پیشنهاد ملی شدن درآمد نفت برای اولین بار
| مهرپویا اعلا
اگر این حرف را که روزی هزار میلیارد تومان تخفیف نفتی به چین داده می‌شود مبنا بگیریم یعنی در شرایط سیاسی نرمال روزانه چندین برابر آن درآمد نفتی می‌تواند عاید کشور شود. ما حداقل پنج هزار میلیارد تومان را مبنا می‌گیریم که قطعاً بسیار بیشتر است. این پنج هزار میلیارد تومان را میان ۸۵ میلیون نفر تقسیم کنید: روزانه به هر نفر نزدیک ۶۰ هزار تومان می‌رسد؛ یعنی به‌عنوان مثال به یک خانوادۀ سه نفره ماهیانه پنج میلیون و چهارصد هزار تومان می‌رسد. این تازه فقط قسمتی از پول فقط نفت است و درآمد معادن مس، سنگ‌های ساختمانی، طلا، آهن و... را حساب نکردم. نگفتم مثلاً دولت منحل شود و مناسبات آنارکوکاپیتالیستی برقرار شود. هیچ طرح آرمانشهری ندادم. حتی نزدیک به آرمانشهر هم نشدم. ارتش و پلیس و دادگاه و تعدادی خدمات عمومی که در اغلب کشورها رواج دارند کماکان باقی بمانند و هزینۀ آنها با بخشی از درآمد نفت و باقی معادن و قدری مالیات تأمین شود. دهک‌بندی و دردسرهای مربوط به آن هم لازم نیست. آدم‌های ثروتمند اگر خودشان خواستند داوطلبانه سهمیه خود را لغو کنند. اگر هم نخواستند هیچ. هر کسی هم که مایل بود می‌تواند سهام خود را به فروش برساند و قیمت آن را یک‌جا دریافت کند. به این ترتیب حداقل بخشی از صنعت نفت هم به تدریج خصوصی خواهد شد.
تنها اتفاقی که در نتیجۀ این ملی شدن صنعت نفت می‌افتد این است که چند وزارت‌خانه و سازمان ایدئولوژیک تعطیل می‌شوند و کارکنان این سازمان‌ها لطف می‌کنند و دیگر به خلق خدمت نمی‌کنند. از فداکاری‌هایی که تا این لحظه انجام داده‌اند کمال سپاسگزاری به عمل می‌آید و به‌منظور جست‌وجوی نفع شخصی و سودجویی رهسپار بخش خصوصی می‌شوند! پولی که حالا به آنها پرداخت می‌شود تا به مردم خدمت کنند مستقیم به حساب مردم واریز شود تا خودشان آن خدمت را با قیمت آزاد از بازار خریداری نمایند. عرضۀ آن خدمات چه از طرف شرکت‌های داخلی و چه واردکنندگان و چه سرمایه‌گذاران خارجی آزاد باشد. قیمت انرژی از جمله بنزین آزاد شود.
به نظرتان با این شرایط کسی به آزاد شدن قیمت بنزین اعتراض می‌کند؟ شاید فقط مدتی به یک درصد کوچکی که مثلاً در اسنپ کار می‌کنند قدری فشار وارد شود چون مصرف بنزین بالایی دارند. آنها هم می‌توانند کرایه را افزایش دهند و مسافرانی که می‌خواهند از این خدمات استفاده کنند از همان سهمیۀ حداقل روزی شصت هزار تومانی که دارند بزنند و قیمت کرایه افزایش یافته را بپردازند. آن اکثریتی از مردم که از این خدمات استفاده نمی‌کنند هم می‌توانند پول را به دیگر زخم‌های زندگی خود بزنند.
حالا می‌خواهم کمی پیش‌داوری‌های‌تان را دربارۀ هر موضوعی کنار بگذارید و ببینید چه استدلالی علیه این طرح می‌توانید ذکر کنید؟ یک مورد آن را من پیشاپیش ذکر می‌کنم تا تصور نشود به گوش خودم نرسیده است: مثلاً می‌گویند طرح پخش پول میان مردم پوپولیستی است. صریح بگویم این حرف فقط از دهان کسانی بیرون می‌آید که فکر می‌کند خیلی می‌فهمند، ولی در واقع هیچ نمی‌فهمد. اساساً نفس وجود دولت به معنی بازتوزیع منابع است. برای مثال هزینۀ تأمین امنیت یک مصداق بازتوزیع منابع است. یعنی به جای اینکه خود مردم امنیت را بخرند - که طبیعتاً بعضی امنیت گران‌تر و بعضی دیگر امنیت ارزان‌تر خواهند خرید - دولت یک امنیت حداقلی را میان همه توزیع می‌کند. حالا کسی که معتقد است پیشنهاد پخش برابر درآمد نفت میان مردم و کوچک شدن دولت «پوپولیستی» است، اگر به منطق حرف خود پایبند باشد ناچار است اذعان کند که وجود چیزی به نام دولت هم پوپولیستی است! چون دولت اساساً یعنی بازتوزیعِ - اغلب تبعیض‌آمیزِ - منابع.
پس فکر می‌کنید چرا چنین طرحی هیچ‌گاه اجرا نمی‌شود؟ هیچ دلیل علمی و منطقی پشت چنین مخالفتی وجود ندارد. تنها دلیل اجرا نشدن این پیشنهاد ساده و بدیهی این است: اقشار محروم و استان‌های فقیرنشین بیشترین نفع و در مقابل اقلیت رانت‌خوار صاحب تریبون و اسلحه بیشترین زیان را از این طرح می‌برند.
✅ @karkhone
| مهرپویا اعلا
اگر این حرف را که روزی هزار میلیارد تومان تخفیف نفتی به چین داده می‌شود مبنا بگیریم یعنی در شرایط سیاسی نرمال روزانه چندین برابر آن درآمد نفتی می‌تواند عاید کشور شود. ما حداقل پنج هزار میلیارد تومان را مبنا می‌گیریم که قطعاً بسیار بیشتر است. این پنج هزار میلیارد تومان را میان ۸۵ میلیون نفر تقسیم کنید: روزانه به هر نفر نزدیک ۶۰ هزار تومان می‌رسد؛ یعنی به‌عنوان مثال به یک خانوادۀ سه نفره ماهیانه پنج میلیون و چهارصد هزار تومان می‌رسد. این تازه فقط قسمتی از پول فقط نفت است و درآمد معادن مس، سنگ‌های ساختمانی، طلا، آهن و... را حساب نکردم. نگفتم مثلاً دولت منحل شود و مناسبات آنارکوکاپیتالیستی برقرار شود. هیچ طرح آرمانشهری ندادم. حتی نزدیک به آرمانشهر هم نشدم. ارتش و پلیس و دادگاه و تعدادی خدمات عمومی که در اغلب کشورها رواج دارند کماکان باقی بمانند و هزینۀ آنها با بخشی از درآمد نفت و باقی معادن و قدری مالیات تأمین شود. دهک‌بندی و دردسرهای مربوط به آن هم لازم نیست. آدم‌های ثروتمند اگر خودشان خواستند داوطلبانه سهمیه خود را لغو کنند. اگر هم نخواستند هیچ. هر کسی هم که مایل بود می‌تواند سهام خود را به فروش برساند و قیمت آن را یک‌جا دریافت کند. به این ترتیب حداقل بخشی از صنعت نفت هم به تدریج خصوصی خواهد شد.
تنها اتفاقی که در نتیجۀ این ملی شدن صنعت نفت می‌افتد این است که چند وزارت‌خانه و سازمان ایدئولوژیک تعطیل می‌شوند و کارکنان این سازمان‌ها لطف می‌کنند و دیگر به خلق خدمت نمی‌کنند. از فداکاری‌هایی که تا این لحظه انجام داده‌اند کمال سپاسگزاری به عمل می‌آید و به‌منظور جست‌وجوی نفع شخصی و سودجویی رهسپار بخش خصوصی می‌شوند! پولی که حالا به آنها پرداخت می‌شود تا به مردم خدمت کنند مستقیم به حساب مردم واریز شود تا خودشان آن خدمت را با قیمت آزاد از بازار خریداری نمایند. عرضۀ آن خدمات چه از طرف شرکت‌های داخلی و چه واردکنندگان و چه سرمایه‌گذاران خارجی آزاد باشد. قیمت انرژی از جمله بنزین آزاد شود.
به نظرتان با این شرایط کسی به آزاد شدن قیمت بنزین اعتراض می‌کند؟ شاید فقط مدتی به یک درصد کوچکی که مثلاً در اسنپ کار می‌کنند قدری فشار وارد شود چون مصرف بنزین بالایی دارند. آنها هم می‌توانند کرایه را افزایش دهند و مسافرانی که می‌خواهند از این خدمات استفاده کنند از همان سهمیۀ حداقل روزی شصت هزار تومانی که دارند بزنند و قیمت کرایه افزایش یافته را بپردازند. آن اکثریتی از مردم که از این خدمات استفاده نمی‌کنند هم می‌توانند پول را به دیگر زخم‌های زندگی خود بزنند.
حالا می‌خواهم کمی پیش‌داوری‌های‌تان را دربارۀ هر موضوعی کنار بگذارید و ببینید چه استدلالی علیه این طرح می‌توانید ذکر کنید؟ یک مورد آن را من پیشاپیش ذکر می‌کنم تا تصور نشود به گوش خودم نرسیده است: مثلاً می‌گویند طرح پخش پول میان مردم پوپولیستی است. صریح بگویم این حرف فقط از دهان کسانی بیرون می‌آید که فکر می‌کند خیلی می‌فهمند، ولی در واقع هیچ نمی‌فهمد. اساساً نفس وجود دولت به معنی بازتوزیع منابع است. برای مثال هزینۀ تأمین امنیت یک مصداق بازتوزیع منابع است. یعنی به جای اینکه خود مردم امنیت را بخرند - که طبیعتاً بعضی امنیت گران‌تر و بعضی دیگر امنیت ارزان‌تر خواهند خرید - دولت یک امنیت حداقلی را میان همه توزیع می‌کند. حالا کسی که معتقد است پیشنهاد پخش برابر درآمد نفت میان مردم و کوچک شدن دولت «پوپولیستی» است، اگر به منطق حرف خود پایبند باشد ناچار است اذعان کند که وجود چیزی به نام دولت هم پوپولیستی است! چون دولت اساساً یعنی بازتوزیعِ - اغلب تبعیض‌آمیزِ - منابع.
پس فکر می‌کنید چرا چنین طرحی هیچ‌گاه اجرا نمی‌شود؟ هیچ دلیل علمی و منطقی پشت چنین مخالفتی وجود ندارد. تنها دلیل اجرا نشدن این پیشنهاد ساده و بدیهی این است: اقشار محروم و استان‌های فقیرنشین بیشترین نفع و در مقابل اقلیت رانت‌خوار صاحب تریبون و اسلحه بیشترین زیان را از این طرح می‌برند.
✅ @karkhone