انستیتو ایرانشهر

رضا شاه شخصیتی خودآموخته و غیر وابسته

رضا شاه هم عامل بریتانیا معرفی شده است و هم یک شخصیت ملی گرایِ پیچیده‌ی طرفدار نوسازی کشور. به هر روی، در درجه اول سربازی خودآموخته بود که با هرج و مرج حاکم بر کشور و موقعیت ضعیف ایران به عنوان آلت فعل رقابت روسیه و انگلیس مخالفت می‌ورزید ، او می‌خواست ایران را از فروپاشی ملی نجات دهد و هویت ملی کشور را به آن بازگرداند. دیدگاه او در مورد ایران روشن‌بینانه، اما اقتدار طلبانه بود. در زمینه مناسبات خارجی ایران، بر نوعی دیدگاه متوازن تاکید می‌کرد، و خواستار استقرار وحدتِ ملی، ثبات و نوسازی کشور از طریق اعمال نوعی رهبریِ متمرکز بود، به عقیده او تنها به این ترتیب بود که ایران می‌توانست سر رشته امور خود را به دست بگیرد، و در مقابل مداخله خارجی که از ضعف داخلی سرچشمه می‌گرفت مصون بماند.


بن مایه : سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی،به روایت تاریخ کمبریج، ص:۱۶۵_۱۶۶ مترجم:عباس مخبر_چاپ:صهبا، نوبت چاپ:اول پاییز ۱۳۷۱

#تاریخ_معاصر #پهلوی #رضا_شاه #انستیتو_ایرانشهر


@IRANSHAHRINSTITUTE

حق شهادت دادنِ زنان و دوده سالاری(ریاست خاندان) در فقه زرتشتی


اما از دینکرد هشتم بر می‌آید که در اوستای گمشده، مباحثی درباره زنانی که از 《سالاری》مرد خارج بودند وجود داشته است:

"درباره شایسته بودن زدن به گواهی و دادوری چون بر تن خویش سالار (و) پادشاه (باشد و چون) نیز به‌دستوری شوی (باشد) شایسته نبودن(وی)." [دینکرد مدرن، ص ۸ ،۷، سطر ۱۸]

برای زنی که در سالاری مرد باشد، در اوستا اصطلاح _stato , ratu و در پهلوی stayenid radana ،برای زن بیرون از سالاری ratu , stato معادل stayenid radana وجود داشته.
در تفسیر پهلوی این دو اصطلاح می‌آید《آن که در خانه پدران و شوی (است) و "آن که(در خانه پدران و شوی نیست.)" نیز زنی که از خانه پدر به شوهر داده شود یا بیرون از سالاری، با دو اصطلاح متفاوت نامیده می‌شده است. نیز از شباهتی که در دو نوع ازدواج کهن 《خودسرای زن》و 《ایوکین》مطرح بوده است. استنباط می‌شود که گاهی زنان اختیارات و حقوقی مشابه دوده سالاری می‌یافته اند.



بن مایه:زن در آیین زرتشتی/تالیف:کتایون مزداپور/انتشاراتِ نوید(آلمان)،چاپِ اول_دی‌ماه۱۳۷۱/ص۴۲_۴۳

#زنان #جایگاه_زنان_ایران_باستان #زرتشت #ساسانیان #انستیتو_ایرانشهر

@IRANSHAHRINSTITUTE

چرا ایران تجزیه شدنی نیست

نظرات زنده یاد استاد محمد محمدی ملایری در این رابطه:


می توان انگاشت که از میان عوامل مختلفی که همه آن مردم سرزمینشان را به هم پیوسته و از مجموع آنها کشور واحدی ساخته اند مهمترین آنها عوامل سیاسی و نظامی بوده بدین معنی که همه اجزاء مختلف آن کشور پهناور بدان سبب به یکدیگر وابسته و پیوسته بوده اند که همه در زیر لوای یک حکومت به سر می برده اند، و این وحدت سیاسی مانع از هم گسیختگی آنها بوده است، این را از آن رو می توان اندیشید که همین عامل سیاسی بارزترین عاملی است که همواره به چشم می خورد و معمولا در تاریخ ها هم بیشتر بدان توجه می شود، [ولی واقعیات تاریخی دربارهء جامعهء ایرانی چنین گمانی را بی چون چرا تایید نمی کند، چون برخی از رویدادهای تاریخی خلاف این را می رسانند.]
اگر وحدت سیاسی و نظامی مهمترین عامل پیوستگی این مردمان  و سرزمینشان می بود می بایستی پس از زوال آن وحدت با زوال دولت ساسانی و نابود شدن قدرت نظامی آن، این جوامع به هم پیوسته هم از خدا خواسته از هم می گسستند و هر یک راه خود را در پیش می گرفتند و چنانکه معمول آن دوران بود در آن جامعهء جدید حل می شدند و به خورد آن می رفتند چنانکه دیگران رفتند ولی چنان نشد، پیوند #ایرانشهر آنچنان ژرف و استوار بود که با آنکه این سرزمین پهناور و مردم آن به تدریج و جدا از هم به اسلام درآمدند،در جامعهء اسلامی هم همچون کشوری به هم پیوسته و مردمی یک زبان و یک فرهنگ نمودار شدند و با همه عوامل نامساعدی که بر آنها روی اورده بود باز به خورد هیچ جامعهء دیگری نرفتند و این وحدت ملی و فرهنگی آنها آن چنان آشکار و نظر‌گیر بود  که همه مورخانی که از سرزمین های اسلامی و مردم آن چیزی نوشته اند دربارهء ایرانیان این وحدت را درخور ذکر دانسته اند و به اجمال یا تفصیل سخن گفته اند.

بن مایه:
تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی/تالیف محمد محمدی ملایری
جلد دوم : بخش اول : دل ایرانشهر/ص۹

#ایرانشناسی #ایرانشهر #انستیتو_ایرانشهر

@IRANSHAHRINSTITUTE

نظراتِ جنجالیِ علامه کسروی راجع به شاعر_عارف های ایرانی و آموزه های فیلسوفان ماده گرا.


بد خواهانی که کشور را به نابودی می‌برند یکی از خواسته های ایشان این است که در مغز های جوانان کهنه و تازه را در هم آمیزد و باورهای آخشیج(ضد) هم جا گیرد که بدینسان گیج و درمانده باشند اینست از یک سو می‌کوشند که بد آموزی های پوچ دورهء مغول از میان نرود یاوه گویی های سعدی و بافندگی های مولوی و بد آموزی های زهرآلود خیام و حافظ به جوانان درس گفته شود و ملایان روضه خوان و فالگیران و جادوگران از میان نرفته ریشه گمراهی ها کنده نشود و از یک سو فلسفه مادی را در دانشکده ها به پسران و دختران درس می‌دهند و پندارهای تند و بی‌پایِ شوپنهاور و نیچه و دیگران را در مغزهای آنان جا می‌دهند.



بن مایه:علامه کسروی(۱۲۶۹_۱۳۲۴)/خواهران و دختران ما ص۲۳،۲۴

#کسروی #ادبیات_فارسی #انستیتو_ایرانشهر

@IRANSHAHRINSTITUTE

اقسام ازدواج های مرسوم در بین اعرابِ پیش از اسلام



۱_استبضاع: نوعی زناشویی موقت جهت باردار شدن زن بود،طبق این نوع نکاح، اگر مردی تمایل به داشتن فرزندی با خصایل و ویژگی های خاصی داشت،مثلا مایل بود که فرزندش شکل و شمایل خاص داشته، یا دلیر ، سخنور و شاعر و...باشد و خود از آن خصایص و خصایل بی بهره بود زن خود را تا مدت معینی طبق قرار داد در اختیار مردی برخوردار از آن صفت قرار می‌داد، فرزندی که از این ازدواج تولد می‌یافت به شوهر رسمی زن تعلق داشت.

۲_مخادنه: از ریشه 《خدن》به کسر خاء و به معنی معاشقه است. در این زناشویی زن و مرد رابطه محرمانه با یکدیگر برقرار می‌کردند که مستلزم نفقه و مهر نبود. در واقع نوعی رابطه بر مبنای دوستی و رابطه متقابل بدون اعلان رسمی بود با وجود این عرف و محیط آن را قانونی و رسمی تلقی می‌کرد.(نک قرآن کریم _سوره نساء_۲۵)

۳_بدل: به معنی مبادله و معاوضه زن از جانب شوهر با زنِ مردِ دیگر است، اگر مردی به زن مرد دیگری علاقه مند می‌شد ، می‌توانست با تعیین مدت زن خود را در اختیار وی بگذارد، و در مقابل زن او را تصاحب کند. در قرآن کریم این نوع زناشویی نهی شده است‌.(نک قرآن کری_ سوره احزاب_۱۵۲)
۴_شغار: نوعی ازدواج معاوضه ای بود به این معنی که شخص خواهر یا دختر خود را به نکاح کسی می‌آورد و به جای اخذ مهریه دختر یا خواهر او را زن خود می‌ساخت. روایت نبوی(لاشغار فی الاسلام) در تحریم این زناشویی آمده است.

۵_رهط: نوعی زناشویی گروهی بود، که تعدادی مرد با رضایت و توافق همدیگر با زنی رابطه زناشویی برقرار کرده و در مقابل مخارج او را تامین می‌کردند، تعداد این مردان نباید از ۱۰ تن تجاوز می‌کرد، فرزندی که در نتیجهء چنین ازدواجی متولد می‌شد در صورتیکه که پسر بود با تعیین مادر به یکی از آن مردان می‌رسید، طبق سنت رایج مرد حق هیچ‌گونه اعتراض یا امتناعی نداشت و اگر دختر بود کسی به عنوان پدر وی تعیین نمی‌شد.

بن مایه:تاریخ عرب قبل از اسلام/تالیف:سالم عبدالعزیز/ ترجمه: باقر صدری نیا/ چاپ دوم ۱۳۸۳،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی/ص۳۵۰


#تاریخ_عرب #زنان #انستیتو_ایرانشهر


@IRANSHAHRINSTITUTE

نمودی از همبستگیِ ملیِ زنانِ اصفهانی با مردمانِ جنگ زدهء آذربایجان که در جریانِ جنگ جهانی اول[اواخرِ عهد قاجار] مورد تجاوزِ قوایِ عثمانی قرار گرفته بودند.

==========

زنان دیگری نیز از ایالات نامه نوشتند و از ناتوانی مجلس شکایت کردند. مثلا از دست دشمنان مشروطیت و نیروهای عثمانی که مردم را به قتل رسانده بودند، شکایت هایی به مجلس فرستاده شد.
زنان اصفهانی، اموال خود را که شامل جواهرات و ظروف و قالی بود به انجمن ایالتی بردند و از نمایندگان خواستند این اشیاء را بفروشند و از برادران و خواهرانِ آذری آنها رفع ظلم کنند.



بن مایه:انجمن های نیمه سِری زنان در نهضت مشروطه/تالیف:ژانت آفاری/ترجمه:دکتر جواد یوسفیان/چاپِ اول،بهار ۱۳۷۷/ص ۳۵.


#مشروطه #زنان #پانترکیسم #آذربایجان #انستیتو_ایرانشهر



@IRANSHAHRINSTITUTE

انوشیروان عادل

مثلا انوشیروان دستور داده بود که اگر کسی از عامهء مردم از نزدیکان و بستگان شاه شکایتی داشت،قاضی بی آنکه از شاکی گواه و بیّنه ای بخواهد حق را به او بدهد، خود او در شرح حالش دربارهء مجلس دادخواهی که در حضور بزرگان و موبدان تشکیل می شده، در این مورد چنین نوشته است《هر دادخواهی که از دست کارداران یا نمایندگان خود ما یا از نمایندگان فرزندان و زنان یا یکی از افراد خاندان ما بود،داد آنها بدادیم و ستم از دادخواهان برداشتیم و هیچ بیّنه و گواهی بر آنها نخواستیم زیرا می دانستیم خراج‌گزاران در برابر اینان زبون و ناتوانند و زورمندان و فرمان روایان بر آنها ستم روا می دارند ...و اگر پادشاه کار آنان را نادیده بگیرد کسانی که در جوار آنان هستند از ستم آنان از پای درآیند... و همین آگاهی که ما از ستم این گروه داشتیم ما را بر آن داشت تا هر دعوی که بر آنها می رفت بی گواه بپذیریم... می دانستیم آن مردم نا توان قدرت آن را ندارند که به اطرافیان ما ستم کنند، و همچنین این را می دانستیم که آن عده از نزدیکان که در این داوری بر آنها زیانی رسیده باشد آن را از نعمت و کرم ما که از آن برخور دارند جبران خواهند کرد، ولی آن مردم ناتوان را بدین دسترسی نیست.》

بن مایه:تاریخ و فرهنگ ایران، در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی/دکتر محمد محمدی ملایری/جلد اول ص۲۷۷

#ایرانشناسی #ساسانیان #انوشیروان #انستیتو_ایرانشهر

@IRANSHAHRINSTITUTE