ئەفسانەی شاماران (شای ماران) ئەفسانەیەکی کۆنە لەناو کوردەکان کە تا ئێستا لەمەڕ ئەو بابەتە چەندین چیرۆکی جۆراوجۆر بەڵام هەر سەبارەت بەو تەوەرە نووسراوەتەوە هەر وەها شامار وەک نێوێکی ژنانە لە ناوچە کوردنشینەکان بۆ وێنە خۆراسان باو بووە.
هەقایەتێ لەو ئەفسانەیە لە خوارەوە بخوێننەوە:
✍ شرۆڤەی چیرۆکی شامار:
گەنجێکی باڵابەرز، جوان و قیت و قۆز کە لە ڕێگەی بڕینەوەی کۆتەرە و چێوی دارەکان ژیانی بەڕێوە دەبرد هەر وەک هەمیشە دەچێ بۆ سەر کارەکەی کە لە ڕێگا لاقی هەڵدەخلیسکێ و دەکەوێتە چاڵێکەوە، هەر چەندی بۆ هاتنە دەرێ حەول دەدا سوودی نابێ و بێ هیوا دەبێ. گەنجی بێ هیوا کە ناوی تاماسپە ناهومێدانە بۆ ڕێگەچارەیەک بە دەوری خۆیدا دەسووڕێتەوە کە دەڕوانێتە دیواری چاڵەکە چاوی بە کونێک دەکەوێ....
( تاماسپ کە عەرەبی کراوەکەی طهماسبه ناوێکی کوردییە) تاماسپ بە چەقۆ کۆنێک کە پێیەتی کونەکە گەورە دەکاتەوە هەتا خۆی ڕزگار بکا کاتێ دەڕوانێتە کونەکە دەبینێ بە ئەشکەوتێک دەگا کاتێ خۆی دەخاتە ئەشکەوتەکە بەهۆی ماندوویی خەوی لێ دەکەوێ.
وەختێ کە وەخەبەر دێ و چاوی هەڵدێنێ هەزاران مار دەبینێ کە چاویان تێبڕیوە کاتێ تاماسپ دەکشێتەوە دواوە مارەکان لێی دەچنە پێش ئەو کە لە زیندوو بوونی بێ هیوا دەبێ چاوی دەنووقێنێ و لەبەر خۆیەوە نزا دەکا و دەپاڕێتەوە پاش تێپەڕبوونی ماوەیەک چاوی هەڵدێنێ کچێکی جوان لەبەرامبەر خۆیدا دەبینێ کە نیوەی مرۆڤە و نیوەی مارە. زمانی دەگیرێ کچۆڵە دەڵێ نیگەران مەبە ئازارت نادەم من سوڵتانی مارەکانم من شامارانم تۆ ئێستا ماندوویی بخەوە سبەی دێمەوە بۆ لات تاماسپی ماندوو دیسان دەخەوێ.
بەیانی کە تاماسپ چاوی هەڵدێنێ شاماران دەبینێ کە ڕووبەڕووی دانیشتووە و نانی بەیانی حازر کردووە تاماسپ کە لەجوانی شاماران تاسی بردەبۆوە چاوی لەسەر هەڵنەدەگرت نانی بەیانی پێکەوە دەخۆن شاماران کە هەموو ڕازەکانی دنیا دەزانێ چیرۆکی ئافراندن و خۆڵقاندنی مرۆڤ بۆ تاماسپ دەگێڕێتەوە و بیرەوەرییەکانی بۆ باس دەکا و هەموو ڕۆژێ چیرۆکێک بۆ تاماسپی هۆگر دەگێڕێتەوە هەروا ڕۆژەکان تێپەڕ دەبن و هۆگری تاماسپ بە شاماران زیاتر دەبێ پاش ماوەیەکی زۆر تاماسپ خەمبار و پەرۆشی بنەماڵەکەی دەبێ دەیهەوێ بڕوات بەڵام شاماران کە خۆشی دەویست و حەزی لێبوو ڕێگری لێدەکات بەڵام کاتێ دەبینێ تاماسپ سوورە و پێداگری دەکا ڕازی بە ڕۆیشتنی دەبێ بە مەرجێک کە ئەو ڕووداوە بۆ هیچ کەسێک نەگێڕێتەوە و هیچکاتێ لەبەر چاوی خەڵک نەچێتە نێو ئاو چونکە ئەگەر پێستی لەشی ئاوی لێکەوێ چەشنی مار کەژ فڕێ دەدا و ڕازەکەی ئاشکرا دەبێ.
تاماسپیش مەرجەکان قەبووڵ دەکات و ئەشکەوتەکە بەجێ دێڵێ.
تاماسپ ساڵانێک نهێنێکەی لای کەس نادرکێنێ هەتا ئەوەیکە دەزانێ پادشا نەخۆشێکی بێ دەرمان دەگرێ. وەزیری پادشا خواردنی گۆشتی شاماران بە تاکە چارە دەزانێ، ئامانجی وەزیر لەو کارە دۆزینەوەی شاماران و زاڵبوون بەسەر تەواوی ڕازەکانی دنیایە هەر بۆیە بۆ دۆزینەوەی شاماران فەرمانی دا تەواوی گەنجەکان بەشوێن حەوزە ئاوەکاندا بگڕێن.
کە نۆبەی تاماسپ هات بۆ ئەوەیکە نهێنییەکەی ئاشکرا نەبێ لە مەڵە کردن خۆی دەبوێرێ. بەڵام بەزۆر دەیخەنە حەوزەکە کاتێ کە کارگێڕانی حوکومەتی چاویان بە کەژ فڕێدانی تاماسپ دەکەوێ دەیگرن و ئەشکەنجەی دەکەن هەتا شوێنی شاماران بدرکێنێ سەرەنجام تاماسپ ددانی پێدا دێنێ و جێگای شاماران ئاشکرا دەکات. شاماران دێننە کۆشک، شاماران دڵنەوایی تاماسپی شەرمەزاری دەدا چونکە دەیزانی بەزۆر شوێنی ئەویان پێ ئاشکرا کردووە..
شاماران بە دەنگی بەرز دەڵێ هەر کەسێک کلکم بخوا ئاگاداری تەواوی ڕازەکانی دنیا دەبێ هەر کەسێک نێوەڕاستم بخوات چاک دەبێتەوە و هەر کەسێکیش سەرم بخوات لەڕێوە دەمرێ. وەزیری چاوبرسی کە گوێی لە قسەکانی شاماران دەبێ فەرمان دەکا شاماران سێ کوت بکەن، بۆخۆی کلکی دەخوات و سەری شامارانیش دەرخواردی تاماسپ دەدا و نێوەڕاستەکەشی واتا لەشی بۆ پادشا دەکەنە کەباب. وەزیری چاوچنۆک دەزبەجێ دەمرێ چونکە شاماران ڕاستێکەی نەگوتبوو پادشا سڵامەتی و لەشساغی وەدەست دێنێتەوە و تاماسپیش بە تەواوی ڕازەکانی دنیا دەزانێ و دەبێتە پزیشک کە تێکڕای گیایەکان نهێنی پزیشکییەکانی (خسڵەتی دەرمانی) خۆیانی پێدەڵێن.
مار لە فەرھەنگی کوردی دا جێی تایبەتی هەیە بە چەشنێک کە لەسەر دەرگای لالش( شوێنی حەجی کوردەکانی ئیزەدی) وێنەیەکی مار هەڵکەندراوە
وەرگێڕان: کامیل ئاغابەیگ پوور
🆔 @zsirwa
🆔 @CheshtiMjewriKurdistan
t.me/joinchat/AAAAAEFe4_k6Lu_fEpqJIg
چێشتی مجێوری كوردستان
هەقایەتێ لەو ئەفسانەیە لە خوارەوە بخوێننەوە:
✍ شرۆڤەی چیرۆکی شامار:
گەنجێکی باڵابەرز، جوان و قیت و قۆز کە لە ڕێگەی بڕینەوەی کۆتەرە و چێوی دارەکان ژیانی بەڕێوە دەبرد هەر وەک هەمیشە دەچێ بۆ سەر کارەکەی کە لە ڕێگا لاقی هەڵدەخلیسکێ و دەکەوێتە چاڵێکەوە، هەر چەندی بۆ هاتنە دەرێ حەول دەدا سوودی نابێ و بێ هیوا دەبێ. گەنجی بێ هیوا کە ناوی تاماسپە ناهومێدانە بۆ ڕێگەچارەیەک بە دەوری خۆیدا دەسووڕێتەوە کە دەڕوانێتە دیواری چاڵەکە چاوی بە کونێک دەکەوێ....
( تاماسپ کە عەرەبی کراوەکەی طهماسبه ناوێکی کوردییە) تاماسپ بە چەقۆ کۆنێک کە پێیەتی کونەکە گەورە دەکاتەوە هەتا خۆی ڕزگار بکا کاتێ دەڕوانێتە کونەکە دەبینێ بە ئەشکەوتێک دەگا کاتێ خۆی دەخاتە ئەشکەوتەکە بەهۆی ماندوویی خەوی لێ دەکەوێ.
وەختێ کە وەخەبەر دێ و چاوی هەڵدێنێ هەزاران مار دەبینێ کە چاویان تێبڕیوە کاتێ تاماسپ دەکشێتەوە دواوە مارەکان لێی دەچنە پێش ئەو کە لە زیندوو بوونی بێ هیوا دەبێ چاوی دەنووقێنێ و لەبەر خۆیەوە نزا دەکا و دەپاڕێتەوە پاش تێپەڕبوونی ماوەیەک چاوی هەڵدێنێ کچێکی جوان لەبەرامبەر خۆیدا دەبینێ کە نیوەی مرۆڤە و نیوەی مارە. زمانی دەگیرێ کچۆڵە دەڵێ نیگەران مەبە ئازارت نادەم من سوڵتانی مارەکانم من شامارانم تۆ ئێستا ماندوویی بخەوە سبەی دێمەوە بۆ لات تاماسپی ماندوو دیسان دەخەوێ.
بەیانی کە تاماسپ چاوی هەڵدێنێ شاماران دەبینێ کە ڕووبەڕووی دانیشتووە و نانی بەیانی حازر کردووە تاماسپ کە لەجوانی شاماران تاسی بردەبۆوە چاوی لەسەر هەڵنەدەگرت نانی بەیانی پێکەوە دەخۆن شاماران کە هەموو ڕازەکانی دنیا دەزانێ چیرۆکی ئافراندن و خۆڵقاندنی مرۆڤ بۆ تاماسپ دەگێڕێتەوە و بیرەوەرییەکانی بۆ باس دەکا و هەموو ڕۆژێ چیرۆکێک بۆ تاماسپی هۆگر دەگێڕێتەوە هەروا ڕۆژەکان تێپەڕ دەبن و هۆگری تاماسپ بە شاماران زیاتر دەبێ پاش ماوەیەکی زۆر تاماسپ خەمبار و پەرۆشی بنەماڵەکەی دەبێ دەیهەوێ بڕوات بەڵام شاماران کە خۆشی دەویست و حەزی لێبوو ڕێگری لێدەکات بەڵام کاتێ دەبینێ تاماسپ سوورە و پێداگری دەکا ڕازی بە ڕۆیشتنی دەبێ بە مەرجێک کە ئەو ڕووداوە بۆ هیچ کەسێک نەگێڕێتەوە و هیچکاتێ لەبەر چاوی خەڵک نەچێتە نێو ئاو چونکە ئەگەر پێستی لەشی ئاوی لێکەوێ چەشنی مار کەژ فڕێ دەدا و ڕازەکەی ئاشکرا دەبێ.
تاماسپیش مەرجەکان قەبووڵ دەکات و ئەشکەوتەکە بەجێ دێڵێ.
تاماسپ ساڵانێک نهێنێکەی لای کەس نادرکێنێ هەتا ئەوەیکە دەزانێ پادشا نەخۆشێکی بێ دەرمان دەگرێ. وەزیری پادشا خواردنی گۆشتی شاماران بە تاکە چارە دەزانێ، ئامانجی وەزیر لەو کارە دۆزینەوەی شاماران و زاڵبوون بەسەر تەواوی ڕازەکانی دنیایە هەر بۆیە بۆ دۆزینەوەی شاماران فەرمانی دا تەواوی گەنجەکان بەشوێن حەوزە ئاوەکاندا بگڕێن.
کە نۆبەی تاماسپ هات بۆ ئەوەیکە نهێنییەکەی ئاشکرا نەبێ لە مەڵە کردن خۆی دەبوێرێ. بەڵام بەزۆر دەیخەنە حەوزەکە کاتێ کە کارگێڕانی حوکومەتی چاویان بە کەژ فڕێدانی تاماسپ دەکەوێ دەیگرن و ئەشکەنجەی دەکەن هەتا شوێنی شاماران بدرکێنێ سەرەنجام تاماسپ ددانی پێدا دێنێ و جێگای شاماران ئاشکرا دەکات. شاماران دێننە کۆشک، شاماران دڵنەوایی تاماسپی شەرمەزاری دەدا چونکە دەیزانی بەزۆر شوێنی ئەویان پێ ئاشکرا کردووە..
شاماران بە دەنگی بەرز دەڵێ هەر کەسێک کلکم بخوا ئاگاداری تەواوی ڕازەکانی دنیا دەبێ هەر کەسێک نێوەڕاستم بخوات چاک دەبێتەوە و هەر کەسێکیش سەرم بخوات لەڕێوە دەمرێ. وەزیری چاوبرسی کە گوێی لە قسەکانی شاماران دەبێ فەرمان دەکا شاماران سێ کوت بکەن، بۆخۆی کلکی دەخوات و سەری شامارانیش دەرخواردی تاماسپ دەدا و نێوەڕاستەکەشی واتا لەشی بۆ پادشا دەکەنە کەباب. وەزیری چاوچنۆک دەزبەجێ دەمرێ چونکە شاماران ڕاستێکەی نەگوتبوو پادشا سڵامەتی و لەشساغی وەدەست دێنێتەوە و تاماسپیش بە تەواوی ڕازەکانی دنیا دەزانێ و دەبێتە پزیشک کە تێکڕای گیایەکان نهێنی پزیشکییەکانی (خسڵەتی دەرمانی) خۆیانی پێدەڵێن.
مار لە فەرھەنگی کوردی دا جێی تایبەتی هەیە بە چەشنێک کە لەسەر دەرگای لالش( شوێنی حەجی کوردەکانی ئیزەدی) وێنەیەکی مار هەڵکەندراوە
وەرگێڕان: کامیل ئاغابەیگ پوور
🆔 @zsirwa
🆔 @CheshtiMjewriKurdistan
t.me/joinchat/AAAAAEFe4_k6Lu_fEpqJIg
چێشتی مجێوری كوردستان