استاد علوی تهرانی

قیام های دوران امـام سجـاد علیه‌السلام

در دوران امامت امام سجاد(ع)، که پس از واقعه عاشورا آغاز شد، چندین قیام مهم به وقوع پیوست. این قیام‌ها عمدتاً به منظور خون‌خواهی امام حسین(ع) و در اعتراض به ظلم و فساد حکومت اموی شکل گرفتند.
در زیر به بررسی این قیام‌ها می‌پردازیم.
 
 قیام حَرّه
این قیام در سال ۶۳ قمری در مدینه رخ داد. مردم مدینه به دلیل شهادت اهل بیت(ع) و فساد حکومت یزید، علیه بنی‌امیه شورش کردند. آنها موفق شدند حاکم مدینه را از شهر بیرون کنند. اما سپاه یزید به فرماندهی مسلم بن عقبه، مدینه را محاصره و قیام را سرکوب کرد. این سرکوب منجر به کشتار بسیاری از مردم مدینه شد. این قیام به حرّه واقم و قیام اهل مدینه نیز معروف است.

قیام توّابین
پس از واقعه عاشورا، گروهی از یاران امام حسین(ع) که خود را توابین می‌نامیدند، برای خون‌خواهی ایشان قیام کردند. این قیام نیز با هدف اصلاح اوضاع و مبارزه با ظلم بود، اما در نهایت با شکست مواجه شد.
توابین به‌دنبال انتقام از قاتلان امام حسین(ع) بودند و شعار «یا لثارات الحسین» را سر دادند. این قیام به‌طور خاص بر احساس ندامت و پشیمانی تأکید داشت.

قیام مختار
مختار ثقفی نیز قیامی را برای انتقام از قاتلان امام حسین(ع) رهبری کرد. وی توانست با سازماندهی نیروها، موفق به تشکیل حکومتی موقت شود و اقداماتی در جهت قصاص قاتلان امام حسین(ع) انجام دهد؛ اما در نهایت در مقابله با آل‌زبیر شکست خورد.

قیام عبدالله بن زُبیر
قیام با رهبری عبدالله بن زبیر، از دیگر تحرکات سیاسی آن زمان بود. عبدالله خون‌خواهی امام حسین(ع) و شهدای کربلا را دستاویزی برای پیشرفت مقاصد خود قرار داده بود و در نهایت نیز در میدان جنگ جان باخت و قیام به این صورت پایان یافت.
 
امام سجاد(ع) در این قیام‌ها شرکت نکردند. از مهمترین دلایل عدم شرکت حضرت می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شرایط اجتماعی و سیاسی: پس از عاشورا، جامعه با فضای ترس و یأس ناشی از سرکوب شدید حکومت اموی مواجه بود. مردم به شدت از ظلم و فساد حاکمان ناراضی بودند و این نارضایتی باعث بروز قیام‌هایی شد. امام سجاد(ع) با درک عمیق از این شرایط، به جای شرکت در قیام‌ها، به آگاهی‌بخشی و تربیت جامعه پرداختند.

حفظ جان شیعیان: امام سجاد(ع) همچنین نگران جان پیروان خویش بودند. ایشان می‌دانستند که شرکت در قیام‌ها در شرایط نامساعد می‌تواند به جان دادن بسیاری از شیعیان منجر شود. لذا از شرکت در این قیام‌ها خودداری کردند.

تبیین عاشورا: امام سجاد(ع) می‌دانستند که قیام‌های بدون برنامه و هماهنگی می‌تواند به تکرار فجایعِ قیام‌هایِ مشابه منجر شود. بنابراین سعی کردند تا با بیان حقیقت وقایع عاشورا و تأکید بر پیام آن، مردم را به آگاهی و شناخت درست از دین و امامت دعوت و هدایت کنند.

در حالی‌که همه قیام‌ها تحت تأثیر واقعه عاشورا شکل گرفتند، اما انگیزه‌های آن‌ها متفاوت بود؛ برخی مانند توابین بیشتر بر ندامت و پشیمانی از غفلت خود در یاری به حضرت سیالشهداء(ع) تأکید داشتند، در حالی‌که دیگران مانند مختار بواسطه‌ی تأسیس حکومت و سازماندهی یاران، سعی خود را در انتقام از قاتلان حضرت متمرکز کردند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📝 واحد پژوهش بنیاد فارِس المؤمنین
به‌مناسبت ولادت حضرت امام زین‌العابدین(ع)

@Fares_ir

.
همواره راه بازگشت و جبران وجود دارد
ما باید یک برنامۀ جامع برای ورود به ماه رمضان داشته باشیم که شروع این برنامه باید از ماه رجب اتفاق می‌افتاد. مبادا عزیزانی که امشب این مطالب به عرض آن‌ها می‌رسد ناامید شوند و بگویند: پس فرصت را از دست داده‌ایم! خیر! هیچ‌وقت برای شروع و جبران دیر نیست.
منشأ تمام لطماتی که به بشر وارد شده ابلیس بوده است. همین ابلیس به حضرت موسی گفت: می‌خواهم توبه کنم. شفاعت مرا نزد پرودگارم کن تا توبه‌ام را بپذیرد. موسی پذیرفت و واسطه شد. خطاب رسید: توبۀ ابلیس را می‌پذیرم مشروط بر آنكه بر قبر آدم سجده كند! موسی فرمان خداوند را ابلاغ کرد. ابلیس گفت: آن زمان که زنده بود بر او سجده نکردم حال به مردۀ او سجده کنم؟
پس همواره راه بازگشت و جبران وجود دارد ولی جدّیت و عزم می‌خواهد. کسانی‌که فرصت را از دست داده‌اند اگر واقعا از خداوند کمک بخواهند، آن‌ها را کمک خواهد کرد.

برخی دیگر از اعمالی که باعث از بین بردن اثر گناه می‌شوند
۱۶. عفو کردن دیگران
۱۷. تحصیل علم
۱۸. اندیشیدن
۱۹. حسن خُلق
۲۰. تقوا و پارسایی
۲۱. تسبیحات حضرت صدیقۀ طاهره
۲۲. درود صلوات فرستادن بر حضرت زهرا
۲۳. زیارت
۲۴. نظافت آراستگی و غسل در روز جمعه

تقسیم‌بندی انسان‌ها در مقام درخواست از خداوند متعال
انسان‌ها در مقام درخواست از خداوند در دو کلاس قرار می‌گیرند:
کلاس اول: عده‌ای که از نظر معرفتی در سطحی هستند که در لیالی قدر امور را به خداوند متعال واگذار می‌کنند و به اصطلاح می‌گویند: خدایا! ریش و قیچی دست خودت.
کلاس دوم: عده‌ای که به دلیل ضعف معرفتی در آن کلاس نیستند. این عده باید یک تغییراتی را در سطح معرفتی و نوع نگاهشان به مسائل ایجاد کنند.
باید به خودمان بیاییم و کلاس خودمان را ارتقاء بدهیم تا ریش و قیچی را به دست خداوند متعال و معصومین بسپاریم.

رفتارهایی که باعث می‌شوند دعا در ردیف عبادت قرار بگیرد
در مورد دعا باید به این نکته اشاره کنیم که:
اولا پیامبر فرمودند: دعا مغز عبادت است. یعنی دعا بندگی خالص است.
ثانیا دعا یک حقیقت دو سویه است که یک طرف آن مطالبه‌گری و طرف دیگر آن اجابت است.
ما حتی اگر در شب نیمۀ شعبان خواسته‌های درستی را هم مطرح کردیم برای اینکه این خواسته‌ها بندگی محض باشد باید چه اتفاقی بیفتد؟
اگر یکی از این سه رفتار اتفاق افتاد دعا در ردیف عبادت قرار می‌گیرد:
رفتار اول: اگر خواستۀ ما بلافاصله اجابت شد در این حالت شاکر باشیم.
رفتار دوم: اگر خواستۀ ما با تأخیر اجابت شد در این حالت صابر باشیم.
رفتار سوم: و اگر خواستۀ اجابت نشد در این حالت راضی باشیم.

دو راهکار برای حفظ حرمت ماه رمضان
چه کار باید انجام داد تا زحمات ما در دو ماه رجب و شعبان به بار بنشیند؟ دو راهکار برای این مسئله وجود دارد که هر دو راهکار باید انجام شود:
راهکار اول: مذاکرۀ علمی
راهکار دوم: داشتن یک برنامۀ مشخص برای ماه رمضان

به محضر خداوند متعال در ضیافت الله چه باید ببریم؟
شما وقتی به یک میهمانی دعوت می‌شوید برای میزبان هدیه‌ای می‌برید. برای میزبان ضیافت ماه رمضان چه چیزی می‌خواهید هدیه ببرید؟ گناهان خودتان را؟ شما برای این منظور باید چهار چیز را همراه خودتان به ماه رمضان ببرید.
عناصر اول و دوم: آن چیزی‌ست که در نماز توسل به امام عصر از ناحیۀ ایشان آورده شده است. همان دو رکعت نماز با صد بار إیاک نعبد و إیاک نستعین در انتهای این نماز توصیه به خواندن دعایی شده که یک قطعه‌اش این است: خدایا! اگر نافرمانی تو را کردم اما در محبوب‌ترین چیزها نزد تو که ایمان به توست از تو فرمان بردم. نه فرزندی برایت قائل شدم و نه شریکی برای تو خواندم.
پس در گام اول برای ورود به ضیافت إلهی باید همراه خودتان ایمان و اجتناب از شرک داشته باشید.
عناصر سوم و چهارم: در دعای سریع الإجابة از امام کاظم روایت شده: خدایا! من تو را در محبوب‌ترین چیزها نزد تو که توحید است اطاعت کردم و هرگز تو را در مبغوض‌ترین چیزها نزد تو که کفر است نافرمانی نکردم.
پس برای ورود به میهمانی خدا باید این چهار عنصر را همراه خود ببرید:
مؤمن باشید؛ مشرک نباشید؛ موحد باشید؛ کافر نباشید.

و اما حرف آخر
مطالبی که گفته شد برنامه‌ای بود برای سه ماه رجب شعبان و رمضان. اگر همراه با آن دستور العملی که در انتهای جلسۀ هفتم گفته شد عملیاتی شود إن ‌شاء الله خطاب "يا عبدي! أنت وليي حقا حقا حقا" از سوی خداوند متعال در روز عید فطر شامل حال ما خواهد شد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزیده سخنرانی
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
موضوع : #آداب_ورود_به_ماه_رمضان | جلسه ۱۱ (آخر)
از سلسله جلسات هفتگی سه‌شنبه‌ها
سه‌شنبه ۱۵ اسفند ماه ۱۴۰۲
مسجد حضرت امیر علیه‌السلام

@Fares_ir

طلوع پر فروغ قمر بنی‌هاشم علیه‌السلام

حضرت ابوالفضل العباس(ع)، مشهور به قمر بنی‌هاشم، در سال ۲۶ قمری در مدینه متولد شدند. پدر، امیرالمؤمنین علی(ع) و مادر، ام‌البنین(س). از همان کودکی در سایه‌ی تربیت پدر بزرگوارشان قرار گرفتند.
حضرت عباس(ع) در تاریخ اسلام به دلیل وفاداری و خیرخواهی و ایثار در واقعه کربلا، مورد احترام خاصی هستند.

امیرالمؤمنین پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، به دنبال همسری بودند که از خانواده‌ای شجاع و دلیر باشد. حضرت از برادرشان عقیل (که از افراد آگاه قریش به انساب عرب بود) خواستند تا زنی را از خانواده‌ای اصیل انتخاب کند. عقیل پیشنهاد ازدواج با فاطمه کلابیه (مشهور به ام‌البنین)، را داد. ثمره این ازدواج، فرزندی شجاع و دلاور بود.

وقتی حضرت امیر بشارت تولد فرزندشان را از غلام خود قنبر شنیدند؛ با خوشحالی خود را به خانه رساندند. نقل شده است که ام البنین در روز ولادت حضرت، قنداقه ایشان را به دست امیرالمؤمنین می‌دهند تا نامی برای نوزاد انتخاب کنند. امام زبانشان را به چشم و گوش او گردانیدند "تا حق بگوید و حق ببیند و حق بشنود" و سپس در گوش نوزاد اذان و اقامه گفتند و با صدای بلند نام نوزاد را "عباس" (به معنای شیر بیشه؛ ترش‌رو در برابر باطل، و خندان در مقابل نیکی) گذاشتند. پس از آن امام دست­های نوزاد خود را بوسیدند و گریستند. وقتی همسرشان دلیل گریه را پرسیدند، امام در پاسخ فرمودند دو بازوی عباس(ع) در راه یاری برادرش حسین(ع) جدا خواهد شد و خداوند در عوض آن، دو بال در بهشت به او عطاء خواهد کرد.

حضرت عباس، در کلام امیرالمؤمنین دارای مقام و منزلت ویژه‌ای است. امام در زمان شهادت خود، قمر بی‌هاشم را فراخواندند و فرمودند: "وَلَدی وَ سَتَقرّ عینی بک فی یوم القیامه؛ فرزندم وجودت در روز قیامت سبب روشنی چشمم خواهد بود"
این جمله هم حاکی از مرتبه والای قمر بنی‌هاشم است و هم نشانه‌ای از عشق و علاقه‌ی عمیق امیرالمؤمنین به فرزندش.

امیرالمؤمنین در جایی دیگر فرمودند: "إنّ ولدی العباس زقّ العِلم زقّا؛ همانا فرزندم عباس در کودکی علم آموخت و به‌سان نوزاد کبوتر که از مادرش آب و غذا می‌گیرد از من معارف را فراگرفت"

حضرت علی­رغم اختلاف سنی حدود ۲۳ سال با برادرشان امام حسین(ع)؛ همواره و تا پایان عمر مبارک، با محبت و مودت به‌عنوان یار و حامی در کنار امام خویش بودند و ماندند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📝 واحد پژوهش بنیاد فارِس المؤمنین
به‌مناسبت ولادت حضرت ابوالفضل العباس(ع)

@Fares_ir

.
فضیلت ماه رمضان بر سایر ماه‌ها مانند فضیلت اهل بیت بر سایر مردم است
برای ایجاد آمادگی جهت ورود به ماه رمضان و بهره بردن از ضیافت إلهی در این ماه به چند نکته اشاره کردیم:

نکتۀ اول: اینکه باید معرفت و نگاه ما نسبت به ماه رمضان تغییر پیدا کند. امیرالمؤمنین می‌فرمایند: رمضان ماهی‌ست که خداوند آن را بر سایر ماه‌ها برتری داده است مانند برتری ما اهل بیت بر سایر مردم. پس این ماه ظرفیت بسیار بالایی دارد.
نکتۀ دوم: اینکه ما باید برای ورود به ماه رمضان یک برنامۀ جامع داشته باشیم.

مقدرات إلهی در شب نیمۀ شعبان از جانب امام زمان تعیین و صادر می‌شوند
نکتۀ سوم: اینکه مهم‌ترین زمان و قلۀ اوج ماه رمضان لیالی قدر است و بر اساس روایتی که از امام باقر خوانده شد شب نیمۀ شعبان هم جزء لیالی قدر است و با توجه به آیۀ ۴ سورۀ‌ دخان تمام مقدرات در شب قدر استوار می‌شود. اما در کدام شب از شب‌های قدر؟ در شب نیمۀ شعبان. پس در شب نیمۀ شعبان در پی درخواست و مطالبۀ ما مقدرات تعیین می‌شوند و در لیالی قدر هم اگر به مصلحت باشد به ما اختصاص می‌یابد. مهم‌ترین حرف ما هم این بود که: این مقدرات به سوی اهل بیت نازل شده و سپس از جانب ایشان صادر می‌شود. در این عصر این مقدرات نزد امام زمان برده می‌شوند و ایشان هم مهر تأیید بر آن‌ها می‌زنند.

محو و اثبات در لوح محفوظ به‌واسطۀ اهل بیت صورت می‌پذیرد
حضرت امیر فرمودند: خداوند به‌واسطۀ ماست که محو می‌کند آنچه را که خداوند بخواهد و نیز اثبات می‌کند آنچه را که بخواهد. خداوند یک لوحی دارد به نام لوح محفوظ، که در این لوح هر چه را که بخواهد پاک می‌کند و هر چه را هم که بخواهد می‌نویسد. حضرت امیر به این حقیقت اشاره می‌کنند که: این محو و اثبات را ما هستیم که می‌نویسیم.

به‌ برکت وجود امام زمان است که بلا از شیعیان ایشان دفع می‌شود
اگر آسمان سر جای خودش ایستاده است به یمن وجود امام عصر است و تمام همّ و غمّ ما و سختی‌های ما به‌واسطۀ امام زمان برطرف می‌شود. به همین دلیل است که حضرت فرمودند: ما در رعايت حال شما كوتاهى نمی‌كنيم و شما را فراموش نمی‌كنيم.
امام زمان به ابی‌نصر خادم پدرشان فرمودند: به‌واسطۀ من است که خداوند بلا را از اهل من و شیعیانم دفع می‌کند. یعنی به‌واسطۀ امام زمان است که بلایا از من و شما دفع می‌شود. آن وقت به رفیقت می‌گویی: اگر تو نبودی به خاک سیاه نشسته بودم!؟ این بی‌معرفتی نیست؟

خواسته‌هایتان را تنها از امام زمان بخواهید
شخصى مجوسى میهمان حضرت ابراهيم شد. حضرت به او فرمود: اگر ایمان بیاوری از تو پذيرايى مى‌كنم. مجوسى رفت. خدا به ایشان وحى كرد: چرا او را اطعام نكردى؟ در حالى‌که ما ۷۰ سال است او را با همۀ كفرش اطعام مى‌كنیم؟ ابراهيم به دنبال مجوسى رفت و او را بازگرداند و به پذيرايى از او پرداخت. مجوسى گفت: سبب تغيير نظر تو چه بود؟ ابراهيم جریان را برای او تعریف کرد. مجوسى گفت: دین خودت را بر من عرضه کن تا ایمان بیاورم.
تمام عالم سر سفرۀ امام زمان هستند اما ایشان یک‌بار هم به رخ نمی‌کشند که شما میهمان من هستید! پس خواسته‌هایتان را تنها از امام زمان بخواهید.

ماه رمضانِ خودتان را به وجود نازنین امام زمان گره بزنید
سعی کنید با مراجعه به مفاتیح الجنان آن قسمتی که دعاهای مربوط به امام زمان هست را پیدا کنید و التزام عملی به خواندن این دعاها در ماه رمضان داشته باشید تا با این وجود نازنین اتصال و ارتباط قوی‌تری در ماه رمضان پیدا کنید. ایشان اگر یک نظر بکنند تمام گره‌های زندگی باز می‌شود. کسی نمی‌داند زهیر چگونه زندگی کرد که لایق آن نگاه ویژۀ سیدالشهداء شد. این چرایی‌ها را در تاریخ ننوشته‌اند. به همین خاطر است که من مکررا به شما عزیزان سفارش کرده‌ام که همیشه به یکسری آداب ملتزم باشید. چون این آداب موجب می‌شوند که بالأخره در یکی از ایام الله جذبۀ إلهی شامل حال شما شده و آن اتصال برقرار بشود. ماه رمضان خودتان را به وجود نازنین امام زمان گره بزنید تا باورتان بشود امام شما زنده است. به مرور زمان و به طور واقعی متوجه می‌شوید که امام شما حی و زنده است. اگر به این نقطه رسیدید تازه آنجاست که بحث انتظار برای شما شروع و جدی خواهد شد.

برخی دیگر از اعمالی که باعث از بین بردن اثر گناه می‌شوند
من در دو جلسۀ‌ قبل به هفت عامل از عواملی که باعث می‌شوند اثر گناه از بین برود اشاره کردم. در این جلسه به چند عامل دیگر اشاره می‌کنم:
۸. پرداخت صدقه
۹. عیادت از مریض
۱۰. تحمل سختی‌ها و ناملایمات
۱۱. دفاع از برادر مؤمن
۱۲. تلاش در جهت کسب روزی حلال
۱۳. صلۀ رحم
۱۴. دائم الوضو بودن
۱۵. اشک از خوف و خشیت إلهی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزیده سخنرانی
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
موضوع : #آداب_ورود_به_ماه_رمضان | جلسه ۱۰
از سلسله جلسات هفتگی سه‌شنبه‌ها
سه‌شنبه ۸ اسفند ماه ۱۴۰۲
مسجد حضرت امیر علیه‌السلام

@Fares_ir

خطبه‌ی منا؛ تبیین بینش و روش حضرت سیدالشهداء علیه السلام در برابر بنی‌امیه

خطبه امام حسین(ع) در سرزمین منا، که در سال ۵۸ هجری قمری و در ایام حج ایراد شد، به عنوان یک بیانیه اعتراضی علیه حکومت معاویه و انحرافات آن شناخته می‌شود که در حضور جمعی از صحابه، تابعین و دیگر مسلمانان ایراد شده است.

هنگامی‌که امام با همراهی عبدالله بن عباس (پسرعموی پیامبر) و عبدالله بن جعفر (برادرزاده امیرالمومنین) برای حج عازم مکه شدند و به سرزمین منا رسیدند.
حضرت فرمودند: همه کسانی‌که از اصحاب رسول خدا به حج آمده‌اند و افراد صالح و پرهیزکاری هستند، برایم گرد آورید.
نقل شده است بیش از ۷۰۰ نفر آمدند که بیشتر آنها از تابعین و حدود ۲۰۰ نفر از صحابه پیامبر بودند. موسم حج به عنوان یک کنگره بزرگ اسلامی، فرصتی مناسب برای امام بود تا پیام خود را به مسلمانان برسانند.

در این خطبه، سیدالشهداء پس از حمد و ثناء الهی، به بیان ظلم‌ها و ستم‌هایی که معاویه بر ایشان و شیعیان روا داشته است، پرداختند. حضرت از حاضران خواستند که اگر سخنان ایشان را درست می‌دانند، تصدیق کنند و اگر نادرست است، او را تکذیب نمایند.
امام حاضران را سوگند دادند که این سخنان را پس از بازگشت به دیار خود به دیگران منتقل کنند. حضرت علت این سوگند را اینگونه بیان می‌کنند: "چرا که نگرانم اسلامِ امامت از یادها برود و حق و حقیقت از میان رود و مغلوبِ باطل شود اگرچه خداوند نورش را به پایان خواهد رساند هرچند که کافران آن را ناخوش دارند"

محورهای اصلی خطبه:

* تأکید بر حقانیت اهل بیت و خصوصاً مقام امامت؛
امام با تأکید بر اینکه اهل بیت به عنوان الگوهای حقیقی مسلمانان باید مورد پیروی قرار گیرند، بر اهمیت شناخت مقام امامت و ضرورت حمایت از آن تأکید کردند.

* اشاره به فضائل امیرالمومنین علی علیه السلام و تأکید بر مودت دوستی حضرت به عنوان نشانه‌ای از ایمان؛
امام به آیاتی از قرآن که در شأن امیرالمومنین نازل شده‌، و روایاتی که در فضائل ایشان از پیامبر اعظم نقل شده، اشاره کردند. از جمله این موارد می‌توان به واقعه غدیر خم، حدیث ثقلین، و فتح خیبر اشاره کرد.

* افشاگری علیه انحرافات حکومت اموی
امام با بیان مشکلات جامعه اسلامی تحت حکومت معاویه، برای مسلمانان روشنگری کردند. حضرت در این خطبه به صراحت به ظلم‌ها و فسادهای موجود در حکومت معاویه اشاره کردند و از حاضران خواستند تا نسبت به این انحرافات آگاه شوند.

اهداف خطبه
در پایان خطبه، امام هدف خود را روشن کردند که این اقدام نه برای دستیابی به قدرت یا منافع دنیوی، بلکه برای احیاء دین خدا و کمک به بندگان ستمدیده است.
امام با ایراد این خطبه در موسم حج، سعی داشتند تا مسلمانان را نسبت به انحرافات خلافت آگاه کنند و آن‌ها را به یادآوری مقام اهل بیت دعوت نمایند.
ایشان بر اهمیت انتقال این پیام به دیگران تأکید کردند تا حقایق دینی فراموش نشود. این خطبه تنها یک اعلان نظر سیاسی نبود، بلکه یک فراخوان برای بازگشت به اصول اسلامی و توجه به مقام اهل بیت بود که در واقعه عاشورا به اوج خود رسید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📝 واحد پژوهش بنیاد فارِس المؤمنین
به‌مناسبت ولادت حضرت سیدالشهداء(ع)

@Fares_ir

.
مهم‌ترین ادب در ماه رمضان امساک از خوردن و آشامیدن است
ماه رمضان ماه ضیافت إلهی‌ست و همۀ مردم هم به این میهمانی دعوت دارند. میهمان این ضیافت قلب و روح انسان است. بنابراین در این پذیرایی این ضیافت در قالب خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها نیست بلکه مهم‌ترین ادب این میهمانی، روزه‌داری و امساک از خوردن و آشامیدن است. لذا این ماه دارای یک ظرفیت فوق‌العاده‌ برای تعالی روح است. اما اکثر مردم از فیوضات این ماه بی‌بهره هستند و نهایت چیزی که عائدشان می‌شود تحمل گرسنگی و تشنگی است و این خودش نکوهیده است. چون آن بهره‌ای که شایسته است از این ماه برده نشده است.
بهرۀ شایسته‌ای که باید از این ماه برده شود ارتقاء مقام در حد عباد صالح خداوند است. اِلحاق به عباد صالح خدا، همان چیزی است که حضرت یوسف از خدا درخواست کرد. (یوسف:۱۰۱) بستر این الحاق، ماه رمضان است. اما گناه بزرگ‌ترین مانع برای رسیدن به این رتبه است. برای عاری شدن از گناه اولا باید توبه کنیم تا از گناهان پاک شویم و ثانیا اعمالی انجام دهیم تا به‌واسطۀ آن‌ها اثر گناهان از بین برود. در این جلسه به بیان برخی از اثرات سوء گناهان می‌پردازیم.

گناهانی که باعث تغییر نعمت می‌شوند
مانند:
- ظلم و تعدی بر مردم.
- کفران نعمت. یعنی به کار نبردن نعمت در آن مسیری که خداوند می‌‌خواهد.

گناهانی که پشیمانی به بار می‌آورند
مانند:
- منع زکات تا زمانی که مرگ برسد.
اگر نماز پذیرفته نشود هیچ عملی از انسان پذیرفته نمی‌شود. اما شاخصۀ اصلی پذیرش نماز زکات است.

گناهانی که باعث زوال نعمت می‌شوند
مانند:
- عصيان العارف بالبَغی. اگر از انسان مؤمن گناهی سر بزند باعث زوال نعمت می‌شود نه تغییر نعمت.

گناهانی که باعث محرومیت از نصیب إلهی می‌شوند
مانند:
- إظهار فقر کردن. إظهار فقر، گله‌گذاری از خداوند است.
- خوابيدن در وقت نماز عشاء و در وقت نماز صبح.
- کوچک شمردن نعمت‌های إلهی.
- شکایت از خداوند. اینکه بگوید: وضع مالی خوبی ندارم. این شکایت کردن از خداوند است.
پس برای بهره بردن از ضیافت إلهی در ماه رمضان ابتدا باید توبه کرد آن هم با شرایطی که ذکر شد. و در ادامه هم اثر گناه را به‌واسطۀ غفاریت از بین برد.

نکته‌ای در باب فضیلت شب نیمۀ شعبان
در ماه رمضان یک نقطۀ اوج وجود دارد به نام: لیالی قدر.
از امام باقر دربارۀ فضیلت شب نیمۀ شعبان سؤال شد. فرمودند: آن شب با فضیلت‌ترین شب بعد از شب قدر است پس در این شب به سوی خداوند تقرب پیدا کنید! چون خدا این شب را برای ما اهل‌بیت قرار داده است به إزاء شب قدری که برای پیامبر ما قرار داد.
بنابراین ما دو شب قدر داریم. یک شب قدر که مربوط است به اهل بیت در نیمۀ شعبان و یک شب قدر هم مربوط به پیامبر در ماه رمضان است.

خصائص شب قدر
خصیصه‌ اول: شبی که در آن قرآن نازل شده است. (دخان:۳)
خصیصه‌ دوم: شبی که هر امری در آن مقدر می‌شود. (دخان:۴)
امام باقر فرمودند: در شب قدر هر آنچه از نيكی و بدی فرمانبری و نافرمانی تولد و مرگ يا روزی‌ای كه تا سال آينده رخ خواهد داد مشخص و معين می‌شود. پس هر آنچه در آن شب معين شود و بر آن حكم رود حتمی و يقينی است و خواست خداوند نيز بر آن وارد است.
نتیجه اینکه:
اولا ما دو لیلۀ قدر داریم. یکی لیلۀ قدری‌ست که بر شب نیمۀ شعبان تطبیق می‌شود و یکی هم لیلۀ قدری‌ست که بر لیالی قدر در ماه رمضان تطبیق می‌شود.
ثانیا لیلۀ قدر دارای دو خصوصیت است.
خصوصیت اول اینکه شب نزول قرآن است. این خصوصیت اختصاص به لیلۀ قدر در ماه رمضان دارد. خصوصیت دوم هم این است که در آن شب دربارۀ مقدرات امور تصمیم‌گیری می‌شود.

رابطۀ شب نیمۀ شعبان با لیالی قدر در ماه رمضان
در رابطه با ارتباط بین شب نیمۀ شعبان و لیالی قدر گفته‌اند:
لیلۀ قدری که نیمۀ شعبان است از خداوند درخواست می‌شود و در لیالی قدر ماه رمضان به شخص اختصاص داده می‌شود. پس شما امشب این مقدرات را درخواست می‌کنید تا در لیالی قدر ماه مبارک به شما اختصاص داده شود. این درخواست‌ها را به چه واسطه‌ای بخواهیم؟
امام صادق فرمودند: ارادۀ پروردگار كه تقدير امور خلق می‌كند به سوى شما از آسمان مشيتش فرود می‌آيد و از منازل شما براى خلق صادر می‌شود و آنچه از احكام بندگان به صورت مشروح بیان شده از جانب شما صادر شده است.
پس ارادۀ پروردگار در تقدیر امورش به خانۀ اهل بیت نازل می‌شود. یعنی مقدرات تمام امور زندگی یک نفر را در شب نیمۀ شعبان به دست امام زمان می‌دهند. تا امام زمان نگاه ‌کند و مقدرات را تأیید یا رد ‌کند. یعنی: تعیین مقدرات ‌امور به دست مبارک امام زمان قرار داده شده و مقدرات تمام عالم نزد صاحب العصر و الزمان فرود می‌آید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزیده سخنرانی
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
موضوع : #آداب_ورود_به_ماه_رمضان | جلسه ۹
شـــنبـه ۵ اسـفنــد ۱۴۰۲
مسجد حضرت امیر علیه‌السلام

@Fares_ir

.
گفتیم که در درگاه خداوند گناه صغیره وجود ندارد. این تقسیم‌بندی‌ از جانب خداوند نیست بلکه از ناحیۀ انسان‌ها است. اگر گناهی از ناحیۀ انسان تکرار و یا عمومی شد نتیجه‌اش این است که قبح آن گناه ریخته می‌شود. به این می‌گویند: گناه صغیره. یعنی گناهی که کوچک شمرده شده است.

چگونه قبح گناه نزد انسان از بین می‌رود؟
برای این مسئله پنج عامل را ذکر کرده‌اند:
عامل اول: اصرار بر گناه.
عامل دوم: بی‌اهمیت شمردن گناه.
عامل سوم: شاد شدن بر گناه.
عامل چهارم: اظهار گناه.
عامل پنجم: اشاعه و ترویج گناه.

اثر گناه از عمل گناه مخرب‌تر است
عرض کردم که ما حتی اگر توبه را با جمیع شرایط آن هم انجام داده باشیم خودمان را تنها از زیر بار عمل گناه خارج کرده‌ایم اما اثر گناه باقی‌ست و باید برای از بین بردن آن کاری کرد. اثر گناه مانند عفونت در بدن می‌ماند که شما به هر اندازه هم ویتامین مصرف کنید آن را از بین نمی‌برد.
خداوند نسبت به بخشش گناهان دو اسم از اسماء إلهی را در کنار هم مطرح می‌کند: یکی بحث توابیت حضرت حق است و دیگری هم بحث‌ غفاریت او. این دو اسم پیوستۀ به هم و مکمل یکدیگرند.
اگر کسی موفق به رعایت مراحل و شرایط توبه شده باشد باید در مرحلۀ بعد به دنبال راهکارهایی برای از بین بردن اثر گناه باشد. خطاب قرآن کریم به اهل ایمان این است که نسبت به عمل گناه توبه کنید. (تحریم:۸)
دربارۀ اثر گناه هم فرموده است: بی‌تردید من کسی‌که توبه کرده و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد و سپس هدایت شود را می‌آمرزم. (طه: ۸۲)
این آیه اشاره به پیوستگی و مکمل بودن توابیت و غفاریت خداوند دارد. اثر وضعی گناهان عمیق‌تر از اثر خود گناه است و برای از بین بردن این اثرات باید مرتبۀ بعد از توݧݨابیت خدا که غفاریت است شامل حال تواب بشود.

معنای غفاریت خداوند متعال
به‌واسطۀ توابیت عمل گناه و به‌واسطۀ غفاریت اثر گناه از بین می‌رود. لذا غفاریت خدا افاضه‌ای نیست که شامل هر توبه‌کننده‌ای بشود. بلکه افاضه‌ای‌ست که در پی عمل خاصی‌ که تائب انجام می‌دهد شامل حال او می‌شود. اثر گناه باعث محرومیت انسان از فیض و نصیب إلهی می‌شود.

اثر گناه در پروندۀ تکوینی انسان جریان پیدا می‌کند
عمل گناه در پروندۀ عمل انسان ثبت می‌شود اما اثر گناه در پروندۀ تکوینی او یعنی در درونش جریان پیدا می‌کند.

اعمالی که باعث از بین بردن اثر گناه می‌شوند
از بین حدود ۵۰ روایت، ۲۷ مورد از مواردی که باعث از بین رفتن اثر گناه می‌شوند را استخراج کرده‌ام. البته ممکن است بیش از این‌ها باشد:
۱. یاد کردن نعمت‌های إلهی. نعمت‌های إلهی را یاد کنید و به دیگران نیز متذکر بشوید.
۲. خواندن نماز شب.
۳. سرزنش کردن خود.
۴. فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد.
۵. دوستی و پیروی از رسول اکرم و آل ایشان.
۶. انجام حسنات بعد از توبه.
۷. سجدۀ زیاد و طولانی. یعنی هم دفعات سجده زیاد شود و هم طول زمان سجده.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزیده سخنرانی
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
موضوع : #آداب_ورود_به_ماه_رمضان | جلسه ۸
از سلسله جلسات هفتگی سه‌شنبه‌ها
سه‌شنبه ۱ اسفند ماه ۱۴۰۲
مسجد حضرت امیر علیه‌السلام

@Fares_ir