💠مقدمه ای بر علم #تجوید
▪️تعريف
▪️معنی: بهبود و ظرافت.
🔹اصطلاحاً: دانشی است که احكام و دستوراتی را که باید در هنگام تلاوت قرآن رعایت نمود را مطابق آنچه مسلمانان از رسول الله صلی الله علیه و سلم فراگرفته اند بیان می دارد. این کار با بیان هر حرف با رعایت دقیق مخرج آن و صفات و حركاتش با دوری از تكلف و دشواری صورت می گیرد.
🔵کاربردهای آن
نگاهداشت زبان از اشتباه و خطا در كلام خداوند سبحانه وتعالى.
♻️نحوه ی فراگیری علم تجويد
1. فرد به قرائت استادش گوش سپارد. این روش پیشینیان می باشد.
2. فرد نززد استادش قرائت نموده و وی اشتباهاتش را تصحیح کند.
💫بهترین روش جمع بين این دو روش است.
طالب علم تجوید به خاطر داشته باشد که این علم از طریق کتاب ها آموخته نمی شود. بلکه چاره ای جز مراجعه به زبدگان علمای تجويد نیست. از آنجا که برخی ریزه کاری ها و احكام هستند که جز با گوش سپردن مستقیم و حضوری امکان حاصل نمی شوند.
☝️همچنین کسی که در طلب آموختن این علم است باید به نوارهای قاریان برجسته و ماهر زیاد گوش فرادهد. لیکن این کار وی را از نشستن در محضر اساتید بی نیاز ننموده و تنها در تکمیل آن می باشد.
🔵حكم آن
اهل علم در حكم آموزش علم تجويد و حكم اجرای آن بر دو دسته هستند:
🔸دسته ی اول: اینکه تجويد قرآن و مراعات قواعد آن سنت و ادبی از آداب تلاوت است که بهتر است در هنگام تلاوت قرآن به دور از هرگونه تكلف و زیاده روی بدان پایبند بود، اما واجب نمی باشد. این دیدگاه فقها می باشد.
🔸دسته ی دوم: آموختن علم تجويد فرض كفايه است اما قرائت بر اساس آن بر هر زن و مرد مسلمانی واجب است. این دیدگاه بیشتر علمای تجويد می باشد.
👥 علمای تجويد
اكثر علمای تجويد عقیده دارند که یادگیری تجويد فرض كفايت بر عهده ی مسلمانان است. پس اگر عده ای بدان مشغول گردند از عهده ی بقیه ساقط می گردد. اما چنانچه کسی بدان روی نیاورد همگان گناهکار خواهند بود.
اما عمل به این علم، یعنی به جای آوردن احكام تجويد در اثناء قرائت قرآن کریم، بر هر فرد مكلفی فرض عين می باشد، حتی اگر از لحاظ تئوری با این احكام آشنا نیز نباشد.
✍️شيخ شمس الدين محمد بن جزري در کتابش چنین می گوید:
وَالأَخْـذُ بِالتَّـجْـوِيـدِ حَـتْـــمٌ لازِمُ
و فراگیری تجوید حتمی و لازم است
مَــــنْ لَــمْ يُـجَـوِّدِ الْـقُـرَآنَ آثِــمُ
هرکس که قرآن را به تجوید نخواند، گناهکار است
لأَنَّــــهُ بِــــهِ الإِلَـــهُ أَنْـــزَلاَ
چراکه خداوند آن را بدان نازل فرمود
وَهَـكَـذَا مِـنْـهُ إِلَئئـيْـنَا وَصَــلاَ
و اینگونه به دست ما رسیده است
وَهُـوَ أَيْـضًـا حِـلَْـيـةُ الـتّـِـــلاَوَة
این علم همچنین آراستگی قرآن است
وَزِيْــنَـــةُ الأَدَاءِ وَالْــقِـــــرَاءَةِ
و زیبایی بیان و قرائت آن است
وَهُـوَ إِعْـطَاءُ الْحُـرُوفِ حَقَّـهَـا
این علم همان تلفظ درست و صحیح حروف است
مِــنْ صِـفَـةٍ لَـهَـا وَمُستَحَـقَّهَــا
به همراه تمام خصوصیات و ضروریات آن ها
وَرَدُّ كُـــلِّ وَاحِـــدٍ لأَصْـلِــــــــهِ
وَاللَّـفْـظُ فِــي نَـظِـيْـرِهِ كَمِـثْــلـهِ
مُكَمِّـلاً مِـنْ غَـيْـرِ مَــا تَكَـلُّـــفِ
برای کمال بخشیدن به آن و به دور از تکلف
بِاللُّطْـفِ فِي النُّطْـقِ بِاَ تَعَـسُّـفِ
با ملایمت در گفتار و نه دشواری و سختی
وَلَـيْـسَ بَـيْـنَـهُ وَبَـيْـنَ تَــــرْكِـهِ
و بین عمل به این علم و ترک آن
إِلاَّ رِيَـاضَــةُ امْـــــرِئٍ بِـفَـكِّـــهِ
نیست جز به هم زدن فک و دهان انسان به بیهودگی
منبع:
آموزش فنون تلاوت قرآن کریم.
@ostad_sediqi