سوگیریهای شناختی
۲- تاثیر بافتار[i]context effect : تاثیر بافتار به تاثیر عوامل، داده ها و پس زمینه یک تصویر بر ادراک آن می پردازد. اگر فردی نا آشنا را در جمع دوستانتان ببینید برداشت متفاوتی نسبت به وی خواهید داشت تا اگر همان شخص را در جمع رقبا و احتمالا دشمنان. به همین صورت رفتار و تحولات کشوری که دوست یا شریک در نظر گرفته می شود بسیار متفاوت از کشوری تفسیر می گردد که به عنوان دشمن و یا رقیب تعریف شده است.
ما تقریبا هیچ پدیده ای را بدون مراجعه ذهن به بافتار آن درک نمی کنیم. بافتار، هر پدیده را برای درک بهتر در یک پس زمینه می نشاند و با اطلاعات دیگر ربط می دهد. برای مثال برای برخی سیاست عدم مذاکره با آمریکا از سوی ایران قابل درک نیست. آنها ایران و آمریکا را دو کنشگر عقلایی تصور می کنند که می توانند از طریق مذاکره مستقیم مسائل خود را حل کنند. اما این یک فرض است.
اولا هر دو کشور برای طرف مقابل، به مثابه یک مفهوم است که با مفاهیم منفی بسیاری گره خورده است. مفهوم آمریکا در ذهن یک تصمیم گیرنده سیاسی انقلابی ایران با کودتای 28 مرداد، حمایت از شاه، حمایت از صدام حسین، حمایت از گروههای معاند و تجزیه طلب، تلاش برای کودتا، زدن هواپیمای مسافربری، جنگ اقتصادی، زدن سکوهای نفتی و ترور سردار سلیمانی .... پیوند زده شده است. تصویر ایران در آمریکا نیز با گروگانگیری، شعارهای مرگ بر آمریکا، تعصبات مذهبی، آمریکا ستیزی، غرب ستیزی، نقض حقوق بشر، مخالفت با دموکراسی، حمایت از تروریسم، تلاش برای دستیابی به سلاحهای کشتار جمعی، یهودستیزی، نقض حقوق زنان، بی ثباتی های منطقه ای در خاورمیانه و ... پیوند زده شده است.
در این میان، تجارب مثبت در روابط ایران و آمریکا مثل حمایت آمریکا از حفظ تمامیت ارضی ایران پس از جنگ جهانی دوم در مقابل شوروی و یا نقش ایران در مقابل تروریسم در عراق و افغانستان و سوریه به کلی به فراموشی سپرده می شود. به همین خاطر هر دو تصمیم گیرنده ایرانی و آمریکایی برای ورود به مذاکره و گفتگو باید از موانع ذهنی بسیاری عبور کنند که برای آنها پر هزینه است. لذا بسیاری ترجیح می دهند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و عطای مذاکره و گفتگو را به لقایش ببخشند. زمانی که تصاویر منفی برجسته می شوند، منافع مشترک به فراموشی سپرده می شود، حتی اگر آن منافع احیای برجام باشد.
[i] . Raphael Thomadsen1 & Robert P. Rooderkerk… “How Context Affects Choice”; https://www.hbs.edu/ris/Publication%20Files/Thomadsen%20et%20al%202017%20-%20How%20Context%20Affects%20Choice_3053d369-3473-45fc-94a3-b18cd100d5d3.pdf
۲- تاثیر بافتار[i]context effect : تاثیر بافتار به تاثیر عوامل، داده ها و پس زمینه یک تصویر بر ادراک آن می پردازد. اگر فردی نا آشنا را در جمع دوستانتان ببینید برداشت متفاوتی نسبت به وی خواهید داشت تا اگر همان شخص را در جمع رقبا و احتمالا دشمنان. به همین صورت رفتار و تحولات کشوری که دوست یا شریک در نظر گرفته می شود بسیار متفاوت از کشوری تفسیر می گردد که به عنوان دشمن و یا رقیب تعریف شده است.
ما تقریبا هیچ پدیده ای را بدون مراجعه ذهن به بافتار آن درک نمی کنیم. بافتار، هر پدیده را برای درک بهتر در یک پس زمینه می نشاند و با اطلاعات دیگر ربط می دهد. برای مثال برای برخی سیاست عدم مذاکره با آمریکا از سوی ایران قابل درک نیست. آنها ایران و آمریکا را دو کنشگر عقلایی تصور می کنند که می توانند از طریق مذاکره مستقیم مسائل خود را حل کنند. اما این یک فرض است.
اولا هر دو کشور برای طرف مقابل، به مثابه یک مفهوم است که با مفاهیم منفی بسیاری گره خورده است. مفهوم آمریکا در ذهن یک تصمیم گیرنده سیاسی انقلابی ایران با کودتای 28 مرداد، حمایت از شاه، حمایت از صدام حسین، حمایت از گروههای معاند و تجزیه طلب، تلاش برای کودتا، زدن هواپیمای مسافربری، جنگ اقتصادی، زدن سکوهای نفتی و ترور سردار سلیمانی .... پیوند زده شده است. تصویر ایران در آمریکا نیز با گروگانگیری، شعارهای مرگ بر آمریکا، تعصبات مذهبی، آمریکا ستیزی، غرب ستیزی، نقض حقوق بشر، مخالفت با دموکراسی، حمایت از تروریسم، تلاش برای دستیابی به سلاحهای کشتار جمعی، یهودستیزی، نقض حقوق زنان، بی ثباتی های منطقه ای در خاورمیانه و ... پیوند زده شده است.
در این میان، تجارب مثبت در روابط ایران و آمریکا مثل حمایت آمریکا از حفظ تمامیت ارضی ایران پس از جنگ جهانی دوم در مقابل شوروی و یا نقش ایران در مقابل تروریسم در عراق و افغانستان و سوریه به کلی به فراموشی سپرده می شود. به همین خاطر هر دو تصمیم گیرنده ایرانی و آمریکایی برای ورود به مذاکره و گفتگو باید از موانع ذهنی بسیاری عبور کنند که برای آنها پر هزینه است. لذا بسیاری ترجیح می دهند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و عطای مذاکره و گفتگو را به لقایش ببخشند. زمانی که تصاویر منفی برجسته می شوند، منافع مشترک به فراموشی سپرده می شود، حتی اگر آن منافع احیای برجام باشد.
[i] . Raphael Thomadsen1 & Robert P. Rooderkerk… “How Context Affects Choice”; https://www.hbs.edu/ris/Publication%20Files/Thomadsen%20et%20al%202017%20-%20How%20Context%20Affects%20Choice_3053d369-3473-45fc-94a3-b18cd100d5d3.pdf