جامعه‌شناسانِ ایرانی

خطاب به عزیزانی که رأی دادند!

از خصایص انسان فلک‌زده که با رنج‌های عظیم در هم کوفته شده است تزریق امیدهای بزرگ به حقیرانه‌ترین امور است مانند کسی که از بیماری سرطان خویش مطلع شده و از سر استیصال دل به خواص معجزه‌آسای عرق بادرنجبویه بسته است و در ستایش این گیاه خطابه‌ی بلیغ سر می‌دهد. آن جماعتی که با ما هم‌رنج بودند رفتند سر صندوق‌های رأی از انسانی معلوم‌‌الماضی و المضارع و المستقبل در خیالات‌شان ناجی ساختند حالِ همان سرطانی را داشتند. اکنون این بیانیه‌ی رفع فیلترینگ را ببینید. چقدر کوچک. چقدر بی‌مایه. چقدر دور. خاصیت بادرنجبویه از این رئیس‌جمهور به ظاهر منتخب بیشتر است، حداقل تأثیری ندارد.
در مسیر آزادی اولین شکست جست‌وجوی راه میانبر است. هیچ میانبری وجود ندارد. هیچ راه کوتاهی وجود ندارد. راه‌حل‌های حقیر، خود مسئله را تحقیر می‌کنند.

علی‌نجات غلامی

🔴تندروها به هیچ کاری جز نابودی کشور و ایجاد جنگ رضایت نمی‌دهند

🔺گفتگو با خبرآنلاین ۵ دی ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔹آقای عبدی! ارزیابی شما از تصمیم شورایعالی فضای مجازی چه بود و آیا این اقدام مثبت و امیدوار کننده‌ای بود؟

🔘این تصمیم، ابهاماتی دارد. بخش قابل توجهی از مصوبه، چه ربطی به رفع فیلترینگ دارد؟ در دولت آقای رئیسی هم می توانستند آنان را انجام دهند. می‌توانستند به پلتفرم‌های خودشان کمک کنند یا همه این ضوابط را قبلا انجام دهند. اگر خیلی ناراحت بودند می‌توانستند جلوی فیلترشکن فروش‌های خودشان را بگیرند کسی مانعشان نبود. بنابراین، این اقدامات ارتباطاتی با رفع فیلترینگ ندارد.

🔘نکته دیگر این است که دو پلتفرم، رفع فیلتر شده است اما بقیه پلتفرم‌ها چرا فیلتر هستند؟ برداشت من این است که رفع فیلترینگ به شکل وحشتناکی لرزه بر اندام تندروها می‌اندازد. یعنی مسئله اصلی این است که به شدت از آزادی مردم می‌ترسند. باز کردن 2 پلتفرم مسئله‌ای را حل نمی‌کند و مردم از این مسئله عبور کردند.

🔘فیلترینگ، نمادی بود که نشان می‌دهد که آیا آقای پزشکیان می‌تواند وفاق را به عنوان مقدمه لازم برای حل مسایل ایران محقق کند یا خیر؟ این مصوبه نشان داد مشکلات ایران کماکان باقی خواهد ماند. شما به رفع فیلتر 2 پلتفرم نگاه نکنید، این اتفاق خیلی مهم نیست. یوتیوب و اینستاگرام هنوز فیلتر است. یوتیوب مانند یک دانشگاه گسترده است و اینکه چرا تندروها با باز کردن یک دانشگاه مجانی مخالف هستند را می‌شود فهمید؛ ولی پیام مهمتر از آن ادامه فیلترینگ است.

🔹اجرای گام اول رفع فیلترینگ، ۲ نوع واکنش داشت، برخی بر این باور هستند که دولت فضاسازی کرد و ۲ پلتفرم بی اثر را رفع فیلتر کرد اما برخی هم می‌گویند که اقدام امیدوار کننده اما ناکافی است، نظر شما چیست؟

🔘من نمی‌خواهم پیش داوری قطعی کنم و باید مثبت نگاه کرد، اما بهتر بود که دولت این کار را انجام نمی‌داد. مخالفان یا می‌خواهند مسائل کشور حل شود یا نمی‌خواهند. اگر می‌خواهند که جدی‌تر باید عمل کنند و اگر نمی‌خواهند که این کارها فایده ندارد. آقای رئیس جمهور که دعوا ندارد و نمی‌خواهد دعوا کند، مسائل را به عهده خودشان بگذارد تا هرکاری خواستند انجام بدهند.

🔹تمسخر و تحقیر دولت از طرف تندروها از شب گذشته آغاز شده، مثل ادبیات کوه موش زایید. تحلیل شما چیست؟

🔘به نظرم نباید به کارهای تبلیغاتی یک مشت تندرو اهمیت داد. مسأله اصلی این است که باید خواست که ترمز این جماعت کشیده شود. دولت باید روی کارهای خودش دقت بیشتری کرده و اقداماتی را که می‌تواند انجام بدهد تمرکز کند. این کارها، دیر یا زود پزشکیان را عصبانی خواهد کرد و این نیروهایی که امروز به دنبال این هستند که بگویند از کوه، موش زایید، پشیمان می‌شوند. خودشان قبلا از کوه مگس هم نزاییدند ولی حالا مدعی هستند. عملکرد و رویکرد این افراد در سوریه و جاهای دیگر مشخص است.

🔹امکان دارد گام به گام شدن رفع فیلترینگ زیر فشار تندروها انجام شده باشد؟

🔘آقای پزشکیان باید مسئله خودش را با تندروها حل کند. برداشت این‌ها از رویکرد وفاقی آقای پزشکیان نادرست است و اصلاح نخواهند شد؛ مگر آنکه از این خط مشی ضدملی و ضدمردمی بودن دست برداند. سازش با نیروهای که از آزادی مردم وحشت دارند ناشدنی است. باید با نیروهای متعادل که با مردم دشمن نیستند وفاق کرد. این‌ها به دنبال این هستند که یک گام به عقب بردارید، دو گام رو به جلو بیایند و صدها مشکل دیگر درست کنند. زیرا هیچ تعهدی به هیچ مبانی قانونی، اخلاقی و مردمی ندارند.

🔹آیا مانع تراشی ها برای برداشتن گام های بعدی چون رفع فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام وجود دارد؟

🔘اگر به ادبیات تندروها نگاه کنید به هیچ کاری به جز کسب قدرت، تخریب ملت و نابودی کشور و ایجاد جنگ رضایت نمی‌دهند. این کار آنان است و اگر اقدامی غیر از این انجام دهند، عجیب و غریب است.

🔹مسیر دولت اقای پزشکیام را برای عملیاتی کردن وعده هایش درست می‌دانید یا خیر؟

🔘اکنون در این مقام نیستم که بگویم آقای پزشکیان مسیر درستی می‌رود یا خیر. ایشان از جهت ایجاد وفاق درست آمده است، اما به نظرم در مواجهه با تندروها اشتباه می‌کند. درک آقای پزشکیان از تندروها خیلی خوش‌بینانه و همراه با حسن‌ظنی است که وجود خارجی ندارد. ایشان وقت را برای انجام اصلاحات اساسی در کشور دارد از دست می‌دهد.

🔘آنچه که امروز کشور را تهدید می‌کند، فیلتریتگ نیست بلکه ناترازی‌های متعدد، تحریم و مسائل دیگر است. اگر ما می‌گوییم که مسئله فیلترینگ باید حل شود، برای ایجاد اعتماد میان مردم است تا دولت بتواند باقی مسائل را حل کند. اگر مردم اعتماد نکنند که ایشان نمی‌تواند مسائل را حل کند. بنابراین، مسائل باید خیلی زودتر حل شوند، هنوز ظرفیت بازگشت اعتماد وجود دارد اما اگر بی‌اعتمادی عمیق شود امکان هیچ اصلاحات بنیادی در کشور وجود نخواهد داشت.

فاطو بچه‌دار نمی‌شه!

ماه‌طلعت اصلاً حال خوشی ندارد. از همه چیز می‌نالد. ظاهراً برکناری مهری طالبی دارستانی از مسئولیتش در "ستاد امر به معروف و نهی از منکر" حال او را ناخوش‌تر کرده است. می‌گوید: "چشمتون ندید منم چند روز بیام تهرون برم تو کلینیک او بستری بشم؟" می‌گویم: "برکناری‌اش به دلیل کلینیک نبود، علیه رئیس‌جمهور بدحرفی کرد." نمی‌پذیرد و پاسخ می‌دهد: "مگه همون یه نفر علیه رئیس‌جمهور بد حرفی کرده؟ همه می‌کنن، چرا کار اونا ندارن؟" ناراحتی بزرگترش اما چیز دیگری است. بهتر از زبان خودش بخوانیم. تمام متن صحبت‌های خود اوست:
"خاله! این فاطو ما، هر کارش می‌کنم، نمی‌خوا بچه‌دار شه. سه ساله عروس شده، ولی هنوز حامله نشده. مادرشووَرش بلندشده زیر پا دومادم که بیا ئی رِ طلاق بده! ئی اجاقش کوره! می‌گی چه کارش کنم خاله؟ التماسش کردم، تو چشماش رفتم، قسمش دادم، ولی به فندیاتش نمی‌ره خاله! حالا می‌گی چه خاکی تو سر کنم خاله؟ دومادوم اینم طلاق بده می‌یاد می‌افته رو دستِ منِ پیشونی سیاه! مَ خودم الان آه ندارم که با ناله سودا کنم بعد چه جوری خرج این دخترۀ چشم‌سفید رِ بدم؟
می‌گی چرا نمی‌خواد بچه‌دار بشه؟ خودمم نمی‌دونم خاله. هر وقت ازش می‌پرسم می‌گه: "نمی‌خوام یکی دیگه رِ مثل خودم بدبخت کنم!" ازش می‌پرسم مگه خودت بدبختی؟ می‌گه: "ها! اگه بدبخت نیستم، پس خوشبختم؟" می‌گمش: "سر از بدبختی در نیاری دختر! مگه چه مرگته؟ کم می‌خوری؟ کم می‌خوابی؟ کم می‌پوشی؟" می‌گه: "چی می‌خورم؟ چی می‌پوشم؟ خواب هم مگه چیزیه؟" می‌گمش: "دختر! ناشکری نکن، خدا قهرش می‌گیره! همی خُوو خودش مگه کم چیزیه؟ ما اووَقتا که دختر بودیم آرزو یه خوُو راحت داشتیم، ولی مگه مادرامون می‌ذاشتن؟ صبح کلۀ سحر با لگد و تیپا بیدارمون می‌کردن که پاشین برین از ته باغ علف بچینین!" نه خاله! دخترا ئی دوره قدر نمی‌دونن!
می‌گی بچه نخواستنش دلیل دیگه‌ای هم داره؟ ها خاله! شُو تا صبح برات دلیل می‌یاره. مثلاً می‌گه: "اگه بچّم دختر شه بعد روسریش رِ از سرش ورداره، بعد جریمش کردن، مَ اَ کجا پول بیارم بدم که زندانش نکنن؟" بهش می‌گم: "مادر! مگه شهرِ هرته! بی‌خود می‌کنن دخترِ مردم رِ زندان کنن! به کسی چه مربوطه؟" می‌گه: "ننه! تو سرت تو حساب کتاب نیست. سواد نداری. اصلاً نمی‌دونی تو مملکت چه خبره! الان یه قانونی نوشتن که هر دختری روسری نداشته باشه، میلیون میلیون تومن جریمش کنن و اگه نپردازه، روزشه سیاه می‌کنن!"
خاله! تو که سواد داری این فاطو ما راست می‌گه؟ همچی قانونی نوشتن؟ کی جرأت کرده همچی قانونی بنویسه؟ مگه دخترای مردم اسباب‌بازی هستن؟ مگه ما اَ خودمون اختیار نداریم؟ می‌گی نوشتن اما اجراش را عقب انداختن؟ خب، بلکی چند ماه دیگه اومدن خواستن اجراش کنن. پس این فاطو ما یه چیزی سرش می‌شه که نمی‌خواد بچه‌دار بشه! اصلاً اگه ایطو باشه که مَ خودم اجازه نمی‌دم بچه‌دار بشه! مردم بچه‌دار می‌شن که حلاوتشون بیشتر بشه، بچه عصای دست آدم بشه، اگه قرار باشه، بخوان از همون اول بچه رِ اذیت آزار کنن، خونوادشه تکون واتکون بدن، تنشون رِ به لرز بندازن، یه روز بندازنش تو وَن، یه روز بازداشتش کنن، یه روز جریمش کنن ئی که نشد زندگی! ئی اسمش مردگی هم نمی‌شه! مردم خودشون هزار بدبختی دارن، هزار مصیبت دارن بعد بیان براشون ازین قانونا بنویسن؟
نه خاله، دیگه خودم پاک متوجه شدم. اگه فاطو هم بخواد، مَ خودم نمی‌ذارم بچه‌دار بشه! اگه حامله هم بشه، می‌گم بره بندازتش! چی؟ می‌گی اینم جرمه؟ خب، باشه! دردسرش که از بچه‌دار شدن کمتره! اصلاً به درک که مرتیکه طلاقش بده! بیاد بر دلِ خودم تو خونه بنشینه، بهتر از اینه که بچۀ معصومش ایطو به ذلالت بیفته، هی بخوان مزاحمش بشن، اذیتش کنن، جریمش کنن! بُوی توبه! ئی دیگه چه دوره زمونه‌ای شده؟ اینا دیگه کی هستن؟
#احمد_زیدآبادی
@ahmadzeidabad