (مشتق از واژه اوستایی «هایتی») و به فارسی «ها» نامیده می‌شود.
نام این پنج گاهان که از نخستین کلمه‌های هر بخش گرفته شده و همه صورت پهلوی دارند، عبارتند از :

❇️ اَهُورنَوَد (یسن ۲۸ تا ۳۴) دارای هفت «ها» (فصل) به ترتیب مشتمل بر ۱۱، ۱۱، ۱۱، ۲۲، ۱۶، ۱۴ و ۱۵ بند است.
در این بخش‌بندهای شعری شامل سه بیت ۹ + ۷ هجایی است.
اهنود دارای ۱۰۰ بند + یک بند سرآغاز می باشد.
اهنود به یشت گاهان نیز معروف است.

❇️ اُشتَوَد (یسن ۴۳ تا ۴۶) دارای چهار «ها» به ترتیب مشتمل بر ۱۶، ۲۰، ۱۱، ۱۹ بند است.
در این بخش‌بندهای شعری شامل پنج بیت ۷ + ۴ هجایی است . و دارای ۶۶ بند می باشد.

❇️ سپَنتمَد (یسن ۴۷ تا ۵۰) که دارای چهار «ها» به ترتیب مشتمل بر ۶، ۱۲، ۱۲ و ۱۱ بند است.
در این بخش‌بندهای شعری شامل چهار بیت ۴ + ۷ هجایی است.
مشتمل بر ۱۶، ۲، ۱۱، ۱۹ بند است.
در این بخش‌بندهای شعری شامل پنج بیت ۷ + ۴ هجایی است. و دارای ۴۱ بند می باشد.

❇️ وُهُوخشَتر (یسن ۵۱) که داری یک «ها» و ۲۲ بند است.
در این بخش‌بندهای شعری شامل سه بیت ۷ + ۷ هجایی است. و دارای ۲۲ بند می باشد.

❇️ وَهیشتو یشت (یسن ۵۳) که دارای یک «ها» و ۹ بند است.
در این بخش دو بند از بندهای شعری دارای چهار بیت ۵ + ۷ هجایی و دو بند بعدی دارای دو بیت سه پاره‌ای ۵ + ۷ + ۷ هجایی است. و دارای ۹ بند می باشد‌.

《کل گاهان دارای پنج بخش هفده هات و ۲۳۸ بند + یک بند سرآغاز است 》


✳️ هپتنگ‌هایتی :
هَپتَنگ‌هایتی یا یَسن‌های هفت فصل، یسن‌های ۳۵ تا ۴۱ را تشکیل می‌دهد و به نثر است و پس از گاهان کهن ترین بخش اوستا است.

📚بن مایه :
◀️ اوستا، جلیل دوست خواه
◀️ ستوت یسن، علی اکبر جعفری
◀️ زبان فارسی، محسن ابوالقاسمی
◀️ اوستای گاهانی و غیر گاهانی

✍ پژوهش و گردآوری ؛ بردیا بزرگمهر
۷
@khashatra

پایان 🔺🔺

✅ گاهان :
گاهی جمع گاه (در اوستا گاثا به معنی سرود) کهن ترین بخش از اوستا و کهن‌ترین اثر ادبی ایرانی است که بر جای مانده‌است.
سراینده این سروده‌ها خود اشوزرتشت است، چنان‌که در شش تا از گاهان سراینده به عنوان اول شخص از خود یاد می‌کند.
گاهان مشتمل بر ۱۷ سرود است که در اوستای کنونی در میان یَسن‌ها قرار دارد و یسن‌های ۲۸ تا ۳۴ و ۴۳ تا ۵۱ و ۵۳ را تشکیل می‌دهد.
این سرودها نه تنها از نظر ادبی، بلکه از نظر جهت دربرداشتن تفکرات نوین آن روزگارها اهمیت بسزایی دارد و نشان دهنده باورهای اصلی اشوزرتشت است.
در گاهای خدای توانا اهُورَه مَزدا است و جلوه‌های خاص او امشاسپندان اند و در مقابل، روح مخرب یا اهرمن قرار دارد.
شوربختانه به سبب دشواری این سرودها هنوز نمی‌توانیم کاملاً اطمینان پیدا کنیم که آن چه را پیامبر ایرانی در حدود ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد بیان کرده‌است، خوب دریافته‌ایم.
دشواری سروده‌های اشوزرتشت تنها به سبب وجود تعداد بسیاری لغت ناشناخته نیست، بلکه مشکل اساسی عدم آشنایی کامل ما با اندیشه‌های او است.
زبان شهر نیز خود بر پیچیدگی مطلب می‌افزاید. مشکل‌های دستوری نیز در این امر بی تأثیر نیست.
زبان اوستایی زبانی است که در آن، علاوه بر فعل‌ها، اسم‌ها و صفت‌ها و ضمیرها نیز در حالات مختلف نحوی صرف می‌شوند و برخی حالت‌های صرفی پسوندهای یکسانی می‌گیرند ؛ بنابراین ممکن است به یک لغت در جمله چندین محل نحوی داد تا آن جا که مثلاً اسمی را دانشمند اوستاشناسی در یک حالت صری به‌شمار آورده و همان واژه را پژوهش گری دیگر در حالتی دیگر دانسته‌است.
در نتیجه، دانشمندهای اوستاشناس جز در این موارد نادری درباره ی معنی و مفهوم این سرودها، اتفاق نظر ندارند.
دو متخصص ممکن است یک شعر را به دو گونه ترجمه کنند که هیچ‌کدام بر دیگری مزیتی نداشته باشد.
با این همه، مشکل‌های لغوی و صرف و نحوی گاهان سبب آن نمی‌شود که لطف و زیبایی آن دسته از سرودهایی را که چم آن‌ها بر ما روشن است، انکار کنیم، به ویژه هنگامی که گاهان را با آن چه از شعر هندوایرانی آن زمانی (مانند سروده‌های ودایی و یشت‌ها) باقی‌مانده مقایسه کنیم، بیشتر به بدیع بود گاهان پی می‌بریم.
ترجمه گاهان به زبان پهلوی در دست است و در مواردی نادری می‌تواند به فهم بهتر گاهان کمک کند، زیرا در عهد ساسانی به سبب گذشت زمان، فهم زبان گاهان برای موبدان زرتشتی دشوار و گاه ناممکن بوده‌است.
۶
@khashatra

✅ زبانی که اوستا به آن نوشته شده به سببِ وجودِ نامِ اوستا، زبان اوستایی
نامیده شده‌است. 
اوستا به دو گویش نوشته شده‌است. گویشی که گاهان یعنی سخنان خود اشوزرتشت بدان نوشته‌شده و گویشی که بخش‌های دیگر اوستا را بدان نوشته‌اند.
گویش نخست را گویش گاهانی و گویش دوم را گویش جدید نامیده‌اند.

❇️ اوستای امروزی حدود یک سوم اوستای دوره ی ساسانی است.
اوستای دوره ی ساسانی ۲۱ نسک داشته‌است.
مراد از اوستای #گاهانی، اوستای کهن است که گاتاها (گاهان) را دربردارد.
اوستای #غیرگاهانی، اوستای مُتأّخر و مطالب درهم و برهمی است که افراد مختلف در زمان‌های مختلف به متن قدیمی افزوده‌اند.
افزوده‌های پُر از خرافه که برخلاف گاتاها، هیچ ربطی به آیین زرتشت ندارد.
متون گاهانی شامل گاهان (یا چنان‌که در فارسی مصطلح شده «گاتاها» یا گاثَاها)، یسن‌های هَپتنگهایتی و چهار دعای مذکور در یسن ۲۷ است.
۵
@khashatra

✅ سروده‌های «یشت» (که به اشوزرتشت نسبت داده می‌شوند، ولی کمابیش می‌توان گفت که وی آن‌ها را نسروده‌است) در اوستای نو جای دارند و گمان می‌رود که وابسته به دوره هخامنشی (۶۴۸ تا ۳۳۰ پیش از میلاد) هستند.

✅ «وندیداد» نیز که در اوستای نو جای دارد، گمان می‌رود که دیرتر و در زمان پارت‌ها (۱۴۱ پیش از میلاد تا ۲۲۴ میلادی) سروده شده باشد.

✅ «ویسپرد» دربرگیرنده ی تازه‌ترین بخش اوستاست که به زبان پارسی میانه نوشته شده و به دوره ی ساسانی (۲۲۶ تا ۶۵۱) ترسایی برمی‌گردد. در زمان ساسانیان نیز بخش‌های باقی‌مانده از آن نسک بزرگ با افزودن آن چه در یادها مانده بود گردآوری شده و سرانجام در سده‌های پنجم و ششم هجری بار دیگر این نسک گردآوری شد که به صورت امروزین درآمد.

✔️ دانشمندان پژوهش گر ۲۱ نسک  ساسانی را به ۳۴۵۷۰۰ کلمه برآورد کرده‌اند و امروز ۸۳۰۰۰ کلمه در اوستای فعلی موجود و باقی به تاراج حادثات رفته‌است.

✳️ کهن‌ترین نگارش دست‌نویس اوستا، اکنون در کپنهاک پایتخت دانمارک است و در سال ۱۳۲۵ ترسایی نگاشته شده‌است، این نگارش را خاورشناس سرشناس دانمارکی وسترگارد (Westerguard) با خود از ایران به اروپا برد.
۴
@khashatra