📉 شکنندگی در شاخص‌های سیاسی
❗️بعد سیاسی اولین منظر اخطار دهنده توسعه ایران
✍️ مرتضی درخشان
پژوهشگر پویش فکری توسعه
@pooyeshfekri
🔸 در کتاب ۱۴۰۲ در بعد سیاسی توسعه ۹۷ شاخص متمایز در پنج دامنه مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند و وضعیت و رتبه ایران و سایر کشورها را از منظر سیاسی مشخص کرده‌اند.
🔸 از لحاظ سیاسی دانمارک رتبه اول را کسب کرده است و کشورهای فنلاند، سوئد، نروژ و سوئیس هم رتبه‌های دوم تا پنجم را کسب کرده‌اند. کره جنوبی از منظر سیاسی، رتبه ۲۵ را دارد و در دسته اول کشورها قرار گرفته است.
🔸 نکته جالب توجه، حضور ایالات متحده آمریکا در دسته دوم کشورها از منظر سیاسی است، که رتبه ۳۳ را به خود اختصاص داده است.
🔸 همچنین نکته حائز اهمیت دیگر حضور کشور آفریقای جنوبی در رتبه ۴۷ و در پایین دسته دوم کشورها از منظر سیاسی توسعه است که به نظرم جای مطالعه جدی دارد.
🔸 کشورهایی مانند امارات و قطر که از لحاظ اقتصادی در دسته‌های بالا قرار‌گرفته بودند، از منظر سیاسی چندان وضعیت مناسبی ندارند و در دسته چهارم و رتبه‌های ۱۰۱ و ۱۱۳ قرار دارند.
🔸 کشور چین نیز به لحاظ شاخص سیاسی در رتبه ۱۳۷ قرار گرفته و با قرار گرفتن در دسته چهارم، اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و نسبت به سال گذشته خود نیز ۲ رتبه تنزل داشته است.
🔸 ایران با رتبه ۱۴۴ در بین ۱۵۶ کشور در دسته پنجم کشورها از منظر سیاسی توسعه قرار دارد (یعنی وضعیت شکننده و در وضعیت اخطار).
🔸 در سال گذشته و با داده‌های ۲۰۲۲، ایران از لحاظ شاخص‌های سیاسی در رتبه ۱۳۷ و در پایین‌ترین قسمت دسته چهارم کشورها قرار داشت، اما سال ۲۰۲۳ با ۷ رتبه تنزل از منظر سیاسی، در دسته پنجم یعنی توسعه در وضعیت هشدار قرار گرفته است.
🔸 مطابق انتظار، افغانستان، یمن و سوریه و همچنین در نبود داده‌های کره شمالی، این ۴ کشور، در آخر جدول منظر سیاسی توسعه جای گرفته‌اند.
🔸 در منظر سیاسی توسعه پنج دامنه وجود دارد که توسعه سیاسی را تعریف می‌کند:
▫️مشارکتی بودن نظام سیاسی ▫️سلامت سیاسی و نظام قضایی و پاسخگویی آنها ▫️امنیت و ثبات سیاسی، ▫️عدالت و برابری سیاسی و ▫️ آزادی‌های مدنی.
🔸 نکته جالب توجه اینست که همه دامنه‌های منظر سیاسی توسعه ایران در طول سال ۱۴۰۲، فاصله منفی بیشتری با میانگین جهانی گرفته‌اند. یعنی قبلا پایین‌تر از میانگین جهانی بوده و در طول ۱۴۰۲ فاصله منفی بیشتر هم شده است.
🔸 حتی امنیت و ثبات سیاسی که قبلاً نزدیک به میانگین جهانی بود، در سال ۱۴۰۲، فاصله منفی خود را با میانگین جهانی بیشتر کرده است. بیشترین کاهش اما در مشارکتی بودن نظام سیاسی است که در طول سال ۱۴۰۲، این اختلاف ۷ نمره افزایش پیدا کرده است.
🔸 به این معنی که نظام سیاسی در سال ۱۴۰۲ در حال محدود‌تر شدن به گروه محدود‌تری از جامعه بود و مشارکت نیز در این سال کاهش یافته است. با داده‌های مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز کاملا مشهود بود.
🔸 اما در ارزیابی شاخص‌های توسعه سیاسی و مقایسه وضعیت آن با میانگین جهانی، بهطور شگفت‌آوری می‌بینیم که تنها ۴ شاخص از مجموع شاخص‌های سیاسی توسعه ایران، وضعیت نسبتاً خوبی دارند و بالاتر از میانگین جهانی قرار گرفته‌اند.
🔸 ۱۲ شاخص در حدود میانگین جهانی، و ۸۰ شاخص بیش از ۵ نمره پایین‌تر از میانگین جهانی قرار دارند. این آمار، نشان از وضعیت نابسامان شاخص‌های سیاسی توسعه در ایران دارد.
🔸 البته پیش بینی می‌شود برخی از شاخص‌های سیاسی در سال ۱۴۰۳ بتوانند نمره بهتری را دریافت کنند و شکنندگی توسعه ایران را کاهش دهند، که برای تحلیل دقیق آن باید منتظر داده‌های جدید بمانیم.
🔸 در کتاب توسعه بیشتر تحلیل کرده‌ایم که وضعیت شاخص‌های توسعه سیاسی چگونه از طریق ایجاد یک توسعه نامتوازن منجر به افزایش شکنندگی مسیر توسعه ایران شده است و چه آسیب‌های احتمالی را در پیش رو خواهد داشت.
🔸 در یادداشت بعدی، وضعیت و ساختار حکمرانی در ایران را تفسیر خواهیم کرد، که باعث بروز چنین روندی در شاخص‌های توسعه شده است.
📙 برای تهیه کتاب توسعه و مطالعه دقیق شاخص‌های توسعه در بعد سیاسی و دسترسی به تحلیل‌ها و ریشه‌های روند‌های موجود شاخص‌ها کلیک کنید.
❗️بعد سیاسی اولین منظر اخطار دهنده توسعه ایران
✍️ مرتضی درخشان
پژوهشگر پویش فکری توسعه
@pooyeshfekri
🔸 در کتاب ۱۴۰۲ در بعد سیاسی توسعه ۹۷ شاخص متمایز در پنج دامنه مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند و وضعیت و رتبه ایران و سایر کشورها را از منظر سیاسی مشخص کرده‌اند.
🔸 از لحاظ سیاسی دانمارک رتبه اول را کسب کرده است و کشورهای فنلاند، سوئد، نروژ و سوئیس هم رتبه‌های دوم تا پنجم را کسب کرده‌اند. کره جنوبی از منظر سیاسی، رتبه ۲۵ را دارد و در دسته اول کشورها قرار گرفته است.
🔸 نکته جالب توجه، حضور ایالات متحده آمریکا در دسته دوم کشورها از منظر سیاسی است، که رتبه ۳۳ را به خود اختصاص داده است.
🔸 همچنین نکته حائز اهمیت دیگر حضور کشور آفریقای جنوبی در رتبه ۴۷ و در پایین دسته دوم کشورها از منظر سیاسی توسعه است که به نظرم جای مطالعه جدی دارد.
🔸 کشورهایی مانند امارات و قطر که از لحاظ اقتصادی در دسته‌های بالا قرار‌گرفته بودند، از منظر سیاسی چندان وضعیت مناسبی ندارند و در دسته چهارم و رتبه‌های ۱۰۱ و ۱۱۳ قرار دارند.
🔸 کشور چین نیز به لحاظ شاخص سیاسی در رتبه ۱۳۷ قرار گرفته و با قرار گرفتن در دسته چهارم، اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و نسبت به سال گذشته خود نیز ۲ رتبه تنزل داشته است.
🔸 ایران با رتبه ۱۴۴ در بین ۱۵۶ کشور در دسته پنجم کشورها از منظر سیاسی توسعه قرار دارد (یعنی وضعیت شکننده و در وضعیت اخطار).
🔸 در سال گذشته و با داده‌های ۲۰۲۲، ایران از لحاظ شاخص‌های سیاسی در رتبه ۱۳۷ و در پایین‌ترین قسمت دسته چهارم کشورها قرار داشت، اما سال ۲۰۲۳ با ۷ رتبه تنزل از منظر سیاسی، در دسته پنجم یعنی توسعه در وضعیت هشدار قرار گرفته است.
🔸 مطابق انتظار، افغانستان، یمن و سوریه و همچنین در نبود داده‌های کره شمالی، این ۴ کشور، در آخر جدول منظر سیاسی توسعه جای گرفته‌اند.
🔸 در منظر سیاسی توسعه پنج دامنه وجود دارد که توسعه سیاسی را تعریف می‌کند:
▫️مشارکتی بودن نظام سیاسی ▫️سلامت سیاسی و نظام قضایی و پاسخگویی آنها ▫️امنیت و ثبات سیاسی، ▫️عدالت و برابری سیاسی و ▫️ آزادی‌های مدنی.
🔸 نکته جالب توجه اینست که همه دامنه‌های منظر سیاسی توسعه ایران در طول سال ۱۴۰۲، فاصله منفی بیشتری با میانگین جهانی گرفته‌اند. یعنی قبلا پایین‌تر از میانگین جهانی بوده و در طول ۱۴۰۲ فاصله منفی بیشتر هم شده است.
🔸 حتی امنیت و ثبات سیاسی که قبلاً نزدیک به میانگین جهانی بود، در سال ۱۴۰۲، فاصله منفی خود را با میانگین جهانی بیشتر کرده است. بیشترین کاهش اما در مشارکتی بودن نظام سیاسی است که در طول سال ۱۴۰۲، این اختلاف ۷ نمره افزایش پیدا کرده است.
🔸 به این معنی که نظام سیاسی در سال ۱۴۰۲ در حال محدود‌تر شدن به گروه محدود‌تری از جامعه بود و مشارکت نیز در این سال کاهش یافته است. با داده‌های مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز کاملا مشهود بود.
🔸 اما در ارزیابی شاخص‌های توسعه سیاسی و مقایسه وضعیت آن با میانگین جهانی، بهطور شگفت‌آوری می‌بینیم که تنها ۴ شاخص از مجموع شاخص‌های سیاسی توسعه ایران، وضعیت نسبتاً خوبی دارند و بالاتر از میانگین جهانی قرار گرفته‌اند.
🔸 ۱۲ شاخص در حدود میانگین جهانی، و ۸۰ شاخص بیش از ۵ نمره پایین‌تر از میانگین جهانی قرار دارند. این آمار، نشان از وضعیت نابسامان شاخص‌های سیاسی توسعه در ایران دارد.
🔸 البته پیش بینی می‌شود برخی از شاخص‌های سیاسی در سال ۱۴۰۳ بتوانند نمره بهتری را دریافت کنند و شکنندگی توسعه ایران را کاهش دهند، که برای تحلیل دقیق آن باید منتظر داده‌های جدید بمانیم.
🔸 در کتاب توسعه بیشتر تحلیل کرده‌ایم که وضعیت شاخص‌های توسعه سیاسی چگونه از طریق ایجاد یک توسعه نامتوازن منجر به افزایش شکنندگی مسیر توسعه ایران شده است و چه آسیب‌های احتمالی را در پیش رو خواهد داشت.
🔸 در یادداشت بعدی، وضعیت و ساختار حکمرانی در ایران را تفسیر خواهیم کرد، که باعث بروز چنین روندی در شاخص‌های توسعه شده است.
📙 برای تهیه کتاب توسعه و مطالعه دقیق شاخص‌های توسعه در بعد سیاسی و دسترسی به تحلیل‌ها و ریشه‌های روند‌های موجود شاخص‌ها کلیک کنید.