وُهومَن اَمشاسِپَند

✅ از آن سعب ۱ جایی ز گرمای گرم،
دل شیر مردان شد آن جای نرم.
چو اسپان بدان ۲ ره نهادند سر،
یکی مادیان آمد از بیشتر.
به فرمان دادار پروردگار،
بیامد به بالین آن شیر خوار.
به استاد ۳ در پیش آن ارجمند،
نیامد ز اسپان مر او را گزند.
تو گفتی همایی ست آن مادیان،
همش سایه گستر ۴ همش مهربان.
دگر باره چون مادر آگاه شد،
به گیتی چو دیوانه گمراه شد.
بیامد به نزديک فرزند خویش،
دلش گشته از رنج ۵ و تیمار ویش.
بسی شکر کرد از خداوند پاک،
کز اسپان نیامد ورا هیچ باک.
دگر باره بردش سوی خان خویش،
شب و روز لرزید بر جان خویش.
مر او را  ۷ که یزدان کند رهبری ۸ ،
چه دانند کردنش ۹ دیو و پری.
اگر ۱۰ سد هزاران ز دیو ۱۱ لعین،
بیایند و سازند پیش تو ۱۲ کین.
ز نامی که از کام تو ۱۳ بشنوند،
سراسر ز پیشت هزیمت شوند.
چنین ست نام خداوند پاک،
بر آید زنامش ۱۴ بدان را هلاک.
---‐‐‐----------------------------------
۱ - نچ : ضعیفی.
۲ - چ : بژ آن (متن از نچ است).
۳ - اصل : نایستاد. (من تصحیح قیاسی ست) ۴ - نوچ : سایه گسترد.
۵ - نچ‌ : درد.
۶ - نچ‌ : برو.
۷ - نچ : آن را.
۸ - نچ : یاوری.
۹ - نچ : کردندش.
۱۰ - نچ : وگر.
۱۱ - نچ : هزار تقدیری.
۱۲ - نچ : پیش تو سازند.
۱۳ - نچ : به نامی... که نام او.
۱۴ - نچ : زبیمش.

📚 بُن مایه :

نسک زراتشت نامه ؛

نوشته ی زرتشت بهرام پژدو،
شاعر سده ی هفتم هجری.

ناشر : کتاب خانه ی طهوری تهران.

🖋 رونوشت بردیا بزرگمهر.

۸۷
@khashatra

ادامه دارد...‌

✅ معجزه ی ۱ پنجم و رستن ۲ از ۳ اسپان

دگر باره اش ۴ چون رسید این خبر،
بدور اسرون آن شه بد گهر.
که زرتشت از پای گاوان برست،
ابی ۵ آن که بر تنش مویی بخست ۶ .
به جان بر بدش این سخن ۷ هم چو نیش،
یکی چاره دیگر آورد پیش ۸ .
طلب کرد راهی که بد ۹ تنگ تر،
که دارند اسپان بدان ۱۰ ره گذر.
بفرمود بردند زرتشت را ۱۱ ،
فکندند راه بر ۱۲ بينوا.
بدان تا بزیر پی اش ۱۳ بسپرند،
چو اسپان بدان جایگه بگذرند.
بدین گونه كه آن شاه فرمان بداد،
بکردند ولیکن ۱۴ نگشتند شاد.
مر او را بدان رهگذار گاه،
فکندند و کردند خوار و پله.
--------------------------------------

۱ - نچ : معجزات.
۲ - نچ : زرتشت.
۳ - نچ : از پای ؛ گفتار اندر انداختن دیوان زرتشت را در پای اسپان و نگه داشتن مادیان.
۴ - نچ : بارگی.
۵ - نج : ابا.
۶ - اصل : نخست. (متن تصحیح قیاسیت).
۷ - نچ : خبر.
۸ - نچ‌: آردز پیش.
۹ - نچ‌ : که ؛ نه.
۱۰ - نچ : بران.
۱۱ -نچ : زراتشت را ؛ برون ...
۱۲ - نچ  : : فکندن بر آن راه بر ؛ بد آن.
۱۳ - نچ : بر ندوننش.
۱۴ - نچ : و.
۸۶
@khashatra

✅ وزان پس بسوی رمه ۱ باز شد،
چوبازی کجا ۲ سوی پرواز شد.
خروشان شده مادر مهربان،
همی جست فرزند خود را نشان.
جو آگه شد از کارگاوان و راه ۳ ،
بیامد دوان تا ۴ بدان جایگاه.
و ز آن جا گرامیش را بر ۵ گرفت،
بسی شکر کرد و سوی خانه رفت.
بر آن قوم بی دین و بی زینهار،
همی کرد نفرین و نالید زار ۶ .
چنین کرد داند خدای بزرگ،
همو را گزین رهنمای بزرگ ۷ .
نیابی ازو به تو فریاد رس،
امید در گیتی بدو دار و ۸ بس.
-------------------------------------------

۱ - نچ : گله. ۲ - چ : که او. (متن از نچ است). ۳ - نچ : به راه.
۴ - نچ : يكايک بيايد.
۵ - نچ : در.
۶ - نچ : به ليل و نهار ؛ بنالید...
۷ - نچ : رهنمای و گزین و بزرگ . (همی...).
۸ - نچ : واو عطف ندارد.
۸۵
@khashatra

‍ #دین_ایزد

«دین» واژه‌ای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.

دین، نام روز بیست‌و‌چهارم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیست‌وچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند.

ابوریحان بیرونی در فهرست نام‌های روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژه‌ی دئنا گرفته شده به چم سروش كه همان وجدان آمده است.

نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مى‌باشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.

در سانسکریت و گاتها و دیگر بخش‌های اوستا بارها واژه‌ِ «دئنا» آمده كه هشت بار مى‌شود. دین در گاتها به چم‌های گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.


فردوسی پیرامون این ایزد می‌سراید :

همه مردمی باید آیین تو
همه  رادی و راستی دین تو


مسعود سعد پیرامون آن می‌سراید :

دین‌روز ای روی تو آکفت دین
مَی خور و شادی کن و خرم نشین.

گل سد برگ نماد دین ایزد است.

@khashatra

✅ نگهداری از محيط زيست :

در بينش اشوزرتشت انسان بايد باور به پاسداری از طبيعت داشته باشد و از تخريب منابع مادی در جهان هستی پرهيز کند. پاس داشت زيستگاه با پرستاری و نگهداری از چهار آخشيج (عنصر) پاک کننده که عبارتند از :
آب، هوا، خاک و روشنایی از ويژگی های آيين زرتشتيان است.
آلوده کردن آن ها در طبيعت و بهره‌گيری نادرست از آب، خاک، هوا و آتش از کارهای ناشايست به شمار می رود. 

✅ نداشتن فرقه در دين : 

برخی از مکتب‌ها پس از شکل‌گيری به فرقه های گوناگون تبديل شده، هر چند اين فرقه‌ها در باور دينی مشترکند و راه يک سانی را ادامه می‌دهند ولی گاهی نيز به تفرقه و جدال می‌پردازند. 
آموزه‌های اشوزرتشت نمی تواند و نبايد فرقه‌ای جداگانه و چندگانه داشته باشد چون همه ی انسان‌ها را با خردمندی به راه راستی که تنها راه پيروزی و رستگاری است و بر پايه‌ی هنجار هستی دعوت کرده است.
بنابراين در انديشه ی اشو زرتشت دين و فرقه تنها پيوستن به آيين راستی و خرد است.

✅ بهشت و دوزخ :

بهشت در بينش اشوزرتشت از واژه «وهيشتم منو» آمده است که به چم بهترين منش است، برعکس آن دوزخ است که از واژه ی «دروجومانه» آمده که به چم جايگاه دروغ يا تيرگی درونی است.
از اين ديدگاه، بهشت و يا دوزخ را خداوند برای پاداش يا کيفر روان انسان در دنيای پس از مرگ نيافريده، بلکه بهشت و دوزخ واکنش طبيعی رفتار انسان است که در همين جهان به خودش باز می‌گردد،
و بر وجدان و روانش اثر می گذارد و بهترين شادی و آرامش (بهشت) يا بدترين حالت تيرگی درون (دوزخ) را برای روان او در زندگی و پس از درگذشت به وجود می‌آورد.

📚 بُن مایه :

برگرفته از تارنمای زنده یاد موبد دکتر کورش نیکنام.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر

۱۰
@khashatra
پایان🔺🔺

✅ شادی :

انديشه ی اشوزرتشت، سُرور و شادمانی را به مردم جهان سفارش می‌کند، پيروان اين آيين شاد بودن و خوش زيستن را برگزيده‌اند و از افسردگی و سوگواری دوری مي‌کنند.
شادمانی و سرور يکی از شيوه‌های نيايش پروردگار و نزديک شدن به اوست.
در گاه شماری زرتشتيان با انگيزه‌های طبيعی، نجومی و تاريخی جشن‌هايی پايه‌گزاری شده تا انگيزه‌ای برای گردهم آمدن و شادی کردن گروهی باشد. 

حافظ می فرمايد : 

وفا کنيم و ملامت کشيم و خوش باشيم،
 که در طريقت ما کافری ست رنجيدن.

✅ صلح و دوستی :

در آيين اشوزرتشت جنگ و دشمنی چه برای کشورگشايی و چه با نام گسترش دين، نادرست و نکوهيده است و انسان با پيوستن و پيروی از اشا بايد گسترش دهنده مهربانی، فروتنی، آشتی و يگانگی باشد تا آرامش و دوستی را فراهم سازد.
هر زرتشتی در نيايش روزانه با سرودن بخشی از اوستا پيمان می بندد که از دينی پشتيبانی کند که مخالف جنگ و خون ريزی و ستايش گر دوستی، پارسايی و از خود گذشتگی است.

✅ دادگستری :

اشوزرتشت دوست‌دار، پيشنهاد کننده و گسترش دهنده ی داد بین مردم جهان است. بنابراین بی قانونی، هرج مرج و بی هنجاری در جامعه ی بشری جايگاهی ندارد، مرم جهان بايد قانون‌مند باشند و دادگستری را گسترش دهند. 
۹ 
@khashatra

✅ کار و کوشش :

موثرترين عوامل آبادانی و پيشرفت در جهان، که خوش بختی و آسايش مردمان را به دنبال دارد کار و کوشش است.
بينش اشوزرتشت از همگان خواستار است که در راستای پيروی از قانون اشا و با توجه به استعداد و توان خود،
برای پيشرفت و آسايش جامعه ی انسانی تلاش کنند.
هنر آفرينی در امور زندگی و تلاش در انجام کار نيک، يکی از شيوه‌های پسنديده‌ی نيايش پروردگار است.
و به همين روی گوشه نشينی، رياضت کشيدن، تنبلی و گدايی از کارهای ناشايست در انديشه اشوزرتشت است. 

✅ حقوق بشر :

در بينش اشوزرتشت، بشر از هر نژاد، مليت و قوم، با هر زبان و رنگ پوست، دين و باوری در جهان، از حقوقی برابر برخوردارند.
برتری طلبی دينی، قومی و نژادی در اين دين جايگاهی ندارد.
اشوزرتشت تنها عامل برتری انسان را پايبندی به ارزش‌های نيک و پيروی از هنجار هستی يعنی پيروی از :
اندیشه نيک، گفتار نيک و کردار نيک می داند.
در بينش اشوزرتشت برده‌داری و اسارت انسان نيز مردود است.

✅ انديشه به ديگران :

در بينش اشوزرتشت انسان در زندگی، وجود جداگانه‌ای نيست که تنها به رستگاری خويش انديشه داشته باشد.
او در نيايش پروردگارش آرزو مي‌کند تا بشر به سوی روشنايی و نور حقيقت نزديک شود، در پيام اشوزرتشت آمده است : 
« خوش بختی از آن کسی است که در پی خوش بختی ديگران باشد»
پس تلاش می کند تا به آسايش و آرامش ديگران نيز بپردازد.
به همين روی ويژگی های ميهمان نوازی، مهربانی، فروتنی و گذشت برای ديگران از ارزش‌های فرهنگ ايرانی شده است. 
۸
@khashatra

✅ راستی :

اشوزرتشت مردم جهان را به راستی دعوت می‌کند. آن جا که در گات‌ها می فرمايد : راستی همواره در جهان پيروز است يعنی دروغ و کژانديشی نبايد جايگاهی در بين مردم جهان داشته باشد زيرا هنجار هستی تنها بر راستی استوار است.

چنان چه در آرزوی داريوش بر سنگ نوشته او آمده است. 

«اهورامزدا اين سرزمين را از دروغ، دشمن و خشک سالی به دور بدارد».

✅ تازه شدن :

«فرشه»، در آيين زرتشت تازه شدن را نويد می دهد، اين واژه در انگليسی نيز به صورت fresh يعنی تازگی در آمده است.
فرشه همگان را به تازگی در انديشه، گفتار و کردار سفارش می دهد.
تن و روان انسان، فرهنگ و اخلاق مردمان بايد به سوی تازگی و پيشرفت حرکت کند. اشوزرتشت در پيام خود از پيروانش می خواهد که همواره جهان را نو و زندگی را تازه کنند. 

« از کسانی شويم که زندگی را تازه می‌کنند و جهان را نو می سازند». *اشوزرتشت*

✅ عرفان :

انديشه ی اشوزرتشت مردم جهان را با پيمودن هفت گام به نور حقيقت سفارش می‌کند و اين در هر زمان و مکانی امکان‌پذير است.
عرفان اشوزرتشت شناخت راهی است که از وهومن يا نيک انديشی آغاز می‌شود و با گذر از بهترين راستی، شهرياری بر خويشتن، عشق پاک،رسايی و جاودانگی به روشن دلی خواهد پيوست. 
۷
@khashatra

✅ خردمندی :

با انديشه ی اشوزرتشت همه در جهان بايد خردمند باشند، زيرا بالاترين هديه ی خداوندی به انسان هوش و انديشه است که انسان بر پايه‌ی آن و با بهره‌گيری از دانش به خردمندی خواهد رسيد.
در اين بينش خرد انسان دانشمند و بينش ور سراسر وجود او را سرشار خواهد کرد و تن انسان تنها برای ادامه ی راه زندگی و دريافت داده‌ها با ياری چشم و گوش و احساس‌های ديگر برای دست يافتن به دانش بيشتر و رسيدن به خردمندی است. 

چنان چه مولانا مي‌فرمايد :
 
ای برادر تو همه انديشه‌ای،
 مابقی خود استخوان و ريشه‌ای.
 گر بُود انديشه‌ات گل گلشنی،
 ور بود خاری تو هيمه گلخنی.

✅ هنجار هستی :

نگرش آيين اشوزرتشت به جهان هستی پيروی و پيوستن به هنجار و مبارزه با ناهنجاری است.
هنجار راستی در بينش اشوزرتشت «اشا» نام گرفته است.
و انسان بايستی در هر شرايطی خود را با آن همگام و هماهنگ سازد.
يعنی راستی، پاکی، مهربانی، فروتنی، پارسايی و فروزه‌های نيک انسانی را در خود پرورش دهد، تا با هنجار هستی هم سو شده باشد.
زيرا اين هنجار در تمام ذره‌ها و پديده‌های هستی شکل گرفته است و به صورت ذاتی و غريزی انجام مي‌پذيرد.
و انسان انديشمند نيز بايسته است تا از آن پيروی کند و گرنه بی هنجاری و بی دادی گسترش خواهد يافت. 

سعدی می‌فرمايد :

ابر و باد و مه خورشيد و فلک در کارند،
 تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری.
 همه از بهر تو سرگشته و فرمان بردار،
شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری.
۶
@khashatra

✅ جايگاه انسان :

انسان در انديشه ی اشوزرتشت ياور و ياری دهنده ی پروردگار برای گسترش راستی و مبازه با دروغ است.
هنگامی که انسان می تواند برخی از فروزه‌های نيک اهورايی را در خود پرورش دهد و به ياری آن ها در بستر زمان حرکت کند پس مسول است و ماموريت دارد.
زن و مرد در بينش اشوزرتشت با يک ديگر برابرند و بر يک ديگر هيچ برتری ندارند، مگر آن که در پيشرفت جهان هستی با دانايی و کردار نيک سهم بيشتری داشته باشند.

✅ دانش پذيری :

دانش اندوزی و گسترش آن از پيشنهاد ويژه آموزه‌های اشوزرتشت است که در جهان امروز نيز راه کاری مناسب برای دست يافتن به نا ديدنی‌ها و نا آگاهی‌ها است.
اشوزرتشت پيشرفت و توانايی انسان را به دانش اندوزی و میزان دانایی او نسبت می دهد.
چنان چه فردوسی سترگ می فرمايد : 

توانا بود هر که دانا بود،
ز دانش دل پير برنا بود. 

يا ناصر خسرو : 

درخت تو گر بار دانش بگيرد، 
به زير آوری چرخ نيلوفری را.
۵
@khashatra

✅ ناسازگاری با پندارهای نادرست :

بينش و آموزش‌های اشوزرتشت بر پايه‌ی واقعيت‌هاست، اشوزرتشت باور دارد که دانش زمان در حال تکامل است و هيچ گاه آن را پايانی نمی‌بيند.
از اين ديدگاه استوره باوری، خرافه پرستی، پندارهايی که بر احساس نادرست و باورهای تعصب انگيز باشد نمی‌پسندد.
او انسان را به پندار نيک سفارش می‌کند که بر مبنای دانش زمان هماهنگ شده باشد و همه را ياری‌گر بيداری دانش بشری در گذر تاريخ می‌داند، 
چنان چه بزرگمهر حکيم می فرمايد :
«همه چيز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر نزاده‌اند».
 
✅ جايگاه دين :

در بينش اشوزرتشت واژه‌ی دين که در اوستا به صورت «دَاِنَه» آمده است به چم وجدان آگاه يا نيروی تشخيص خوب از بد است، از اين رو انسانی دين دار است که بر پايه ی دانايی، انديشه می کند و با ياری وهومن و نيروی درونی آگاه خويش در راه بهزيستی و رستگاری خود و ديگران کوشش می کند و کسانی که غير از اين را باور داشته باشند و در کنار دين، بازار برتری جويی ساخته‌اند و به گفته‌ی حافظ حقيقت را در نيافته‌اند. 

جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه
 
چون نديدند حقيقت ره افسانه زدند.
۴
@khashatra

✅جهان شمول بودن :

انديشه ی اشوزرتشت مربوط به قوم و مردم ويژه ای در جهان نيست، او مردمانی را برگزيده‌تر از ديگران نمی‌داند که خداوند آنان را به رهبری برگزيده باشد.
اين پيام آور سخنان خود را برای رستگاری مردم جهان می گويد و انسان بودن و پرورش ارزش‌های نيک را به هر فرد سفارش می کند تا اخلاقی نيک و رفتاری شايسته بر جهان هستی پويا و پايدار گردد.
چنانچه مولانا می فرمايد :
 
دی شيخ با چراغ همی گشت گرد شهر 

کز ديو و دد ملولم و انسانم آرزوست 

گفتند که يافت می نشود گشته‌ايم ما 

گفت آن که يافت می نشود آنم آرزوست.

✅ جايگاه خداوند :

انديشه ی اشوزرتشت که نخستين بار به يکتاپرستی پی برد، خدای هستی را ترکيبی از چند ويژگی برشمرد و نام او را اهورامزدا گذاشت يعنی دانای بزرگ هستی بخش، يعنی دانش برتر و خرد کامل، از اين ديدگاه خداوند ويژگی آفرينندگی بر پايه‌ی دانايی دارد.

◀️ پس پروردگار ؛ بدی و نابرابری، ستم و بيداد را نيافريده ‌است.
◀️ آفريدگار نيکی‌ها ؛ بيدادگر و انتقام‌جو نيست بلکه با مهر خود در هستی نمايان می شود.
۳
@khashatra

✅ بينش و پیام اشوزرتشت، کُهن‌ترين يادگاراخلاقی و انسان محور برای بشر در جهان امروزی است. از يک‌سو نخستين دين و فلسفه يکتاپرستی در جهان است که با آموزه‌های خود هر مرد و زن از هر باور و فرهنگی را در جهان به رستگاری سفارش می‌کند و از سوی ديگر با انگيزه تازه کردن زندگی و هماهنگ شدن با دانش زمان در جهان، به خواسته و نيازهای مردم در هر مکانی سازگار شده است. 
بی گمان، داشته و ابزار انسان در جهان محدود بوده و خواسته‌ او نیز نامحدود است ولی بسياری از آرزوها و روياهای اين آفريده اهورايی، در گذر زمان با بهره‌گيری از دانش به واقعيت تبديل شده و انسان آن را تجربه کرده است.
جهان امروز جهانی است به کوچکی يک دهکده که ساکنان آن به یاری ابزار علمی و کمترين زمان امکان دستيابی به انديشه، تمدن و فرهنگ ها را در دورترين مسافت خواهند داشت.
در اين دهکده جهانی انديشه هايی رنگارنگ از روزگاران گذشته نيز شکل گرفته و دين های خدا محور، پديدار شده‌اند که همه ی آن ها به زبان قوم خويش مردم زمان را از بيداد و ستم روزگار رهايی بخشيده‌اند و بشر را به اخلاق و رفتار نيکو دعوت کرده‌اند.
چند مکتب بشری نيز در گوشه‌هايی از جهان شکل گرفته و راهکارهايی به انسان پيشنهاد داده‌اند در اين ميان به کُهن‌ترين دين يکتاپرستی جهان و برخی از ويژگی های اين آيين اشاره می‌کنيم تا دريابيم که انديشه های اشوزرتشت چه ارزشی در جهان امروز دارد. 
۲
@khashatra

#دی_به_دین

این روز كه هم چون، دی‌ به آذر و دی‌به مهر به معنای دادار یا آفریدگار است یكی دیگر از تعطیلی‌های هر ماه به‌شمار می‌آمده است. در ایران باستان  استراحت کاری بوده و روز نیایش همگانی است.

بیست‌وسومین روز در گاهشماری دینی زرتشتی دی‌به دین نامیده شده است. دی به چم آفریننده و آفریدگار است.  در گاه‌شماری ایران باستان به جز روز یکم هر ماه که اورمزد روز نامیده می‌شود سه روز دیگر به نام اهورامزداد است که به صورت دی آمده و چون در ماه سه دی وجود دارد برای مشخص شدن نام روز بعد را به آن می افزایند تا از هم مجزا  گردد "دی‌به آذر، دی به مهر، دی به دین”. دی در ادبیات اوستا به چم اهورامزدا می باشد که به شوند سپندینگی این نام بارها در ماه بازگویی شده است. در اوستا نام همکاران را اورمزد اواگاه, سه دی ویسپه شام نامیده‌اند.

دی یکی از نام‌های اهورامزداست و در اوستا به صورت دَثوش یا دَدوش یا دَذوه صفت و به چم (: معنی) آفریننده آمده ‌است.

روز هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی برای آن که نام این روزها با نام ماه یکی شده، جشن ماهانه گرفته می‌شود.

گل شنبلید نماد دی به دین است.

@khashatra