🔸🔸🔸مشارکت🔸🔸🔸
♦️پژوهش کیفی و چارچوب نظری
✍️ دکتر حمید رزاقی
۲۶ بهمن ۱۴۰۳
در پژوهش‌های کیفی، چارچوب نظری می‌تواند یک عنصر ضروری باشد. اما نقش آن در پژوهش‌های کمی متفاوت است. در پژوهش‌های کمی چارچوب نظری از آغاز مشخص می‌شود و به عنوان مبنای فرضیه‌ها به کار می‌آید. اما در پژوهش کیفی این چارچوب سیال، روان و انعطاف‌پذیر است و ممکن است در فرایند تحقیق به بازسازی گذاشته شود و اصلاح گردد.
پژوهش‌های کیفی به سه شکل می‌توانند از چارچوب نظری استفاده کنند:
ا_ از پیش تعیین شده: در برخی از پژوهش‌های کیفی، محقق از ابتدا چارچوب نظری مشخصی را انتخاب می‌کند، به طوری که دیدگاه کلی او را به پدیده تعیین می‌کند. به طور مثال یک مطالعه‌ی کیفی درباره‌ی مخاطرات محیطی از نظریه‌ی مدرنیته بازاندیشانه‌ی اولریش بک استفاده کند.
۲_ نظریه‌ی در حال شکل گیری یا گرانددتئوری: در این پژوهش،چارچوب نظری در طول فرایند تحقیق شکل می‌گیرد. پژوهشگر بدون چارچوب نظری صلب وارد میدان تحقیق می‌شود و نظریه بر اساس داده‌های متنی تکوین می‌یابد و توسعه پیدا می‌کند و در نهایت به یک پارادایم تئوریک دست می‌یابد. در این گراندد تئوری چارچوب نظری پیشینی به کار نمی‌آید، بلکه از حساسیت‌های مفهومی به عنوان راهنمای اولیه استفاده می‌گردد. اما به تدریج در فرایند تحقیق مفاهیم جدیدیبه طور استقرایی برساخت می‌شود و به انتظام مفهومی و یا پارادایمی ره می‌سپارد.
۳_نوع آمیخته: در این حالت محقق با یک چارچوب نظری پیشین می‌آغازد، اما در روند پژوهش آن را تغییر می‌دهد و یا توسعه می‌بخشد. به طور مثال ابتدا ممکن است از نظریه‌ی برساخت‌گرایی اجتماعی مخاطرات محیطی استفاده کند، اما در پایان کار به تئوری تاخر ادراکی مخاطرات محیطی دست یابد و چارجوب نظری خود را متحول نماید.
در تحلیل روایت هم می‌توان از چارچوب نظری پیشین نیز بهره‌مند شد؛ بدین معنی که بستگی به دیدگاه پژوهشگر دارد که از چارجوب نظری پیشین استفاده کند و یا نکند. تحلیل روایت به بررسی داستان‌ها و روایت‌های افراد درباره‌ی تجربیات‌شان می‌پردازد. پژوهشگری ممکن است بدون چارچوب نظری بیاغازد تا روایتها را با ذهنی بازتری تحلیل کند. اما پژوهشگر دیگری هم ممکن است، چشم‌انداز نظری داشته باشد و با این افق نظری، تحلیل وسیع‌تر و عمیق‌تر روایتها را به توصیف و تفسیر بگذارد. به طور مثال، محققی که روی مخاطره‌ی محیطی ادراک شهروندان از آلودگی هوا مانند افراد مبتلا به سرطان تحلیل روایت می‌کند، ممکن است با استفاده از نظریه‌ی تاب‌آوری افق بلندتری برای تحلیل تجارب بیماران به دست آورد.
#نظریه‌پردازی
#حمید_رزاقی
#صحت‌آزمایی
#روش_تحقیق
#تحقیقات_کیفی
#احمد_محمدپور
@NewHasanMohaddesi
♦️پژوهش کیفی و چارچوب نظری
✍️ دکتر حمید رزاقی
۲۶ بهمن ۱۴۰۳
در پژوهش‌های کیفی، چارچوب نظری می‌تواند یک عنصر ضروری باشد. اما نقش آن در پژوهش‌های کمی متفاوت است. در پژوهش‌های کمی چارچوب نظری از آغاز مشخص می‌شود و به عنوان مبنای فرضیه‌ها به کار می‌آید. اما در پژوهش کیفی این چارچوب سیال، روان و انعطاف‌پذیر است و ممکن است در فرایند تحقیق به بازسازی گذاشته شود و اصلاح گردد.
پژوهش‌های کیفی به سه شکل می‌توانند از چارچوب نظری استفاده کنند:
ا_ از پیش تعیین شده: در برخی از پژوهش‌های کیفی، محقق از ابتدا چارچوب نظری مشخصی را انتخاب می‌کند، به طوری که دیدگاه کلی او را به پدیده تعیین می‌کند. به طور مثال یک مطالعه‌ی کیفی درباره‌ی مخاطرات محیطی از نظریه‌ی مدرنیته بازاندیشانه‌ی اولریش بک استفاده کند.
۲_ نظریه‌ی در حال شکل گیری یا گرانددتئوری: در این پژوهش،چارچوب نظری در طول فرایند تحقیق شکل می‌گیرد. پژوهشگر بدون چارچوب نظری صلب وارد میدان تحقیق می‌شود و نظریه بر اساس داده‌های متنی تکوین می‌یابد و توسعه پیدا می‌کند و در نهایت به یک پارادایم تئوریک دست می‌یابد. در این گراندد تئوری چارچوب نظری پیشینی به کار نمی‌آید، بلکه از حساسیت‌های مفهومی به عنوان راهنمای اولیه استفاده می‌گردد. اما به تدریج در فرایند تحقیق مفاهیم جدیدیبه طور استقرایی برساخت می‌شود و به انتظام مفهومی و یا پارادایمی ره می‌سپارد.
۳_نوع آمیخته: در این حالت محقق با یک چارچوب نظری پیشین می‌آغازد، اما در روند پژوهش آن را تغییر می‌دهد و یا توسعه می‌بخشد. به طور مثال ابتدا ممکن است از نظریه‌ی برساخت‌گرایی اجتماعی مخاطرات محیطی استفاده کند، اما در پایان کار به تئوری تاخر ادراکی مخاطرات محیطی دست یابد و چارجوب نظری خود را متحول نماید.
در تحلیل روایت هم می‌توان از چارچوب نظری پیشین نیز بهره‌مند شد؛ بدین معنی که بستگی به دیدگاه پژوهشگر دارد که از چارجوب نظری پیشین استفاده کند و یا نکند. تحلیل روایت به بررسی داستان‌ها و روایت‌های افراد درباره‌ی تجربیات‌شان می‌پردازد. پژوهشگری ممکن است بدون چارچوب نظری بیاغازد تا روایتها را با ذهنی بازتری تحلیل کند. اما پژوهشگر دیگری هم ممکن است، چشم‌انداز نظری داشته باشد و با این افق نظری، تحلیل وسیع‌تر و عمیق‌تر روایتها را به توصیف و تفسیر بگذارد. به طور مثال، محققی که روی مخاطره‌ی محیطی ادراک شهروندان از آلودگی هوا مانند افراد مبتلا به سرطان تحلیل روایت می‌کند، ممکن است با استفاده از نظریه‌ی تاب‌آوری افق بلندتری برای تحلیل تجارب بیماران به دست آورد.
#نظریه‌پردازی
#حمید_رزاقی
#صحت‌آزمایی
#روش_تحقیق
#تحقیقات_کیفی
#احمد_محمدپور
@NewHasanMohaddesi