SSRIها (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors)
داروهای اصلی این گروه:
1. فلوکستین (Fluoxetine)
2. سرترالین (Sertraline)
3. سیتالوپرام (Citalopram)
4. اسیتالوپرام (Escitalopram)
5. پاروکستین (Paroxetine)
6. فلووکسامین (Fluvoxamine)
مکانیسم اثر
مهار بازجذب سروتونین در نورونهای پیشسیناپسی → افزایش غلظت سروتونین در سیناپس → بهبود خلق و کاهش علائم افسردگی و اضطراب.
موارد مصرف (اندیکاسیونها)
افسردگی اساسی (Major Depression)
اختلال اضطراب عمومی (GAD)
اختلال وسواس اجباری (OCD) – مخصوصاً فلووکسامین و فلوکستین
اختلال هراس (Panic Disorder)
اختلال PTSD
اختلال اضطراب اجتماعی
اختلال دیسفوریک پیشقاعدگی (PMDD)
پرخوری عصبی (Bulimia) – فقط فلوکستین تأیید شده
فوبیاها
عوارض شایع
گوارشی: تهوع، اسهال، کاهش اشتها
عصبی: بیخوابی یا خوابآلودگی، اضطراب، سردرد
جنسی: کاهش میل جنسی، آنورگاسمی، تأخیر در انزال
افزایش وزن: مخصوصاً پاروکستین در مصرف طولانی
سندرم ترک: مخصوصاً با پاروکستین (بهعلت نیمهعمر کوتاه)
طولانیشدن QT (بهویژه با سیتالوپرام)
سندرم سروتونین: در تداخل با داروهای افزایشدهنده سروتونین
موارد منع مصرف (کنتراندیکاسیون)
همزمان با MAOIs (مهارکنندههای مونوآمیناکسیداز) → خطر سندرم سروتونین
در برخی موارد با QT طولانی یا نارسایی کبدی شدید (با احتیاط)
تداخلات دارویی
MAOIs، لینزولید، ترامادول، تریپتوفان → افزایش خطر سندرم سروتونین
وارفارین و سایر ضدانعقادها: SSRIs ممکن است خطر خونریزی را بالا ببرند (مهار پلاکتها از طریق کاهش سروتونین)
داروهای ضدافسردگی سهحلقهای (TCA): مهار متابولیسمشان (بویژه توسط فلووکسامین، فلوکستین)
کلوزاپین و کاربامازپین: افزایش سطح سرمی در مصرف همزمان با فلووکسامین
بارداری و شیردهی
در بارداری: SSRIs بهطور کلی در بارداری با احتیاط استفاده میشوند.
پاروکستین در سهماهه اول ممنوع است (خطر ناهنجاری قلبی جنین)
در شیردهی: فلوکستین و سرترالین معمولاً امنتر در نظر گرفته میشوند.
نکات بالینی مهم
اثرات درمانی ۲–۴ هفته پس از شروع ظاهر میشوند.
شروع با دوز کم → افزایش تدریجی
مانیتور کردن خلق، خودکشی (بویژه در نوجوانان)
سندرم ترک: بهآرامی قطع شود (بویژه پاروکستین، فلووکسامین)
در صورت پاسخ ناکافی یا عوارض غیرقابل تحمل، امکان تغییر کلاس دارویی یا افزودن داروهای کمکی (augmentation) وجود دارد.
🆔
@Daro_parastarii