🔹 بلوچ و بلوچستان در دانشنامه جهان اسلام
━━━≼🔸≽━━━
📃 کلیات
🪶 برایان اسپونر
━━━≼🔸≽━━━
🔹 سرزمین وسیع بلوچستان بزرگ در طول تاریخ به چند ناحیه تقسیم شده که مهم‌ترین آنها عبارت است از مکران (در جنوب)، سرحد (در شمال غربی) و ناحیه‌ای که در قدیم به توران / طوران معروف بوده و امروزه شامل شهرهای کلات و خزدار (قُصدار/ قزدار؛ در شرق) است.
🔹 ظاهراً در اواخر قرن نهم، بلوچ‌ها از نظر فرهنگی بر این منطقه تسلط یافتند و زبان بلوچی نیز زبان مکالمهٔ اقوام مختلف آن گردید. البته جزئیات و علل و اسباب یکایک این تغییر و تحول‌ها به‌وضوح معلوم نیست. مدت‌ها طول کشید تا غالب جمعیت منطقه هویت بلوچی را پذیرفتند، و این احتمالاً تا حدودی معلول توفیق سیاست‌های نصیرخان و تا حدودی نیز بعداً به سبب نحوه رد‌ه‌بندی مناطق و اقوام از جانب انگلیسیان بود. تشریح دلایل ادغام تقریباً تمام جمعیت در زیر لوای هویت بلوچ و سلطهٔ زبان بلوچی مشکل است، زیرا عشایری که در نیمهٔ قرن یازدهم خان‌نشین کلات را تشکیل دادند و به تبع آن بدین ناحیه خود مختاری سیاسی و هویت بخشیدند به زبان بلوچی تکلم نمی‌کردند، بلکه زبان آنها براهویی بود و حکومت خویش را به یاری کارمندانی که از میان دهوارها (دهقانان تاجیک) استخدام کرده بودند، به زبان فارسی اداره می‌کردند. مهاجرانی که به زبان بلوچی تکلم می‌کردند، بجز ساکنان بخش‌های غیرزراعی منطقه، محتملاً از نظر عده از دیگران بیشتر نبودند.
🔹 در مجموعهٔ آثار بازمانده از فرهنگ و زبان بلوچستان گسستگی‌ها و خلأهایی وجود دارد. هر چند مواد موجود دربارهٔ آن بمراتب از دیگر نواحی ایلی مشابه در ایران بیشتر است، عدم تجانس آنها مسائل بسیاری فرا راه بررسی‌های روشمند درباره بلوچستان و بلوچ‌ها قرار می‌دهد، و هنوز نمی‌توان با قاطعیت به حل این مسائل پرداخت، زیرا پژوهش‌های تاریخی و قوم‌شناختی بسیاری لازم است. آنچه در سطور بعد خواهد آمد از نوعی جمع‌بندی مقدماتی فراتر نمی‌رود.
#تاریخ
🔸@balochs_history
━━━≼🔸≽━━━
📃 کلیات
🪶 برایان اسپونر
━━━≼🔸≽━━━
🔹 سرزمین وسیع بلوچستان بزرگ در طول تاریخ به چند ناحیه تقسیم شده که مهم‌ترین آنها عبارت است از مکران (در جنوب)، سرحد (در شمال غربی) و ناحیه‌ای که در قدیم به توران / طوران معروف بوده و امروزه شامل شهرهای کلات و خزدار (قُصدار/ قزدار؛ در شرق) است.
🔹 ظاهراً در اواخر قرن نهم، بلوچ‌ها از نظر فرهنگی بر این منطقه تسلط یافتند و زبان بلوچی نیز زبان مکالمهٔ اقوام مختلف آن گردید. البته جزئیات و علل و اسباب یکایک این تغییر و تحول‌ها به‌وضوح معلوم نیست. مدت‌ها طول کشید تا غالب جمعیت منطقه هویت بلوچی را پذیرفتند، و این احتمالاً تا حدودی معلول توفیق سیاست‌های نصیرخان و تا حدودی نیز بعداً به سبب نحوه رد‌ه‌بندی مناطق و اقوام از جانب انگلیسیان بود. تشریح دلایل ادغام تقریباً تمام جمعیت در زیر لوای هویت بلوچ و سلطهٔ زبان بلوچی مشکل است، زیرا عشایری که در نیمهٔ قرن یازدهم خان‌نشین کلات را تشکیل دادند و به تبع آن بدین ناحیه خود مختاری سیاسی و هویت بخشیدند به زبان بلوچی تکلم نمی‌کردند، بلکه زبان آنها براهویی بود و حکومت خویش را به یاری کارمندانی که از میان دهوارها (دهقانان تاجیک) استخدام کرده بودند، به زبان فارسی اداره می‌کردند. مهاجرانی که به زبان بلوچی تکلم می‌کردند، بجز ساکنان بخش‌های غیرزراعی منطقه، محتملاً از نظر عده از دیگران بیشتر نبودند.
🔹 در مجموعهٔ آثار بازمانده از فرهنگ و زبان بلوچستان گسستگی‌ها و خلأهایی وجود دارد. هر چند مواد موجود دربارهٔ آن بمراتب از دیگر نواحی ایلی مشابه در ایران بیشتر است، عدم تجانس آنها مسائل بسیاری فرا راه بررسی‌های روشمند درباره بلوچستان و بلوچ‌ها قرار می‌دهد، و هنوز نمی‌توان با قاطعیت به حل این مسائل پرداخت، زیرا پژوهش‌های تاریخی و قوم‌شناختی بسیاری لازم است. آنچه در سطور بعد خواهد آمد از نوعی جمع‌بندی مقدماتی فراتر نمی‌رود.
#تاریخ
🔸@balochs_history