کانال هُنرواره | Art

یا رب تو مرا به رویِ لیلی
هر لحظه بده زیاده میلی

از عمرِ من آن‌چه هست بر جای
بِستان و به عمرِ لیلی افزای

گرچه شده‌ام چو مویش از غم
یک موی نخواهم از سرش کم

پدرِ مجنون که از رنج و عشق بی‌تابانه‌ی فرزندش به لیلی بسیار ناراحت است تصمیم می‌گیرد که او را به حج ببرد و از خداوند برای پسرش کمک بخواهد. او گمان می‌کند که نیایش در مکانی مقدس مانند کعبه می‌تواند برای پسرش تسکین و آرامش به ارمغان بیاورد و شاید عشقش به لیلی در دلش فروکش کند. پدر از خدا می‌خواهد که او را از این عشق رها کند اما مجنون در برابر دعاهای پدرش مقاومت می‌کند و حتی در کنار کعبه نیز دست از عشقِ خود نمی‌کشد. او با لحنی معصومانه و صمیمانه به درگاهِ خداوند دعا می‌کند و می‌گوید که اگر قرار است او از عشقِ لیلی دست بکشد ترجیح می‌دهد همین عشق، جانش را بگیرد ولی از لیلی جدا نشود. در واقع، او حتی در مکانی مقدس و در لحظاتی که پدرش با تمام وجود برای رهایی‌اش دعا می‌کند، حاضر نیست که از عشقش به لیلی دست بکشد.

@Honarrvareh

تارکوفسکی خوب می‌داند ایثار برای آن که مؤثر افتد و ثمر دهد باید به یک معنیِ بی‌معنا باشد، ژستی غیرعقلانی باشد مانند خرج‌کردنی عَبَث یا مَناسکی بیهوده مانند رد شدن از استخری خالی با شمعی روشن یا آتش‌ زدن خانه‌ی خویش، اصل مطلب این است که فقط چنین ژستی این‌که فلان کار را به شکلی خودجوش فقط انجام دهیم، ژستی عاری از هرگونه ملاحظه و محاسبه‌ی عقلانی می‌تواند ایمان بلاواسطه‌ای را احیا کند که ما را از بیماری حاد روحی دنیای مدرن خلاص کند و درمان کند. انسانِ تارکوفسکیایی در این‌جا به معنی واقعی اختگیِ خویش را پشت‌ کردن به عقل و چشم‌ پوشیدن از سلطه، خودخواسته تن دادن به بلاهتِ کودکانه، گردن‌ نهادن به مناسکی عاری از معنی هم‌چون ابزارِ نجات دیگری پیشکش می‌کند، تو گویی فقط با انجام‌ دادن عملی که هیچ معنایی ندارد و یک‌سره غیرعقلانی است آدمی می‌تواند معنای عمیق‌تر کل عالَم را نجات دهد.

"اسلاوی_ژیژک"
"شئ مطلق فضای درون"
ترجمه‌ی "صالح_نجفی"
@Honarrvareh

شاید برای بررسی ریشه‌ی جنون پادشاه "شارل ششم" باید به لحظه‌ای بازگردیم که او به مقام و منصب پادشاهی رسید. شارل ششم در سن 11 سالگی و بلافاصله پس از مرگ پدرش به جانشینیِ او منصوب شد. در واقع او در دوران کودکی و در آستانه‌ی نوجوانی با یک مقامِ و مسئولیتِ سنگین رو به‌ رو شد. به نظر می‌رسد این موضوع استرس و فشار زیادی به او وارد کرده است تا جایی که به مرورِ زمان آثار مشکلات روانی و توهم در او آشکار شده است. او از سال 1380 تا 1422 حکومت کرد و در این دوره نیز رفتارهایی عجیب از خود نشان می‌داد، برای مثال او شب‌ها نمی‌توانست بخوابد و فریادکشان از این اتاق به آن اتاق می‌دوید، یکی از دوران توهم او که به شدت جلب توجه می‌کرد زمانی بود که او دچار این توهم شده بود که بدنش از جنس شیشه است و در نتیجه اجازه نمی‌داد دست هیچ‌کس به او بخورد حتی حاضر نبود با دیگران دست بدهد و به مرور توهم او تا حدی شدید شد که در لباس‌هایش میله‌های فلزی می‌گذاشت تا از برخورد با دیگران خودداری کند، او مدتی نیز تصور می‌کرد حمام کردن و شستن برای بدنش مضر است و از حمام رفتن خودداری می‌کرد و در نتیجه ظاهری بسیار ژولیده و کثیف پیدا کرده بود به گونه‌ای که دیگران از نزدیک شدن به او امتناع می‌کردند.

#نقاشی
@Honarrvareh

این نقاشی صحنه‌ای نمایشی را با الهام از زندگیِ "شارل ششم" پادشاه فرانسه معروف به "شارلِ دیوانه" به تصویر می‌کشد. در این تصویر یک پادشاهِ آشفته را می‌بینیم، او که از بیماری روانیِ شدیدی رنج می‌برد توسط معشوقه‌اش "اودِت دِ شامدیوِر"
(Odette de Champdivers)
(او معشوقه‌ی اصلی پادشاه شارل ششم فرانسه بود و با عنوان ملکه‌ی کوچک در دربار شناخته می‌شد) کنترل و مهار شده است. در این صحنه دو راهب را نیز مشاهده می‌کنیم که انگار در حال انجام مراسمِ خروجِ روحِ شیطانی از بدنِ پادشاه هستند با توجه بر این عقیده‌ی تاریخی مبنی بر این‌که در آن زمان اطلاعات خاصی درباره‌ی بیماری روانی وجود نداشت و هر کسی که دچار چنین بیماری روانی می‌شد فکر می‌کردند روحِ شیطان وارد بدن فرد شده است و با این مراسمات می‌خواستند آن را از بدن فرد بیمار خارج کنند دقیقاً مشابه با همین صحنه‌ی نقاشی، "فرانسوا-آگوست بیار" از نور و سایه به زیبایی در این اثرش استفاده کرده است. در این صحنه پادشاه با لباس‌های قرمز سلطنتی از نظر جسمی و ذهنی آشفته به نظر می‌رسد و گویی اضطراب و بی‌قراریِ شدیدی را تحمل می‌کند و "اودِت" معشوقه‌اش با لباس سفید و طلاییِ زیبای سلطنتی سعی در مهار کردن پادشاه شارل دارد. راهبان یکی کتاب مقدس را می‌خواند و دیگری با جدیت دعاهایی را به جا می‌آورد که همین فضایی شیطانی را به صحنه اضافه کرده است. در پشت سر آن‌ها عناصری مانند آتش و نمادهای مذهبی دیده می‌شوند. این اثر نشان‌دهنده‌ی جذابیت رومانتیسم با تعامل بین احساساتِ انسان و تاریخ است. تصویر جنونِ شارل ششم ترحم و تنش را در بیننده برانگیخته و مخاطب را به تأمل درباره‌ی نگرش‌های تاریخی نسبت به بیماری‌های روانی و درمان آن‌ها وامی‌دارد و سؤالاتی از این قبیل در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند، پادشاه شارل چقدر از این تفکرِ اشتباه دچار رنج بوده است؟ آیا مداخلات مذهبی کمک کرده است او بهبود پیدا کند یا انزوای او را عمیق‌تر کرده‌ است؟

#نقاشی
@Honarrvareh