🔴 نکاتی چند درباره افزایش جمعیت کوردها در شهرهای شمال استان
✍️ نسرین م
🔺جمعیت کوردها در مراکز شهری شمال استان در دهه های اخیر و طی یک فرآیند طبیعی افزایش یافته است. اگر این افزایش صورت نمی گرفت می بایست دنبال دلایل غیر طبیعی آن می گشتیم.
🔺شهر اورمیه را در نظر بگیریم. بیشتر جغرافیای شهرستان اورمیه حداقل در هزار سال اخیر کوردنشین بوده و است. از دوره حاکمیت کوردهای هذبانی و روادی گرفته تا دوره حاکمیت برادوستی ها. اگرچه کوچ ۱۴ طایفه ترک توسط شاه عباس به جلگه غربی دریاچه اورمیه تا حدودی دمگرافی منطقه را به نفع ترکها تغییر داد اما تمامی مناطق مرگور، ترگور، دشت، صومای، برادوست و بخش های مهمی از مناطق دول، براندز، انزل و روضه چای همچنان کوردی باقی ماندند.
🔺با تسلط صفوی ها تغییر مهم دیگری نیز صورت گرفت. مراکز شهری در مرکز و شمال استان برای کوردهای شافعی مذهب غیر قابل زیست شدند. شافعی مذهب ها و کوردهای ایزدی (دنبلی ها در خوی) دو راه در پیش نداشتند یا باید شیعه مذهب میشدند (مثل دنبلی ها، شقاقی ها، چمشگزک ها و محمودی ها) و یا در مناطق روستایی که در دسترس حاکمان تندروی سنی ستیز نبودند به زندگی ادامه میدادند. در چندین دوره نیز و از جمله بعد از شکست قیام شیخ عبیدالله نهری هزاران خانوار کورد مجبور به ترک روستاهای خود شده و به آنسوی مرز در قلمرو حکومت عثمانی پناه بردند.
🔺تقریبا تمامی کوردهایی که تغییر مذهب دادند طی یک روند چهار صد ساله به تدریج ترک زبان شدند.
🔺بعد از انقلاب در سال ۵۸ روند مهاجرت روستائیان کورد اطراف شهرهای اورمیه، سلماس، خوی و ماکو به مراکز شهری آغاز شد. البته مهاجرت در مقیاس کمتری بعد از تقسیم اراضی شروع شده بود. اما اختلافات ارضی بین دهقانان و اربابان سابق، شروع درگیری های نظامی بین احزاب کورد و نیروهای رژیم و ناامن شدن روستاها از فاکتورهای مهم مهاجرت در سالهای اولیه بعد از انقلاب بودند.
🔺روند مهاجرت از روستا به شهر البته در سراسر کشور اوج گرفته بود. تمامی شهرها با رشد جمعیت مواجه شدند.
🔺اما آیا تنها کوردهای استان به مراکز شهری مهاجرت کردند؟ البته که خیر! مهاجرت روستائیان ترک به شهرها زودتر آغاز شده بود. علاوه بر روستائیان ترک اطراف شهر٫ بسیاری از ساکنین ترک روستاهای ماکو، سلماس، شبستر، یکانات مرند، تکاب و چندین شهر دیگر استان آذربایجان شرقی نیز به اورمیه مهاجرت کردند.
🔺بهمین خاطر است که بیشتر ترکهای ساکن شهر اورمیه اکنون غیر بومی هستند. حتی امام جمعه ترک شهر، شهردار، رئیس شورای شهر، نمایندگان ترک مجلس مانند قاضی پور ، ذاکر و بهادری هیچکدام از ترکهای بومی اورمیه نیستند و یا بعبارتی دیگر مهاجر هستند.
🔺بخش کوچکی از کوردهای ساکن اورمیه هم البته غیر بومی هستند. بیشتر آنان در طی چند دهه اخیر از روستاهای ماکو به اورمیه مهاجرت کرده اند. تعداد کمتری نیز که به کوردی سورانی صحبت میکنند از شهرهای جنوبی استان به اورمیه مهاجرت کرده اند. اما با وجود این اکثریت کوردهای ساکن شهر از کوردهای بومی خود شهرستان هستند
🔺بیشتر مسیحیان اورمیه از روستاها و از شهر اورمیه به خارج مهاجرت کرده اند. اگر مسیحیان در سالهای حول و حوش جنگ جهانی نزدیک به پنجاه درصد از ساکنین مرکز شهر اورمیه را تشکیل میدادند اما امروز تعداد آنان به شکل غم انگیزی کاهش یافته است.
🔺اورمیه بعنوان یکی از کلانشهرهای ایران همانند تمامی مراکز شهری دیگر البته ملک مشاع تمامی شهروندان ایرانی است. تمامی ساکنین اورمیه و استان هم باید بدون اعمال هرگونه تبعیضی در اداره آن سهیم باشند.
🔺پیشبردن هر نوع سیاست اتنیکی مبتنی بر حذف دیگری در اورمیه و استان هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اخلاقی و انسانی محکوم است و عواقب فاجعه باری برای تمامی ساکنین آن بدنبال خواهد داشت
@urmiye2