روا داری دینی و عدم تعصب مذهبیِ فردوسیِ بزرگ


به نوشتهء استاد خالقی مطلق،برخی اخلاقیات شاهنامه را چون:ستایش کوشش،میانه روی،ستایش دانش،دعوت به عدالت و همزیستی ،مهر به زن و فرزند،میهن دوستی،اعتقاد به نژاد،سفارش درنگ در کارها،ستایش راستی، و نکوهش کاهلی،آز،دروغ،خشم و حسد اعتقاد به ناپایداری جهان...از اخلاقیات خودِ شاعر نیز می‌توان به شمار آورد‌.گویا شاعر ما باده هم می‌نوشیده،ولی برای شادی نه مستی و اهل مطایبه نیز بوده است(خالقی مطلق ۱۳۹۰ ش، ص ۱۵۰) مجموع این اخلاقیاتِ شاعر با تعصب مذهبی چندان هم‌خوانی ندارد و از این رو نگارنده می‌خواهد یکی دیگر از اخلاقیات شاهنامه،بالطبع فردوسی را به این مجموعه بیفزاید و آن تساهل و مدارا و دوری از تعصب مذهبی است که به ویژه در بیت های زیر از زبان نوشین روان بازتاب یافته است(ج۷،ص ۴۰۲):

جهاندار بی دین جهان را ندید/مگر هر کسی دینِ دیگر گُزید

یکی بت پرست و یکی پاک دین/یکی گفت نفرین بِه از آفرین

ز گفتار ویران نگردد جهان/بگو آنچ رایت بُوَد در نهان


بن مایه:مقاله/گرایش مذهبی فردوسی،تعصب یا تساهل؟/تالیف:دکتر ابوالفضل خطیبی/فرهنگستان زبان و ادب فارسی/ص۲۹۸_۲۹۹


#فردوسی #شاهنامه #انستیتو_ایرانشهر

@IRANSHAHRINSTITUTE