آنیما و آنیموس

این اصطلاحات به روانشناسی کارل یونگ تعلق دارند. آنیموس نامی است که یونگ بر عنصر مردانه‌ی حاضر در ناخودآگاه زن نهاده است، یعنی مجموعه تصاویر مثبت و منفی مردانه در رؤیاها و تخیلات زنان. آنیما نیز عبارت است از عنصر زنانه‌ی حاضر در ناخودآگاه مرد. بنا بر این نظریه، هر انسانی دارای مجموعه‌ی کاملی از کیفیات مردانه و زنانه است که برای بقا و حفظ تعادل درونی ضرورت دارند.

در واقعیت نیز ممکن است با آنیما یا آنیموس برخورد کنیم. ما ذاتاً و فطرتاً در جست‌وجوی کسانی هستیم که منطبق با تصویر درونیمان از جنس مخالف هستند. ما غالباً این همانندی را در ذهن می‌سازیم و میل شدید خود را برای پیوستن به آنیما و آنیموس به روی فردی از همه جا بی‌خبر برون فکنی می‌کنیم. ممکن است درگیر روابطی شویم که در آن‌ها طرف مقابل را به درستی ندیده‌ایم. چیزی که دیده‌ایم در واقع آنیما و آنیموس است، یعنی تصویر درونی از شریک یا یار دلخواه که به روی کسی دیگر برون فکنی شده است. ما غالباً در روابطمان می‌کوشیم طرف مقابل را وادار به انطباق با تصویر ذهنی خود کنیم.

هیچکاک در فیلم سرگیجه این پدیده را با قدرت بیان کرده است. جیمز استوارت، کیم نواک را مجبور می‌کند برای منطبق شدن با تصویر خود از زن دلخواه، شارلوتا، مدل مو و لباسش را تغییر دهد؛ و جالب این‌که این زن از ابتدا وجود خارجی نداشته است.