کانال محمد امین مروتی

با تو می گویم:

کسی که بسیاران از او می‌ترسند، باید از بسیاران بترسد. (سنکا)

گفتار فلسفی

تجارب دینی از نظر ویلیام جیمز

محمدامین مروتی

مهمترین کتاب ویلیام جیمز در بارۀ دین، "تنوع تجارب دینی" نام دارد اما حدود 60 سال پیش هم بخشی از این کتاب تحت عنوان "دین و روان" توسط "مهدی قائنی" و بنگاه ترجمه و نشر کتاب چاپ شده است.
در این کتاب جیمز ابتدا می گوید تعاریف از دین فراوان است و این تعاریف می تواند بر مناسک و جنبه های بیرونی دین و یا جنبه های معنوی و درونی آن متگی باشد.
وی از همان ابتدای کتب تعریف خود را به دست می دهد و می گوید تاکید من بر جنبه های معنوی دین و احساسات و عواطفی است که دین برمی نگیزد. یعنی از جنبۀ روانشناسانه در این موضوع وارد می شود.
جیمز سپس می گوید از این منظر هم تعاریف راجع به دین مانند هم نیستند. عده ای آن را ناشی از ضعف و وابستگی بشر، عده ای ناشی از ترس و عده ای ناشی از وحشت و حتی عده ای آن را متاثر از غریزه جنسی می دانند.
جیمز می گوید همه این ها ممکن است درست باشد ولی دین می تواند عاشقانه هم باشد و من همین جنبه از دین را مدّ نظر دارم که به انسان مومن آرامش و انگیزه در تحمل سختی ها می دهد. دین می تواند یک نیروی مضاعف به مومن تزریق کند که انسان بی ایمان از آن محروم است. برای انسان مذهبی، فداکاری و خویشتن داری آسان تر از انسان لامذهب است.
جیمز استدلال می کند که دین به فلسفه، کلام و اخلاق تقلیل نمی پذیرد. انسان فلسفی یا اخلاقی از نوع رواقیون، به ما شیوه تحمل شداید و مصائب را با گردن نهادن به قوانین طبیعی می آموزند ولی این مصائب را فقط تحمل می کنند در حالی که برای انسان مذهبی، این شداید و مصائب، تولید معنا می کنند و نه تنها صبر و بردباری به او می دهند بلکه وی این شداید را شادمانه تاب می آورد. تحمل انسان رواقی و اخلاقی از سر اضطرار و جبر است و بردباری انسان مذهبی از سر شوق و اختیار. انسان رواقی آزاده مردی است با روحی بزرگ و اراده ای محکم که یک چیز کم دارد و آن ایمان است. ایمانی که جهان را زیبا و بامعنا سازد. شاید اختلاف خیام عبوس و حکیم با مولانا و حافظ، تفاوت همین دو رویکرد باشد: رویکرد حکیمانه و رویکرد عاشقانه.

به این ترتیب دین نوعی رویکرد و سبک زندگی در مواجهه با کائنات است. انسان ها ممکن است رویکردهای ولنگارانه، ملالت زده و بدبینانه نسبت به جهان داشته باشند. همینطور ممکن است رویکرد جدی و خوش بینانه بدان داشته باشند. دین می تواند این رویکرد دوم را تقویت نماید. به همین دلیل بی دین ها کمتر می توانند شور و شوق های معنوی مذهبی ها را داشته باشند. زیرا دنیا برایشان معنایی ندارد.

منبع:
"دین و روان" ترجمهمهدی قائنی" بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1343

دانستنی:

آیا ابوریحان قبل از گالیله به گرد بودن زمین پی برد؟
خیر. گرد بودن زمین بر یونانیان پیش از میلاد نیز آشکار بود. ابوریحان شعاع زمین را با رفتن به قله کوه و رویت افق محاسبه کرد.
اما یونانیان ۲۵۰ سال قبل از میلاد، شعاع زمین و همچنین ماه و خورشید و فاصله آنها را تخمین زده بودند و اینکار را با دانستن آنکه کسوف سایه ماه بر زمین و خسوف سایه زمین بر ماه است به نحو هوشمندانه‌ای انجام داده بودند.

یادمان باشد:

در سیاست و طب، هر کس زیاد وعده بدهد، شارلاتان است. (کارل پوپر)

گفتار عرفانی

شرح بیتی از حافظ

محمدامین مروتی

بر این رَواق زبَرجَد نوشته‌اند به زر
که جز نکوییِ اهلِ کَرم نخواهد ماند

معنی بیت ساده است. بر آسمان سبز با خطی طلایی نوشته اند که فقط خوبی کریمان باقی می ماند و نه چیزی دیگر.
اما علاوه بر مضمون زیبای بیت، لطایف دیگری در آن هست که در بادی نظر، ممکن است رخ ننماید:
اولاً زبرجد یک سنگ سیلیکاتی و درخشان به رنگ سبز روشن و مایل به زرد است.
چرا به جای "آبی"، صفت سبز برای آسمان استفاده شده؟ به خاطر این که درک رنگ و تقسیمات رنگ هم تابع فرهنگ روزگار است و در گذشته تفکیکی که امروز بین سبز و آبی هست، وجود نداشت. امروز نه تنها این تفکیک وجود دارد بلکه بین انواع آب و انواع سبز هم جدایی وجود دارد.
رواق زبرجد، سقف آسمان است و خط زر، نور خورشید است و خود خورشید سمبل کرم و بخشندگی است. به همین دلیل خورشید سمبل اهل کرم شده است که بدون توقع و بدون غرض می بخشد و بر همه نورش را نثار می کند نه حتی بر انسان های خوب. بر بد و خوب، بی دریغ می تابد.
و نکتۀ آخر این که علیرغم آمدن و نابود شدن هزاران نسل، این داد و دهش و کرم خورشید میلیون ها سال است که ادامه دارد و ماندگار بوده است.

8 دی 1403

دانستنی:

"مستدرک" چیست؟
مُسْتَدرَک‌نویسی، به معنای تالیف کتاب با هدف تکمیلِ کتابی دیگر و جبران‌ کاستی‌های آن است.
در لغتنامه دهخدا برای این واژه معانی‌ای چون جبران‌شده، تدارُک مافات، رفعِ توهم‌شده، ذیلی بر کتاب، مقاله یا رساله با شرح برخی نکاتِ آن، ذکر شده است. تَکْمله نیز غالبا مترادف با مستدرک به کار می‌رود و به معنای تکمیل کننده است.

#هدیه ای برای دوستان گرانمایه و بزرگوار
🌹🌹🌹
با کلیک بر روی هر کدام از لینکهای زیر، دیوان شعر آن شاعر را خواهید داشت.
خواهشمندیم به پاسداشت میراث ادب پارسی و جاری و ساری شدن آن در عروق حیات فرهنگی جامعه، درصورت تمایل در تکثیر و اشتراک گذاری دریغ نورزید .
برای ورود به دیوان هر یک از این #مفاخر_جهانی کافی است بر روی لینک آن کلیک کنید 😍

حافظ http://ganjoor.net/hafez
خیام http://ganjoor.net/khayyam
سعدی http://ganjoor.net/saadi
فردوسی http://ganjoor.net/ferdousi
مولوی http://ganjoor.net/moulavi
نظامی http://ganjoor.net/nezami
پروین اعتصامی http://ganjoor.net/parvin
عطار http://ganjoor.net/attar
سنایی http://ganjoor.net/sanaee
وحشی http://ganjoor.net/vahshi
رودکی http://ganjoor.net/roodaki
ناصرخسرو http://ganjoor.net/naserkhosro
منوچهری http://ganjoor.net/manoochehri
فرخی http://ganjoor.net/farrokhi
خاقانی http://ganjoor.net/khaghani
مسعود سعد http://ganjoor.net/masood
انوری http://ganjoor.net/anvari
اوحدی http://ganjoor.net/ouhadi
خواجوی کرمانی http://ganjoor.net/khajoo
عراقی http://ganjoor.net/eraghi
صائب تبریزی http://ganjoor.net/saeb
شبستری http://ganjoor.net/shabestari
جامی http://ganjoor.net/jami
هاتف اصفهانی http://ganjoor.net/hatef
ابوسعید ابوالخیر http://ganjoor.net/abusaeed
بهار http://ganjoor.net/bahar
باباطاهر http://ganjoor.net/babataher
محتشم http://ganjoor.net/mohtasham
شیخ بهایی http://ganjoor.net/bahaee
سیف فرغانی http://ganjoor.net/seyf
ملکه https://www.instagram.com/asalekhatereh
فروغی http://ganjoor.net/forooghi
عبید زاکانی http://ganjoor.net/obeyd
امیرخسرو http://ganjoor.net/khosro
شهریار http://ganjoor.net/shahriar
جبلی http://ganjoor.net/jabali
خاطره http://www.asaletabiei.com
اسعد گرگانی http://ganjoor.net/asad
فیض کاشانی http://ganjoor.net/feyz
سلمان http://ganjoor.net/salman
رهی http://ganjoor.net/rahi
اقبال http://ganjoor.net/iqbal
بیدل http://ganjoor.net/bidel
نما نما http://www.namanema.com
قاآنی http://ganjoor.net/ghaani
کسایی http://ganjoor.net/kesayee
عرفی http://ganjoor.net/orfi

اینها گنجینه ای از ادب پارسی است که به محضر شما عزیزان هدیه کردیم
لطفا در حفظ و نشر آثار فاخر ادبی مشاهیرمان کوشا باشیم 🙏🌹


@navayjan

یادمان باشد:

جلو زدن از خود یعنی در آینده زیستن و عقب افتادن از خود یعنی در گذشته پرسه زدن. در حال زیستن، با خود زیستن و هماهنگی با خود است.

گفتار اجتماعی و روانشناسی

یونگ و اجزای روان

محمدامین مروتی

"روانشناسی تحلیلی" عنوانی است که یونگ برای مکتب خود در مقابل روانکاوی فروید می پسندد.
یونگ به جای سه گانه ی فرویدی ایگو، سوپرایگو و اید، چهارگانه ی ایگو، سایه، نقاب و سلف را پیش می نهد.
نزد فروید این ایگوست که کلید سلامت روان را در دست دارد و باید بین اجزای مختلف روان، تعادل و هماهنگی ایجاد کند. نزد یونگ این سلف است که چنین وظیفه ای را بر عهده دارد.

ایگو همان خودآگاه فردی است.
"نقاب یا پرسونا"، نقش های اجتماعی ما را در برمی گیرد. نقش های متفاوتی که به اقتضای موقعیت برای حفظ ظاهر و به مصلحت ایفا می کنیم. بعضی از نقاب هایی که ما می زنیم به حق ما را از شرّ دشمنان مان حفظ می کند ولی بعضی هم برای فریب دادن دیگران است.
"سایه" بخش شیطانی وجود ماست که باعث شرمندگی ماست. لذا اغلب انکارش می کنیم.
اما "سلف"، بخش کمال گرای وجود و خویشتن خویش ماست که به همه اجزا اشراف دارد و می خواهد اجزای دیگر را با هم جمع کند. واقعیت وجود ما هم ایگو و هم نقاب و هم سایه را شامل می شود. هیچ قسمتی از وجود روانی نباید انکار شود و گرنه قوی تر و خطرناک تر می شود. سلف کارش شناختن واقعیت وجودی انسان با تمام نواقص و عیوب آن است.
در واقع همین که واقعیت بدی ها و نقاط ضعف را شناختیم و در صدد توجیه و انکارش برنیامدیم، این نواقص کم آزارتر و کم آزارتر می شوند و رو به تحلیل می روند.

4 دی 1403