اقتصاد در گذر زمان(م.ع مختاری)

🔸نقدی بر گرامیداشت روز زن و مادر

مشخص نیست روز میلاد حضرت زهرا (س)، روز زن است یا روز مادر. احتمالا برای کسانی که این روز را در تقویم قرارداده اند، زنانگی و مادرانگی یکسان تلقی شده اند و در حقیقت زنانگی به مادرانگی «تقلیل» داده شده است. نوع مواجهه تریبون های رسمی و غیر رسمی نیز همین پیام را دارد که زن، یعنی مادر و بنابراین زن خوب، یعنی مادر خوب. مادر خوب هم کسی است که به «وظایف» مادری می پردازد: تربیت فرزند، تلاش برای بزرگ کردن او، شب بیداری و از خوراک خود زدن و فداکاری برای او.

چنین رویکردی، زن را موجودی برای «دیگری» می خواهد و نقش زن را در مادر بودن فرو می برد.

این درحالی است که هم در شرع و هم در عرف امروز جهانی، فرزندپروری یک «وظیفه مشترک» میان زن و مرد است و این پیشفرض که زنان وظیفه مراقبت و تیمار داری و از خودگذشتگی برای فرزند را دارند، یک پیش فرض تبعیض آمیز است. نگهداری از فرزند، وظیفه زن نیست، بلکه یک وظیفه مشترک میان دو نفری است که فرزند را به دنیا آورده اند و چگونگی تقسیم کار میان آن دو کاملا بستگی به شرایط اجتماعی و توافق طرفین دارد. ممکن است حالتی پیش بیاید که زن، کمتر از مرد به فرزندان بپردازد.

یک خانم که مدال آور ریاضیات جهانی است را تصور کنید که موقعیت های شغلی بین المللی مهمی برایش فراهم می شود، در صورتی که همسرش متوسط است. در همین دوران این زن و شوهر با توافق یکدیگر بچه دار می شوند و با هم توافق می کنند که پدر، مسوولیت نگهداری فرزند را بیشتر از مادر به عهده بگیرد و مادر به روزی یکی دو ساعت وقت گذراندن در بعد از ظهرها و روزهای تعطیل برای کودک اکتفا می کند و بقیه روز، این پدر است که از کودک مراقبت می کند و این روند تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند. در این صورت، زن، مسوولیت بسیار کمتری در فرزند پروری داشته است.

در فرض فوق،

اولا، هیچ داده روانشناختی و هیچ مطالعه ای نشان نداده است که این کودک به این دلیل که پدرش از او مراقبت کرده، دچار اختلال در شخصیت و عاطفه و یا هرچیز دیگر باشد، بلکه می تواند فردی کاملا سالم از نظر روحی و روانی و جسمی باشد.

ثانیا، آن زن، هیچ گونه رفتار غیر اخلاقی و غیر شرعی انجام نداده است و کماکان به عنوان یک «انسان» می تواند شایسته تقدیر باشد. او، با آنکه مسوولیت مراقبت از فرزند را به دوش نگرفته است، کماکان می تواند انسانی کامل، دارای بالاترین فضیلت های اخلاقی و مقرب پروردگار باشد.

در قرآن حتی یک مورد وجود ندارد که فرزندپروری و تیمارداری کودک و سختی کشیدن ها برای رشد فرزند را از وظایف مادر بداند و اتفاقا تصریح و تاکید می کند در بزرگ کردن بچه، زن و مرد با هم توافق کنند و هیچکدام نباید متضرر شوند (بقره، 233). تنها موردی که از زن بابت سختی هایش تجلیل شده، هنگام بارداری است، که البته امری زیستی و فیزیولوژیک است.

اگر قرار است روز مادر، به گونه ای برگزار شود که «زن مطلوب» همان «مادر مطلوب» باشد و به این ترتیب در قالبی شفقت آمیز و تجلیل آمیز، نقش زن در مادرانگی منحل شود و سپس چنین جایگاهی تقدیس شود، این، همان «تبعیض شفقت آمیز» است. تبعیض شفقت آمیز، نوع جدیدی از تبعیض علیه زنان است که به جای تبعیض خصمانه علیه زنان، با ظاهری دلسوزانه، زن را تبدیل به موجودی «برای دیگری» می کند: «برای فرزند» یا «برای شوهر».

می توان روزی را به نام روز مادر نامید ولی باید مراقب بود زنانگی به مادرانگی تقلیل نیابد. هرچند بهتر بود، روز پدر و مادر با هم ادغام می شدند، و در یک روز، مشترکا از تلاشهای آنان تقدیر می شد تا زمینه های تبعیض شفقت آمیز ایجاد نشود.
https://t.me/delshodeyevelshode

آنکه خوابید
همه ما بودیم!

ویدیوی جالبی است از رختکن تیم نود و هشت؛ درست در حالی که رسول خطیبی جایزه‌بگیر دنبال دریافت هدیه از مسوولان دولتی شهر مشهد است، علی دایی خودش را به خواب زده تا با آنها هم‌کلام نشود. در مورد شخصیت بالنده و آزاده دایی زیاد نوشتند و نوشتیم، دمش هم گرم. این فیلم و واکنش مثبت مردم به آن اما از یک جهت دیگر هم قابل تامل است؛ این که دولتمردان ما چه کرده‌اند که بی‌اعتنایی و پشت کردن به آنها، تا این اندازه به دل مردم می‌چسبد و با تماشای آن کیف می‌کنند؟ چه کردید و کجای راه را اشتباه رفتید که امروز هر قدم دور شدن از شما، به منزله یک گام نزدیک شدن به قلب مردم است؟ هرچند مطمئنیم جواب این سوالات را خودتان بهتر می‌دانید، اما بگذارید یک مختصرش را مرور کنیم.
مردم برای بی‌محلی علی دایی هورا می‌کشند، چون او حس میلیون‌ها آدم را نسبت به شما آشکار می‌کند؛ شما که مردم‌تان برق و آب و اینترنت و حتی هوای سالم ندارند، شما که به عنوان دومین دارنده منابع گازی جهان در تامین گاز این ملت گرفتار هم ناتوانید و صنایع و کسب‌وکارهای‌تان کلا خوابیده، شما که خودتان هم نمی‌دانید با ادامه این روند، دو فردای دیگر چه باید بکنید؛ چقدر تعطیلی و‌جیره‌بندی و خاموشی؟ تا کی التماس که زیاد بپوشید و گرد بخوابید و کم بخورید و نفس نکشید؟ شما که چراغ خانه را بر سر دیگران برافروختید، شما که در سرزمین تحت مدیریت‌تان، طول انتظار خانه‌دار شدن به صد و سی سال رسیده، شما که در کشاکش ترمز بریدن دلار و روز به روز فقیرتر شدن این مردم، همه فکر و ذکرتان لایحه حجاب و عفاف است و حتی یک کلمه در مورد عجز و ناامیدی چنبره زده بر سرنوشت ملت حرف نمی‌زنید. شما که مملکت ساخته دست‌تان حتی برای بچه‌های خودتان هم قابل تحمل نیست و فوج فوج رهسپار فرنگستان قبیح و ممنوعه می‌شوند، شما که به جای درمان رانت و دزدی و فرصت‌طلبی و فساد و ریا و اختلاس و ناکارآمدی و تظاهر و هیزی، دنبال دایر کردن کلینیک بدحجابی هستید.
ببینید چه کردید که سر بلند نکردن دایی مدال افتخارش می‌شود و خوابش، سند بیداری. ببینید که هستید که هر که به شما نزدیک شد، از چشم خلقی افتاد؛ حتی اگر قهرمان المپیک سیدنی و آقای گل فوتسال بود یا پیراهن فلان باشگاه اروپایی را به تن داشت. شما هزاران بار از ما جداها. آنکه خوابید، همه ما بودیم...

خلاصه ای از گزارش ساینس (لینک):

نگرانی‌ها درباره سرنوشت انبارهای مخفی سلاح‌های شیمیایی سوریه در حال افزایش است.
دانشمندانی که در برنامه‌های غیرقانونی مرتبط با این سلاح‌ها فعالیت کرده‌اند، ممکن است با اتهام جنایات جنگی روبرو شوند.

رژیم بشار اسد که اکنون سقوط کرده، طی جنگ داخلی سوریه از سلاح‌های شیمیایی مثل بمب‌های کلر، گاز خردل و سارین (عامل اعصاب) علیه شورشیان، مخالفان و همین طور غیرنظامیان استفاده می‌کرد. حالا نگرانی‌ها درباره ذخایر باقی‌مانده این سلاح‌ها و دانشمندانی که در این برنامه غیرقانونی فعالیت داشتند، افزایش یافته است.

مدیر کل سازمان منع سلاح‌های شیمیایی (OPCW) از جامعه جهانی خواسته تا این فرصت را برای نابودی کامل برنامه شیمیایی سوریه غنیمت بشمارند.

اسرائیل در حملات خودش به تأسیسات نظامی سوریه، به مراکز تحقیق، توسعه و تولید مربوط به تولید سلاح‌های شیمیایی نیز حمله کرده است.

به گفته مدیر OPCW، این حملات می‌توانند خطر آلودگی ایجاد کنند. او همچنین نگران است که شواهد لازم برای پیگیری جنایات جنگی مرتبط با استفاده از سلاح‌های شیمیایی تخریب شده باشد.

سوریه سال‌ها داشتن سلاح شیمیایی را انکار می‌کرد، تا اینکه در حمله معروف ۲۱ آگوست ۲۰۱۳، نیروهای دولتی با موشک‌های پر از سارین به غوطه، منطقه‌ای تحت کنترل شورشیان در دمشق، حمله کردند و صدها نفر را کشتند. پس از آن، با فشار روسیه و آمریکا، سوریه پیمان منع سلاح‌های شیمیایی (CWC) را امضا کرد و متعهد شد ذخایر و زیرساخت‌های شیمیایی خود را اعلام کند.

در ابتدا، این اقدام امیدوارکننده بود. سازمان OPCW با نظارت بر این فرآیند، بیش از ۱۳۰۰ تن عوامل شیمیایی و مواد اولیه را نابود کرد و ۲۷ مورد از تأسیسات تولید را تخریب نمود. کارشناسان معتقدند که اگر سوریه این پیمان را نمی‌پذیرفت، ابعاد فاجعه می‌توانست بسیار گسترده‌تر باشد.

اما همه چیز تمام نشد. برای مثال در یکی از بدترین حملات در آوریل ۲۰۱۷، نیروهای دولتی با موشک‌های حاوی سارین به خان شیخون حمله کردند و ۸۹ نفر را کشتند و یا در آوریل ۲۰۱۸، استفاده از کلر در دوما موجب کشته شدن ۴۳ نفر شد.

اکنون نگرانی‌هایی وجود دارد که دانشمندان برنامه سلاح‌های شیمیایی سوریه به کشورهای با مواضع مخالف کشورهای غربی، مانند ایران بروند یا به‌صورت داوطلبانه یا اجباری برای گروههای تروریستی در سوریه کار کنند.

این دانشمندان ممکن است شغل نداشته باشند و برخی از آنها به‌عنوان جنایتکار جنگی شناخته شوند. بسیاری از آن‌ها احتمالاً از مقامات جدید سوریه مخفی شده‌اند.

مدیر سازمان OPCW تأکید کرده که اولویت کنونی این سازمان برقراری ارتباط با مقامات جدید سوریه و همکاری با آن‌ها برای تعیین ابعاد کامل برنامه سلاح‌های شیمیایی سوریه است تا خطر گسترش یا استفاده مجدد از این سلاح‌ها مهار شود.

اگر OPCW موفق به از بین بردن بقایای برنامه سلاح‌های شیمیایی سوریه شود، این می‌تواند فشارهایی را بر دو کشور دیگر خاورمیانه، مصر و اسرائیل، وارد کند تا برنامه‌های شیمیایی اعلام‌نشده خود را تعطیل کنند. همچنین فشارها بر رهبری جدید سوریه برای استرداد افرادی که در برنامه سلاح‌های شیمیایی اسد نقش داشتند، افزایش خواهد یافت.

گروه‌های حقوق بشری سوریه و قربانیان حملات شیمیایی نیز خواستار ایجاد یک دادگاه برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی به عنوان جنایت جنگی شده‌اند.

گفته می شود که تصویر زیر نیز مربوط به حمله هوایی احتمالی اسرائیل به تأسیسات سلاح‌های شیمیایی در برزه، نزدیک دمشق در ده دسامبر می باشد
منبع:
@Scientometric

📈اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari

توزیع بهینه تر منابع

ایده پرداخت نقدی به جای یارانه انرژی، جزو معدود سیاست های اقتصادی است که باید در هر دو طیف مایل به چپ و راست اقتصادی طرفدار داشته باشد.
در طیف راست، به دلیل کاهش دخالت دولت در قیمت گذاری انرژی. در واقع اصلاح قیمت انرژی یک pro-market ریفرم است.
در طیف مایل به چپ نیز به دلیل ایده جدید پرداخت همگانی. ایده پرداخت درآمد حداقلی همگانی (Universal Basic Income) سالهاست توسط اندیشمندان و فیلسوفان زیادی مطرح شده است.
آنها معتقدند انسان باید از حداقل درآمد برخوردار باشد تا معاش و خوراک اولیه خود را تهیه کند و بتواند علایق کاری خود را دنبال کند، برای کسب درامد به کارهای گاها نامطلوب تن ندهد. به عنوان نمونه سال ۲۰۱۶ رفراندومی در سوییس برای اجرای در آمد پایه همگانی (UBI) اجرا شد که رای آن به میزان کافی نرسید.

دو نقد جدی برای در آمد پایه همگانی وجود دارد: ۱- این پرداخت ها باعث تنبلی افراد می شود و به رشد اقتصادی بلند مدت آسیب می زند.
۲- پول پرداخت شده به فقرا ممکن است صرف کالاهای غیر مفید مانند تنباکو و الکل شود و به بهبود بلند مدت آنها کمک نکند.

تجربه های UBI در دنیا برای آزمون علمی دو نقد فوق بسیار اندک است هر چند که سایر پرداخت های نقدی (غیر همگانی) هیچ یک از دو نقد بالا را نشان نداده است.

در مقاله اخیرم، یکبار دیگر هدفمندی سال ۸۹ (۲۰۱۰ میلادی) را از منظر سوالات اساسی UBI مطالعه کردم. زمانی هر شخص حدود ۴۵ هزارتومان معادل (۴۵ دلار با قیمت دلار هزارتومانی) دریافت می کرد. با توجه به بعد خانوار حدود ۴ نفر، این مبلغ برای بسیاری از خانوارها قابل توجه بود و برای دو دهک پایین درآمدی، بیش از ۴۵ درصد درآمد کل بوده است.

نتایج مقاله هر دو نقد UBI یعنی تنبلی گیرندگان و مصرف غیر موثر (مانند تنباکو) را رد می کند. بیشتر مازاد نقدی خانوارها که برای دهک های پایین بوده است، صرف بهبود تغذیه و مصارف اساسی شده است. همچنین هزینه های آموزشی دهک های پایین و قشر متوسط نیز افزایش قابل توجهی نسبت به قبل پرداخت ها نشان می دهد.
از منظر نقد وارد شده به تنبلی گیرندگان پرداخت نقدی، نیروی کار واکنش بسیار کوچکی به شوک در آمدی، داشته است که می تواند یک واکنش بهینه مثل خروج کودکان و افراد کم تجربه از بازار کار باشد. به خصوص که با افزایش هزینه های آموزشی همراه است.
اگر به این موضوع علاقه مند بودید می توانید مقاله را از لینک زیر (در تویتر دپارتمان اقتصاد دانشگاه لوگانو) دانلود کنید:

https://twitter.com/USI_IDEP/status/1854852875337228465?t=El1n1Vchd6MJeagQJTzC6g&s=19


📈 اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari