چند فرض درباره نظرسنجیها ✍🏻 محسن گودرزی
جامعهشناس و پژوهشگر افکار عمومی
🔹در ایام انتخابات بازار نظرسنجی گرم است؛ هم تقاضا برای آن زیاد است و هم چندین مؤسسه مشهور و گمنام نظرسنجی انجام میدهند. با وجود این، گزارش نظرسنجیها بهصورت کامل و تفصیلی منتشر نمیشوند و در اختیار عموم قرار نمیگیرند و فقط چند یافته کلی از آنها در رسانهها منتشر میشود. وقتی به جزئیات دسترسی نداریم، مناسب است به تحلیل ساختار یافتهها و روندهای اصلی افکار عمومی پرداخت. برای این کار بهتر است چند ملاحظه کلی را در مواجهه با نتایج نظرسنجیها در نظر داشت.
🔹اول اینکه میزان امتناع از پاسخ زیاد است. به عبارت دیگر، بخش قابل توجهی از مردم که معمولاً از گروهها به شدت ناراضیاند، در نظرسنجیها مشارکت نمیکنند. از این رو، نظرسنجیها به سمت افراد کمتر ناراضی سوگیری دارد.
🔹دوم اینکه در این دوره از نظرسنجیها، تعداد مرددین در هر سوالی زیاد است؛ از جمله تردید برای رای دادن یا رای ندادن، تردید در انتخاب نامزد، تردید کسانی که تصمیم به مشارکت دارند ولی هنوز نامزدشان را انتخاب نکردهاند و... به همین دلیل، احتمال آنکه روندهایی خلاف انتظار روی دهد، وجود دارد. باید در نظر داشت که در شرایط کنونی نمیتوان پیشبینی کرد که کدام نامزد چه میزان رای میآورد. برآورد میزان آراء را باید به روز نزدیک رایگیری موکول کرد.
🔹نکته سوم و مرتبط با مورد قبلی، این است که در حال حاضر و در این روزها (پیش از مناظرهها) هنوز موج اجتماعی قدرتمندی شکل نگرفته است. موج اجتماعی با هر درجهای از شدت که شکل بگیرد، روی آراء مرددها تاثیر میگذارد و حتی ممکن است روی آراء بعضی از افرادی که تصمیمشان را گرفتهاند هم مؤثر باشد. چنین موجهایی معمولاً ساختار یافتهها را تغییر میدهد. برای نمونه در سال ۱۳۹۲ رای روحانی در پایینترین ردهها بود ولی در روزهای پایانی به صورت ناگهانی رشد کرد و در نهایت به انتخاب او انجامید. با توجه به این ملاحظات یافتههایی که از گزارشهای مختلف نظرسنجی در رسانهها به شکل مقایسهای چند نکته را نشان میدهند:
۱- درصد آراء نامزدها در نظرسنجیها به هم نزدیک است و احتمالاً در روزهای آتی تغییر خواهد کرد. به خاطر نزدیک بودن این آراء و حاشیه خطای نظرسنجیها که در بهترین و دقیقترین حالت حدود ۵ درصد است، دو سه درصد تفاوت آراء در نظرسنجیها را نباید مبنای تحلیلهای قطعی قرار داد. رتبه نامزدها در فاصله زیاد معنادار است. برای مثال، فاصله نامزدهای انتهای لیست با ابتدای لیست، تفاوتشان معنادار است و احتمالاً در روز انتخابات هم چنین خواهد بود.
۲- رای پزشکیان در حال حاضر –که هنوز بدنه اجتماعی متمایل به او به میدان نیامدهاند و کماکان تصمیمشان به رای ندادن است- رای قابل توجهی است (در مقایسه با رای روحانی که در آن زمان بسیار پایین بود). اطلاعی ندارم ترکیب رایدهندگان به او در نظرسنجیها چگونه است ولی با توجه به یافته مربوط به میزان مشارکت بخشی از این رای از کسانی است که همیشه رای میدهند یعنی از هواداران وضع موجود است. اگر این استنباط درست باشد، رای پزشکیان با سبد رای اصولگرایان اشتراک دارد.
۳- رای پزشکیان در مقایسه با آراء دیگر نامزدها رشد بیشتری دارد. رای جلیلی ثابت مانده است و براساس وضعیت او در دورههای انتخابات گذشته میتوان گفت رای او سقف دارد و احتمال رشد آن زیاد نیست. رای قالیباف هم مطابق دورههای گذشته رشد سریع دارد ولی بعد کُند یا متوقف میشود و به اصطلاح چسبندگی دارد....
📌ادامه و متن کامل:
https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-17509@hammihanonline