Woland's Linux Journal

3/3

مقایسه تکنیکال: Static Linking vs Dynamic Linking
- ویندوز (غالباً Static/خودمحور): برنامه‌ها ترجیح میدن تا حد امکان از کتابخونه‌های اختصاصی یا Static-Linked استفاده کنن تا Dependencyها رو به حداقل برسونن. نتیجه؟ حجم بالای فایل‌های EXE و نصبِ تکراری کتابخونه‌ها (مثل چندین نسخه از VC++ Redistributable).
- لینوکس (غالباً Dynamic/متمرکز): پکیج‌ها به کتابخونه‌های داینامیک وابسته می‌شن که فقط یک بار نصب می‌شن و بین همه برنامه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شن. حجم نهایی سیستم کمتر می‌شه و آپدیت امنیتی یک کتابخونه، همه برنامه‌های وابسته رو تحت پوشش قرار میده.

آمار و فکت‌های کلیدی:
- توی ویندوز ۱۰، بیش از ۱۵ نسخه مختلف از Visual C++ Redistributable ممکنه نصب باشه که هر کدوم بین ۲۰MB تا ۱۰۰MB فضا اشغال می‌کنن.
- توی لینوکس، پکیج libc6 (کتابخونه استاندارد سی) فقط یک بار نصب می‌شه و بیش از ۸۵٪ از پکیج‌های موجود در ریپازیتوری‌های معتبر بهش وابسته‌ان. حجم این پکیج حدود ۴MB هستش.
- بر اساس مستندات فنی، سیستم‌های مدیریت پکیج لینوکس از الگوریتم‌های پیشرفته برای Dependency Resolution استفاده می‌کنن تا ناسازگاری نسخه‌ها رو حذف کنن.

نکته فنی: مکانیزم کش (Cache) پکیج منیجرها در دایرکتوری‌های خاصی (مثل /var/lib/apt/lists یا /var/cache/dnf) لیستی از تمام پکیج‌ها و وابستگی‌هاشون رو نگه می‌داره. وقتی دستور آپدیت میدی، این کش با ریپازیتوری همگام‌سازی می‌شه و Dependencyها روی آخرین نسخه‌ها چک می‌شن. توی ویندوز، چنین سیستمی به صورت مرکزی وجود نداره و هر برنامه جداگانه چک می‌کنه آپدیت جدیدی واسه DLLهای خاص خودش هست یا نه.

مسئله Checksum و امنیت:
پکیج منیجرهای لینوکس به صورت پیش‌فرض از الگوریتم‌های هشینگ مثل SHA-256 برای تأیید یکپارچگی پکیج‌ها استفاده می‌کنن. هر پکیج قبل از نصب، بررسی می‌شه تا مطمئن شه با نسخه موجود در ریپازیتوری مطابقت داره. توی ویندوز، اگرچه امضای دیجیتال برای فایل‌های اجرایی وجود داره، اما هیچ سیستم متمرکزی برای بررسی یکپارچگی DLLهای سیستمی تعریف نشده.

~> @PinkOrca 🩷

2/3

پکیج منیجرها در لینوکس: داینامیک ریپازیتوری و بهینگی Dependencyها
در اکوسیستم لینوکس، سیستم‌های مدیریت پکیج (مثل apt، ‏dnf، ‏pacman) با مکانیزمی متمرکز و بهینه عمل می‌کنن. هر پکیج به شکل صریح لیست وابستگی‌هاش رو توی متادیتای خودش تعریف می‌کنه. وقتی دستور نصب اجرا می‌شه، پکیج منیجر به شکل خودکار:
‏1. Dependencyهای لازم رو از ریپازیتوری‌های مرکزی پیدا می‌کنه.
2. بررسی می‌کنه که آیا نسخه‌های نصب‌شده فعلی با نیازمندی‌های پکیج جدید Compatible (سازگار) هستن یا نه.
3. در صورت نیاز، آپگرید یا دانگرید کتابخونه‌ها رو انجام میده تا تضمین کنه همه چیز بدون Conflict (تداخل) کار می‌کنه.

مثلاً نصب یک وب‌سرور مثل nginx روی لینوکس باعث می‌شه پکیج منیجر به شکل خودکار کتابخونه‌های ضروری مثل libpcre،‏ openssl و zlib رو نصب کنه. اگر نسخه‌های موجود قدیمی باشن، پکیج منیجر نسخه‌های آپدیت شده رو از ریپازیتوری میاره. این فرایندها روی پکیج‌های باینری و متادیتاهای Precompiled (ازپیش-کامپایل‌شده) تکیه دارن که Dependency Resolution رو سریع و قابل پیش‌بینی می‌کنه.

چرا تداخل نسخه‌ها به ندرت پیش میاد؟
- کتابخونه‌ها در لینوکس معمولاً با Semantic Versioning نام‌گذاری می‌شن. مثلاً libfoo1.2 و libfoo2.0 می‌تونن همزمان نصب باشن بدون تداخل، چون اسم پکیج‌ها متفاوته.
- سیستم مدیریت پکیج از Symbolic Links و SONAME‏ (Shared Object Name) استفاده می‌کنه تا مطمئن شه برنامه‌ها به نسخه صحیح لینک می‌شن. مثلاً اگر برنامه به libc.so.6 نیاز داره، لینک سمبولیک /lib/libc.so.6 به فایل واقعی مثل libc-‌2.31‌.s‌o اشاره می‌کنه.

~> @PinkOrca 🩷

1/3

‏DLL Hell در ویندوز: چالش Dependencyهای غیرمتمرکز
در سیستم‌عامل ویندوز، مسئله DLL Hell به یکی از معضلات تاریخی مدیریت وابستگی‌ها (Dependencies) تبدیل شده. DLLها (Dynamic-Link Libraries) فایل‌های کتابخونه‌ای مشترک هستن که برنامه‌های مختلف می‌تونن ازشون استفاده کنن. مشکل اصلی وقتی شروع می‌شه که دو یا چند برنامه، نسخه‌های متفاوتی از یک DLL رو نیاز دارن. مثلاً برنامه A نیاز به msvcrt.dll نسخه 1.0 داره و برنامه B به همان DLL اما نسخه 2.0 وابسته هستش. در ویندوزهای قدیمی (مثل ۹۸ یا XP)، این DLLها در مسیرهای سیستمی مشترک (مثل System32) کپی می‌شدن و نصب یک برنامه جدید می‌تونست نسخه قدیمی رو بازنویسی کنه. نتیجه؟ برنامه A با خطای Missing DLL یا Crash مواجه می‌شد.

مکانیزم Side-by-Side Assembly ‏(SxS) در ویندوز ویستا و بعدتر معرفی شد تا این مشکل رو کاهش بده. توی این روش، هر برنامه می‌تونه نسخه خاصی از DLL رو در پوشه محلی خودش (مثل Program Files/AppName) ذخیره کنه یا از Manifest Files استفاده کنه تا نسخه دقیق DLL موردنیازش رو به سیستم معرفی کنه. اما این راهکار هم کامل نیست چون:
- حجم دیسک افزایش پیدا می‌کنه چون چندین نسخه از یک DLL توی سیستم ذخیره می‌شه.
- برنامه‌های قدیمی که از SxS پیروی نمی‌کنن هنوز می‌تونن باعث تداخل بشن.
- توسعه‌دهندگان گاهی ترجیح میدن از Static Linking استفاده کنن (کتابخونه‌ها رو مستقیماً داخل EXE برنامه کامپایل کنن) که اینم حجم فایل اجرایی رو بیشتر می‌کنه.

~> @PinkOrca 🩷