درباره شوک درمانی و مساله ایران امروز
◀️ صادق الحسینی
◀️ درباره شوک‌درمانی: در نشر ثالث توضیح دادم برعکس آنچه گفته میشه شوک‌درمانی یک انتخاب نیست. ادواردز در کتاب پروژه شیلی نشون میده شوک درمانی یک اجبار بود. نه فقط در شیلی در آلمان در بولیوی در مجارستان و لهستان در هند در چینِ مائو و حتی در روسیه شوک درمانی یک اجبار بود نه انتخاب.
◀️ شوک درمانی چیه؟ انجام تغییرات بزرگ و ناگهانی مثلا در قیمتها بدون حمایت از فقرا. چرا اجبار بود در این کشورها؟ چون با اقتصاد دستوری مثلا قیمتها برای مدت طولانی سرکوب شدن و کشور منابعی برای ادامه نداشت و جیره بندی گسترده شکل گرفته بود. منابع مالی هم برای جبران آسیب به فقرا نداشتن
◀️ آیا شوک درمانی خوبه؟ خیر خیلی بده! فی نفسه هیچ شوک بزرگی خوب نیست. مثل اینه بگید آیا شیمی درمانی خوبه؟ خیر خیلی بده. اما اگر مریض سرطانی داشته باشی و متاستاز داده باشه حاضرید صدها میلیون پول بدید و با بدبختی از ناصرخسرو داروی شیمی درمانی گیر بیارید و به عزیزترین آدمتون بدید
◀️ شروط آستانه‌ای که شوک درمانی در اون شرایط اجباری میشه چیه؟ اول اینکه بحران خیلی بزرگ باشه و زمان کافی نداشته باشیم مثل روسیه، شیلی، لهستان، هند و …و ثانیا اگر ذینفعان اون سیاست سرکوب، متشکل و قوی باشند که جلوی اصلاحات تدریجی رو بگیرن (اتفاقی که بارها در ایران افتاده)
◀️ بحرانهای اصلی ایران؟
انرژی و ارز که با یارانه نقدی میشه از شوک به فقرا جلوگیری کرد
سیاست خارجی و منطقه که نیاز به شوک داره
بحران اجتماعی که احتمالا تدریجی قابل تخفیفه
کشاورزی و آب که راه‌حل داره و نیاز به شوک نیست
بانک احتمالا نیاز به شوک داره
بازنشستگی حتما نیاز به شوک داره
◀️ الان مثلا در انرژی میشه با دادن پول نفت و گاز به مردم، بازار تشکیل داد و قیمتگذاری رو مثل همه بازارها به مردم سپرد. هرچقدر خواستن خرید و فروش کنن و دولت هم وسط نباشه که این پول رو بگیره و صرف لاطائلات کنه. پولش مستقیم به هر فرد میرسه که تقریبا ۳-۵ میلیون تومن نفری ماهانه میشه.
آیا این شوک درمانیه؟ مطابق تعریف خیر! چون با یارانه نقدی که به هر خانواده ۱۲ تا ۲۰ میلیون (بسته به قیمت انرژی) میرسه هرچند قیمت ناگهانی بالا میره ولی ۷ دهک پایینتر که ضعیفن سود میکنن، ۲ دهک براشون تفاوتی نداره و دهک ده ضرر میکنه. این صداهایی که بلند شده از قاچاقچیا و دهک دهه!
◀️ آلترناتیو چیه؟ این نیست که قیمتها ثابت بمونه چون کشور انرژی نداره. این نیست بیشتر تولید کنیم چون باید کل صادرات رو بدیم برای مصرف داخلی! آلترناتیو یا جیره بندیه مثل کوبا و شوروی یا افزایش تدریجی مثلا سالی ۵۰٪ بدون یارانه نقدی هست. من نقدم به تدریج‌گرایان اینه که در شرایط فعلی هر افزایشی با یک بیستم بودن قیمت انرژی به فوب یک شوک بزرگه. چطور میخواید ۱۰ سال مدام ۵۰-۶۰٪ ببرید بالا؟ اولا که هر شوک تبعاتی داره و میتونه فقر رو تشدید کنه (چون یارانه نقدی نداره) ثانیا منابع رو میده به دولت که حیف و میل میکنه و ثالثا ذینفعان بعد چند سال جلوشو میگیرن و مهمتر اینکه تا سال دهم مشکلی رو هم حل نمیکنه. یعنی نه قاچاق انرژی که خودش حدود ۱۰ میلیارد دلاره حل میشه و پولش برمیگرده تو جیب مردم نه کسری بودجه با این افزایشها جبران میشه و نه مصرف بخاطر کشش قیمتی تغییر میکنه. حالا در یک پست مفصل درباره جزییات راه حل انرژی خواهم نوشت.
@sadegh_alhosseini
◀️ صادق الحسینی
◀️ درباره شوک‌درمانی: در نشر ثالث توضیح دادم برعکس آنچه گفته میشه شوک‌درمانی یک انتخاب نیست. ادواردز در کتاب پروژه شیلی نشون میده شوک درمانی یک اجبار بود. نه فقط در شیلی در آلمان در بولیوی در مجارستان و لهستان در هند در چینِ مائو و حتی در روسیه شوک درمانی یک اجبار بود نه انتخاب.
◀️ شوک درمانی چیه؟ انجام تغییرات بزرگ و ناگهانی مثلا در قیمتها بدون حمایت از فقرا. چرا اجبار بود در این کشورها؟ چون با اقتصاد دستوری مثلا قیمتها برای مدت طولانی سرکوب شدن و کشور منابعی برای ادامه نداشت و جیره بندی گسترده شکل گرفته بود. منابع مالی هم برای جبران آسیب به فقرا نداشتن
◀️ آیا شوک درمانی خوبه؟ خیر خیلی بده! فی نفسه هیچ شوک بزرگی خوب نیست. مثل اینه بگید آیا شیمی درمانی خوبه؟ خیر خیلی بده. اما اگر مریض سرطانی داشته باشی و متاستاز داده باشه حاضرید صدها میلیون پول بدید و با بدبختی از ناصرخسرو داروی شیمی درمانی گیر بیارید و به عزیزترین آدمتون بدید
◀️ شروط آستانه‌ای که شوک درمانی در اون شرایط اجباری میشه چیه؟ اول اینکه بحران خیلی بزرگ باشه و زمان کافی نداشته باشیم مثل روسیه، شیلی، لهستان، هند و …و ثانیا اگر ذینفعان اون سیاست سرکوب، متشکل و قوی باشند که جلوی اصلاحات تدریجی رو بگیرن (اتفاقی که بارها در ایران افتاده)
◀️ بحرانهای اصلی ایران؟
انرژی و ارز که با یارانه نقدی میشه از شوک به فقرا جلوگیری کرد
سیاست خارجی و منطقه که نیاز به شوک داره
بحران اجتماعی که احتمالا تدریجی قابل تخفیفه
کشاورزی و آب که راه‌حل داره و نیاز به شوک نیست
بانک احتمالا نیاز به شوک داره
بازنشستگی حتما نیاز به شوک داره
◀️ الان مثلا در انرژی میشه با دادن پول نفت و گاز به مردم، بازار تشکیل داد و قیمتگذاری رو مثل همه بازارها به مردم سپرد. هرچقدر خواستن خرید و فروش کنن و دولت هم وسط نباشه که این پول رو بگیره و صرف لاطائلات کنه. پولش مستقیم به هر فرد میرسه که تقریبا ۳-۵ میلیون تومن نفری ماهانه میشه.
آیا این شوک درمانیه؟ مطابق تعریف خیر! چون با یارانه نقدی که به هر خانواده ۱۲ تا ۲۰ میلیون (بسته به قیمت انرژی) میرسه هرچند قیمت ناگهانی بالا میره ولی ۷ دهک پایینتر که ضعیفن سود میکنن، ۲ دهک براشون تفاوتی نداره و دهک ده ضرر میکنه. این صداهایی که بلند شده از قاچاقچیا و دهک دهه!
◀️ آلترناتیو چیه؟ این نیست که قیمتها ثابت بمونه چون کشور انرژی نداره. این نیست بیشتر تولید کنیم چون باید کل صادرات رو بدیم برای مصرف داخلی! آلترناتیو یا جیره بندیه مثل کوبا و شوروی یا افزایش تدریجی مثلا سالی ۵۰٪ بدون یارانه نقدی هست. من نقدم به تدریج‌گرایان اینه که در شرایط فعلی هر افزایشی با یک بیستم بودن قیمت انرژی به فوب یک شوک بزرگه. چطور میخواید ۱۰ سال مدام ۵۰-۶۰٪ ببرید بالا؟ اولا که هر شوک تبعاتی داره و میتونه فقر رو تشدید کنه (چون یارانه نقدی نداره) ثانیا منابع رو میده به دولت که حیف و میل میکنه و ثالثا ذینفعان بعد چند سال جلوشو میگیرن و مهمتر اینکه تا سال دهم مشکلی رو هم حل نمیکنه. یعنی نه قاچاق انرژی که خودش حدود ۱۰ میلیارد دلاره حل میشه و پولش برمیگرده تو جیب مردم نه کسری بودجه با این افزایشها جبران میشه و نه مصرف بخاطر کشش قیمتی تغییر میکنه. حالا در یک پست مفصل درباره جزییات راه حل انرژی خواهم نوشت.
@sadegh_alhosseini