زن در قرآن از نگاه مرحوم استاد منیر گرجی
خبروفاتِ استاد منیر گرجی در ۲۳ دی‌ماه ۱۴۰۳ پس از ۹۵ سال حیات و انس با قرآن، بهانه‌ای برای نوشتن این یادداشت شد.
منیر گرجی، مفسر برجسته و تنها زن عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸، با تفسیری زن‌محور، جایگاه زن در قرآن را بازخوانی کرده است. او معتقد است که قرآن، برخلاف برداشت‌های سنتی و مردسالارانه، زن را در مقام معنوی و انسانی بسیار والایی قرار می‌دهد.
✨ زن، ظرف آفرینش روح الهی
🔹 گرجی با استناد به آیه «ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ» (مؤمنون: ۱۴) بیان می‌کند که خداوند هنگام دمیدن روح در جنین در رحم مادر، خود را ستوده است، ستایشی که برای خلق آسمان‌ها و زمین ذکر نشده است.
🔹 او می‌گوید: «بدون پدر ممکن است، اما بدون مادر هرگز.»
این نگاه زن را به‌عنوان واسطه‌ای برای انتقال روح الهی معرفی می‌کند و اهمیت او را در آفرینش و معنویت نشان می‌دهد.
📖 قصص قرآنی؛ الگوهای زنان در قرآن
منیر گرجی، شخصیت‌های زن در قرآن را الگوهایی از خردمندی، ایمان و شایستگی می‌داند:
🌟 آسیه، زن فرعون:
آسیه، در اوج قدرت و ثروت کاخ فرعون، از تمامی زرق‌وبرق دنیوی چشم می‌پوشد و به خداوند پناه می‌آورد:
«رَبِّ ابنِْ لِی عِندَکَ بَیتْاً فِی الجَْنَّةِ» (تحریم: ۱۱).
او الگویی برای مقاومت در برابر ظلم و بندگی خالصانه است.
🌟 مریم مقدس:
مریم، نمونه‌ای از پاکدامنی و انسانیت است. او بدون دخالت مرد، عیسی را به دنیا می‌آورد:
«وَمَرْیمَ ابنَْتَ عِمْرَانَ الَّتِی أحَْصَنَتْ فرَجَْهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا» (تحریم: ۱۲).
گرجی تأکید می‌کند: «انسان بدون پدر ممکن است، اما بدون مادر هرگز.»
🌟 ملکه سبا:
در داستان ملکه سبا (نمل: ۳۱-۴۴)، رفتارهای خردمندانه و احترام‌آمیز او در برابر عجله و آمرانه‌بودن رفتارهای سلیمان نبی، برتری اخلاقی او را نشان می‌دهد. ملکه سبا نمونه‌ای از شایستگی و قدرت تصمیم‌گیری زنانه است.
⚖️ بحث‌های فقهی؛ چهارهمسری و آیه “واضربوهن”
💡 درباره آیه چهارهمسری (نساء: ۳)، گرجی معتقد است این حکم تنها در شرایط خاص و برای حمایت از زنان بی‌سرپرست و یتیمان مطرح شده است.
✨ آیه «لَن تَستَطیعوا أن تَعدِلوا بَینَ النِّساءِ» (نساء: ۱۲۹) نشان می‌دهد که تحقق عدالت میان همسران غیرممکن است و این شرط عملاً چندهمسری را محدود می‌کند.
💡 در مورد آیه ۳۴ سوره نساء، که برخی آن را به زدن زنان تعبیر کرده‌اند، گرجی معتقد است که واژه “ضرب” به معنای پیمان بستن یا اتخاذ تدابیر صلح‌آمیز است.
✨ او با استناد به کاربردهای دیگر این واژه در قرآن، مانند «واضرب لهم مثلاً» (کهف: ۳۲)، بیان می‌کند که این آیه نمی‌تواند مجوزی برای خشونت فیزیکی باشد.
📚 معرفی مصاحبه‌کننده
این مصاحبه توسط دکتر سیده زهرا مبلغ، استاد مهمان در دانشکده الهیات دانشگاه هاروارد، انجام شده است. او پژوهشگر قرآن و جنسیت است و دوره‌هایی با موضوع نقش زنان در قصص قرآنی در دانشگاه هاروارد ارائه کرده است.
❗ توضیح مهم
🔸 نظرات مرحوم منیر گرجی در این مصاحبه لزوماً مورد تأیید این کانال نیست و صرفاً جهت آشنایی با دیدگاه‌های نوگرا در تفسیر قرآن ارائه شده است.
📖 این مصاحبه به‌صورت کامل در شماره ۱۹ مجله زنان امروز (دی ۱۳۹۵) پیوست شده است. مطالعه آن -به همراه تنها کتاب ایشان- که در اینجا هم کل متن آن موجود است- دریچه‌ای تازه به تفاسیر قرآنی باز می‌کند
@QuranPazhoohi
@massoumehebtekar
خبروفاتِ استاد منیر گرجی در ۲۳ دی‌ماه ۱۴۰۳ پس از ۹۵ سال حیات و انس با قرآن، بهانه‌ای برای نوشتن این یادداشت شد.
منیر گرجی، مفسر برجسته و تنها زن عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸، با تفسیری زن‌محور، جایگاه زن در قرآن را بازخوانی کرده است. او معتقد است که قرآن، برخلاف برداشت‌های سنتی و مردسالارانه، زن را در مقام معنوی و انسانی بسیار والایی قرار می‌دهد.
✨ زن، ظرف آفرینش روح الهی
🔹 گرجی با استناد به آیه «ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ» (مؤمنون: ۱۴) بیان می‌کند که خداوند هنگام دمیدن روح در جنین در رحم مادر، خود را ستوده است، ستایشی که برای خلق آسمان‌ها و زمین ذکر نشده است.
🔹 او می‌گوید: «بدون پدر ممکن است، اما بدون مادر هرگز.»
این نگاه زن را به‌عنوان واسطه‌ای برای انتقال روح الهی معرفی می‌کند و اهمیت او را در آفرینش و معنویت نشان می‌دهد.
📖 قصص قرآنی؛ الگوهای زنان در قرآن
منیر گرجی، شخصیت‌های زن در قرآن را الگوهایی از خردمندی، ایمان و شایستگی می‌داند:
🌟 آسیه، زن فرعون:
آسیه، در اوج قدرت و ثروت کاخ فرعون، از تمامی زرق‌وبرق دنیوی چشم می‌پوشد و به خداوند پناه می‌آورد:
«رَبِّ ابنِْ لِی عِندَکَ بَیتْاً فِی الجَْنَّةِ» (تحریم: ۱۱).
او الگویی برای مقاومت در برابر ظلم و بندگی خالصانه است.
🌟 مریم مقدس:
مریم، نمونه‌ای از پاکدامنی و انسانیت است. او بدون دخالت مرد، عیسی را به دنیا می‌آورد:
«وَمَرْیمَ ابنَْتَ عِمْرَانَ الَّتِی أحَْصَنَتْ فرَجَْهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا» (تحریم: ۱۲).
گرجی تأکید می‌کند: «انسان بدون پدر ممکن است، اما بدون مادر هرگز.»
🌟 ملکه سبا:
در داستان ملکه سبا (نمل: ۳۱-۴۴)، رفتارهای خردمندانه و احترام‌آمیز او در برابر عجله و آمرانه‌بودن رفتارهای سلیمان نبی، برتری اخلاقی او را نشان می‌دهد. ملکه سبا نمونه‌ای از شایستگی و قدرت تصمیم‌گیری زنانه است.
⚖️ بحث‌های فقهی؛ چهارهمسری و آیه “واضربوهن”
💡 درباره آیه چهارهمسری (نساء: ۳)، گرجی معتقد است این حکم تنها در شرایط خاص و برای حمایت از زنان بی‌سرپرست و یتیمان مطرح شده است.
✨ آیه «لَن تَستَطیعوا أن تَعدِلوا بَینَ النِّساءِ» (نساء: ۱۲۹) نشان می‌دهد که تحقق عدالت میان همسران غیرممکن است و این شرط عملاً چندهمسری را محدود می‌کند.
💡 در مورد آیه ۳۴ سوره نساء، که برخی آن را به زدن زنان تعبیر کرده‌اند، گرجی معتقد است که واژه “ضرب” به معنای پیمان بستن یا اتخاذ تدابیر صلح‌آمیز است.
✨ او با استناد به کاربردهای دیگر این واژه در قرآن، مانند «واضرب لهم مثلاً» (کهف: ۳۲)، بیان می‌کند که این آیه نمی‌تواند مجوزی برای خشونت فیزیکی باشد.
📚 معرفی مصاحبه‌کننده
این مصاحبه توسط دکتر سیده زهرا مبلغ، استاد مهمان در دانشکده الهیات دانشگاه هاروارد، انجام شده است. او پژوهشگر قرآن و جنسیت است و دوره‌هایی با موضوع نقش زنان در قصص قرآنی در دانشگاه هاروارد ارائه کرده است.
❗ توضیح مهم
🔸 نظرات مرحوم منیر گرجی در این مصاحبه لزوماً مورد تأیید این کانال نیست و صرفاً جهت آشنایی با دیدگاه‌های نوگرا در تفسیر قرآن ارائه شده است.
📖 این مصاحبه به‌صورت کامل در شماره ۱۹ مجله زنان امروز (دی ۱۳۹۵) پیوست شده است. مطالعه آن -به همراه تنها کتاب ایشان- که در اینجا هم کل متن آن موجود است- دریچه‌ای تازه به تفاسیر قرآنی باز می‌کند
@QuranPazhoohi
@massoumehebtekar