📌 نام دارو
سفتازیدیم (Ceftazidime)
💊 دسته دارویی
✅ سفالوسپورین نسل سوم (Cephalosporin, Third Generation)
✅ آنتیبیوتیک بتا-لاکتام با طیف وسیع
✅ مکانیسم اثرسفتازیدیم با مهار سنتز دیواره سلولی باکتریها، خاصیت باکتریکشی (Bactericidal) دارد.
🔹 اتصال به پروتئینهای متصلشونده به پنیسیلین (PBPs) و مهار کراسلینک شدن پپتیدوگلیکانها
🔹 مقاوم به بتا-لاکتامازهای برخی باکتریها
🔹 موثر بر طیف وسیعی از باکتریهای گرم منفی، خصوصاً سودوموناس آئروژینوزا
🔹 نسبت به باکتریهای گرم مثبت ضعیفتر از سفالوسپورینهای نسل اول و دوم است
💊 اشکال دارویی🔹 ویال تزریقی (IV/IM): ۵۰۰ میلیگرم، ۱ گرم، ۲ گرم
🔹 ویال تزریقی با مهارکننده بتا-لاکتاماز (Ceftazidime/Avibactam)
🧪 دوز و مقدار مصرف
دوز دارو بسته به نوع عفونت، سن بیمار و عملکرد کلیه تنظیم میشود.
✅ الف) دوز در بزرگسالان
🔹 عفونتهای شدید (سپسیس، پنومونی، مننژیت، عفونتهای داخل شکمی):
۱-۲ گرم هر ۸ ساعت IV
🔹 عفونتهای ناشی از سودوموناس آئروژینوزا:
۲ گرم هر ۸ ساعت IV
🔹 نوتروپنی تبدار:
۲ گرم هر ۸ ساعت IV
🔹 عفونت ادراری یا تنفسی خفیف تا متوسط:
۵۰۰ میلیگرم تا ۱ گرم هر ۸-۱۲ ساعت IV/IM
✅ ب) دوز در کودکان🔹 نوزادان (کمتر از ۲ ماه):
۲۵-۵۰ mg/kg هر ۸-۱۲ ساعت IV
🔹 کودکان (بیش از ۲ ماه):
۳۰-۵۰ mg/kg هر ۸ ساعت IV (حداکثر ۶ گرم در روز)
✅ ج) تنظیم دوز در بیماران کلیوی✅ در بیماران نارسایی کلیوی (CrCl < 50 mL/min)، کاهش دوز ضروری است.
🤰🏻 مصرف در بارداری✅ رده B در بارداری (FDA)
🔹 مطالعات حیوانی عارضهای نشان ندادهاند، اما اطلاعات کافی در بارداری انسانی موجود نیست.
🤱🏻 مصرف در شیردهی✅ به مقدار کم در شیر ترشح میشود اما معمولاً بیخطر است.
🔹 نوزاد از نظر اسهال، تغییرات فلور روده و عفونت قارچی دهانی پایش شود.
🟢 اندیکاسیون (موارد مصرف)🔹 سپسیس و باکتریمی
🔹 عفونتهای بیمارستانی (بهویژه سودوموناسی)
🔹 پنومونی بیمارستانی و وابسته به ونتیلاتور
🔹 عفونتهای پیچیده ادراری و کلیوی
🔹 مننژیت باکتریایی
🔹 عفونتهای داخل شکمی (در ترکیب با مترونیدازول)
🔹 نوتروپنی تبدار
🔹 عفونتهای استخوان و مفصل (استئومیلیت و آرتریت سپتیک)
🔹 عفونتهای پوستی و بافت نرم
❌ کنتراندیکاسیون (موارد منع مصرف)
🔹 حساسیت شدید به سفالوسپورینها یا پنیسیلینها
🔹 سابقه واکنش آنافیلاکتیک به بتا-لاکتامها
✅ عوارض شایع
🔹 تهوع، استفراغ، اسهال
🔹 سردرد، سرگیجه
🔹 افزایش آنزیمهای کبدی (ALT, AST)
🔹 درد و التهاب در محل تزریق
🔹 واکنشهای آلرژیک خفیف (راش، کهیر)
🚨 عوارض مهم و خطرناک
۱. واکنشهای آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)🔴 علائم: تورم صورت و گلو، کهیر، افت فشار خون، تنگی نفس
✅ نیاز به اقدام اورژانسی و قطع فوری دارو
۲. کولیت سودوممبران (عفونت کلستریدیوم دیفیسیل)🔴 علائم: اسهال شدید، درد شکمی، تب
✅ درمان با مترونیدازول یا ونکومایسین خوراکی
۳. نفروتوکسیسیتی (آسیب کلیوی)🔴 در بیماران با نارسایی کلیوی یا مصرف همزمان آمینوگلیکوزیدها و وانکومایسین
۴. تشنج🔴 خصوصاً در بیماران نارسایی کلیوی با دوز بالا
📌 مداخلات پرستاری
۱. بررسی حساسیت دارویی✅ قبل از شروع درمان، بررسی حساسیت به سفالوسپورینها و پنیسیلینها الزامی است.
2. پایش عملکرد کلیوی و کبدی✅ بررسی کراتینین، اوره، ALT, AST خصوصاً در درمان طولانیمدت
۳. پایش عوارض گوارشی
✅ در صورت اسهال شدید و خونریزی گوارشی، کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل بررسی شود.
۴. نظارت بر عوارض تزریقی
✅ تزریق آهسته IV طی ۳-۵ دقیقه یا انفوزیون طی ۳۰ دقیقه توصیه میشود.
۵. تنظیم دوز در بیماران کلیوی
✅ در بیماران با نارسایی کلیوی (CrCl < 50 mL/min) دوز کاهش یابد.
۶. آموزش بیمار✅ مصرف منظم دارو و تکمیل دوره درمان
✅ گزارش علائم حساسیتی، اسهال شدید یا علائم عصبی (تشنج، گیجی) به پزشک
💡 نکات مهم✅ یکی از قویترین آنتیبیوتیکهای ضد سودوموناس آئروژینوزا است.
✅ در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، احتمال تجمع دارو و تشنج افزایش مییابد.
✅ درمان خط اول برای نوتروپنی تبدار و عفونتهای بیمارستانی ناشی از باکتریهای مقاوم.
🆔 @Daro_parastarii