✍️علی زمانیان
🖊 موانع فهم گفتار " دکتر سروش" در "قدرت و دین" بخش اول
در چند ماه اخیر، دکتر سروش، درس‌گفتاری را تحت عنوان "دین و قدرت"، در ۳۰ جلسه ارائه دادند و سپس دو جلسه‌ی دیگر برای پرسش و پاسخ بر آن افزودند؛ اما همین دو جلسه‌ی اخیر، بازتاب فراوانی یافت و واکنش‌های متفاوتی از مخالفت و موافقت، و یا تعجب و تاسف برانگیخت.
سروش در درس‌گفتار "دین و قدرت"، تلاش می‌کرد با توضیحات، استدلال‌ها، مستندات تاریخی و یا با اتکا به برخی آراء فیلسوفان و به‌ویژه با نظر به تاریخ ادیان، به سیر جدایی دین از سیاست بپردازد و در نهایت، ضرورت فاصله‌گذاری میان دین و قدرت را به کرسی بنشاند. به سخن دیگر، سروش، سکولاریسم سیاسی یا تفکیک میان دین و قدرت را اجتناب‌ناپذیر می‌داند و آن را راه حلی برای برون رفت از بن بست معرفی می‌کند.
آنانی که با ایده‌ها و آراء سروش آشنایی دارند، می‌دانند که کلیت ایده‌ی تفکیک میان دین و قدرت، رای و نظر دیرینه‌ی سروش بوده است. گرچه اکنون آن را به بیان واضح، بسط و شرح می‌دهد و یا صراحت در اندیشه را بیشتر کرده است؛ اما بسیاری از واکنش‌ها نشان می‌دهد که سخن سروش، آن چنان که باید درک و دریافت نشد.
در یک تامل نه چندان عمیق، می‌توان برخی موانعی که سخنان سروش را (آن چنان که او شرح می‌دهد)، با اختلال و اشکال در فهم مواجه کرد، صورت‌بندی نمود. بیش‌ترین واکنش‌ها در برابر بخش کوچکی از سخنان سروش بود و ایده‌ی مرکزی و هسته‌ی سخت آن سخنان و هدف اصلی درس‌گفتار به میان نیامد و مطرح نشد.
چه علل و عواملی سبب شد که سخن و ایده‌ی سروش، آن چنان که در جلسات طولانی به آن می پرداخت، از سوی مخاطبان عمومی دریافت نشود و نگاه و نظرها، صرفا به جملاتی از ایشان جلب گردد؟
چرا مفهوم "قدرت"و "اقتداری" که به پیامبر نسبت می‌دهد، طنین منفی گسترده‌ای دارد؟ به سخن دیگر، در این‌جا، به جای توجه به مدعیات سروش، مخاطبان را ارزیابی می‌کنیم و از خود می‌پرسیم: واکنش‌های ایشان ناشی از چه علل و عواملی است؟
✅ ۱. اولین علت واکنش‌های منفی، آن است که به صورت کلی و مبهم، "قدرت" را منفی می‌دانیم و برداشتی نادرست از آن داریم؛ گرچه از داشتن قدرت لذت می‌بریم و همواره در پی کسب قدرت‌ایم و اگر دست‌مان به قدرت برسد، به هیچ کس اجازه نمی‌دهیم به حریم آن نزدیک شود، و بلکه قدرت را می‌پرستیم، اما در مقام سخن و گفت‌وگو و ادعا، خود را قدرت ــ پرهیز می‌دانیم و آن را امری قبیح می‌شماریم.
چرا چنین‌ایم؟ چرا نمی‌توانیم از "قدرت" به نحو روشن و شفاف دفاع کنیم و آن را کالایی خواستنی نشان دهیم؟
✔️این گونه‌ایم:
الف) زیرا تحت تاثیرات اندیشه‌های صوفیانه و دنیاگریزانه هستیم.
ب) زیرا تجربه‌ی تاریخی تلخی از "قدرتِ" سلاطین ستم داریم. به سخن دیگر، "قدرت" را با (به تعبیر اسلاوی ژیژک)،"ردای خونینِ جباران" یکی می‌گیریم.
ج) زیرا معارف اخلاقی و برخی آموزه های فیلسوفان، قدرت را به منزله‌ی تکه‌ای از هوای نفس و امیال شیطانی به ما معرفی کرده‌اند.
د) زیرا معنای قدرت را با معنای خشونت و یا جباریت غیراخلاقی برابر می‌گیریم.
.
🆔 @sokhanranihaa
🆑کانال سخنرانی ها
🌹
🖊 موانع فهم گفتار " دکتر سروش" در "قدرت و دین" بخش اول
در چند ماه اخیر، دکتر سروش، درس‌گفتاری را تحت عنوان "دین و قدرت"، در ۳۰ جلسه ارائه دادند و سپس دو جلسه‌ی دیگر برای پرسش و پاسخ بر آن افزودند؛ اما همین دو جلسه‌ی اخیر، بازتاب فراوانی یافت و واکنش‌های متفاوتی از مخالفت و موافقت، و یا تعجب و تاسف برانگیخت.
سروش در درس‌گفتار "دین و قدرت"، تلاش می‌کرد با توضیحات، استدلال‌ها، مستندات تاریخی و یا با اتکا به برخی آراء فیلسوفان و به‌ویژه با نظر به تاریخ ادیان، به سیر جدایی دین از سیاست بپردازد و در نهایت، ضرورت فاصله‌گذاری میان دین و قدرت را به کرسی بنشاند. به سخن دیگر، سروش، سکولاریسم سیاسی یا تفکیک میان دین و قدرت را اجتناب‌ناپذیر می‌داند و آن را راه حلی برای برون رفت از بن بست معرفی می‌کند.
آنانی که با ایده‌ها و آراء سروش آشنایی دارند، می‌دانند که کلیت ایده‌ی تفکیک میان دین و قدرت، رای و نظر دیرینه‌ی سروش بوده است. گرچه اکنون آن را به بیان واضح، بسط و شرح می‌دهد و یا صراحت در اندیشه را بیشتر کرده است؛ اما بسیاری از واکنش‌ها نشان می‌دهد که سخن سروش، آن چنان که باید درک و دریافت نشد.
در یک تامل نه چندان عمیق، می‌توان برخی موانعی که سخنان سروش را (آن چنان که او شرح می‌دهد)، با اختلال و اشکال در فهم مواجه کرد، صورت‌بندی نمود. بیش‌ترین واکنش‌ها در برابر بخش کوچکی از سخنان سروش بود و ایده‌ی مرکزی و هسته‌ی سخت آن سخنان و هدف اصلی درس‌گفتار به میان نیامد و مطرح نشد.
چه علل و عواملی سبب شد که سخن و ایده‌ی سروش، آن چنان که در جلسات طولانی به آن می پرداخت، از سوی مخاطبان عمومی دریافت نشود و نگاه و نظرها، صرفا به جملاتی از ایشان جلب گردد؟
چرا مفهوم "قدرت"و "اقتداری" که به پیامبر نسبت می‌دهد، طنین منفی گسترده‌ای دارد؟ به سخن دیگر، در این‌جا، به جای توجه به مدعیات سروش، مخاطبان را ارزیابی می‌کنیم و از خود می‌پرسیم: واکنش‌های ایشان ناشی از چه علل و عواملی است؟
✅ ۱. اولین علت واکنش‌های منفی، آن است که به صورت کلی و مبهم، "قدرت" را منفی می‌دانیم و برداشتی نادرست از آن داریم؛ گرچه از داشتن قدرت لذت می‌بریم و همواره در پی کسب قدرت‌ایم و اگر دست‌مان به قدرت برسد، به هیچ کس اجازه نمی‌دهیم به حریم آن نزدیک شود، و بلکه قدرت را می‌پرستیم، اما در مقام سخن و گفت‌وگو و ادعا، خود را قدرت ــ پرهیز می‌دانیم و آن را امری قبیح می‌شماریم.
چرا چنین‌ایم؟ چرا نمی‌توانیم از "قدرت" به نحو روشن و شفاف دفاع کنیم و آن را کالایی خواستنی نشان دهیم؟
✔️این گونه‌ایم:
الف) زیرا تحت تاثیرات اندیشه‌های صوفیانه و دنیاگریزانه هستیم.
ب) زیرا تجربه‌ی تاریخی تلخی از "قدرتِ" سلاطین ستم داریم. به سخن دیگر، "قدرت" را با (به تعبیر اسلاوی ژیژک)،"ردای خونینِ جباران" یکی می‌گیریم.
ج) زیرا معارف اخلاقی و برخی آموزه های فیلسوفان، قدرت را به منزله‌ی تکه‌ای از هوای نفس و امیال شیطانی به ما معرفی کرده‌اند.
د) زیرا معنای قدرت را با معنای خشونت و یا جباریت غیراخلاقی برابر می‌گیریم.
.
🆔 @sokhanranihaa
🆑کانال سخنرانی ها
🌹