🌿حضرت علی (ع) و مناسبات اخلاقی و حقوقی مربوط به رعایت حق و عدل
🍃امروز در تقویم مذهبی و ملی ایران با عنوان سالروز میلاد مولا علی(ع) برای همه ارادتمندان ایشان روز مبارکی است . هم چنین این مناسبت فرخنده با عنوان روز پدر یا مرد نیز مجالی است تا اعضای خانواده ها احترام به پدران خود را تازه کنند و قدردان زحمات آنها باشند همانگونه که در سطح کلان تر ، نهادهای اداره کننده کشور یا فعالان مدنی مستقل می توانند در چنین مناسبتی عملکردهای انجام شده را ارزیابی کنند که تا چه میزان در جهت ارتقای حقوق پدران یا مردان بوده و در چه مواردی مشکلات و مسائلی باقی است که موجب نقض حقوق آنها میشود. در کشور ما به جای ارائه ارزیابی های دقیق سالانه و ارائه گزارشات مستند، صرفا این مناسبت ها با یکسری واکنشهای احساسی و هیجانی در روابط افراد با یکدیگر سپری میشود و هنوز تبدیل به مناسبت هایی برای سنجش دقیق عملکردها و بهبود فعالیت های آتی نشده است.
🍃به هر صورت، این روز فرخنده را چه از حیث مذهبی و چه از حیث توجه به جایگاه پدران یا مردان در جامعه ما باید به همه مردم عزیز کشورمان به ویژه پدران و مردان این سرزمین تبریک گفت و سلامتی همگان را آرزو نمود.
🍃این مناسبت فرصتی است تا کلامی از مولا علی(ع)را نیز مرور کنیم و عرض ارادت ما همراه با ارتقای دانش باشد.
در نهج البلاغه، حکمت 164 به نقل از حضرت گفته شده: « مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لا يَقْضِي حَقَّهُ فَقَدْ عَبَّدَهُ »(هر کس رعایت حق کسی را به جا آورد که او رعایت حقش را نمیکند وی را برده خود ساخته است) این کلام را برخی شارحان نهج البلاغه جور دیگر خوانده اند:« مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لا يَقْضِي حَقَّهُ فَقَدْ عَبَدَهُ» یعنی کلمه آخر فاقد تشدید است و با معنای دیگری خوانده میشود(هرکس حق کسى را ادا کند که او متقابلا از اداى حق خوددارى مى کند، گويى به بردگی او درآمده است)
🍃در معنای نخست،در واقع توصیه ای اخلاقی و هماهنگ با آیه قرآنی فهم میشود:« ادْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَيْنَکَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِيمٌ»( بدى را با نيکى دفع کن، ناگاه (خواهى ديد) همان کس که ميان تو و او دشمنى بوده گويى دوستى گرم و صميمى بین شما جریان یافته است) . در این قرائت، مو لا علی(ع) مخاطبان را فرامی خواند که در قبال بدی دیگران، بزرگواری و احسان را سرلوحه رفتار خود قرار دهند تا طرف مقابل نیز جذب آنها شده و عداوت ها و ناراحتی ها برطرف گردد.
🍃اما در شکل دوم قرائت حکمت فوق، گزاره ای حقوقی و راهبردی استخراج می شود و آن اینکه اگر قرار باشد رعایت و اجرای حق یکطرفه صورت گیرد ( اعم از رابطه بین افراد با یکدیگر یا رابطه مردم با حکومت) بدین توضیح که یک طرف رابطه مقید به رعایت حق دیگری باشد اما طرف مقابل تعهدی به رعایت حق نداشته باشد، در واقع آنکه رعایت می کند گویی ذلیل شده و برده دومی است و این رابطه فاسد و غیر قابل قبول است و باید برچیده شود چرا که کرامت انسانی در این میان لگد مال خواهد شد. این برداشت از حکمت یاد شده نیز برای امروز جوامع گوناگون قابل توجه است. اگر در جامعه ای صاحبان قدرت انتظار داشته باشند که مردم تعهدات حقوقی خود را رعایت کنند اما حاکمان در مقابل، نسبت به حقوق مردم بی اعتنا باشند یا حقوق آنها را نقض کنند و پاسخگو نباشند، به فرمایش مولا علی(ع) در واقع نظام بردگی را بر مردم تحمیل می کنند.
🍃شاید بتوان در زندگی روز مره از هر دو معنای حکمت فوق بهره گرفت بدین صورت که هم در تعامل با دیگران اهل گذشت و خطا پوشی و احسان اخلاقی بود و هم هیچگاه اجازه نداد که روابط حقوقی ما با دیگران و حکومت و صاحبان قدرت، یک طرفه و در جهت تحکیم مناسبات ناعادلانه و ضد انسانی باشد.
💐گرامی باد یاد و نام همه آنها که در طول تاریخ برای حق و عدل تلاش کرده و منشا خوبیها شده اند. گرامی باد روز نکوداشت پدران و مردان کشورمان.
@ihrciran
🍃امروز در تقویم مذهبی و ملی ایران با عنوان سالروز میلاد مولا علی(ع) برای همه ارادتمندان ایشان روز مبارکی است . هم چنین این مناسبت فرخنده با عنوان روز پدر یا مرد نیز مجالی است تا اعضای خانواده ها احترام به پدران خود را تازه کنند و قدردان زحمات آنها باشند همانگونه که در سطح کلان تر ، نهادهای اداره کننده کشور یا فعالان مدنی مستقل می توانند در چنین مناسبتی عملکردهای انجام شده را ارزیابی کنند که تا چه میزان در جهت ارتقای حقوق پدران یا مردان بوده و در چه مواردی مشکلات و مسائلی باقی است که موجب نقض حقوق آنها میشود. در کشور ما به جای ارائه ارزیابی های دقیق سالانه و ارائه گزارشات مستند، صرفا این مناسبت ها با یکسری واکنشهای احساسی و هیجانی در روابط افراد با یکدیگر سپری میشود و هنوز تبدیل به مناسبت هایی برای سنجش دقیق عملکردها و بهبود فعالیت های آتی نشده است.
🍃به هر صورت، این روز فرخنده را چه از حیث مذهبی و چه از حیث توجه به جایگاه پدران یا مردان در جامعه ما باید به همه مردم عزیز کشورمان به ویژه پدران و مردان این سرزمین تبریک گفت و سلامتی همگان را آرزو نمود.
🍃این مناسبت فرصتی است تا کلامی از مولا علی(ع)را نیز مرور کنیم و عرض ارادت ما همراه با ارتقای دانش باشد.
در نهج البلاغه، حکمت 164 به نقل از حضرت گفته شده: « مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لا يَقْضِي حَقَّهُ فَقَدْ عَبَّدَهُ »(هر کس رعایت حق کسی را به جا آورد که او رعایت حقش را نمیکند وی را برده خود ساخته است) این کلام را برخی شارحان نهج البلاغه جور دیگر خوانده اند:« مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لا يَقْضِي حَقَّهُ فَقَدْ عَبَدَهُ» یعنی کلمه آخر فاقد تشدید است و با معنای دیگری خوانده میشود(هرکس حق کسى را ادا کند که او متقابلا از اداى حق خوددارى مى کند، گويى به بردگی او درآمده است)
🍃در معنای نخست،در واقع توصیه ای اخلاقی و هماهنگ با آیه قرآنی فهم میشود:« ادْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَيْنَکَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِيمٌ»( بدى را با نيکى دفع کن، ناگاه (خواهى ديد) همان کس که ميان تو و او دشمنى بوده گويى دوستى گرم و صميمى بین شما جریان یافته است) . در این قرائت، مو لا علی(ع) مخاطبان را فرامی خواند که در قبال بدی دیگران، بزرگواری و احسان را سرلوحه رفتار خود قرار دهند تا طرف مقابل نیز جذب آنها شده و عداوت ها و ناراحتی ها برطرف گردد.
🍃اما در شکل دوم قرائت حکمت فوق، گزاره ای حقوقی و راهبردی استخراج می شود و آن اینکه اگر قرار باشد رعایت و اجرای حق یکطرفه صورت گیرد ( اعم از رابطه بین افراد با یکدیگر یا رابطه مردم با حکومت) بدین توضیح که یک طرف رابطه مقید به رعایت حق دیگری باشد اما طرف مقابل تعهدی به رعایت حق نداشته باشد، در واقع آنکه رعایت می کند گویی ذلیل شده و برده دومی است و این رابطه فاسد و غیر قابل قبول است و باید برچیده شود چرا که کرامت انسانی در این میان لگد مال خواهد شد. این برداشت از حکمت یاد شده نیز برای امروز جوامع گوناگون قابل توجه است. اگر در جامعه ای صاحبان قدرت انتظار داشته باشند که مردم تعهدات حقوقی خود را رعایت کنند اما حاکمان در مقابل، نسبت به حقوق مردم بی اعتنا باشند یا حقوق آنها را نقض کنند و پاسخگو نباشند، به فرمایش مولا علی(ع) در واقع نظام بردگی را بر مردم تحمیل می کنند.
🍃شاید بتوان در زندگی روز مره از هر دو معنای حکمت فوق بهره گرفت بدین صورت که هم در تعامل با دیگران اهل گذشت و خطا پوشی و احسان اخلاقی بود و هم هیچگاه اجازه نداد که روابط حقوقی ما با دیگران و حکومت و صاحبان قدرت، یک طرفه و در جهت تحکیم مناسبات ناعادلانه و ضد انسانی باشد.
💐گرامی باد یاد و نام همه آنها که در طول تاریخ برای حق و عدل تلاش کرده و منشا خوبیها شده اند. گرامی باد روز نکوداشت پدران و مردان کشورمان.
@ihrciran