🔹
بلوچ و بلوچستان در دانشنامه جهان اسلام━━━≼🔸≽━━━
📃
اصل و منشأ بلوچها🪶 برایان اسپونر ━━━≼🔸≽━━━
🔹
خاننشین احمدزایی کلات تا ورود انگلیسیان (۱۶۶۶ - ۱۸۳۹)🔹 پس از قتل نادرشاه در ۱۱۶۰، احمد شاه ابدالی که بعدها به دُرّانی معروف شد و وارث حقوق پادشاهی نادر بر کلات بود، محبت خان را خلع کرد و برادر کوچک دیگرش را به نام میر نصیر خان، که از ۱۱۵۰ به اتفاق مادرش به صورت گروگان در اردوی نادر به سر میبرد، به جای او نشاند. از نظر تاریخی، نصیر مهمترین حاکم احمدزایی است. او نزدیک به نیم قرن حکم راند و سازمان حکومت کلات را در باقیماندهٔ موجودیت آن پی افکند. نصیر تنها خانی بود که به سهولت از دایرهٔ وفاداریهای ایلی فراتر رفت؛ نیمی از زمینهایی را که تا این زمان نصیب حکومت کلات شده بود، به عنوان خالصه به احمدزاییها تخصیص داد و نیم دیگر را میان ایلهایی از سراوان و جهلاوان که نیروی جنگی دولت را تشکیل میدادند تقسیم کرد.
🔹 تخصیص زمین از سوی خان برای ایلها دو صورت داشت: زمینهای «غَم» و زمینهای «جاگیر». زمینهای غم به نسبت تعداد جنگاورانی که هر ایل تأمین می کرد تخصیص داده میشد، با این شرط که از محصول زمین برای تأمین نیازهای جنگاوران استفاده شود. چون این زمینها ملک مشترک همهٔ افراد بود، قابل انتقال نبود. یک دوازدهم درآمد آنها را سرکردهٔ هر ایل جمع میکرد و به عنوان مالیات به خان میداد. برعکسی جاگیر، خان میتوانست زمینهای غم را در صورتی که ایل به تکالیف خود عمل نمیکرد مصادره کنند. بر خلاف آنچه غالباً گمان میرود، این ملک عمومی را، در اصل، خان به ایل میداد و خود ایل آن را تهیه نکرده بود. دهوارها در املاک خالصهٔ خان کار میکردند، حال آنکه ایلها از جتها که کارشان کشاورزی بود استفاده میکردند.
🔹 نصیر نیروی جنگی خود را به سه فوج تقسیم کرد: فوج سراوان، فوج جهلاوان و فوج ویژهای که مستقیماً تحت فرماندهی خود او قرار داشت. او یک ایل از سراوان و یکی هم از جهلاوان انتخاب کرد (همین امر ممکن است مبنای درجهبندی بعدی ایلها باشد) تا سربازگیری را در منطقه خود رهبری کنند و مسئولیت آن را بر عهده بگیرند. او ضمناً به تشکیلات اداری هم دست زد: مناصب وزیر، وکیل، داروغه و «شاه [آ]قاسی» (به تقلید از «اشیک آقاسی» نادر) به وجود آورد و برای هر یک وظیفهای تعیین کرد.
#تاریخ #معاصر
💠
@balochs_history