در هم روی روده
در هم روی روده (Intussusception) یک مشکل پزشکی است که در آن بخشی از روده در بخش جلویی آن چین میخورد. معمولا روده کوچک و در موارد کمتر روده بزرگ درگیر این مشکل میشود. علائم شامل درد شکم که ممکن است هر از گاهی اتفاق بیفتد، استفراغ، نفخ و مدفوع خونی است. اغلب در هم روی روده منجر به سوراخ شدن روده یا پریتونیت (التهاب صفاق) میشود.
علت در هم روی روده در کودکان معمولا مشخص نمیشود اما در بزرگسالن گاهی نقطه آغاز گر (لید پوینت lead point) دیده میشود. عوامل زمینه ساز این بیماری در کودکان شامل برخی عفونتها، بیماریهایی مثل فیبروز کیستیک و پولیپ روده هستند. عوامل زمینه ساز در هم روی روده در بزرگسالان اندومتریوز، چسبندگی روده و تومور روده است. تشخیص بیماری اغلب با عکس برداری انجام میشود. در کودکان سونوگرافی ترجیح داده میشود اما در بزرگسالان سی تی اسکن ارجحیت دارد.
در هم روی روده نیاز به درمان اورژانسی دارد. درمان در کودکان معمولا با انما (تنقیه) صورت میگیرد و اگر موفقیت آمیز نباشد، جراحی انجام میشود. دگزامتازون خطر دوره های بعدی بیماری را ممکن است کاهش دهد. در افراد بزرگسال، طی عمل جراحی بخشی از روده برداشته میشود. در هم روی روده بیشتر در کودکان اتفاق می افتد. در کودکان نیز در پسران بیشتر از دختران دیده میشود. سن معمول این بیماری شش تا هشت ماهگی است.

علائم و نشانه های در هم روی روده
علائم اولیه شامل درد دوره ای شکم، حالت تهوع، استفراغ (گاهی اوقات به رنگ سبز صفرا) ، کشیدن پاها به سمت سینه و دل درد متوسط تا شدید متناوب می باشد. درد پیوسته نیست بلکه متناوب است چون درهم روی روده موقتا برطرف می شود چون بخش چین خورده روده موقتا حرکت و انقباضش متوقف می شود.
علائم بعدی در هم روی روده عبارتند از: خونریزی مقعدی (اغلب با مدفوع ژله ای قرمز که در واقع ترکیب خون و مخاط است) و خستگی. معاینه فیزیکی ممکن است توده سوسیس شکلی را در ناحیه شکم مشخص کند و ضربان شکم احساس شود. کودکان یا افرادی که نمی توانند علائم را بیان کنند ممکن است گریه کنند، زانوهای خود را به داخل شکم بکشند یا تنگی نفس با حمله درد را تجربه کنند.
تب از علائم در هم روی روده محسوب نمی شود اما این وضعیت ممکن است حلقه ای از روده به وجود بیاورد که به علت تحت فشار قرار گرفتن رگ هایی که خون رسانی میکنند، نکروتیک شود. این منجر به سوراخ شدن روده و عفونت خون میشود که تب ایجاد م یکند.
در موارد نادر در هم روی روده ممکن است عارضه پورپورای هنوخ شون‌لاین باشد که یک بیماری واسکولیت (vasculitis) وابسته به ایمنی در کودکان است. این بیماران که دچار در همر وی روده می شوند غالبا دل درد شدید را علاوه بر علائم کلاسیک و علائم پورپورای هنوخ شون‌لاین، تجربه می کنند.
چه عواملی منجر به در هم روی روده می شود؟
عوامل در هم روی روده مشخص نشده است. حدود 90% از موارد آن در کودکان، بدون علت باقی می ماند. به طور کلی عفونت، عوامل زمینه ساز آناتومی و تغییر حرکت میتوانند منجر به در هم روی روده شوند.
دایورتیکولوم مکل
پولیپ
دوپلیکاسیون
آپاندیس
هایپرپلازی پلاک پیر (Hyperplasia of Peyer's patches)
ایدیوپاتیک
اگر چه نسخه های قدیمی تر واکسن روتاویروس با در هم روی روده ارتباط داشته است اما نسخه های کنونی آن چنین نیست.
آسیب شناسی در هم روی روده
در بیشتر انواع در هم روی روده، ایلئوم یا دراز روده وارد سکوم (روده کور) میشود. انواع دیگری هم ممکن است اتفاق بیفتد مثلا بخشی از دراز روده یا تهی روده (ژژونوم) به داخل خود افتادگی (پرولاپس) پیدا کند.
بخشی از روده که در بخش دیگر می رود قطعه به تله افتاده یا اینتوسسِپتوم intussusceptum نام دارد و بخشی از روده را که بخش دیگر در آن فرو رفته است، در بر گیرنده یا اینتوسسیپینس intussuscipiens می نامند. تقریبا در همه موارد در هم روی روده، قطعه به تله افتاده روده پشت قطعه در بر گیرنده قرار داشته است. علت این است که حرکت کرمی شکل روده باعث میشود قطعه پشتی به سمت قطعه جلویی رانده شود. با این حال در موارد نادر خلاف این حالت روی میدهد.
یک ضایعه زمینه ساز آناتومیک (قطعه ای از بافت روده که به داخل لومن روده بیرون زدگی دارد) تقریبا در 10% موارد در هم روی روده، دیده می شود.
خون رسانی بخش به تله افتاده روده ممکن است قطع شود و منجر به ایسکمی (نرسیدن اکسیژن به بافتها) شود. مخاط (آستر داخلی دستگاه گوارش) به ایسکمی بسیار حساس است و با مردن و پوسته ریزی، پاسخ می دهد. این باعث میشود مدفوع ژله ای قرمز که ترکیبی از مخاط پوسته ریزی شده، خون و مخاط است دفع شود. در یک پژوهش گزارش شد که در واقع تنها درصد کمی از کودکانی که در هم روی روده دارند، مدفوع ژله ای قرمز را تجربه میکنند از این رو باید برای در هم روی روده، دفع هر گونه مدفوع خونی در نظر گرفته شود.