کودتای غیرسیاه!

زنده‌یاد دکتر جواد شیخ‌الاسلامی استاد فقید دانشگاه تهران برای نخستین بار پس از انقلاب در سال 1369 در مجلهٔ اطلاعات سیاسی-اقتصادی نوشت که کودتای سوم اسفند سال 1299 را سیاه نمی‌داند.
همین یک جمله در آن زمان، کلی تفسیر و تحلیل‌های بی‌اساس را در محافل سیاسی دامن زد و موجب دردسرهای فراوان برای استاد فقید شد.
رویدادهای تاریخی، از جهات مختلف، تأثیرات مختلف به دنبال دارند و از همین رو لازم است به طور دائم مورد تبیین و تحلیل‌های جدید قرار گیرند.
نگاه ایدئولوژیک ذهن افراد را نسبت به هر موضوعی از جمله حوادث تاریخی بسیار محدود و فریز و منجمد می‌کند به گونه‌ای که از هر پدیده‌ای فقط یک تفسیر کهنه و کلیشه‌ای ارائه می‌شود.
بدون تردید بریتانیا در سازماندهی و انجام کودتا نقش اصلی را داشت، اما در آن مقطع خاص، ترس از ظهور بلشویسم در روسیه، کمک به بازسازی یکپارچگی و شکل‌گیری دولتی مقتدر در ایران را همسو با منافع بریتانیا کرده بود.
این هم یکی دیگر از جلوه‌های سرشت تراژیک سیاست در تاریخ معاصر ماست که داوری منصفانه در بارهٔ آنها نیاز به ریزبینی‌های همه جانبه دارد.
شادروان دکتر شیخ‌الاسلامی این ریزبینی همه‌جانبه را داشت و در شرایط بستهٔ زمان خود خطر بیان آن را به جان می‌خرید و به زحمت هم می‌افتاد.
روحش شاد.