[ادامه از پست بالا] 👆🌺👆
یکی از ارجمندترین خدمات جعفریان در حوزه ریاست کتابخانه مجلس، آسان کردن ورود علاقه‌مندان به کتابخانه بوده است. در آن زمان همگان می‌توانستند با ارائه کارت ملی به کتابخانه وارد شده و به مطالعه بپردازند. باید مقایسه کرد با وضعیت آن روزهای کتابخانه ملی که برای ورود به هر قسمت باید از هفت‌خوان گذشت. البته گروهی به این تصمیم و برخی تصمیمات دیگر وی انتقاد وارد کرده و گفته‌اند که قرار دادن نسخه‌های خطی و منابع دیگر به آسانی در اختیار افراد مختلف ممکن است تبعات فاسد دربر داشته و لطماتی به آن آثار وارد کنند. انتقادی است ناوارد و ناصحیح، زیرا اگر کسانی آمادگی ورود به کتابخانه و مطالعه را داشته باشند ولو آنکه در آغاز انگیزه درستی نداشته باشند به تدریج و با مراقبت مداوم باید آنان را تشویق و ترغیب کرد و سرانجام اثر مطلوبی روی آنان برای تحقیق و کتابخوانی به جا خواهد گذاشت.
نوشته‌ها و تألیفات پرشمار دکتر جعفریان، دانش‌های گوناگونی را در برمی گیرد. در حوزه مباحث و مطالعات تاریخی، افزون بر تاریخ اسلام در عصر صفویه و به‌خصوص گوشه‌های مغفول آن نیز محققی کم‌نظیر است و پژوهش‌هایی که وی انتشار داده نشانگر آن است که او تسلط بالنسبه کاملی بر منابع در این زمینه دارد. افزون بر آن در تاریخ علم در جهان اسلام و در ایران نیز پژوهش‌های گسترده انجام داده و نظریات تازه‌ای عرضه داشته است که همه قابل تأمل است. در این زمینه‌ها او را باید در شمار محققانی به شمار آورد که دلسوزانه همواره نکاتی را برای شناسایی حقایق تاریخ علم در ایران و جهان اسلام ارائه داده است.
دراین مجال کوتاه، فرصت بررسی آثار وی اعم از کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها نیست و طبعاً علاقه‌مندان می‌تواند به نوشته‌های متعدد وی مراجعه کنند. جعفریان در زمره آن دسته از محققان و دانشمندانی است که مستمراً در حال تحول و بازنگری اندیشه‌های خویش است، چنانچه سال‌هاست از یادداشت‌نویسی در مسائل اجتماعی و سیاسی روز که در اوان جوانی بدان‌ها می‌پرداخت دست کشیده و همه اوقات خود را مصروف پژوهش‌های اصیل علمی و تاریخی می‌کند. دکتر جعفریان با فضای مجازی آشنایی و بلکه علم کامل دارد و تا جایی که من اطلاع دارم چند سایت و گروه را اداره و سرپرستی می‌کند. او مرتب پیگیر کوشش‌های علمی اسلام‌شناسانه و ایران‌شناسان در کشورهای عربی و اروپایی است. آثار جدید آن را معرفی می‌کند و توضیحی هرچند مختصر در باب آنها به دست می‌دهد. امروزه با تعطیلی اغلب نشریات حوزه کتابشناسی و نقد کتاب، خدمتی را که وی در این زمینه متقبل شده بسیار ارزنده است و علاقه‌مندان از این گونه اطلاعات بهره سرشار می‌برند. از ویژگی‌های ممتاز جعفریان، پرکاری و برنامه‌ریزی دقیق و منظم در کارهاست و اشاره به آن شایسته بازگویی است. نمونه‌ای می‌آورم: در مدت کوتاهی که من سردبیری چند شماره پیام بهارستان، ویژه‌نامه حقوق، را در کتابخانه مجلس برعهده داشتم از پرکاری و وقت‌شناسی او حیرت‌زده بودم، هرگاه شماره‌ای از نشریه آماده می‌شد و باید مقدمه‌ای برای آن می‌نوشت پس از دریافت اثر به صورت مجازی در یکی دو روز مقدمه تایپ شده را برای‌مان می‌فرستاد، کاری که در ادوار پس از او تا چند ماه به طول می‌انجامید.
از شگفتی‌های این روزگار است؛ در عصری که بیشتر درس‌خواندگان حوزه‌های علمیه در پی ورود به عرصه‌های سیاسی و اجتماعی هستند از میان آنها دانشمندی ظهور کرده که هم تاریخ‌دان است و هم کتاب‌شناس و هم نسخه‌شناس و هم عالم دینی برجسته، باری در ادوار قدیم در میان عالمان دینی، کتاب‌شناسان و مورخان برجسته نیز وجود داشته‌اند اما در عصر معاصر و در قرن اخیر وجود کسانی چون رسول جعفریان غنیمتی است و باید از هر حیث قدردان کوشش‌های وی بود و پژوهش‌هایش را ارج نهاد و با نگاه تحسین و انتقاد بی‌طرفانه به آنها نگریست. باری به نظر نگارنده این سطور، مهم‌ترین خدمت دکتر جعفریان به فرهنگ ایران را باید در تحرکی دانست که او به مؤسسات فرهنگی و کتابخانه‌ها داده است، گو آنکه پاره‌ای سازمان‌ها در قبال ارائه این خدمات همچنان مقاومت نشان می‌دهند، اما تردیدی نیست که خدمات و فعالیت‌های بی‌شائبه او تأثیر خود را بر جای خواهد نهاد.
یکی از ارجمندترین خدمات جعفریان در حوزه ریاست کتابخانه مجلس، آسان کردن ورود علاقه‌مندان به کتابخانه بوده است. در آن زمان همگان می‌توانستند با ارائه کارت ملی به کتابخانه وارد شده و به مطالعه بپردازند. باید مقایسه کرد با وضعیت آن روزهای کتابخانه ملی که برای ورود به هر قسمت باید از هفت‌خوان گذشت. البته گروهی به این تصمیم و برخی تصمیمات دیگر وی انتقاد وارد کرده و گفته‌اند که قرار دادن نسخه‌های خطی و منابع دیگر به آسانی در اختیار افراد مختلف ممکن است تبعات فاسد دربر داشته و لطماتی به آن آثار وارد کنند. انتقادی است ناوارد و ناصحیح، زیرا اگر کسانی آمادگی ورود به کتابخانه و مطالعه را داشته باشند ولو آنکه در آغاز انگیزه درستی نداشته باشند به تدریج و با مراقبت مداوم باید آنان را تشویق و ترغیب کرد و سرانجام اثر مطلوبی روی آنان برای تحقیق و کتابخوانی به جا خواهد گذاشت.
نوشته‌ها و تألیفات پرشمار دکتر جعفریان، دانش‌های گوناگونی را در برمی گیرد. در حوزه مباحث و مطالعات تاریخی، افزون بر تاریخ اسلام در عصر صفویه و به‌خصوص گوشه‌های مغفول آن نیز محققی کم‌نظیر است و پژوهش‌هایی که وی انتشار داده نشانگر آن است که او تسلط بالنسبه کاملی بر منابع در این زمینه دارد. افزون بر آن در تاریخ علم در جهان اسلام و در ایران نیز پژوهش‌های گسترده انجام داده و نظریات تازه‌ای عرضه داشته است که همه قابل تأمل است. در این زمینه‌ها او را باید در شمار محققانی به شمار آورد که دلسوزانه همواره نکاتی را برای شناسایی حقایق تاریخ علم در ایران و جهان اسلام ارائه داده است.
دراین مجال کوتاه، فرصت بررسی آثار وی اعم از کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها نیست و طبعاً علاقه‌مندان می‌تواند به نوشته‌های متعدد وی مراجعه کنند. جعفریان در زمره آن دسته از محققان و دانشمندانی است که مستمراً در حال تحول و بازنگری اندیشه‌های خویش است، چنانچه سال‌هاست از یادداشت‌نویسی در مسائل اجتماعی و سیاسی روز که در اوان جوانی بدان‌ها می‌پرداخت دست کشیده و همه اوقات خود را مصروف پژوهش‌های اصیل علمی و تاریخی می‌کند. دکتر جعفریان با فضای مجازی آشنایی و بلکه علم کامل دارد و تا جایی که من اطلاع دارم چند سایت و گروه را اداره و سرپرستی می‌کند. او مرتب پیگیر کوشش‌های علمی اسلام‌شناسانه و ایران‌شناسان در کشورهای عربی و اروپایی است. آثار جدید آن را معرفی می‌کند و توضیحی هرچند مختصر در باب آنها به دست می‌دهد. امروزه با تعطیلی اغلب نشریات حوزه کتابشناسی و نقد کتاب، خدمتی را که وی در این زمینه متقبل شده بسیار ارزنده است و علاقه‌مندان از این گونه اطلاعات بهره سرشار می‌برند. از ویژگی‌های ممتاز جعفریان، پرکاری و برنامه‌ریزی دقیق و منظم در کارهاست و اشاره به آن شایسته بازگویی است. نمونه‌ای می‌آورم: در مدت کوتاهی که من سردبیری چند شماره پیام بهارستان، ویژه‌نامه حقوق، را در کتابخانه مجلس برعهده داشتم از پرکاری و وقت‌شناسی او حیرت‌زده بودم، هرگاه شماره‌ای از نشریه آماده می‌شد و باید مقدمه‌ای برای آن می‌نوشت پس از دریافت اثر به صورت مجازی در یکی دو روز مقدمه تایپ شده را برای‌مان می‌فرستاد، کاری که در ادوار پس از او تا چند ماه به طول می‌انجامید.
از شگفتی‌های این روزگار است؛ در عصری که بیشتر درس‌خواندگان حوزه‌های علمیه در پی ورود به عرصه‌های سیاسی و اجتماعی هستند از میان آنها دانشمندی ظهور کرده که هم تاریخ‌دان است و هم کتاب‌شناس و هم نسخه‌شناس و هم عالم دینی برجسته، باری در ادوار قدیم در میان عالمان دینی، کتاب‌شناسان و مورخان برجسته نیز وجود داشته‌اند اما در عصر معاصر و در قرن اخیر وجود کسانی چون رسول جعفریان غنیمتی است و باید از هر حیث قدردان کوشش‌های وی بود و پژوهش‌هایش را ارج نهاد و با نگاه تحسین و انتقاد بی‌طرفانه به آنها نگریست. باری به نظر نگارنده این سطور، مهم‌ترین خدمت دکتر جعفریان به فرهنگ ایران را باید در تحرکی دانست که او به مؤسسات فرهنگی و کتابخانه‌ها داده است، گو آنکه پاره‌ای سازمان‌ها در قبال ارائه این خدمات همچنان مقاومت نشان می‌دهند، اما تردیدی نیست که خدمات و فعالیت‌های بی‌شائبه او تأثیر خود را بر جای خواهد نهاد.