مورخ کتاب‌شناس
سیدعلی آل داود
حقوقدان، نویسنده و پژوهشگر
دکتر رسول جعفریان اخیراً و دیگربار به ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزیده شد. این انتصاب را نخست باید به دانشجویان و اساتید دانشگاه تهران و سپس به سایر ارباب دانش و محققان تبریک گفت، زیرا او سابقه مدیریت کارآمد و بدیع و کم‌نظیر در اداره بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور دارد و خصوصاً با تصمیمات ابتکاری که درباره اداره کتابخانه مجلس و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اتخاذ کرد و روش‌های جدیدی که در ارائه خدمت به دانشجویان و مراجعان دیگر در برنامه‌ریزی‌ها ایجاد کرد بحق او را باید شایسته‌ترین مدیر برای کتابخانه‌های بزرگ کشور در دوران پس از انقلاب به شمار آورد. دکتر جعفریان اولین‌بار از نیمه سال 87 به ریاست کتابخانه مجلس منصوب شد و تا حدود چهار سال عهده‌دار این سمت بود، البته در حوزه دانش و فرهنگ این مدت، زمان کمی به حساب می‌آید، اما در همین دوران اندک خدمات مهمی به کتابخانه مجلس و در حقیقت به فرهنگ ایران انجام داده که کم‌سابقه است و می‌توان گفت که خدمات و تلاش‌های او در این عرصه قابل مقایسه با کسانی که پس از انقلاب متصدی اداره کتابخانه و مراکز علمی و فرهنگی کشور شده‌اند، نیست. بویژه آنچه در زمینه استفاده محققان و پژوهشگران از نسخه‌های خطی و اسناد انجام شده کاری عظیم و کارستان بوده، چنانکه نمونه‌های آن تا وقتی که وی ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه را داشت در کتابخانه‌های مهم و بزرگ جهان نیز کمتر دیده شده بود. اگر بخواهیم فهرست‌وار و به اختصار به پاره‌ای از خدمات وی در دوره مسئولیت کتابخانه مجلس اشاره کنیم باید موارد زیر را یادآور شویم:
عکسبرداری دقیق و اسکن حدود 20 هزار جلد از نسخ خطی کتابخانه و نصب آن روی سایت کتابخانه مجلس به منظور استفاده همگان، به قسمی که همه پژوهشگران و محققان و افراد علاقه‌مند می‌توانستند بدون پرداخت هیچ هزینه یا دشواری دیگر همه صفحات نسخ خطی موجود در آنجا را در اختیار داشته باشند. اهمیت این امر را محققانی می‌دانند که تا چند سال پیش برای دراختیارگرفتن تصویر یک کتاب باید بارها به کتابخانه مراجعه کرده، هزینه‌هایی بپردازند و لزوماً آشنایانی برای ورود به حریم کتابخانه دست و پا کنند تا بلکه عکس نسخه‌ای را به دست آورند. هم‌اکنون طبق اطلاعات شنیده شده تصاویر نسخه‌های خطی فعلاً از روی سایت کتابخانه مجلس حذف شده است.
خرید تعداد زیادی نسخه خطی و سند از فروشندگان و مالکان نسخه‌ها؛ طبعاً باید در نظر داشت که کتابخانه در دوره ریاست جعفریان، برای گردآوری نسخه‌های خطی و اسناد علاقه وافری از خود نشان داده که موجب شده مالکان نسخه‌های خطی، آنها را برای فروش به کتابخانه عرضه دارند، از دهه‌ها پیش کسانی از مالکان نسخ برای فروش مناسب‌تر آثار به خریداران خارجی متوسل می‌شدند، اما طی این سال‌ها کتابخانه مجلس توانست نظر مالکان فروشنده نسخه‌ها را به خود جلب کند. به این ترتیب کثیری از دست‌نویس‌های ارزشمند به تملک کتابخانه مجلس درآمده است.
عکسبرداری و اسکن کلیه کتب چاپ سنگی کمیاب موجود در کتابخانه مجلس و نصب آن روی سایت مجلس و شبکه اینترنت به منظور استفاده همگان.
اهدای چندین مجموعه خطی و نفیس توسط دارندگان آنها به کتابخانه، طبعاً حسن خلق و برخورد صحیح با مجموعه‌داران این اشیای نفیس موجب اهدای نفایس آنان به کتابخانه مجلس شده است؛ از جمله باید به مجموعه ارزشمند کریم‌زاده تبریزی و نیز کتب اهدایی شادروان دکتر حسن ره‌آورد اشاره کرد.
فهرست‌نگاری نسخ خطی کتابخانه مجلس؛ باید یادآور شد که از سال 1302 تا 1387 فقط حدود 25 جلد از فهرست‌های نسخ خطی فارسی کتابخانه تهیه و به چاپ رسیده است، در مدت ریاست ایشان 25 جلد دیگر بر این مجموعه افزوده شد و کار فهرست‌نگاری نزدیک به اتمام بوده است.
تداوم انتشار مجلاتی چون نامه بهارستان، پیام بهارستان و ویژه‌نامه‌های آنها و افزایش صفحات هر یک از جمله باید به ویژه‌نامه‌های حقوق در 3 جلد و ویژه‌نامه پزشکی در 3 جلد و ویژه‌نامه مردم‌شناسی در یک جلد اشاره کرد.
تأسیس مجله اسناد بهارستان و راه‌اندازی بخش اسناد و اسکن کردن آنها به منظور استفاده همگان از مجموعه بی‌شمار اسناد موجود در مجلس.
تصحیح و طبع و انتشار بیش از 150 مجلد از متون ارزنده زبان فارسی و عربی، بی‌گمان بیشتر این متون بار نخست است که به چاپ رسیده است. [ادامه در پست بعدی] 👇🌺👇
سیدعلی آل داود
حقوقدان، نویسنده و پژوهشگر
دکتر رسول جعفریان اخیراً و دیگربار به ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزیده شد. این انتصاب را نخست باید به دانشجویان و اساتید دانشگاه تهران و سپس به سایر ارباب دانش و محققان تبریک گفت، زیرا او سابقه مدیریت کارآمد و بدیع و کم‌نظیر در اداره بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور دارد و خصوصاً با تصمیمات ابتکاری که درباره اداره کتابخانه مجلس و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اتخاذ کرد و روش‌های جدیدی که در ارائه خدمت به دانشجویان و مراجعان دیگر در برنامه‌ریزی‌ها ایجاد کرد بحق او را باید شایسته‌ترین مدیر برای کتابخانه‌های بزرگ کشور در دوران پس از انقلاب به شمار آورد. دکتر جعفریان اولین‌بار از نیمه سال 87 به ریاست کتابخانه مجلس منصوب شد و تا حدود چهار سال عهده‌دار این سمت بود، البته در حوزه دانش و فرهنگ این مدت، زمان کمی به حساب می‌آید، اما در همین دوران اندک خدمات مهمی به کتابخانه مجلس و در حقیقت به فرهنگ ایران انجام داده که کم‌سابقه است و می‌توان گفت که خدمات و تلاش‌های او در این عرصه قابل مقایسه با کسانی که پس از انقلاب متصدی اداره کتابخانه و مراکز علمی و فرهنگی کشور شده‌اند، نیست. بویژه آنچه در زمینه استفاده محققان و پژوهشگران از نسخه‌های خطی و اسناد انجام شده کاری عظیم و کارستان بوده، چنانکه نمونه‌های آن تا وقتی که وی ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه را داشت در کتابخانه‌های مهم و بزرگ جهان نیز کمتر دیده شده بود. اگر بخواهیم فهرست‌وار و به اختصار به پاره‌ای از خدمات وی در دوره مسئولیت کتابخانه مجلس اشاره کنیم باید موارد زیر را یادآور شویم:
عکسبرداری دقیق و اسکن حدود 20 هزار جلد از نسخ خطی کتابخانه و نصب آن روی سایت کتابخانه مجلس به منظور استفاده همگان، به قسمی که همه پژوهشگران و محققان و افراد علاقه‌مند می‌توانستند بدون پرداخت هیچ هزینه یا دشواری دیگر همه صفحات نسخ خطی موجود در آنجا را در اختیار داشته باشند. اهمیت این امر را محققانی می‌دانند که تا چند سال پیش برای دراختیارگرفتن تصویر یک کتاب باید بارها به کتابخانه مراجعه کرده، هزینه‌هایی بپردازند و لزوماً آشنایانی برای ورود به حریم کتابخانه دست و پا کنند تا بلکه عکس نسخه‌ای را به دست آورند. هم‌اکنون طبق اطلاعات شنیده شده تصاویر نسخه‌های خطی فعلاً از روی سایت کتابخانه مجلس حذف شده است.
خرید تعداد زیادی نسخه خطی و سند از فروشندگان و مالکان نسخه‌ها؛ طبعاً باید در نظر داشت که کتابخانه در دوره ریاست جعفریان، برای گردآوری نسخه‌های خطی و اسناد علاقه وافری از خود نشان داده که موجب شده مالکان نسخه‌های خطی، آنها را برای فروش به کتابخانه عرضه دارند، از دهه‌ها پیش کسانی از مالکان نسخ برای فروش مناسب‌تر آثار به خریداران خارجی متوسل می‌شدند، اما طی این سال‌ها کتابخانه مجلس توانست نظر مالکان فروشنده نسخه‌ها را به خود جلب کند. به این ترتیب کثیری از دست‌نویس‌های ارزشمند به تملک کتابخانه مجلس درآمده است.
عکسبرداری و اسکن کلیه کتب چاپ سنگی کمیاب موجود در کتابخانه مجلس و نصب آن روی سایت مجلس و شبکه اینترنت به منظور استفاده همگان.
اهدای چندین مجموعه خطی و نفیس توسط دارندگان آنها به کتابخانه، طبعاً حسن خلق و برخورد صحیح با مجموعه‌داران این اشیای نفیس موجب اهدای نفایس آنان به کتابخانه مجلس شده است؛ از جمله باید به مجموعه ارزشمند کریم‌زاده تبریزی و نیز کتب اهدایی شادروان دکتر حسن ره‌آورد اشاره کرد.
فهرست‌نگاری نسخ خطی کتابخانه مجلس؛ باید یادآور شد که از سال 1302 تا 1387 فقط حدود 25 جلد از فهرست‌های نسخ خطی فارسی کتابخانه تهیه و به چاپ رسیده است، در مدت ریاست ایشان 25 جلد دیگر بر این مجموعه افزوده شد و کار فهرست‌نگاری نزدیک به اتمام بوده است.
تداوم انتشار مجلاتی چون نامه بهارستان، پیام بهارستان و ویژه‌نامه‌های آنها و افزایش صفحات هر یک از جمله باید به ویژه‌نامه‌های حقوق در 3 جلد و ویژه‌نامه پزشکی در 3 جلد و ویژه‌نامه مردم‌شناسی در یک جلد اشاره کرد.
تأسیس مجله اسناد بهارستان و راه‌اندازی بخش اسناد و اسکن کردن آنها به منظور استفاده همگان از مجموعه بی‌شمار اسناد موجود در مجلس.
تصحیح و طبع و انتشار بیش از 150 مجلد از متون ارزنده زبان فارسی و عربی، بی‌گمان بیشتر این متون بار نخست است که به چاپ رسیده است. [ادامه در پست بعدی] 👇🌺👇