جامعه‌شناسانِ ایرانی

📣 ترامپ با حدود چهار تریلیون دلار قرارداد برگشت به کاخ سفید.

امیدوارم سنتِ خوار شمردن ثروت که هم ریشه در عرفان و تصوفِ ما داره، هم ریشه در زهد و زاهدی، و هم در شکل مدرنِ چپ‌گرایی بازتعریف ایدئولوژیک پیدا کرد، از سرمون بیفته و درک کنیم اولویت کسبِ ثروته و حتی در آرمانشهر پوچ و محال چپ (و هم در کلاهبرداریِ جدید سوسیال‌دموکراتیکِ چپ‌ها) میزان رفاه مردم بر اساس میزان ثروتیه که اون ملت داره.

میزان رفاه، میزان بهروزی مادی، میزان برخورداری از کالا و خدمات بستگی به ثروتی داره که یک ملت داره. کمال‌گرایی صوفیانه و چپ‌گرانه باعث شد راه‌های معقول و مقرون‌به‌صرفه برای کسب ثروت رو تحقیر کنیم و تا تونستیم سرمایه‌سوزی کردیم.

رقبای ما چهار تریلیون دلار قرارداد در کیف ترامپ گذاشتند و روانۀ کاخ سفید کردنش... این یعنی قدرت!

همون صوفی‌ـ‌چپ‌ـ‌چریک‌ها که ما رو به اینجا کشوندند، الان باز دارن ما رو شماتت می‌کنند که وای خاک بر سرتون! یعنی ایدئالتون بن‌سلمانه؟!

خاک بر سرتون که حتی صورت‌مسئله نوشتن بلد نیستید، چه برسه به جواب دادن! ما انقدر عقل داریم که شیفتۀ جامعۀ ارتجاعی و فرهنگ سنتی جنوب خلیج فارس نباشیم! مسئلۀ ما اینه که چرا اونها با اون جوامع سنتی موفق به این ثروت‌اندوزی شدند، و ما به خاطر صوفی‌گراییِ دنیاگریزانه و چپ‌گراییِ ویرانگر شما فرصت‌هامون رو سوزاندیم!

به جای پاسخگویی بابت شکست‌هایی که افکارتون به ایران تحمیل کرده، دائم و همیشه پشتِ تعابیرِ مبهمی مثلِ «توسعۀ سیاسی» و «آزادی سیاسی» قایم می‌شید! باشه! به خدا شمایی که حسرتِ ما رو با چماقِ «توسعۀ سیاسی» ملامت می‌کنید، همه‌تون از انتخابات آزاد می‌ترسید! همه‌تون! به این قبلۀ محمدی همه‌تون از انتخابات آزاد می‌ترسید! یعنی پشت نقابی قایم شدید که از خود اون نقاب هم می‌ترسید!

@Garajetadayoni | گاراژ

دیروز با جمعی از یاران موافق رفته بودیم دشت آزو پای دماوند. جهان مست و زمین مست آسمان مست ولی از بدحادثه در تمام طول راهپیمایی نه تنها موبایلم آنتن می‌داد، که به شبکۀ 4G و VPN هم مزین بود و وکیل و معاملات ملکی و شرخر و صراف یکی پس از دیگری زنگ میزدن و وویس میذاشتن. یاران موافق داشتن از مبارزه و محاربه و گذرنامه‌های توقیف‌شده و دوران حبس و جریمۀ تَرک فعل می‌گفتن و من داشتم معامله جوش می‌دادم و تخفیف می‌گرفتم و ارز آب می‌کردم. طوری که مجبور شدم چندصد متری ازشون فاصله بگیرم تا صدای گوش‌آزارم رو مخشون نره، گرچه به دشت و تپه‌های دل‌گشا که رسیدیم و بساط پیک‌نیک رو که پهن کردیم متوجه شدم کار از کار گذشته؛ اون گفت «حاج‌آقا، پروانه خوب حرفی میزدا، آدما هر ده سال یه‌بار پوست میندازن، تغییر میکنن، اصلا یه آدم دیگه میشن» و اون‌یکی طوری نگاه می‌کرد که یعنی این‌جا نشین، پاشو برو واسه خودت یه تپۀ دیگه پیدا کن. امروز که به روال هر روز داشتم از خودم می‌پرسیدم چرا این‌طوری شد و این شمایل ناآشنا و غریب خودم رو برانداز می‌کردم ناگه دچار یک دژاووی معکوس شدم؛ انگار قبلا جایی دیده باشمش. گشتم و در ایمیل‌هام به تاریخ ۱۵ فروردین ۹۱ پیداش کردم، این رو وقتی نوشته بودم که من هم به گذرنامه نداشتن و یک‌لا قبا بودن مفتخر بودم و جام هنوز روی همون تپه بود. فکر کنم هدف از بازنشرش عذرخواهی به‌خاطر رفتار دیروزم باشه و بگم بابا به خدا من هم از شمام:

دوستی دارم محترم و فرهیخته و البته قدری درویش مسلک. در همۀ این سال‌ها که می‌شناسمش زندگی سالمی کرده و سرش همیشه به کارش بوده و جاده خاکی نرفته. چند روز قبل که به صرف چلوکباب نوروزی دیدمش و از حال و روزش پرسیدم جوابی شنیدم که برایم شگفت بود؛ گفت دلال شده. گفت چند ماه پیش پولی به دستش رسیده و وقتی می‌خواسته آن را ببرد بگذارد بانک و اولین حساب سپرده‌اش را باز کند دوستان خیرخواه توصیه کرده‌اند که در این شرایط بد اقتصادی و تورم، حساب سپرده چرا؟ پولت را یا دلار کن یا سکه یا فلان اوراق یا فلان سهام... او هم اول با اکراه ارز خریده و بعد سکه فروخته و از آنجا که آدم متمولی هم نیست نگرانی این به قول خودش چندغاز کم‌کم خواب و خوراکش را گرفته و کار و زندگی‌اش را تعطیل کرده تا بالاخره شده یک پا دلال. او حالا داشت به من می‌گفت که وقتی کلماتی مثل تورم و نرخ بهره از توی ستون‌ روزنامه‌ها بیرون می‌روند و می‌آیند سراغ روزمرگی‌ات چقدر ترسناک‌اند و من هم مراقب باشم تا مبادا مسیری را بروم که روزگار پیش پایم می‌گذارد و پندش را با این بیت کامل کرد: «ما را درون کشید، آن نم که بود قطره شد و قطره جوی آب، وز آب جو گذشت به توفان جنون کشید.»

حالا این روزگار، راه که نه کوره راهی پیش پای من هم گذاشته که نمی‌دانم با آن چه کنم. بیش از یک سال است که گذرنامه‌ام بدون هیچ توضیحی توقیف شده و در طول این مدت پیگیری‌هایم بی‌حاصل بوده. تا دیروز که بالاخره وقتی خودم برای پیگیری ماجرا مراجعه کردم توضیحی مختصر به من داده شد و به قول خبررسان اتفاقی که نباید می‌افتاد بالاخره افتاد و حکم صادر شد. می‌پرسم کِی؟ می‌گوید حدود شش ماه قبل دادسرای عمومی انقلاب اسلامی اوین حکمی برایم صادرکرده به فلان شماره و این حکم در فلان تاریخ به تایید معاونت قضایی دادستانی کل کشور هم رسیده. می‌پرسم کو حکم؟ می‌گوید برو اوین که حکمت رو بهت ابلاغ کنند. دم در اوین رسید گذرنامه‌ام را نشان سرباز می‌دهم. اول می‌گوید با این که نمی‌تونی بری تو و بعد می‌پرسد شما پسر آقای کیارستمی هستی؟ می‌گویم هستم. می‌گوید بذار ببینم چی‌کار میتونم برات بکنم و بالاخره کارم را راه می اندازد و مرا می‌برد پیش قاضی پرونده. قاضی می‌گوید اول هفتۀ آینده برگردم. موقع بیرون رفتن سرباز می‌گوید به بابا سلام برسان.

الغرض: بنده آدم سیاسی نیستم (برای تعریف آدم سیاسی به تعریف احمدرضا احمدی بسنده می‌کنم که می‌گوید من که می‌دونم کارم با چَک دوم تمومه چرا کار سیاسی بکنم؟) تا امروز هم سعی کرده‌ام با مسئلۀ گذرنامه‌ام مثل یک کار اداری معمولی، با پیگیری پیوسته و صبوری و حوصلۀ فراوان برخورد کنم. دوستان سرد و گرم چشیدۀ خیرخواه اما از سر صبح می‌گویند «دیدی گفتیم اگه سروصدا نکنی اوضاع خراب‌تر میشه؟» و دستورالعملی را که در طول یک سال گذشته پیش پایم گذاشته‌اند یادآوری می‌کنند که خلاصه‌اش همان دادار دودور است. دستورالعملی کسل‌کننده که حتی از ایستادن در صف صرافی هم حوصله سربرتر است. داستان دوستانی هم که در این صف‌ها ایستاده‌اند انقدر شبیه به هم و تکراری است که برای آدم (برای حذر از سوتفاهم بگویم برای من) نای ایستادن نمی‌گذارد، حتی اگر عاقبتش نوبل صلح باشد. ما را چه درون کشید؟ تورمی که دوست درویش مسلک را دلال کرد و توهمی که بنده را فعال سیاسی و نامۀ سرگشاده نویس. آن نم که بود قطره شد و قطره جوی آب، وز آب جو گذشت به توفان جنون کشید.

🔹 گفت‌وگو با رکنا در روز جهانی خانواده

◽️دکتر فاطمه موسوی ویایه، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه خانواده، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی رکنا، به مناسبت روز جهانی خانواده، نگاهی جامعه‌شناختی و تحلیلی به تحولات خانواده در ایران و جهان انداخته و وضعیت کنونی، نگرانی‌های سیاست‌گذاران، و نقش نهاد دولت در تنظیم سیاست‌های جمعیتی و خانوادگی را بررسی کرده است.

◽️موسوی ویایه گفت: « تغییرات ناشی از مدرنیته، تحولات اقتصادی، روندهای جهانی و تحولات اجتماعی، همگی باعث شده‌اند که خانواده سنتی پدرسالار و گسترده، دیگر کارایی گذشته را نداشته باشد. اما باید توجه کنیم که این دگرگونی به معنای «فروپاشی خانواده» نیست بلکه به معنای «تغییر شکل و تنوع اشکال خانواده» است. خانواده‌ها به دلیل تغییر در الگوهای ازدواج و انتظارات جدید از زندگی مشترک، شکننده‌تر شده‌اند. سطح باروری کاهش پیدا کرده، تعداد فرزندان در خانواده‌ها کمتر شده. مهاجرت، بالا رفتن سن جمعیت، افزایش طول عمر، همه این‌ها پیامدهایی دارند. یکی از پیامدهای کمتر دیده‌شده، کاهش روابط خویشاوندی است.

◽️وی افزود: یکی از مهم‌ترین توصیه‌ها این است که دولت‌ها باید انواع مختلف خانواده را به رسمیت بشناسند. باید خانواده‌ای که تصمیم دارد فرزند نداشته باشد را هم به رسمیت شناخت. باید خانواده‌ای را که فقط یک فرزند دارد، یا خانواده‌ای که به دلایل گوناگون تک‌والد است، به رسمیت شناخت. ما همچنین با نوع جدیدی از خانواده مواجه هستیم که به آن خانواده مرحله دوم گفته می‌شود. زن و مردی که هر دو سابقه ازدواج دارند و اکنون با فرزندان‌شان از روابط قبلی، تشکیل خانواده جدیدی داده‌اند. روابط درون این خانواده‌ها بسیار پیچیده است. فرزندان طلاق باید در این خانواده‌ها زندگی کنند و ما هنوز هیچ سیاست‌گذاری مشخصی برای حمایت از این کودکان نداریم. سیاست‌های ما معمولاً حول کاهش طلاق می‌چرخد. ما تلاش می‌کنیم با سخت کردن شرایط قانونی، طلاق را کم کنیم. اما این کار فقط به افزایش طلاق عاطفی منجر می‌شود.

◽️وی در خصوص بحث رشد جمعیت و گمراهی‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود گفت: اگر روند ۱۵۰ سال گذشته جمعیت ایران را بررسی کنیم، می‌بینیم که این روند کاملاً منطبق با تغییرات جهانی بوده. در سال ۱۳۰۰، جمعیت ایران حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر بود و جمعیت جهان کمی بیش از یک میلیارد. سهم ایران از جمعیت جهان حدود یک صدم بود. اکنون که جمعیت جهان نزدیک به ۹ میلیارد شده و ایران هم نزدیک ۹۰ میلیون نفر است، نسبت‌ ما باز هم حدود یک‌صدم جمعیت جهان است. بنابراین تغییرات ما، در چارچوب تحولات جهانی است. مشکل ما، نه در روند کلی، بلکه در اعوجاجات کوتاه‌مدت است.

◽️در دهه شصت، ما شاهد یک جهش شدید جمعیتی بودیم؛ همان بیبی‌بوم پس از انقلاب و در دوران جنگ. این جهش، دولت را وادار کرد که در دهه‌های بعد، مدارس، دانشگاه‌ها، اشتغال و خدمات را برای این نسل تأمین کند. اما حالا، همان نسل در دهه‌های ۱۴۲۰ و ۱۴۳۰ به سالمندی می‌رسد و نیازهای درمانی، مراقبتی و اقتصادی این جمعیت سالمند، برای کشور چالش‌های بزرگی ایجاد خواهد کرد.

◽️موسوی ویایه ادامه داد: در موضوع سن ازدواج هم، ما با اعوجاج‌های شدید مواجه هستیم. میانگین سن ازدواج زنان در ایران حدود ۲۳.۵ سال است. اما این رقم میانگین، واقعیت‌ها را پنهان می‌کند. در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و خوزستان، با پدیده کودک‌همسری و کودک‌مادری مواجه‌ایم. در مقابل، در شهرهایی مثل تهران و اصفهان، شمار زیادی دختر مجرد بالای ۳۰ سال داریم. سیاست‌گذاری‌ها باید جامع باشند؛ به‌گونه‌ای که سن ازدواج در مناطق محروم بالا برود و در کلان‌شهرها کاهش پیدا کند.

◽️وقتی وضعیت اقتصادی دچار بحران می‌شود، کارکرد خانواده تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در گذشته، مرد نان‌آور بود و زن نقش مراقبتی داشت. اما اکنون خانواده دیگر بنگاه اقتصادی نیست؛ مصرف‌کننده است و یک نان‌آور برای اداره خانواده کافی نیست. هزینه‌های مسکن و آموزش فرزندان آن‌قدر بالاست که زن نیز باید شاغل باشد. در اروپا، سیاست‌های خانواده بر محور تعادل میان اشتغال زنان و نرخ باروری تنظیم شده است. مهد کودک، مرخصی زایمان برای مردان، یارانه‌های فرزندآوری، همه در خدمت ایجاد تعادل میان کار و فرزند هستند. ما هم باید از این سیاست‌ها درس بگیریم. باید بپذیریم که نهاد خانواده در حال تغییر است؛ و این تغییر، نه تهدید، بلکه واقعیتی است که اگر درست مدیریت شود، می‌تواند به فرصت تبدیل شود.

متن کامل گزارش
.