گاهی اوقات مدیران به درستی نقش و وظایف مشاور را درک نمی‌کنند و از آن‌ها انتظارات نابجایی دارند. این موضوع می‌تواند هم به مشاور و هم به دانش‌آموزان آسیب برساند. برای بهبود این وضعیت، راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌کنم:
1. شفاف‌سازی نقش‌ها و وظایف:
* تنظیم شرح وظایف دقیق: مشاور و مدیر باید با همکاری هم، شرح وظایف دقیق و روشنی برای مشاور تنظیم کنند. این شرح وظایف باید بر اساس استانداردهای مشاوره تحصیلی و تربیتی باشد و به طور واضح مشخص کند که مشاور چه وظایفی دارد و چه وظایفی ندارد.
* برگزاری جلسه توجیهی: مشاور می‌تواند جلسه‌ای با مدیر برگزار کند و در آن به طور کامل در مورد نقش خود در مدرسه، اهمیت مشاوره برای دانش‌آموزان و اهداف برنامه‌های مشاوره‌ای توضیح دهد.
* تاکید بر تخصص: مشاور باید به مدیر یادآوری کند که تخصص او در زمینه مشاوره روانشناختی و تربیتی است و نه در زمینه‌های دیگر مانند نظارت بر کلاس‌ها یا تدریس دروس.
2. برقراری ارتباط موثر:
* جلسات منظم: مشاور و مدیر باید جلسات منظم و دوره‌ای داشته باشند تا در مورد مسائل مدرسه، برنامه‌های مشاوره‌ای و نیازهای دانش‌آموزان با هم گفتگو کنند.
* گزارش‌دهی منظم: مشاور باید به طور منظم گزارش‌هایی از فعالیت‌ها و دستاوردهای خود به مدیر ارائه دهد. این کار به مدیر کمک می‌کند تا از اهمیت کار مشاور آگاه شود.
* ارائه بازخورد سازنده: مشاور باید در صورت مشاهده مواردی که به عملکرد مدرسه آسیب می‌زند، به مدیر بازخورد سازنده ارائه دهد و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت ارائه کند.
* گوش دادن فعال: مشاور باید به نظرات و نگرانی‌های مدیر با دقت گوش دهد و سعی کند دیدگاه او را درک کند.
3. ایجاد اعتماد و احترام متقابل:
* جلب اعتماد مدیر: مشاور باید با عملکرد حرفه‌ای، مسئولیت‌پذیری و ارائه نتایج ملموس، اعتماد مدیر را جلب کند.
* احترام متقابل: مشاور و مدیر باید به همدیگر احترام بگذارند و به تخصص و دانش یکدیگر ارزش قائل شوند.
* حمایت از یکدیگر: مشاور و مدیر باید در جهت اهداف مدرسه با هم همکاری کنند و از یکدیگر حمایت کنند.
4. مدیریت انتظارات:
* تعیین اهداف واقع‌بینانه: مشاور و مدیر باید اهداف واقع‌بینانه‌ای برای برنامه‌های مشاوره‌ای تعیین کنند و از انتظارات غیرواقعی خودداری کنند.
* توضیح محدودیت‌ها: مشاور باید به مدیر توضیح دهد که محدودیت‌هایی در زمینه زمان، منابع و تعداد مراجعین وجود دارد و نمی‌تواند همه مشکلات را به طور کامل حل کند.
* تاکید بر نقش پیشگیری: مشاور باید به مدیر تاکید کند که یکی از اهداف اصلی مشاوره، پیشگیری از بروز مشکلات است و نه فقط مداخله در زمان بحران.
5. حفظ استقلال و فضای کاری:
* اهمیت اتاق مشاوره مجزا: مشاور باید بر اهمیت داشتن یک اتاق مشاوره مجزا و آرام تاکید کند. این فضا برای ایجاد اعتماد و صمیمیت با دانش‌آموزان ضروری است.
* حریم خصوصی دانش‌آموزان: مشاور باید بر حفظ حریم خصوصی دانش‌آموزان تاکید کند و به مدیر اطمینان دهد که اطلاعات شخصی دانش‌آموزان محرمانه باقی خواهد ماند.
* عدم مداخله در امور غیر تخصصی: مشاور باید به طور محترمانه از پذیرش مسئولیت‌های غیر مرتبط با حوزه کاری خود خودداری کند.
6. مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها:
* حضور در جلسات تصمیم‌گیری: مشاور باید در جلسات تصمیم‌گیری مدرسه که مربوط به امور دانش‌آموزان است، شرکت کند و نظرات و پیشنهادات خود را ارائه دهد.
* ارائه مشاوره به مدیر: مشاور می‌تواند به مدیر در زمینه مسائل مربوط به دانش‌آموزان، مانند مدیریت کلاس، روابط دانش‌آموزان و مشکلات رفتاری، مشاوره دهد.
* همکاری در برنامه‌ریزی: مشاور باید در برنامه‌ریزی فعالیت‌های مدرسه، به ویژه فعالیت‌های مربوط به سلامت روان و پیشگیری از مشکلات، مشارکت فعال داشته باشد.
7. آموزش مدیر:
* کارگاه‌های آموزشی: مشاور می‌تواند کارگاه‌های آموزشی برای مدیر و سایر کارکنان مدرسه در مورد نقش و اهمیت مشاوره، سلامت روان دانش‌آموزان و روش‌های ارتباط موثر با دانش‌آموزان برگزار کند.
* معرفی منابع: مشاور می‌تواند منابع اطلاعاتی معتبر در زمینه مشاوره و سلامت روان را به مدیر معرفی کند.
* استفاده از مثال‌های عینی: مشاور می‌تواند با ارائه مثال‌های عینی از تاثیرات مثبت مشاوره، مدیر را با اهمیت کار خود بیشتر آشنا کند.
نکاتی مهم:
* صبوری و مداومت: ایجاد تغییر در نگرش و رفتارهای مدیر زمان‌بر است و نیاز به صبوری و مداومت دارد.
* ارائه راهکارهای جایگزین: به جای رد کردن درخواست‌های غیر منطقی مدیر، سعی کنید راهکارهای جایگزین ارائه دهید. مثلاً اگر مدیر از شما بخواهد که به جای معلم غایب کلاس را اداره کنید، پیشنهاد دهید که به جای شما، یک نیروی کمکی دیگر یا یک معلم جایگزین برای کلاس پیدا شود.
1. شفاف‌سازی نقش‌ها و وظایف:
* تنظیم شرح وظایف دقیق: مشاور و مدیر باید با همکاری هم، شرح وظایف دقیق و روشنی برای مشاور تنظیم کنند. این شرح وظایف باید بر اساس استانداردهای مشاوره تحصیلی و تربیتی باشد و به طور واضح مشخص کند که مشاور چه وظایفی دارد و چه وظایفی ندارد.
* برگزاری جلسه توجیهی: مشاور می‌تواند جلسه‌ای با مدیر برگزار کند و در آن به طور کامل در مورد نقش خود در مدرسه، اهمیت مشاوره برای دانش‌آموزان و اهداف برنامه‌های مشاوره‌ای توضیح دهد.
* تاکید بر تخصص: مشاور باید به مدیر یادآوری کند که تخصص او در زمینه مشاوره روانشناختی و تربیتی است و نه در زمینه‌های دیگر مانند نظارت بر کلاس‌ها یا تدریس دروس.
2. برقراری ارتباط موثر:
* جلسات منظم: مشاور و مدیر باید جلسات منظم و دوره‌ای داشته باشند تا در مورد مسائل مدرسه، برنامه‌های مشاوره‌ای و نیازهای دانش‌آموزان با هم گفتگو کنند.
* گزارش‌دهی منظم: مشاور باید به طور منظم گزارش‌هایی از فعالیت‌ها و دستاوردهای خود به مدیر ارائه دهد. این کار به مدیر کمک می‌کند تا از اهمیت کار مشاور آگاه شود.
* ارائه بازخورد سازنده: مشاور باید در صورت مشاهده مواردی که به عملکرد مدرسه آسیب می‌زند، به مدیر بازخورد سازنده ارائه دهد و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت ارائه کند.
* گوش دادن فعال: مشاور باید به نظرات و نگرانی‌های مدیر با دقت گوش دهد و سعی کند دیدگاه او را درک کند.
3. ایجاد اعتماد و احترام متقابل:
* جلب اعتماد مدیر: مشاور باید با عملکرد حرفه‌ای، مسئولیت‌پذیری و ارائه نتایج ملموس، اعتماد مدیر را جلب کند.
* احترام متقابل: مشاور و مدیر باید به همدیگر احترام بگذارند و به تخصص و دانش یکدیگر ارزش قائل شوند.
* حمایت از یکدیگر: مشاور و مدیر باید در جهت اهداف مدرسه با هم همکاری کنند و از یکدیگر حمایت کنند.
4. مدیریت انتظارات:
* تعیین اهداف واقع‌بینانه: مشاور و مدیر باید اهداف واقع‌بینانه‌ای برای برنامه‌های مشاوره‌ای تعیین کنند و از انتظارات غیرواقعی خودداری کنند.
* توضیح محدودیت‌ها: مشاور باید به مدیر توضیح دهد که محدودیت‌هایی در زمینه زمان، منابع و تعداد مراجعین وجود دارد و نمی‌تواند همه مشکلات را به طور کامل حل کند.
* تاکید بر نقش پیشگیری: مشاور باید به مدیر تاکید کند که یکی از اهداف اصلی مشاوره، پیشگیری از بروز مشکلات است و نه فقط مداخله در زمان بحران.
5. حفظ استقلال و فضای کاری:
* اهمیت اتاق مشاوره مجزا: مشاور باید بر اهمیت داشتن یک اتاق مشاوره مجزا و آرام تاکید کند. این فضا برای ایجاد اعتماد و صمیمیت با دانش‌آموزان ضروری است.
* حریم خصوصی دانش‌آموزان: مشاور باید بر حفظ حریم خصوصی دانش‌آموزان تاکید کند و به مدیر اطمینان دهد که اطلاعات شخصی دانش‌آموزان محرمانه باقی خواهد ماند.
* عدم مداخله در امور غیر تخصصی: مشاور باید به طور محترمانه از پذیرش مسئولیت‌های غیر مرتبط با حوزه کاری خود خودداری کند.
6. مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها:
* حضور در جلسات تصمیم‌گیری: مشاور باید در جلسات تصمیم‌گیری مدرسه که مربوط به امور دانش‌آموزان است، شرکت کند و نظرات و پیشنهادات خود را ارائه دهد.
* ارائه مشاوره به مدیر: مشاور می‌تواند به مدیر در زمینه مسائل مربوط به دانش‌آموزان، مانند مدیریت کلاس، روابط دانش‌آموزان و مشکلات رفتاری، مشاوره دهد.
* همکاری در برنامه‌ریزی: مشاور باید در برنامه‌ریزی فعالیت‌های مدرسه، به ویژه فعالیت‌های مربوط به سلامت روان و پیشگیری از مشکلات، مشارکت فعال داشته باشد.
7. آموزش مدیر:
* کارگاه‌های آموزشی: مشاور می‌تواند کارگاه‌های آموزشی برای مدیر و سایر کارکنان مدرسه در مورد نقش و اهمیت مشاوره، سلامت روان دانش‌آموزان و روش‌های ارتباط موثر با دانش‌آموزان برگزار کند.
* معرفی منابع: مشاور می‌تواند منابع اطلاعاتی معتبر در زمینه مشاوره و سلامت روان را به مدیر معرفی کند.
* استفاده از مثال‌های عینی: مشاور می‌تواند با ارائه مثال‌های عینی از تاثیرات مثبت مشاوره، مدیر را با اهمیت کار خود بیشتر آشنا کند.
نکاتی مهم:
* صبوری و مداومت: ایجاد تغییر در نگرش و رفتارهای مدیر زمان‌بر است و نیاز به صبوری و مداومت دارد.
* ارائه راهکارهای جایگزین: به جای رد کردن درخواست‌های غیر منطقی مدیر، سعی کنید راهکارهای جایگزین ارائه دهید. مثلاً اگر مدیر از شما بخواهد که به جای معلم غایب کلاس را اداره کنید، پیشنهاد دهید که به جای شما، یک نیروی کمکی دیگر یا یک معلم جایگزین برای کلاس پیدا شود.