نتیجه‌گیری درباره بحث فیلترینگ، حکمرانی دیجیتال و توسعه داخلی۱. حکمرانی دیجیتال، اولویت بالاتر از فیلترینگدر سیاست‌گذاری فضای مجازی، تمرکز صرف بر فیلترینگ یک راه‌حل ناقص و موقتی است. در کشورهای توسعه‌یافته، به‌جای مسدودسازی بی‌رویه، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند مایکروسافت، متا و گوگل ملزم به رعایت قوانین محلی می‌شوند. نمونه‌ی بارز این سیاست، برخورد آمریکا با تیک‌تاک است. دولت آمریکا به‌جای فیلتر کردن این پلتفرم، سعی کرد از طریق مذاکره و قانون‌گذاری، کنترل بر داده‌ها و محتوای آن را به دست بگیرد. این نشان می‌دهد که حکمرانی دیجیتال باید اولویت باشد، نه فیلترینگ بی‌برنامه.
۲. پیامدهای منفی فیلترینگ غیرکارآمداجرای ناقص و غیرمنسجم فیلترینگ در ایران، باعث افزایش وابستگی کاربران به فیلترشکن‌ها شده است. این وابستگی چندین مشکل جدی ایجاد می‌کند:
🔴 افزایش حملات سایبری: فیلترشکن‌ها مسیرهای ارتباطی ناامنی ایجاد می‌کنند که مورد سوءاستفاده هکرها و گروه‌های جاسوسی قرار می‌گیرد.
🔴 افت کیفیت اینترنت: به دلیل افزایش بار ترافیکی روی VPNها، سرعت اینترنت کاهش می‌یابد.
🔴 نارضایتی عمومی: محدودیت‌های ناپایدار و بدون جایگزین مناسب، موجب نارضایتی مردم و بی‌اعتمادی به سیاست‌های فضای مجازی می‌شود.
🔴 انتقال داده‌ها به سرورهای خارجی: بسیاری از فیلترشکن‌ها اطلاعات کاربران را ثبت و تحلیل می‌کنند که این امر تهدیدی برای حریم خصوصی است.درحالی‌که هدف فیلترینگ، کنترل اطلاعات است، نتیجه‌ی آن عملاً برعکس شده و داده‌های کاربران بیش از پیش در اختیار شرکت‌ها و دولت‌های خارجی قرار می‌گیرد.
۳. وابستگی تکنولوژیکی؛ مشکل عمیق‌تر از فیلترینگیکی از ریشه‌های اصلی مشکلات فضای مجازی در ایران، وابستگی شدید به فناوری‌های خارجی است. سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS، سخت‌افزارهای خارجی و سرویس‌های وابسته، همگی تحت کنترل شرکت‌های آمریکایی هستند. حتی اگر برخی شبکه‌های اجتماعی در داخل فیلتر شوند، این وابستگی‌ها همچنان دسترسی خارجی‌ها به داده‌های کاربران را ممکن می‌سازد. بنابراین، بدون استقلال دیجیتال، فیلترینگ راه‌حلی سطحی و ناکارآمد خواهد بود.
۴. تأثیرات فیلترینگ بر جریان آزاد اطلاعاتیکی از تبعات فیلترینگ، کاهش شفافیت و محدود شدن جریان آزاد اطلاعات است. برای مثال، در جریان جنگ‌های اخیر، شبکه اجتماعی تیک‌تاک توانست اخبار مرتبط با فلسطین را بدون سانسور منتشر کند، درحالی‌که اینستاگرام و فیسبوک محتوای مرتبط را محدود کرده بودند. اما با افزایش فشارهای آمریکا، تیک‌تاک نیز قوانین سانسور محتوا را پذیرفت. این اتفاق نشان می‌دهد که کنترل اطلاعات در دنیای دیجیتال، نه از طریق فیلترینگ، بلکه از طریق حکمرانی هوشمندانه انجام می‌شود.
۵. مشکل توسعه داخلی؛ تجربه‌ی پیام‌رسان‌های داخلییکی دیگر از مسائل مهم در بحث فیلترینگ، نحوه‌ی حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی است. تجربه نشان داده که وقتی به بهانه‌ی حمایت از تولید داخل، نمونه‌های خارجی فیلتر می‌شوند، شرکت‌های داخلی نه‌تنها پیشرفت نمی‌کنند، بلکه به دلیل عدم رقابت، کیفیت خدمات آن‌ها پایین می‌ماند. این روند مشابه صنعت خودرو و لوازم خانگی است، جایی که ممنوعیت واردات باعث انحصار و کاهش کیفیت محصولات داخلی شده است.
برای مثال، پیام‌رسان «#ایتا» با وجود دریافت حمایت‌های مالی و زیرساختی گسترده، همچنان مشکلات متعددی دارد؛ از جمله:
❌ سرعت پایین ارسال و دریافت پیام‌ها
❌ اختلال در تماس‌های صوتی و تصویری
❌ محدودیت‌های غیرمنطقی در حجم فایل‌های ارسالی
❌ عدم نوآوری و بهبود مستمر
درحالی‌که پیام‌رسانی مانند «#سروش» که کمتر تحت حمایت دولتی بوده، پیشرفت بیشتری داشته است. این تجربه نشان می‌دهد که
توسعه‌ی داخلی باید بر اساس رقابت و کیفیت باشد، نه صرفاً بر اساس حذف رقیب خارجی.جمع‌بندی نهایی:فیلترینگ در ایران نه‌تنها به اهداف موردنظر نرسیده، بلکه مشکلات جدیدی ایجاد کرده است. برای بهبود وضعیت، سیاست‌گذاران باید از رویکردهای صرفاً محدودکننده فاصله بگیرند و به سمت حکمرانی دیجیتال کارآمد حرکت کنند. این حکمرانی باید:
• چارچوب‌های قانونی روشن برای فعالیت پلتفرم‌های داخلی و خارجی تعریف کند.
• بر توسعه زیرساخت‌های بومی و افزایش استقلال تکنولوژیکی تمرکز داشته باشد.
• امنیت و حریم خصوصی کاربران را بدون نیاز به فیلترینگ گسترده، تأمین کند.
• به‌جای انحصار، رقابت و بهبود کیفیت را در توسعه‌ی پلتفرم‌های داخلی تشویق کند.در نهایت، به جای ایجاد موانع برای کاربران، باید فضایی ایجاد شود که هم امنیت اطلاعات تأمین شود و هم دسترسی به دانش و ارتباطات جهانی حفظ گردد.
معاونت سیاست‌ورزی و مطالبه‌گری بسیج دانشجویی دانشگاه علوم‌پزشکی پزشکی شهید صدوقی یزد
#بسیج_دانشجویی
#سیاسی
☕️ کـــــــــــــــافه دانشجـــــــــــــــو ☕️
🆔
@ssubso |
zil.ink/ssu
