يگانه وظيفه‌اى كه ادبيات دارد مبارزه عليه ستم و سركوب است و اين كار را فقط با توصيف ستم و افشاكردن مرتكبان چنين ستمى مى‌تواند به انجام برساند. اما چون ادبيات حاصل يك عمل آزادانه خلّاق است پس عليه هر نوع خشونت و هر نوع توتاليتاريسمى است.
حال ديگر تار و پود جامعه به نحوى مشهود در حال از هم گسستن است، به اين دليل كه املاك دست به دست مى‌شوند، و به اين دليل كه مشتى اداره‌جاتى هستند كه تصميم مى‌گيرند كدام زمين بايد به چه كسى برسد. آن‌هايى كه در دوران رژيم پيشين مورد تعقيب و آزار بودند اكثراً همچنان فقير هستند، و آن‌هايى كه در قدرتند، همچنان ثروتمند، و نظام بازار به نفع ثروتمندان است. اميد به رفع و رجوع عادلانه خطاهاى گذشته سريعاً در حال تبخير است. براى يك نويسنده چه چيزى مى‌تواند هيجان‌انگيزتر و مسحوركننده‌تر از زمانه‌اى چنين پر از تناقض باشد؟
از کتابِ «روح پراگ»
ایوان کلیما
ترجمهٔ خشایار دیهیمی
يگانه وظيفه‌اى كه ادبيات دارد مبارزه عليه ستم و سركوب است و اين كار را فقط با توصيف ستم و افشاكردن مرتكبان چنين ستمى مى‌تواند به انجام برساند. اما چون ادبيات حاصل يك عمل آزادانه خلّاق است پس عليه هر نوع خشونت و هر نوع توتاليتاريسمى است.
حال ديگر تار و پود جامعه به نحوى مشهود در حال از هم گسستن است، به اين دليل كه املاك دست به دست مى‌شوند، و به اين دليل كه مشتى اداره‌جاتى هستند كه تصميم مى‌گيرند كدام زمين بايد به چه كسى برسد. آن‌هايى كه در دوران رژيم پيشين مورد تعقيب و آزار بودند اكثراً همچنان فقير هستند، و آن‌هايى كه در قدرتند، همچنان ثروتمند، و نظام بازار به نفع ثروتمندان است. اميد به رفع و رجوع عادلانه خطاهاى گذشته سريعاً در حال تبخير است. براى يك نويسنده چه چيزى مى‌تواند هيجان‌انگيزتر و مسحوركننده‌تر از زمانه‌اى چنين پر از تناقض باشد؟
از کتابِ «روح پراگ»
ایوان کلیما
ترجمهٔ خشایار دیهیمی