سروش دباغ

هیچ حیوانی هرگز امکان ندارد مثل انسان این قدر بی‌رحم باشد، این قدر ماهرانه و هنرمندانه بی‌رحم باشد.
به گمانم اگر شیطان وجود نداشته باشد و بنابراین انسان او را آفریده باشد، او را بر صورت و شکل خودش آفریده است.
باز هم قاطعانه معتقدم که این خوی عجیب در بیش‌تر انسان‌ها هست - این عشق به شکنجه‌ی کودکان، اما فقط کودکان.
البته در هر آدمی جانوری نهفته است، جانوری که آتش شهوتش از فریادهای قربانی شکنجه شده تیز می شود. جانوری بی مهار و زنجیر گسسته، جانور بیماری‌هایی که در هرزگی به آن مبتلا گشته...
آلیوشا، به من بگو، بچه‌ها بچه‌ها بچه‌ها، آن‌ها چرا باید اینقدر رنج بکشند... چرا... چرا... چرا... نمی شود فهمید آنان چرا باید رنج بکشند...
...
فقرات عافیت سوز فوق از رمان "برادران کارامازوف" است که داستایوفسکی از زبان ایوان آن‌ها را در خطاب به آلیوشا ایراد می کند. در چند روز گذشته که ماجرای تجاوز و قتل هولناک و تکان دهنده‌ی دختربچه ی بوکانی، "نیان جبرئیل پور"، رسانه ای شد، یاد آن فقرات افتادم... از شنیدن آن خبر "به اندازه‌ی یک ابر دلم گرفت" و "رنج" بردم... به یاد سایر حوادث اینچنینی که هر از گاهی در کشور رسانه ای می شود افتادم... و ملول شدم... اما، از استاد مصطفی ملکیان یاد گرفتم که "رنج" را به "کار" تبدیل کنم و از دکتر سروش دباغ آموختم که "کارَک" انجام دهم...
#نیان_جبرئیل_پور
#نیان_چلبیانی
#نیان
#کودک_آزاری
#کودک_آزاری_جنسی
#داستایوفسکی
#فیودور_داستایفسکی
#برادران_کارامازوف
#عسل_قربانی
#محمد_حسین_ازغدی
#مصطفی_ملکیان
#سروش_دباغ

کتاب پیش رو، « در کشاکش رنج و معنا»، پس از « حریم علفهای قربت»، « آبی دریای بیکران»، « از خیام تا یالوم» و « سرشاری خوشۀ زیست» در می رسد و ایستگاه بعدیِ این سفر اگزیستانسیلِ دور و درازست. دو مفهوم مهیبِ اگزیستانسیلِ « رنج» و «معنای زندگی»، صحنه گردانِ این دفترند.
نوشتارِ « زیر و زبر شدنِ اگزیستانسیلِ تولستوی»، با مدّ نظر قرار دادنِ اثر خواندنیِ «اعترافاتِ» تولستوی، چند و چون و تلقی های مختلف معنای زندگی را می کاود. دو جستارِ « دویدن در پی معنا» و « کودکیِ شورآبها»، خواننده را با روایتِ نگارنده از « معنای زندگی» و تجربۀ زیسته اش در این باب آشناتر می سازد.

« داستایفسکی؛ سالک مدرنِ رنج اندیش»، دیگر نوشتار این مجموعه است. تفکیک میان « رنج امحاءناپذیر» و « رنج امحاء پذیر»، همچنین انحاء رنج امحاءناپذیر به روایت نگارنده، با پیش چشم داشتنِ شاهکارِ « برادران کارامازوفِ» داستایفسکی، در این جستار بلند صورتبندی شده است.

در سالیان اخیر، در سلوکِ سیاسیِ خویش، همانطور که در دو جستار « چگونه سوسیال دموکرات شدم؟ » نگاشته ام، از اردوگاه لیبرال دموکراسی به منزلگاه سوسیال دموکراسی کوچ کرده ام. همچنین در سلوک فلسفیِ خود، چنانکه در سخنرانیِ « صدق به روایت فرگه و ویتگنشتاین متاخر» آورده ام، از « صدق مطابقتی» به صدقِ « اقناعی-روایی» رسیده ام؛ ایستار فلسفیِ ای که در سلوک اگزیستانسیلِ نگارنده در یکسال اخیر سخت ریزش کرده و همپوشانی روشنی با مفاهیمِ هایدگریِ « آشکارگی هستی»، « شبانی وجود» و « زبان خانۀ وجود است» دارد.

برگزاری درسگفتارِ « بایزید و بوالحسن» طی چند ماه اخیر، این پوست اندازی را بر نویسنده روشن تر ساخته؛ که اندیشیدن و زیر و زبر گشتن و شدن و واکاویدنِ قلعه هزار توی زبان، از مقوماتِ گریز ناپذیرِ «سلوک اگزیستانسیل» است. نوشتار، "سلوک اگزیستانسیل، «آشکارگی هستی» و « صدقِ اقناعی-رواقی»"، روایت گر این تلاطم ها و تحولات است.

پس از آن، نوبت به بخش ضمایم کتاب می رسد؛ ضمایمی که برای آشنایی جدی تر و روشمندتر با چند و چونِ « طرحواره عرفان مدرن/سلوک اگزیستانسیل در روزگار کنونی»، حقیقتا رهگشا و آموزنده است....

امیدوارم خوانندۀ محترم، از لابلای سطور و صفحاتِ جستارهای « در کشاکش رنج معنا»، افزون بر آشنایی با روایت نگارنده از مفاهیم « رنج» و « معنا» و چند و چون و جایگاه آنها در « سلوک اگزیستانسیل در روزگار کنونی»، حدیث پاشانیِ نویسنده را هم که بسان پرّ کاهی در مصاف تندِ باد بدین سو و بدان سو می رود و بالا و پایین می شود، ببیند. همچنین، احوال اگزیستانسیلِ خود را رصد کند و به تماشای آنها در آیینۀ مقولاتِ « رنج»، « معنا» و « تنهایی» بنشیند."و با خود زمزمه کند:

« دلم گرفته
دلم عجیب گرفته
و هیچ چیز،
نه این دقایق خوشبو، که روی شاخه نارنج می‌شود خاموش،
نه این صداقت حرفی، که در سکوت میان دو برگ این گل شب بوست،
نه هیچ چیز مرا از هجوم خالی اطراف نمی‌رهاند.
و فکر می‌کنم
که این ترنم موزون حزن تا به ابد
شنیده خواهد شد...
دچار باید بود
وگرنه زمزمۀ حیرت میان دو حرف
حرام خواهد شد. "

.

کتاب « در کشاکش رنج و معنا»، دیروز متولد شد و بیش روی علاقه مندان قرار گرفت. خرسندم که تازه ترین فرزند معنوی ام زمستان امسال سربرآورده، پس از « راه طی نشده» که تابستان 1403 خورشیدی منتشر شد. به شرط حیات، « در بوستان بوسعید»، پس از این در رسد و تابستان سال آینده منتشر گردد.

پیشنهاد من به خوانندگان محترم این است که سه گانۀ « از خیام تا یالوم»، « سرشاری خوشۀ زیست» و « در کشاکش رنج و معنا» را در کنار یکدیگر بخوانند؛ سه گانه ای که از تاملات و تتبعات و دلمشغولی ها و کارک های فکریِ چند سال اخیرم گرده بر می گیرد. عزیزان علاقه مندِ خارج کشور می توانند از طریق لینک زیر، کتاب را از طریق سایت lulu تهیه کنند. بخش هایی از مقدمه کتاب به قرار زیر است:

« بیش از سیزده سال است که مشغول به کارکِ « طرحواره ای از عرفان مدرن/ سلوک اگزیستانسیل در روزگار کنونی» هستم و به قدر وسع، دربارۀ سویه ها و ستونهای مختلف آن، می اندیشم، می گویم و می نویسم و افتان و خیزان آنرا پیش می برم. جانِ جهان را شاکرم که هر چه پیشتر آمده ام، ابعاد این کار بر من بیشتر روشن گشته است.

سیزده سال پیش، روزی که مقالۀ نخست از سلسله جستارهای « طرحواره ای از عرفان مدرن» را به دست انتشار سپردم، مقالات ده گانه ای که طی هفت سال تحریر شده و در اثر « آبی دریای بیکران» به مهربانی کنار یکدیگر نشسته اند؛ تصور نمی کردم که پای در چه سفر فلسفی- ادبی- اگزیستانسیلی نهاده و سر از کجا در خواهم آورد، که: « کس را وقوف نیست که انجام کار چیست» و « مرا سفر به کجا می برد/ کجا نشان قدم ناتمام خواهد ماند/و بند کفش به انگشت های نرم فراغت/ گشوده خواهد شد؟»

از قضای روزگار، پیگیری این پروژه طی یک دهۀ اول با سپهری پژوهی های درازدامنِ نگارنده همعنان گشته و همپوشانی محسوسی یافته بود. تو گویی، پا به پای بازخوانی انتقادیِ میراث عرفانی و برساختن و وام کردنِ مفاهیمی چون «سالک مدرن»، « متافیزیک نحیف»، « ایمان شورمندانه»، « ایمان آرزومندانه»، « تنهایی مخملین»، « تنهاییِ تلخ»، « سلوک افقی/ سلوک عمودی»، « کورمرگی»، «مرگ هراسی»،« طنز الاهیاتی»،« نیایش حکیمانه»، « رنج رهزن»، « رنج رهگشا»..، مصادیق آنها را در اشعار و مکتوبات سپهری، سالک مدرن کاشانی سراغ می گرفتم و بر می رسیدم.

در ادامۀ این سفر پر فراز و نشیب، چنانکه در مقدمۀ « از خیام تا یالوم» آورده ام؛ بنا دارم با محوریت آثار دیگر سالکان مدرن، نرم نرمک، چند و چون سلوک اگزیستانسیل و دیگر ستونهای برسازندۀ آن در اینجا و اکنون را پی بگیرم و روایت کنم.
👇👇

https://www.instagram.com/p/DFNw9DRut0P/?igsh=MWpxN3hpOGEweHIwdA==

آقای سروش دباغ از اندیشمندان برجسته کشورمان با ارسال یادداشتی حمایت خود را از کارزار رفع حصر اعلام کردند.

"آقای رحیم قمیشی

لطفاً نام مرا هم اضافه کنید؛ دیشب در کلاب هاوس از این کارزار حمایت کردم و گفتم آنرا امضا میکنم..

متن شما را نیز با توضیحی منتشر خواهم کرد"

سروش دباغ

امیدواریم بزودی بتوانیم صفحه‌ای اختصاصی برای حمایت از رفع حصر پ انعکاس حمایت افراد شناخته‌شده و نظرات دریافتی از دوستان افتتاح نماییم
.
رحیم قمیشی

@ghomeishi3

🔸کتاب «در کشاکش رنج و معنا» منتشر شد

این اثر که به قلم دکتر سروش دباغ سر از بالین بلند کرده است، در حقیقت ادامه‌ای است بر جست‌وجوی بی‌پایان او در مسیر سلوک اگزیستانسیال؛ مسیری که از زخم‌های زیستن می‌گذرد و در مرزهای باریک میان رنج و معنا به کاوش می‌پردازد. این کتاب، همچون چراغی در شب‌، کوششی است برای روشن کردن زوایای تاریکِ تجربه‌های انسانی، جایی که فلسفه، شعر، روان‌شناسی و عرفان در هم می‌آمیزند.

«در کشاکش رنج و معنا»، حلقه‌ای دیگر است از زنجیره‌ی آثاری که دکتر دباغ با ظرافتی شاعرانه و تفکری عمیق در قالب کتاب‌هایی چون:
• آبی دریای بیکران
• حریم علف‌های قربت
• از سهروردی تا سپهری
• از خیام تا یالوم

به نگارش درآورده است. هر یک از این آثار، پژواکی از صدای انسانِ معاصر است که در میانه‌ی بی‌پایانی تنهایی و پرسش‌های ازلی، راهی به سوی معنا می‌جوید.

به عنوان یکی از همراهان این مسیر، افتخار داشته‌ام که در این کتاب پنج مقاله از تأملاتم را به اشتراک بگذارم:

- امتزاج فنومنولوژیک و سایکولوژیک تنهایی

- زبان، محملی برای آشکارگی زاین

- آناکاوی رنج تنهایی

- کناکی تا بی‌-کران

- سلوک انحصاری، سلوک همه‌گانی

هر یک از این مقالات، تلاشی است برای نزدیک شدن به پرسش‌هایی که در دل زیستن هر روزه‌ی ما تنیده شده‌اند: پرسش از تنهایی، رنج، و امکانی برای پیوند یافتن با دیگری و جهان.

«در کشاکش رنج و معنا» کتابی است که در آن، قلمِ دکتر دباغ با رقصی میان فلسفه و شعر، پل می‌زند میان جهان‌های فرانکل و یالوم، داستایوفسکی و تولستوی. این اثر برای هر کسی که دل در گروِ اندیشیدن، زیستن و یافتن معنا دارد، یک دعوت است؛ دعوتی به تأمل، به تجربه، و شاید، به یافتن مرهمی برای زخم‌های دیرینه‌ی وجود.


برای خرید کتاب به اینجا رجوع کنید.


✍️ فرهاد مشکور