ایرانِ بزرگِ فرهنگی

‏به‌عنوان یک ایرانی عرض می‌کنم: «فارسی سَنگر است». سنگرها را حفظ کنید.

‏امروز دومین سال است که شادروان دکتر جواد طباطبایی در میان ما نیست. نظریه ایرانشهری وی درباره تاثیر تداوم نهاد شاهی ایران، در حفظ ایران گفت‌وگو می‌کند. ایرانشهری همان ایرانشاهی است. در این راستا، او با آن‌که جانش در ایران در خطر بود، در کتاب‌های خود، مستقیما به تخطئه تز ولایت فقیه که آن را نوعی خلافت می‌پنداشت، پرداخت.

ملّی‌گرایی ایرانی، بسیار وامدار این بزرگ‌ترین فیلسوف ایران در قرون اخیر است.

‏«دموکراسی» خلاء «شاه» را پر نمی‌کند!
امانوئل مَکرون

این بخشی از مصاحبه اندیشه‌ورزانه هفته‌نامه Le Un با امانوئل مَکرون در تاریخ ۸م ژوئیه ۲۰۱۵ است. مکرون از خلاء همیشگی دموکراسی سخن می‌گوید:

«مردم اعتراض می‌کنند چون خلأ وجود دارد. دموکراسی همیشه در مقاطع تاریخی به‌طریق ناقصی، به صورت کمابیش شدید و متخاصمی تجسم می یابد. جمهوری فرانسه شکلی از تجسّد دموکراتیک همراه با محتوایی، یک بازنمایی نمادین و خیالی است که حمایتی جمعی ایجاد می‌کند. حال می‌توان به جمهوری پایبند بود. اما هیچ‌کس به دموکراسی پایبند نیست؛ به جز کسانی که آن را ندارند! مشکل واقعی امروز این است که این مفهوم خالی است، و جای خود را به خارش‌های هویتی قوی‌تر می‌دهد: ... این‌ها جنبش‌های هویّتی هستند.»

مصاحبه‌گر می‌پرسد:
آیا دموکراسی لزوماً فریبنده است؟

«دموکراسی همیشه شامل نوعی ناقصی است، زیرا به خودی خود کافی نیست. در روند دموکراتیک و عملکرد آن «غایب» وجود دارد. در سیاست فرانسه، این غایب «پیکر پادشاه» است که من اساساً معتقدم مردم فرانسه خواهان مرگ او نبودند. حکومت ترور، خلأی عاطفی، خیالی و جمعی حفر کرد: «پادشاه دیگر آنجا نیست!» سپس سعی کردیم این خلأ را بازگردانیم، تا شخصیت‌های دیگری را در آنجا قرار دهیم: این‌ها به ویژه لحظات ناپلئونی و گولیستی هستند. بقیه زمان‌ها، دموکراسی فرانسه فضا را پر نمی‌کند. این را به وضوح می‌توان با طرح سوال دائمی از چهره ریاست‌جمهوری که از زمان خروج ژنرال دوگل معتبر است، مشاهده کرد. پس از او، عادی‌سازی چهره ریاست‌جمهوری دوباره یک صندلی خالی را در قلب زندگی سیاسی قرار داد. با این حال، آنچه از رئیس‌جمهور انتظار می‌رود این است که او این وظیفه را به عهده بگیرد. همه چیز بر اساس این سوء‌تفاهم ساخته شد.»

‏حلّ و رفع مسئله تدریس زبان‌های محلّی

تمام شهروندان ایران، حقّ این را دارند که به زبان ملّی و تاریخی ایران یعنی فارسی آموزش ببینند. این حق ناشی از اهمیّت حفظ وحدت ملّی ایران، و مبتنی بر سنّت‌های تاریخی آموزشی آن است. همچنین جهت حفظ برابری آموزشی و ایجاد فرصت‌های برابر در آینده، آموزش به زبان ملّی از ضروریّات است. ضرورت این مطلب به حدّی است که کشورهای فاقد وحدت ملّی چون هند مجبور شده تا زبان فارسی و بعدا انگلیسی را به‌عنوان زبان وحدت ارکان خود برگزینند.

و امّا در کنار تدریس «به» زبان ملّی فارسی، تدریس اختیاری چند واحد زبان محلّی در مدارس کشور بسیار خوب است. به‌شرط آن‌که در کنار آن گزینه تدریس اختیاری «دیگر زبان‌های محلّی» یا «زبان فرانسوی» یا «فارسی میانه» نیز گذاشته شود، تا هر کودک ایرانی بتواند به‌صورت آزادانه هر یک ازین زبان‌ها را که می‌خواهد بیاموزد یا نیاموزد. این تصمیم‌گیری مبتنی بر حقّ آزاد هر انسان برای آموختن یا نیاموختن زبان‌های محلّی است. اجبار کردن شهروندان به آموختن زبان‌های محلّی آغاز فاشیسم است.

پس، حقّ طبیعی شهروندان آن است که به زبان ملّی و تاریخی ایران یعنی فارسی آموزش ببینند. این حق ناشی از وظیفه دولت برای ایجاد وحدت ملّی و برابری در آموزش و همچنین مبتنی بر حقّ ایجاد فرصت‌های برابر برای شهروندان است. امّا جهت حفاظت از زبان‌های محلّی می‌بایست زبان محلّی هر روستا و شهر دقیقا منطبق بر ویژگی‌های محلّی نیز به صورت اختیاری آموزش داده شود. تمام تفاوت‌ها در میان شهرها و روستاها باید لحاظ شود تا خدای ناکرده مبادا حقّی از شهری یا روستایی نقض شود.

و در کنار ان می‌بایست به شدّت با فاشیسم قومی مبارزه کرد. با برقراری دادگاه‌های صالحه جهت محاکمه فاشیست‌های نفرت‌پراکن قومی، می‌بایست جریمه‌های سنگین و زندان و تبعید برای کسانی که خلاف قانون به نفرت‌پراکنی مشغول اند برقرار شود.

‎#زبان_محلی
‎#زبان_مادری
‎#زبان_پدری
‎#زبان_برادری

‏جایگاه «شاه» با «پدر» یکی نیست !

پس از حضور تعدادی از مخالفان پادشاهی در کنفرانس مونیخ، به‌ویژه بعد از دیدار ولیعهد با چند نفر از کسانی که به عقیده پادشاهی‌خواهان شخصیّت موجّهی نداشتند، این تصوّر در هواداران سلطنت ایجاد شد که عدّه‌ای در پس پرده، امکان ملاقات با ولیعهد را به شکل رانت درآورده‌اند. در مقابل، آن عدّه که در مظانِ اتّهام قرار گرفته بودند، استعاره‌ای قدیمی را در دفاع از خود دستاویز قرار دادند که «شاه پدر است» و یا «از نظر شاه به‌عنوان پدر، پادشاهی‌خواه یا جمهوری‌طلب، خلف یا ناخلف، هر دو فرزند اند»

بحث ما در این‌جا داوری میان این دو جبهه نیست، بلکه رفع و ردّ استعاره «شاه به مثابه پدر» است، که نفهمیدن تمایز میان این دو جایگاه، می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

به‌طور خلاصه جدال میان «قدرتِ پدرانه» (Paternal Power)با «قدرتِ سیاسی» (Political Power) بحثی نظری مربوط سده ۱۷م میان سِر رابرت فیلمر با جان لاک است، که ایرانیان چون در سده‌های پیشین به آن بی‌التفات بوده، امروزه مجبورند مشق شب کنند:

۱. نخستین تمایز میان میان «قدرت پدری» با «قدرت سیاسی» آن است که پدر در حکم «قیّم» خانواده است و این قیمومیّت به فرزندان صغیر تحت تکفلّ خانواده تعلّق می‌گیرد، در حالی‌که شاه «متولّی» امور سیاسی شهروندان بالغ است. طفل صغیر تحت کفالت است و آزادی ندارد. امّا پهلوی با الغاء رژیم ارباب و رعیّتی، رعایای خود را به شکل شهروند آزاد درآورد. شهروندان که شاه پهلوی متولّی آنان است و نه قیّم! متولّی کسی است که در مقام هیئت‌مدیره، شرکت سهامی ملّت ایران را مدیریت می‌کند.

۲. تمایز دیگر آن است که قدرت پدری در خانواده علاوه بر موقت و مشترک بودن، محدود است، زیرا شامل قدرت بر زندگی و مرگ نمی‌شود. این محدودیّت بسیار قابل توجه است، زیرا قدرت پدری را از قدرت سیاسی جدا می کند. ویژگی تعیین کننده قدرت سیاسی، قدرت حاکم بر زندگی و مرگ است. شاید امروز یکی از عوامل پیروزی انقلاب ۵۷ را متوجّه بشویم: شاهنشاه آریامهر چون خود را پدر ملّت می‌دانست، حاضر نبود تا بر شهروندان شورشی که فرزندان خود می‌دانست، در جایی که ضرورت قطعی داشت، قدرت سیاسی حامل مرگ را اعمال کند. این البته عیب شاه نبود؛ به‌طور کلّی علوم سیاسی در ایران چنان بالغ نبود که تمایز میان قدرت پدری و قدرت سیاسی نزد هیچ ایرانی مرز روشنی داشته باشد.

۳. انقلاب ۵۷ را روستاییان مرتکب نشدند. آن‌ها می‌فهمیدند که منفعت شاه با مصلحت آنان یکی است. منتها از نظر طبقه متوسّط و همچنین روستاییان شهری‌شده‌ای که خود را رهاشده از «قدرت پدرانه ارباب» می‌دیدند، تمام فعّالیّت‌های توسعه‌گرانه شاه از جمله مشارکت دادن مردم در «قدرت سیاسی»، تصمیم‌گیری‌های پدرسالاری بود که هیچ راهی برای جدا کردن منافع خصوصیش از منافع رعایا وجود نداشت. آن‌ها «پدر مهربان»ی را که شاه به‌عنوان نقش برگزیده بود، به چشم حاکمی می‌دیدند که از اختیارات سیاسی برای جمع‌آوری ثروت و قدرت برای خود سوءاستفاده می‌کرد. لاک مردمی را که با چنین وضعیتی مواجه می‌شوند، به دنبال انحلال این شکل از حکومت می‌داند، اگرچه که خود شاهان پهلوی این آزادی را به آن‌ها داده بودند؛ در نتیجه این آزادی، مردم به دنبال نوع دیگری از حکومت رفتند که مطابق با حقوق طبیعی خود باشد. گزینه‌ای که نتیجه‌ای جز زندگی بدون دولت و در نتیجه بازگشت به حالت طبیعی (هرج‌ومرج نیم‌قرنه انقلاب) نداشت.

۴. در ج‌ا، به‌عنوان حکومتی که خود را قیّم صغیران شرعی (شهروندان سابقا آزاد) می‌داند، چون اقتدار قیّم (ناپدری) با اقتدار سیاسی یکی قلمداد می‌شود، در نتیجه برای والدین امکان‌پذیر نیست که «حفظ قدرتی بر فرزندان خود داشته باشند»، زیرا تمام این قدرت لزوماً در اختیار ولی‌فقیه خواهد بود. نابودی نهاد خانواده در ج‌ا یکی از نتایج یکی پنداشته شدن قدرت سیاسی با قدرت [نا]پدرانه است.

نتیجه: شاه مدرن، مقام پدرانه ندارد. یا اگر ضرورت دارد که بر اساس سنّت‌های ایرانی در جایی در چنین نقشی قرار بگیرد، واجب است که این نقش در هماهنگی با اقتدار سیاسی شاه باشد، و یا صرفا تعارفی جهت کمک به قدرت سیاسی او، یا دست‌کم در تضاد با «قدرت سیاسی» شاه قرار نگیرد. از آنجا که قدرت پدری ماهیتی غیرسیاسی دارد و توسط «عاطفه و مهربانی که خداوند در سینه‌های والدین نسبت به فرزندان‌شان کاشته است» هدایت می‌شود، این قدرت به طور ایده‌آل برای ارائه راهنمایی‌هایی مناسب است که کودکان قبل از رشد قوای عقلانی خود به آن نیاز دارند. در مقابل، قدرت سیاسی شامل قدرت مطلق بر زندگی و مرگ می‌شود، که می‌تواند به طور مشروع فقط بر کسانی اعمال شود که به آن رضایت داده‌اند. کودکان، چون هنوز قدرت استدلال لازم برای رضایت را توسعه نداده، بنابراین سوژه مناسبی برای چنین قدرتی نخواهند بود.

‏قدرت زبانِ ملّی ایرانیان

تمام زبان‌های محلّی ایران قابل احترام اند. از آن جهت که متعلّق به ایرانیان هستند. مردمی که طیّ یک «توافق تاریخی» زبان فارسی را به عنوان زبان فراگیر همه ایرانی‌تباران برگزیدند. منتها مدّتی است که عدّه‌ای از عوامل جمهوری اسلامی که در دستگاه امنیتی آن مشغول به فعّالیّت هستند در همدستی با مجاهدین خلق و برخی کشورهای دور و نزدیک، می‌کوشند تا زبان‌های محلّی ایران را در تقابل با زبان ملّی ایران که دستاورد همان مردمان محلّی است قرار دهند.

ما در این‌جا فقط یک مقایسه کوچک بین توانمندی‌های زبان فارسی با زبان کشوری که مردم آن در منابع تاریخی به تاتارهای قفقاز معروف اند به نمایش می‌گذاریم.

سمت راست ترجمه متنی بسیار سخت‌فهم از کتاب «سنجش خرد ناب» کانت فیلسوف آلمانی را شاهد هستیم که اگرچه به زبان فارسی سره نوشته نشده امّا تنها چند درصد اصطلاحات غیرفارسی دارد.

سمت چپ، متن ساده‌ی محاوره‌ای درباره هگل از ویکی‌پدیای متعلق به زبان تاتارهای قفقاز را شاهد هستیم. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، بیش از ۹۰٪ واژگان وام‌گرفته شده از فارسی (سره و یا با ریشه عربی) و زبان‌های اروپایی است.

نکته این‌جاست که زبان قدرتمند زبانی نیست که عاری از واژگان بیگانه باشد. تعدادی از قدرتمندترین زبان‌های دنیا در بیان مسائل پیچیده اتفاقا بسیار نیز آمیخته هستند. زبان قوی زبانی است که در آن می‌توان به آفرینش‌های بزرگ پرداخت. فارسی زبانی است که تعدادی از مهم‌ترین شاهکاری تاریخ ادبیّات جهان را در دامن خود پرورده است.

شاه، مقامی «فرا مَسلَکی» است !

رضاشاه دوم شخصیّتی بسیار فروتن دارند، ازین‌نظر احتمالا برای آن‌که حجّت بر جمهوری‌طلبان کامل شود، در کنفرانس مونیخ منتقد کاربرد عنوان King برای خود بودند. البته ما نیز انتقاد داریم که باید از عنوان Shah استفاده کرد.

منتها فارغ از تعارفات، از آن‌جا که وجهه همّت پهلوی از آغاز تا پایان، تبدیل رعیّت در رقیّت اربابان، به شهروندان آزاد بوده است، به‌عنوان شهروندانی آزاد، حقّ ایرادِ نقد به برخی از گفته‌های والاحضرت را داریم. ذکر این نکته ضروری است که پادشاهی در ایران مشروطه است، نه مطلقه! و عنوان‌های «شاه» و «ولیعهد»، درست مثل مسند «شاهی» و «ولایت‌عهدی» متعلّق به ملّت ایران است و نه فقط شخص حقیقی شاه. اعلی‌حضرت تنها متولّی این القاب است، نه مالک آن. آن‌چه به ایشان به ارث رسیده، تولیّت ایران است نه مالکیّت ایران‌. ازین‌نظر مقداری استبداد رای خواهد بود اگر مقام ولیعهد -رضاشاه دوم- از ملّت ایران انتظار داشته باشند که در به‌کار بردن عنوان‌هایی که بار حقوقی دارند مضیقه کنند. چون این‌ها اطلاق‌های بی‌محتوای صرفا درباری نیستند، بلکه بر نهادی اشاره می‌کنند که دموکراسی تنها می‌تواند از دل تداوم کارکردهای آن بیرون بیاید! ما اگر در پی دموکراسی هستیم، دموکراسی از رفراندم و صندوق رای بیرون نمی‌آید. این ظواهر دموکراتیک است. دموکراسی محصول تداوم نهادی مدرن است که آدرس آن تداوم نهاد پادشاهی است.

امّا والاحضرت اگر به‌دنبال وجیه‌الملّه شدن در نزد جمهوری‌طلبان است، این وظیفه مشاوران است که توضیح بدهند که مقصود اصلیِ ۵۷ی‌ها (جمهوری‌طلبان) از بدنام کردنِ محمدرضاشاه، نه زدودنِ خوشنامی از ایشان، که جهت متقاعد کردن اعلی‌حضرت برای ترکِ تاج‌وتخت بود، که استراتژی موثّری بود؛ موفّق هم شدند. بقیه‌السّیف ۵۷، اکنون نیز دقیقا همان روش را به کار می‌برند. وحشت بزرگ جمهوری‌طلبان، رجعت رضا پهلوی به جایگاه شاهی است.

والاحضرت فرموده‌اند که می‌خواهند جایگاهی فرا مَسلکی داشته باشند. عالی است! چون مفهوم و محتوای «شاه» همین است. شاه کسی است که چون خوان کارلوس محل اعتماد تجزیه‌طلبان کاتولونیایی نیز بود. امّا برای فرا مسلکی بودن مجبور نبود که تجزیه‌طلب بشود! اتّفاقا این جمهوری‌طلبی است که در همه‌جای دنیا بازیچه‌ی مسلک‌هاست. به ترامپ بنگرید. نماینده‌ی حزب خود است. امّا جایگاه شاه فرا مسلکی است. ولیعهد با نفی اراده‌ی ملّت ایران، خدای‌ناکرده به جایگاهی فرومسلکی و یا کاملا متاثّر از مسلک جمهوری‌طلبی فرومی‌غلطند. به‌خصوص که در ایران، انتخاب بین جمهوری و پادشاهی، گزینشی اصلا و صرفا در ظاهر حکومت نیست. بلکه در محتواست. و کسی هستی و نیستی کشور را به رفراندُم نمی‌گذارد. این‌که عدّه‌ای جمهوری‌طلب با شنیدن لقب شاه کهیر می‌زنند مشکل از کاربرد لفظ شاه برای والاحضرت نیست. پادشاهی در مقام والاترین حدّ جمهوریّت است. امّا «جمهوری در ایران به معنی عدم وجود پادشاهی است. چون جمهوری‌طلبی از خود علّت وجودی جز نفی پادشاهی ندارد.» پس با پرهیز از کاربرد لقب شاه، تنها فرصت‌طلبانی که در حکم مگس گرد شیرینی هستند دور شخص ولیعهد جمع خواهند شد، و هم‌زمان از پادشاهی‌خواهان به‌عنوان عموم ملّت ایران سلب حق خواهد شد.

از سوی دیگر، با قطعیّت خاطرنشان می‌کنیم که ملّت ایران در جهت اسقاط ج‌ا قدمی برنخواهد داشت، مادامی که ولیعهد خود را «شاه» نخواند و از ملّت که متولّی آن‌هاست برای حضور در خیابان دعوت نشود. در غیر این صورت فقط یک تز می‌ماند و آن حمله ویرانگر اسرائیل با چراغ سبز آمریکاست، که قبلا هم دیدیم با هدفی جز تامین منافع اسرائیل انجام نمی‌شود.

‏زبانِ تخصّصی رانت‌خواران !

وقتی شغلت را نه از زحمت خودت، بلکه از رانت کسانی داری که تو را به عنوان سوگلی ویترین روابط مافیایی خودشان انتخاب کرده‌اند، نتیجه این می‌شود که تا دهان باز می‌کنی، مخاطب باهوش ایرانی می‌فهمد که پسِ پرده چه خبر است و جنجالی برپا می‌شود.

باز اگر این شغل را از کوشش و تلاش خودت می‌داشتی، این بهترین فرصت بود تا با عذرخواهی از درگاه ملّت بزرگ ایران، این تهدید را تبدیل به فرصت کنی! امّا همان مافیای فاسد وابسته به ج‌ا به تو تاکید می‌کنند که به جای کوتاه آمدن، باید بین اراذل و اوباش پول‌پاشی کرد تا از تو دفاع کنند.

منتها قوزبالاقوز می‌شود! چون این‌هایی که پول گرفته، سوادی در همان سطح خودت دارند و مغلطه‌های‌شان با پاسخ‌های منطقی ملّت مغلطه‌شناس ایران دفع می‌شود. یکی ازین مواجب‌بگیران استدلال کرده که فلانی از "زبان تخصّصی" استفاده کرده! امّا نمی‌داند که کلمات انگلیسی به‌کاربرده شده، واژگان عادّی زبان انگلیسی اند، نه کلمات تخصّصی! کلمه تخصّصی اصطلاحی است که خود انگلیسی‌زبانان ممکن است معنایش را متوجّه نشوند یا اشتباه بفهمند، چون مخصوص فلان رشته است. به این معنا که یا کلمه‌ای خاص است و یا اگر با دیگر حوزه‌های تخصّصی یا عمومی اشتراک لفظی داشته باشد، در معنای متفاوت تخصیصی به‌کار می‌رود. به این کلمات عمومی انگلیسی که در فارسی معادل دارند، تخصّصی نمی‌گویند. ضمن آن‌که زبان فارسی، زبان تخصّصی خود را دارد.

ملّت ایران بسیار باهوش است. پای نظرات منتقدان بنشینید، خودش یک کلاس درس منطق است. پای حرف‌های این مواجب‌بگیران نیز بنشینید، آن هم کلاس درس است. درسِ اصول مغلطه به سبکِ رانت‌خواران و مفسدانِ در خفا هوادار جمهوری اسلامی.

کدام کشورها #فدرال اداره می‌شوند و چرا ؟!

یکی از نفرت‌پراکنان‌قومی در فواید فدرالیسم مدّعی شده بود که همه‌ی کشورهای قدرتمند دنیا نظام حکومتی فدرال دارند، از جمله:
ژاپن، چین، کره جنوبی، استرالیا، کانادا، روسیه، همه‌ی کشورهای اروپایی و ...

برخلاف توهّمات خام قوم‌گرایان، ژاپن کشوری واحد با تقسیماتی مبتنی بر ۴۷ ناحیه است که البته هم به نام و هم به شماره‌ی خود خوانده می‌شوند. چیزی شبیه به دوران رضاشاه که ایران ده استان داشت و بر اساس استان یکم تا دهم مشخّص می‌شدند که موجب می‌شد تا تعصّبات ارتجاعی محلّی بر اساس نام در اداره امور موثّر نباشد.


چین یک جمهوری سوسیالیستی واحد تک حزبی به رهبری ح‌ک‌چ است. کره جنوبی نیز بر اساس قانون اساسی ۱۹۸۷ حکومت واحد دارد.

استرالیا در ژانویه ۱۹۰۱ فقط وقتی که شش مستعمره بریتانیا با یکدیگر متحد (فدرال) شدند به یک کشور تبدیل شد. آین اتفاق در آمریکا ۲۵۰ سال پیش رخ داد. کانادا هم وضعیّتی مستعمراتی شبیه به استرالیا و البته پیچیده‌تر دارد.

تنها سه کشور در اروپا حکومت واحد ندارند. آلمان، بلژیک و اتریش. ازین سه، بلژیک به‌عنوان منطقه‌ای حائل با حکومتی متمرکز میان قدرت‌های آن روز به رسمیّت شناخته شد. تا آن‌که در ۱۹۹۳ بابت عوارض تاریخی تشکیل کشوری جعلی، در اثر درگیری بین فلاندری‌زبان‌ها و فرانسوی‌زبان‌ها به سه ناحیه زبان فلاندری، فرانسوی و آلمانی‌زبان تقسیم شد. نتیجه این‌که تنها کسی که در بلژیک بلژیکی محسوب می‌شود شاه بلژیک است.

آن دو تای دیگر آلمان و اتریش، کشور نبودند. مجموعه ایالات مجزا بودند. ایالات اتریش بخشی از امپراتوری اتریش-مجارستان بود که در یک بده بستان قلمروی با کشورهای مجاور، اتحادیه‌ی اتریش پدید آمد. وضعیّت آلمان هم که روشن است. آلمان چه در زمان امپراتوری مقدس روم در قرون وسطی و چه بعد از آن، به جز مقطع کوتاهی، همواره از پادشاهی‌های مختلف تشکیل شده بود که وقتی متحد شدند، دولت فدرال آلمان تشکیل شد.

حالا این وسط روسیه می‌ماند که مجموعه‌ای از یک سرزمین اصلی و قلمروهایی است که با قهر و غلبه تصاحب کرده، همراه با سیستمی بسیار متمرکز که ظاهر فدراتیو است!

نتیجه:
از میان کشورهایی که نام برده شد، تعدادی اصلا فدرال نبودند، تعدادی هم خلاف فهم پان‌ها از فدرالیسم، کشور نبودند، بلکه قلمروهای مجزّایی بودند که از طریق فدرال شدن کشور شدند.

یک مورد را هم ما خودمان می‌افزاییم و آن «پادشاهی متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» (UK) است که عدّه‌ای گمان می‌برند چون از مجموعه چهار کشور تشکیل شده، پس فدرال است. درحالی‌که این کشور نیز به صورت واحد (Unitary) اداره می‌شود. نکته این‌جاست که در پادشاهی متّحده، اگرچه  اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی دارای درجه‌ای از قدرت تفویض‌شده خودمختار هستند، اما چنین قدرتی توسط پارلمان بریتانیا تفویض می‌شود، که ممکن است قوانینی را به‌طور یک‌جانبه تغییر یا لغو تفویض اختیار کند.

«شمس مغربی» شاعر #آذری سُرای تبریزی

یکصدواَندی سال پیش از ظهور صفویان، «ملا محمد شیرین مغربی تبریزی»، در قریهٔ امند از بلوک رودقات #تبریز متولد شد، و در همان شهر بزرگ شد.

«شمس مغربی» به جز زبان فارسی، به زبان مادری مردم تبریز یعنی زبان #آذری نیز اشعاری سروده است. وی پس از عمری در سرخاب تبریز درگذشت و در حظیره بابافرید به خاک سپرده شد.

چند نمونه از اشعار آذری شمس مغربی عبارت‌اند از :

دل بچهنام آذر سوتمی ناد
چشم یان اج دو گیتی دوتمی ناد
لاوه چهنام یر بیباره ببرد
برآن چه و سالها اند و تمی ناد

سحرگاهان که دیلم تاوه گیری
از آهم هفت چرخ آلاوه گیری
چدیلم آذرین آهی ورایی
که روج اج تاوه دیلم تاوه گیری

دیله اویان چو من سامانه بگریت
چو من بوم و بر و دامانه بگریت
بجز اویان نوینم بین بر و بوم
بر و بومم همه اویانه بگریت