🔷انجمن حجتیه چیست و نظام با آن چه کرد؟
🛑خلاصه گفتگو با رضا اکبری آهنگر
مقدمه
مصاحبه علیزاده با اکبری به بررسی ماهیت انجمن حجتیه، اختلافات آن با دیدگاه‌های انقلابی امام خمینی، و تأثیر این انجمن بر تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران اختصاص داشت. موضوعاتی نظیر مواضع فکری انجمن، چالش‌های آن با نظام جمهوری اسلامی، و تحلیل دلایل اختلافات تاریخی مطرح شد.
ماهیت و مواضع فکری انجمن حجتیه
- تفکر اصلی: انجمن حجتیه بر این باور است که تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت جایز نیست و هرگونه قیام علیه حاکم ظالم نیز مردود است.
- الگوگیری از قیام امام حسین: اعضای انجمن، برخلاف جریان اصلی شیعه، قیام امام حسین علیه حاکم ظالم را به‌عنوان الگویی برای زمان معاصر نمی‌پذیرند.
- تاریخچه تشکیل: این انجمن در سال ۱۳۳۲ با هدف مبارزه با بهاییت تأسیس شد و در آن زمان به‌عنوان یک نهاد مثبت و مفید شناخته می‌شد.
دلیل اختلافات با نظام جمهوری اسلامی
۱. زاویه با نهضت امام خمینی:
- از سال ۱۳۵۰ به بعد، گزارش‌هایی مبنی بر مخالفت انجمن با نهضت و حتی همکاری برخی اعضای آن با ساواک به امام خمینی رسید.
- شیخ محمود حلبی، رهبر انجمن، در سخنرانی‌هایش به صراحت تشکیل حکومت اسلامی را رد کرد.
۲.اختلاف مبانی فکری:
- بر اساس دیدگاه انجمن، تشکیل حکومت اسلامی تنها با ظهور امام زمان ممکن است.
- این دیدگاه، به‌ویژه پس از انقلاب، با اصول جمهوری اسلامی تضاد جدی داشت.
۳. واکنش انقلابیون:
- بسیاری از شخصیت‌های انقلابی، از جمله شهید آیت‌الله صدوقی، به شدت از انجمن فاصله گرفتند و آن را تهدیدی برای انقلاب دانستند.
تعامل امام خمینی با انجمن حجتیه
- فرصت دادن به انجمن: امام خمینی تا سال‌ها بعد از انقلاب، فرصت همراهی به انجمن داد و حتی آیت‌الله خزعلی را به‌عنوان نماینده خود در انجمن منصوب کرد.
- ناامیدی از تغییر: به دلیل گزارش‌هایی از اقدامات مخفیانه انجمن و سندربایی، امام خمینی در سال ۱۳۶۲ دستور داد که ارتباط آقای خزعلیبا انجمن قطع شود. با این حال، تعطیلی رسمی انجمن توسط خود اعضا و بدون دستور مستقیم نظام انجام شد.
اتهامات به انجمن و پاسخ‌ها
- همکاری با ساواک: اکبری به پرونده ساواک شیخ محمود حلبی و ارتباطات او با ساواک اشاره کرد، که سبب افزایش بدبینی به انجمن شد.
- مخالفت با مبانی انقلاب: اکبری تأکید کرد که انجمن نه تنها با انقلاب همراه نشد، بلکه از تربیت نیروهای انقلابی نیز جلوگیری کرد.
- پاسخ به نگاه انتقادی: علیزاده به نقدهایی اشاره کرد که رفتار نظام با انجمن حجتیه را ناشی از سیاست‌های تمامیت‌خواهانه می‌دانستند.
نتیجه‌گیری
- اختلاف فکری: اختلاف انجمن با جمهوری اسلامی ریشه در تفاوت‌های بنیادی در مبانی اعتقادی داشت، نه صرفاً اختلافات سیاسی.
- نگاه نظام به انجمن: اکبری تأکید کرد که انجمن، حتی بدون اقدامات مسلحانه، به دلیل زیر سؤال بردن مبانی انقلاب، تهدیدی جدی محسوب می‌شد.
- چالش‌های مدیریتی: رفتار نظام با انجمن حجتیه در چارچوب حساسیت به هرگونه مخالفت با مبانی اعتقادی جمهوری اسلامی قابل بررسی است.
جمع‌بندی
مصاحبه نشان داد که انجمن حجتیه، علی‌رغم اقدامات مثبت اولیه‌اش مانند مبارزه با بهاییت، به دلیل مخالفت با تشکیل حکومت اسلامی، همکاری با ساواک، و تأثیر منفی بر نیروهای انقلابی، در تقابل با نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت. تعامل امام خمینی با این انجمن نشان‌دهنده تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های آن بود، اما در نهایت به دلیل تداوم مخالفت‌ها، این ارتباط قطع شد
🛑خلاصه گفتگو با رضا اکبری آهنگر
مقدمه
مصاحبه علیزاده با اکبری به بررسی ماهیت انجمن حجتیه، اختلافات آن با دیدگاه‌های انقلابی امام خمینی، و تأثیر این انجمن بر تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران اختصاص داشت. موضوعاتی نظیر مواضع فکری انجمن، چالش‌های آن با نظام جمهوری اسلامی، و تحلیل دلایل اختلافات تاریخی مطرح شد.
ماهیت و مواضع فکری انجمن حجتیه
- تفکر اصلی: انجمن حجتیه بر این باور است که تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت جایز نیست و هرگونه قیام علیه حاکم ظالم نیز مردود است.
- الگوگیری از قیام امام حسین: اعضای انجمن، برخلاف جریان اصلی شیعه، قیام امام حسین علیه حاکم ظالم را به‌عنوان الگویی برای زمان معاصر نمی‌پذیرند.
- تاریخچه تشکیل: این انجمن در سال ۱۳۳۲ با هدف مبارزه با بهاییت تأسیس شد و در آن زمان به‌عنوان یک نهاد مثبت و مفید شناخته می‌شد.
دلیل اختلافات با نظام جمهوری اسلامی
۱. زاویه با نهضت امام خمینی:
- از سال ۱۳۵۰ به بعد، گزارش‌هایی مبنی بر مخالفت انجمن با نهضت و حتی همکاری برخی اعضای آن با ساواک به امام خمینی رسید.
- شیخ محمود حلبی، رهبر انجمن، در سخنرانی‌هایش به صراحت تشکیل حکومت اسلامی را رد کرد.
۲.اختلاف مبانی فکری:
- بر اساس دیدگاه انجمن، تشکیل حکومت اسلامی تنها با ظهور امام زمان ممکن است.
- این دیدگاه، به‌ویژه پس از انقلاب، با اصول جمهوری اسلامی تضاد جدی داشت.
۳. واکنش انقلابیون:
- بسیاری از شخصیت‌های انقلابی، از جمله شهید آیت‌الله صدوقی، به شدت از انجمن فاصله گرفتند و آن را تهدیدی برای انقلاب دانستند.
تعامل امام خمینی با انجمن حجتیه
- فرصت دادن به انجمن: امام خمینی تا سال‌ها بعد از انقلاب، فرصت همراهی به انجمن داد و حتی آیت‌الله خزعلی را به‌عنوان نماینده خود در انجمن منصوب کرد.
- ناامیدی از تغییر: به دلیل گزارش‌هایی از اقدامات مخفیانه انجمن و سندربایی، امام خمینی در سال ۱۳۶۲ دستور داد که ارتباط آقای خزعلیبا انجمن قطع شود. با این حال، تعطیلی رسمی انجمن توسط خود اعضا و بدون دستور مستقیم نظام انجام شد.
اتهامات به انجمن و پاسخ‌ها
- همکاری با ساواک: اکبری به پرونده ساواک شیخ محمود حلبی و ارتباطات او با ساواک اشاره کرد، که سبب افزایش بدبینی به انجمن شد.
- مخالفت با مبانی انقلاب: اکبری تأکید کرد که انجمن نه تنها با انقلاب همراه نشد، بلکه از تربیت نیروهای انقلابی نیز جلوگیری کرد.
- پاسخ به نگاه انتقادی: علیزاده به نقدهایی اشاره کرد که رفتار نظام با انجمن حجتیه را ناشی از سیاست‌های تمامیت‌خواهانه می‌دانستند.
نتیجه‌گیری
- اختلاف فکری: اختلاف انجمن با جمهوری اسلامی ریشه در تفاوت‌های بنیادی در مبانی اعتقادی داشت، نه صرفاً اختلافات سیاسی.
- نگاه نظام به انجمن: اکبری تأکید کرد که انجمن، حتی بدون اقدامات مسلحانه، به دلیل زیر سؤال بردن مبانی انقلاب، تهدیدی جدی محسوب می‌شد.
- چالش‌های مدیریتی: رفتار نظام با انجمن حجتیه در چارچوب حساسیت به هرگونه مخالفت با مبانی اعتقادی جمهوری اسلامی قابل بررسی است.
جمع‌بندی
مصاحبه نشان داد که انجمن حجتیه، علی‌رغم اقدامات مثبت اولیه‌اش مانند مبارزه با بهاییت، به دلیل مخالفت با تشکیل حکومت اسلامی، همکاری با ساواک، و تأثیر منفی بر نیروهای انقلابی، در تقابل با نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت. تعامل امام خمینی با این انجمن نشان‌دهنده تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های آن بود، اما در نهایت به دلیل تداوم مخالفت‌ها، این ارتباط قطع شد