🟨 #گدار
بدآموزی نکنیم، آلودگی باعث تشدید بارش است نه کاهش آن!
یک مشکل این است که الان از بزاز و خطاط تا رنگرز و جانورشناس همه کارشناس آب و اقلیم شدهاند و صبح تا شب دارند در این باره نظریه در میکنند. از جمله اینکه من نمیدانم چه کسی اولین بار این تخم لق را گذاشت که یکی از دلایل کاهش بارش در ایران آلودگی هوا است. متاسفانه کسانی هم این نظریه غلط را ذوق زده در برنامه های مختلف تلویزیونی تکرار کردند تا در نهایت به یک تصور عام تبدیل شود.
اما واقعیت: خیلی به ندرت، مثلا در مقیاس محدود محلی آلودگی هوا با اثرگذاری بر افزایش دما ممکن است باعث کاهش بارش شود، اما شواهد می گوید آلودگی هوا بیشتر عامل افزایش بارش است و نه کاهش آن. به طور ساده و خلاصه، برای اینکه شکلی از بارش رخ دهد، به سه مولفه نیاز است: رطوبت کافی و دمای مناسب و ذرات تصعید. گاه آسمان کاملا پوشیده از ابر است و دما هم به نظر مناسب بارش است اما بارشی رخ نمیدهد. چرا؟ چون ذرات تصعید وجود ندارد. در حالت طبیعی ذرات تصعید کریستالهای خیلی کوچک یخ هستند که ذرات ریز بخار آب با چسبیدن به آنها تبدیل به دانههای برف یا قطرات باران شده و فرومیبارند. اما ریزگرد و برخی ازدیگر ذرات معلق و حتی بعضا آلایندههای شیمیایی هم میتوانند کار همین ذرات تصعید را بکنند. و اصلا اساس بارورسازی ابرها هم همین است. با هواپیما بر فراز ابرها حرکت کرده و روی آنها ذرات تصعید، مثلا گرد ذغال یا پودر نمک میپاشند. این ذرات باعث میشوند بخار آب موجود در ابرها به هم چسبیده و سنگین شده و بر زمین ببارند. به همین سادگی. به واقع شرط وقوع باران مصنوعی وجود ابر و دمای مناسب است و انسان فقط میتواند مولفه وجود ذرات تصعید را تشدید کند.
به هر رو، آلودگی هوا عامل کاهش بارش در ایران نیست و فرآیندهای بارش در ایران تابع مولفههای پیچیده جغرافیایی است و غالبا متاثر از جریانهای بزرگ اقلیمی که مقیاس جهانی دارند و کانون انرژی آنها هزاران کیلومتر دور از ایران است.
قبلا کمتر ناچار بودم این بدیهیات درس جغرافیا در مدارس دوره ابتدایی را مکرر تکرار کنم. متاسفانه بدآموزی در رسانههای جریان اصلی وادارمان میکند هرازچندگاهی برگردیم و مسائلی بدیهی را یادآور شویم.
شرح عکس: بیانی ساده از نحوه بارورسازی ابرها و ایجاد بارش مصنوعی.
@nasserkaramii