۳. «روایت زندگی فرودستانه» با عباس کاظمی
دانشگاه‌ها چه نقشی در بازنمایی فرودستی داشته‌اند؟ و به عبارت دقیق‌تر این بازنمایی چگونه بوده است؟ در این مجموعه چهار رساله‌ی کارشناسی ارشد گروه مطالعات فرهنگی که بین سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ انجام شده است و من راهنمایی آنها را بر عهده داشته‌ام روایت می‌شود. علاوه بر آن، مشاوره‌ی یک رساله‌ی دکتری را در دانشگاه علامه طباطبایی بر عهده داشتم که بحث استیگما در بازنمایی فرودستی در رسانه‌های ایران را مطالعه کرده و معرفی آن در کنار این مجموعه مفید است. ما در این مجموعه استفاده از روش‌های مختلف اتنوگرافی، تحلیل روایی، رمان اتنوگرافیک، تحلیل مضمون و تحلیل تاریخی را آزموده‌ایم. در این مجموعه فرودستی تنها روایت نمی‌شود و به عبارتی تنها صدای فرودستی نیست که از طریق مقاومت بلند می‌شود بلکه تنازعی که در زندگی روزمره‌ی فرودستان برای تغییر وضعیت خودشان وجود دارد نیز برملا می‌شود.
سمانه سمیع با روش اتنوگرافیک سعی کرده است تا زندگی و مسائل زنان کارتن‌خوابی که در حال بازگشت به جامعه هستند را ترسیم کند. او با مطالعه‌ی پنج کارتن‌خواب بازگشته از کارتن‌خوابی، مشکلات ناشی از بازگشت را برای ما ترسیم کرده است. سپیده صدفی با مطالعه‌ی پانزده زن خدمت‌کار خانه، بر اساس تحلیل روایی کوشیده است از مسائل زندگی آنان روایتی به نسبت منسجم ارائه کند. زهرا اصغری به این موضوع پرداخته است که چگونه دستفروشی در تهران به یک مسأله تبدیل شده است؟ از چه زمانی و چگونه سیاستگذاران به مسأله‌ی دستفروشی پرداختند؟ و در نهایت دستفروشان چگونه با قوانین اجتماعی روبرو شده‌اند و با آنها مقابله کرده‌اند؟
کتایون نژادهاشمی با مطالعه‌ی مشاهده‌ای یک نمونه زن سرپرست خانواده که دستفروشی می‌کند به مدت بیش از شش ماه روایت زندگی او را به عنوان رمان اتنوگرافیک می‌نویسد. مسائل و مشکلات زندگی فرودستانه و تقلای او برای عادی به‌نظر رسیدن در خلال روایت‌ها برای ما آشکار می‌شود. و در آخر اعظم صوفیانی رساله‌ی دکتری خود را در زمینه‌ی گروه‌های فرودست و ارتباطات استیگمایی، در مطالعه‌ی موردی کارتن‌خواب‌های شهر تهران نوشته است. به‌زعم صوفیانی، توجه به گروه‌های فرودست به خصوص کارتن‌خواب همراه است با ظهور استیگماها و کلیشه‌هایی در باب این گروه‌ها که در این میان رسانه‌ها نیز در برجسته کردن فرودستی و برچسب زنی علیه آنان نقش زیادی داشته‌اند.
لیست پایان نامه‌ها:
زهرا اصغری: شکل‌بندی سیاسی-اجتماعی دستفروشی در تهران: رویکرد تاریخی/ ۱۳۹۹
سپیده صدفی: سرگذشت‌پژوهی و گونه‌شناسی زنان خدمت‌کار سرپرست خانوار در شهر تهران/۱۳۹۶
سمانه سمیع: سرگذشت‌پژوهی زنان کارتن‌خواب بازگشته به جامعه و مشکلات آنها در زمینه‌ی عادی‌سازی شرایط/ ۱۳۹۶
اعظم ده‌صوفیانی: گروه‌های فرودست، ارتباطات استیگا و میانجی‌گری رسانه‌ای: مورد مطالعه‌ی کارتن‌خواب‌های شهر تهران/ ۱۴۰۲
کتایون نژاد هاشمی:روایت زندگی زن فرودست سرپرست خانواده / ۱۳۹۹
عباس وریج کاظمی (متولد ۱۳۵۲) جامعه‌شناسِ ایرانی و دانشیار مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و مدیر گروهِ مطالعاتِ فرهنگی در این مؤسسه است. او تحصیلاتِ خود را در دانشگاه تهران دنبال کرده است. پایان‌نامه‌یِ دکتریِ او در رشته‌یِ جامعه‌شناسی با عنوانِ پرسه‌زنی و زندگی روزمره‌ی ایرانی: تأملی بر مصرف مراکز خرید منتشر شده است که می‌کوشد زندگی روزمره‌یِ ایرانِ دهه‌یِ هشتاد را با نگاهی انتقادی بدل به مسئله کند.
کاظمی در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ پژوهشگر مهمان در دانشگاه نیویورک و ترینیتی کالج در آمریکا بود. در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ مدیرگروه مطالعات فرهنگی در دانشگاه علم و فرهنگ شد. در این دوره او با انتشار کتابِ امر روزمره در جامعه‌ی پساانقلابی به پیگیریِ مطالعاتِ اشیا پرداخت و مجموعه‌ی تاریخ اجتماعیِ اشیا به هدایت و ویرایش او و به همتِ نشر اگر به انتشار رسید. از دیگر آثار او میتوان به «دانشگاه: از نردبان تا سایبان، تهران»، «سفر نظریه‌ها» اشاره کرد. مطالعاتِ فرودستی محورِ مطالعاتی است که کاظمی در اواخر دهه‌ی ۹۰ شمسی، هنگام تدریس در دانشگاهِ علم و فرهنگ و تربیت‌مدرس، آغاز و پیگیری کرد. رساله‌های پیشنهادی او در مجموعه‌ی «رساله پس از دانشگاه» بیانگر این دغدغه و محور مطالعاتی هستند.
🔻جهت ثبت‌نام و کسب اطلاعات بیشتر به آیدی زیر در تلگرام پیام دهید:
@public_yekchand🔻حلقه‌ی مطالعاتی یکچند
@halghe_yekchand🔻مدرسه هنر و ادبیات بیدار
@bidarschool@bidarcourses📌آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
