‍ 🔺از بارزانی تا زلنسکی؛ بازخوانی نامەای تاریخی + پی نوشت

63 سال پیش در اکتبر 1962 ژنرال بارزانی رهبر جنبش کردها در عراق نامەای تاریخی - ضمیمه شده در پایین - خطاب به جان اف کندی رئیس جمهور وقت آمریکا نوشت.
خواندن این نامه در روزهایی کە جهان مبهوت رسوایی دیدار ترامپ با زلنسکی است، خالی از لطف نمی باشد.
آنچه بارزانی هفت دهه پیش از کندی می خواست، همانی است که زلنسکی امروز در جستجوی آنست.
بارزانی پدر 14 سال پس از این پیام، نامه های متعدد به جانشینان کندی نوشت. نامه های معروف وی به جرالدفورد و کیسینجر پس از " خیانت الجزیره " آکنده از نومیدی و حس درماندگی یک رهبر سیاسی پس از جفای برادر بزرگ است.
درست مانند موقعیت دردناک امروز زلنسکی. اما شان نخستین نامە کە بە ایجاد ارتباط با واشنگتن انجامید، از یک نظر یگانه است.

این نامه که ظاهرا تحویل سفارت آمریکا در تهران داده شده به زبان فارسی می باشد و احتمالا توسط کردهای ایرانی اطراف ملا مصطفی تقریر شده است.
فارسی سلیس متن در کنار برخی اصطلاحات رایج در زبان عربی نظیر " حیوی " به معنای حیاتی و "فضائح" جمع فضیحه این گمان را پدید می آورد که نویسنده آن احتمالا کسی چون استاد عبدالرحمن شرفکندی متخلص به هژار است.

به هر حال این ابتکار، جزو نخستین تقلاهای یک رهبر کرد جهت جلب پشتیبانی آمریکا از جنبش های کردی تلقی می شود.
از اواخر سدەی نوزده سران کرد که در گذشته به جناح های هوادار ایران و ترکیەی عثمانی تقسیم می شدند، متوجه تغییر جهان و قدرقدرتی دولت های امپریالیستی نظیر روسیه و انگلیس شدند.
قیام های کردی در این دوران همیشه در جستجوی حمایت لندن و سن پترزبورگ بودند.

با این اوصاف ابتکار عمل بارزانی در نوع خود نقطه عطف به شمار می رود.
وی همزمان تلاش می کرد با جلب نظر شوروی، مسالەی کرد را بین المللی نماید.
همانطور که اشاره شد نامەی مورد اشاره در پاییز 41 نگاشته شد. روایت های شفاهی نشان می دهد که در تابستان سال بعد، هیاتی آمریکایی در پوشش ماموریت فرهنگی به کردستان ایران و مهاباد آمده و به تحقیق دربارەی شخصیت و اهداف بارزانی پرداختەاند.
کوتاه زمانی بعد ارتباطی آشکار و پنهان میان دستگاه رهبری کرد با دولت های آمریکا و اسرائیل پا گرفت.
ساواک نقش واسطه را در این بین ایفا می کرد. تل آویو هم بر مبنای دکترین پیرامونی که طالب محاصرەی دولت های عرب از طریق بازیگران ملی و فروملی غیر عرب نظیر ایران و ترکیه و کردها بود، مشوق تحکیم این روابط بود.
ارتباط کردها و آمریکا کم و بیش ده سال دوام یافت و پس از قرارداد الجزایر در سال 1975، توسط شاه مهر پایان بر آن نهاده شد.

پس از وقفەای 16 ساله با شکست عراق در جنگ کویت و اعلام منطقەی پرواز ممنوع در مارس 1991، کردهای عراق دوباره در پیوند با آمریکا قرار گرفتند.
این رابطه پس از سقوط صدام در سال 2003 تعمیق و گسترش یافت و با ظهور داعش در سال 2014 کردهای سوریه را هم در برگرفت.

با روی کار آمدن مجدد ترامپ این پرسش مطرح است که آمریکا با تعهدات بین المللی خود چه خواهد کرد؟
بازیگران فروملی نظیر کردها چه سرنوشتی در دوران جدید و تحولات بالقوه آتی در نظام بین الملل خواهند یافت.
آیا سیاست اول آمریکای ترامپ صرفا وجهی از انزواگرایی آن و تابعی از چرخەهای معمول سیاست خارجی آنست؟
یا نشانەی تغییری انقلابی در موازنەی جهانی تازه و ظهور قدرت های جدید است؟
باید منتظر ماند و دید که در آیندەی نزدیک ترامپ  که فغلا اروپا را سرخورده کرده، چه صورتحسابی روی دست کردها در ازای ادامەی حمایت خواهد گذاشت!

پی نوشت: برابر برخی شنیدەها این نامه توسط عبدالله اسحاقی - احمد توفیق اهل مهاباد و مسئول وقت حزب دمکرات کردستان - تحریر و اوسط کردهای مقیم تهران به سفارت رسانده شد.
#صلاح_الدین_خدیو
@sharname1