اندیشکده تهران | Tehran Institute

♦️ شبه‌خودگردانی کشورها و مناطق فاقد حکمرانی
▪️مرکز بگین-سادات
📝شای شبتای

#تهران_ریویو

🔹اسرائیل با همکاری کشورهای کلیدی جهان و تحت هدایت آمریکا، در حال رایزنی درباره سیاستی است که باید در قبال کشورها یا مناطق فاقد حکمرانی مناسب در مجاورت خود اتخاذ کند. این مناطق شامل نوار غزه، سوریه، لبنان، یمن، سودان، لیبی و بخش‌هایی از عراق و تشکیلات خودگردان هستند. بازیگران خارجی در مواجهه با طرح‌ریزی در چنین کشورهایی به دلیل تنش‌های نهادینه دچار دشواری‌هایی هستند چرا که به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور نمی‌خواهند مداخله سیاسی، اقتصادی و نظامی قابل توجهی در این مناطق داشته باشند که بنا به تجربیات افغانستان و لیبی و سومالی، شانس موفقیت اندکی هم دارد. اما با این وجود نمی‌توان نسبت به تهدیدهای قابل توجه این مناطق نیز بی‌توجه بود. این مناطق می‌توانند تبدیل به مراکز تروریسم و سلاح‌های کشتارجمعی شده و بحران‌هایی نظیر پناهندگی، اپیدمی، قحطی و نسل‌کشی ایجاد کنند. بنابراین واجب است که سیاستی اتخاد کرد که شامل راهی بین این دو باشد.

🔸اصل «شبه‌خودگردانی»(Semi-Self Governance) مفهوم نظام‌مندی است که این هدف را محقق می‌سازد. اسرائیل تحت رهبری ایالات متحده آمریکا و دیگر متحدانش می‌تواند رویکردی را گسترش دهد که این امکان را به بازیگران محلی بدهد که با حمایت‌های خارجی فرآیندهای بازسازی ساختارهای حکومتی و مدنی را به پیش ببرند. اسرائیل همچنین می‌تواند برای مقابله با نیروهای مخل امنیت خود، بی‌اعتنا به هنجارهای پذیرفته‌شده بین‌المللی، دست به اقدام نظامی بزند.

🔸برای گسترش چنین سیاستی، ضروری است تعریف واضحی از آن ارائه کنیم. ساکنان و حاکمان احتمالی این مناطق در صورت انجام هرکدام از اقدامات زیر، هشدار مداخله خارجی دریافت می‌کنند: ۱. هرگونه حمله‌ای به دولت اسرائیل و کشورهای غربی ۲. تأثیرگذاری بر زندگی معمولی شهروندان اسرائیل در داخل یا خارج از مرزها ۳. ساخت زیرساخت‌های شهری با اهداف نظامی و حضور عناصر تروریستی ۴. وجود شواهدی مبنی بر ساخت طیف‌های مختلف موشک و پهپاد ۵. ساخت سیستم‌های نظامی برای محدود نمودن اقدامات اسرائیل در منطقه نظیر موشک‌های دفاع هوایی ۶. نسل‌کشی، سرکوب، قحطی، خشونت علیه اقلیت‌ها و مکانیسم‌های سیستماتیک برای نفرت‌پراکنی [علیه اسرائیل و متحدانش].

🔸در عوض مقامات محلی و جامعه مدنی آزادی کامل و کمک و تشویق لازم برای گسترش موارد زیر را خواهند داشت: ۱. توانبخشی و انجام فعالیت اقتصادی و مدنی ۲. توسعه زیرساخت‌های مدنی ۳. ایجاد مکانیسم‌های ثبات‌بخش حکومت‌داری از جمله پلیس ۴. توسعه نهادهای حکومت‌داری مناسب با اولویت نهادهای انتخابی ۵. ارتباط با نهادهای کمک‌کننده خارجی برای دریافت کمک.

🔸شبه‌خودگردانی همچنین می‌تواند به یک اصل حقوقی بین‌المللی تبدیل شود تا فرآیند تأسیس و اجرای آن استوارتر شود. به‌نظر می‌رسد این رویه، با رویکرد دونالد ترامپ که هم می‌خواهد از جنگ دوری کند و هم بر روندهای جهانی تأثیرگذار باشد هم‌راستا است.

✅ گرچه این رویکرد منافع بسیاری برای اسرائیل در بر دارد اما از معایب آن نیز نباید غافل شد. این رویکرد به تسلط عناصر افراطی اسلامی بر این مناطق، مشروط بر عدم انجام اقدامات ضد اسرائیلی رضایت می‌دهد. این یعنی عناصر حماس نیز می‌توانند در مکانیسم‌های کنترل غزه ادغام شوند که می‌تواند موجب تقویت قاچاق سلاح و انجام فعالیت‌های تروریستی شود. اشکال بعدی امکان هدایت بودجه و کمک‌های خارجی به سمت ساخت قدرت توسط عناصر منفی است. همچنین در خصوص نحوه مداخله نظامی در صورت نیاز و نیز رفع مشکلات بنیادینی که اساس شکل‌گیری افراط‌گری در منطقه است نیز سکوت می‌کند.

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/218
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 پروژه اقتصاد سیاسی عربستان و امارات در شام

#تحلیل_کوتاه

🔹سقوط بشار اسد و قدرت‌گیری اسلام‌گرایان سلفی در کنار ضرباتی که بر جنبش حماس و حزب‌الله واردشده، بخشی از ‏بازدارندگی منطقه‌ای ایران را با آسیب جدی همراه کرده است، بازیگران رقیب و دشمن این وضعیت را به مثابه ‏تغییر توازن قدرت در سطح منطقه‌ای فهم خواهند کرد و درصدد برخواهند آمد که به سمت پرکردن خلأ قدرت ‏اقدام کنند.‏

🔸در نظم مبتنی بر موازنه قدرت که برای مدت‌ها بر ترتیبات سیاسی و امنیتی خاورمیانه حکمفرما بوده است، ‏هرگونه تحول به شکل افزایش یا کاهش قدرت میان بازیگران رقیب و دشمن در مجموعه امنیتی غرب آسیا ‏دربردارنده تغییرات قابل‌توجه هم در ادراک و هم در واقعیت میدانی است.‏

🔸در این میان عربستان سعودی و امارات عربی متحده دو بازیگر اصلی عربی هستند که تحولات جدید سوریه و ‏لبنان را از منظر فرصت‌های نوظهور تحلیل می‌کنند؛ عرصه‌ای که می‌تواند ضمن خارج کردن رقیب دیرینه از ‏چرخه کنشگری فعال، تهدیدات جدید و منبعث از تغییر آرایش قدرت را نیز مدیریت کرده و فراتر از این دو ‏زمینه به سمت بازیگری فعال به شکل بسط الگوی مورد نظر خود حرکت کنند.‏

🔸بر این مبنا می‌توان بازیگری ابوظبی و ریاض را حول سه محور تبیین کرد:‏

1️⃣ تثبیت خروج ایران از بازی

🔸نفوذ منطقه‌ای ایران و حضور در پایتخت‌های عربی با شکل‌دهی به محور مقاومت در طول دو دهه گذشته، ‏محدودیت‌های بازیگری را برای امارات و عربستان فراهم آورده بود. پروژه اسقاط بشار اسد و مشارکت فعالانه ‏در اوایل بحران داخلی در سوریه بازتابی از این رقابت برای خارج کردن ایران از بازی بزرگ در خاورمیانه و ‏قطع اتصالات آن با گروه‌های مقاومت در لبنان و فلسطین اشغالی بود. فرصت بوجود آمده پس از سقوط بشار ‏اسد برای ابوظبی و ریاض در شرایط کنونی را می‌توان برابر همان «بشقاب طلایی» دانست که ترکی الفیصل ‏رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان درباره حمله آمریکا به عراق و قرار گرفتن این کشور در حوزه نفوذ ایران ‏به کار گرفت. او گفته بود ایالات متحد آمریکا عراق را در یک بشقاب طلایی به ایران هدیه داد.

2️⃣مدیریت تهدیدات نوظهور

🔸به موازات مدیریت رفتار سوریه پسااسد از حیث تحرک فعالیت‌های ایران و گروه‌های همسو چه در داخل سوریه ‏و چه در محیط پیرامونی آن، مقامات امارات و عربستان در تلاشند تا ضمن استفاده از خلا قدرت پیش آمده ‏برای خارج کردن ایران از بازی، تهدیدات نوظهور منبعث از حضور اسلام‌گرایان سلفی و اخوانی، گروه‌های ‏جهادی، داعش و وضعیت شکننده سیاسی و اقتصادی سوریه را هم مدیریت کرده و مانع از بازگشت مجدد ‏سوریه به ورطه بحران داخلی گردند که می‌تواند مجدداً زمینه بازیابی نفوذ ایران را فراهم کند. حضور هیئت‌های ‏سیاسی به‌ویژه حضور وزیر خارجه عربستان در دمشق و دیدار با احمد الشرع بخشی از این دستور کار است. در ‏موضوع لبنان نیز تعیین رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر به‌عنوان بخشی از تقسیم‌کار آمریکا و عربستان ناظر بر تثبیت ‏روندهای در حال وقوع و مدیریت تهدیدات نوظهور است که بتواند پروسه سیاسی شکل گرفته را به سمت یک ‏خروجی مطمئن و قابل محاسبه هدایت کند.‏

3️⃣بازیگری اقتصادی

🔸سومین محور شکل‌دهنده به الگوی رفتاری امارات و عربستان منطق اقتصاد سیاسی است که بویژه با نسخه‌های ‏اقتصادی پسانفت در دستور کار بازیگران شورای همکاری خلیج فارس با چشم‌اندازهای ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و ۲۰۴۰ ‏قرار گرفته است. برای چندین دهه، امارات متحده عربی رهبر بلامنازع اقتصادی منطقه بوده و سرمایه‌گذاران ‏خارجی را جذب کرده است. بااین‌حال، اخیراً عربستان سعودی تلاش‌های خود را برای رقابت با دبی و معرفی ‏خود به عنوان رهبر جدید اقتصادی منطقه دوچندان کرده است. این رقابت می‌تواند ضمن تغییر اولویت‌های این ‏بازیگران برای منطقه، روندهای نوظهور در خاورمیانه را نیز با منطق اقتصاد و تجارت همراه سازد. البته این معادله ‏می‌تواند روابط عربستان و امارات را نیز دستخوش رقابت و حتی تنش کند.‏

🔸سعودی‌ها مشتاق افزایش سهم خود از تجارت و سرمایه‌گذاری منطقه‌ای و بین‌المللی هستند و در موقعیتی قوی ‏برای جذب استعدادها و مقرهای شرکت‌ها قرار دارند. دورنمای سوریه و لبنان می‌تواند بخشی از این ‏سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص دهد.

✅اهمیت عامل اقتصاد برای عربستان و امارات در مزیت نسبی‌ای است که ‏این دو بازیگر می‌توانند در نسبت با رقبا به عرصه آورند و کارت‌های چانه‌زنی خود را افزایش دهند. همچنین ‏اقتصاد به‌عنوان اهرم فشار سیاسی در شرایطی که حوزه شام با شکنندگی اقتصادی مواجه است، می‌تواند تبعیت ‏سیاسی را نیز برای این دو کشور به همراه داشته باشد.‏

🔁مطالب مرتبط
▫️سرنگونی اسد؛ برندگان و بازندگان
▫️اسرائیل و سوریه مطلوب
▫️نگاه اتحادیه اروپا به تحولات سوریه

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/216
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵 رونمایی چین از Deep Seek؛ لحظه اسپوتنیک در هوش مصنوعی

#اکوتهران

🔸مدل هوش مصنوعی جدید چینی که توسط استارت‌آپ Deep Seek ( به معنی جستجوی عمیق) توسعه یافته و در هفته گذشته منتشر شد، به شکل حیرت‌انگیزی در اکثر حوزه‌ها از مدل موسوم به چت جی‌پی‌تی قوی‌تر عمل کرده است. علاوه بر این، هزینه توسعه مدل R1 این هوش مصنوعی از سوی شرکت چینی توسعه دهنده حدود ۶ میلیون دلار اعلام شده است؛ در حالی که توسعه مدل o1 چت جی‌پی‌تی چندین میلیارد دلار هزینه تمام شده داشت.

🔹در واقع، برتری عملکرد و هزینه بسیار پایین Deep Seek منجر به سقوط میلیارد دلاری بازار سهام ایالات متحده و صنایع وابسته به آن در سایر نقاط جهان گردید. برخلاف عمده شرکت‌های چینی در حوزه هوش مصنوعی که دسترسی به سخت‌افزار پیشرفته‌تر را نقطه اتکا قرار داده‌اند، Deep Seek بر روی بهینه‌سازی بهره‌برداری از منابع به‌اتکای نرم‌افزار متمرکز است. این هوش مصنوعی رایگان است و به صورت متن باز (Open Source) طراحی شده است.

🔹مارک اندریسن، موسس یکی از مطرح‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، از انتشار این هوش مصنوعی با عنوان لحظه اسپوتنیک در حوزه هوش مصنوعی یاد نمود که در واقع ارجاعی تاریخی به لحظه‌ای است که در جریان جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی موفق شد پیش از ایالات متحده ماهواره خود را در مدار زمین قرار دهد. تعبیر اندریسن به درستی رقابت کنونی ایالات متحده و چین در حوزه هوش مصنوعی و فناوری را به رقابت‌های گذشته در جنگ سرد مشابهت می‌دهد.

🔹جورج تاکاچ، محقق کانادایی، در سال ۲۰۲۴ در کتاب «جنگ سرد ۲.۰» هوش مصنوعی را در کنار محاسبات کوانتومی، تراشه‌های نیمه‌هادی و زیست‌فناوری عوامل تعیین‌کننده نتیجه جنگ مذکور دانست. ایالات متحده مدتی است که در عرصه سیاست‌گذاری وجود چنین جنگی را جدی پنداشته و فعالانه برای کند نمودن رشد چین در این صنایع تلاش می‌کند. به عنوان مثال در اکتبر ۲۰۲۲ دولت آمریکا مقررات کنترل صادرات وسیعی را علیه شرکت‌های هوش مصنوعی چینی وضع نمود که دسترسی آنها را به تراشه‌های فوق پیشرفته همچون تراشه H100 ان‌ویدیا محدود می‌کند.

🔹یکی از بحث برانگیزترین نکات در خصوص Deep Seek ادعایی است که درباره بهره‌گیری آن از تعداد محدودی تراشه H100 (۱۰ هزار عدد) مطرح شده است. طراحان این هوش مصنوعی مدعی هستند که در فرآیند یادگیری از روش‌های خلاقانه جایگزین برای جبران کمبود تراشه استفاده شده است. در مقابل، برخی کارشناسان بر این باورند که تعداد واقعی تراشه‌های Deep Seek پنج برابر است و این شرکت به موجب ملاحظات تحریمی در حال پنهان کردن مسئله است.

🔹جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت بایدن، در آخرین روزهای مسئولیت خود در کاخ سفید از پیشرفت سریع هوش مصنوعی در جهان به عنوان پُرپیامدترین اتفاق در حال وقوع در جهان یاد کرد. دونالد ترامپ نیز هوش مصنوعی را یکی از عرصه‌های کلیدی حمایت دولت ایالات متحده از سرمایه‌گذاری می‌داند و از برنامه بلند پروازانه ۵۰۰ میلیارد دلاری برای توسعه نسل جدید هوش مصنوعی خبر داد.

🔹جورج تاکاچ در کتاب «جنگ سرد ۲.۰» علیرغم آنکه تصویری آخرالزمانی از رقابت جاری در هوش مصنوعی ارائه می‌دهد، در نهایت به سه سناریو درباره جنگ سرد چین و آمریکا در فناوری می‌رسد. در سناریوی اول چین سر به راه شده و شبیه به کره جنوبی و ژاپن با آمریکا تعامل خواهد کرد. در سناریوی دوم، چین با کشورهای به‌اصطلاح دموکراتیک و غربی وارد جنگ می‌شود و در سومین سناریو، غرب چین را از توانمندی‌های خود در عرصه هوش مصنوعی دور نگاه داشته و موجب عقب‌ماندگی جدی چین در رقابت می‌شود.

✅به نظر می‌رسد که Deep Seek گواه امکان‌پذیری ابطال هر سه سناریوی پیش‌گفته است. چرا که در نهایت امر، پیشرفت اخیر چین در هوش مصنوعی بیش از آنکه سلب قدرت ایالات متحده باشد، ممکن است به‌مثابه نوعی بازآرایی در نظم فناورانه عمل نماید. به بیان دیگر، جهان یک گام دیگر به این سناریوی محتمل نزدیک شده که در آن به جای یک قدرت هژمونیک، مراکز مختلف قدرت وجود داشته باشند؛ خواه در هوش مصنوعی باشد و خواه در نظم بین‌الملل.

🔁مطالب مرتبط
▫️برد و باخت آمریکا، چین و قدرت های متوسط در مسابقه هوش مصنوعی
▫️جنگ و صلح در عصر هوش مصنوعی

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/217
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 نیروی هوایی و سامانه های پدافندی اسرائیل؛ ساختار و توانمندی‌ها

#مقاله_تحلیلی

🔹نیروی هوایی رژیم صهیونیستی از هنگام اعلام موجودیت نامشروع آن در مه ۱۹۴۸ همواره عاملی تعیین‌کننده برای بقای این رژیم و نیز پیروزی در جنگ‌های متعدد بوده است. این نیرو به خصوص در جنگ ژوئن ۱۹۶۷ با نابودی حدود دوسوم از هواپیماهای سوریه و مصر بر روی زمین نقشی تعیین کننده در پیروزی اسرائیل داشت.

🔸ستاد نیروی هوایی اسرائیل به شش گروه تقسیم می‌شود که در صدر هر یک از گروه‌های شش‌گانه، فرمانده‌ای با رتبه نظامی بالا قرار دارد که مستقیماً زیر نظر فرمانده نیروی هوائی فعالیت می‌کند. تعداد نیروی انسانی فعال نیروی هوایی اسرائیل حدود ۳۴۰۰۰ نفر است که در یگان‌های مختلف هوایی و فضایی ارتش رژیم صهیونیستی شامل یگان‌های جنگنده، جنگ زیردریایی، جنگ الکترونیک، کنترل و پیش اخطار، آموزشی و ... مشغول هستند.

🔸نیروی هوایی اسرائیل (IAF) از نظر نوع و تعداد جنگنده در میان نیروهای هوایی رده بالای جهان قرار دارد. این نیرو ۵۸۱ فروند هواپیمای نظامی از جمله ۲۵۱ فروند جنگنده در اختیار دارد. برخی منابع تعداد جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل را تا ۲۸۰ فروند ذکر کرده‌اند. طبق گزارش «میلیتاری بالانس» در سال ۲۰۲۳، در مجموع ۳۴۵ فروند هواپیمای دارای قابلیت رزمی در رژیم صهیونیستی وجود داشت.

🔸جنگنده‌های اف ۱۶ ستون فقرات نیروی هوایی اسرائیل محسوب می‌شوند. شمار جنگنده‌های اف ۱۶ نیروی هوایی این رژیم ‏حدود ۱۷۵ فروند است. رژیم صهیونیستی برای حفظ برتری کیفی خود ۷۵ فروند جنگنده نسل پنجمی اف ۳۵ را ‏سفارش داده که از دسامبر ۲۰۱۷ تاکنون حدود ۴۰ فروند از آنها تحویل شده است.

🔸رژیم صهیونیستی با درک اهمیت نیروی هوایی برای تداوم بقای خود پایگاه‌های هوایی متعددی در فلسطین اشغالی ایجاد کرده است. نیروی هوافضای این رژیم به‌صورت کلی هشت پایگاه هوایی و یک پایگاه موشکی در اختیار دارد. پایگاه تل‌نوف در ۲۵ کیلومتری جنوب تل‌آویو و ۱۵ کیلومتری شرق شهر اشدود میزبان قسمت مهمی از جنگنده‌های اسرائیلی است.

🔸رژیم صهیونیستی علاوه بر سامانه‌های پدافند هوایی پاتریوت با پشتیبانی مالی و فنی آمریکا، مجموعه‌ای از سامانه‌های ضد موشکی را در اختیار دارد که سه لایه است. لایه اول سامانه ضد راکتی و ضد موشکی گنبد آهنین است. سطح بعدی سامانه «فلاخن داوود» است که برای حفاظت در برابر تهدیدات کوتاه‌برد و میان‌برد موشکی است. در لایه سوم، سامانه‌های ضد موشکی «ختس» یا پیکان (ARROW) قرار دارد که اسرائیل برای مقابله با موشک‌های بالستیک برد بلند از آنها استفاده می‌کند.

🔗متن کامل مقاله را در سایت اندیشکده تهران بخوانید!🔗

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/183
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 حکم دیوان علیه طالبان؛ تقویت کنشگری اجتماعی و مشروعیت‌زدایی از امارت اسلامی

#تحلیل_کوتاه

🔹دادستان ارشد دیوان کیفری بین المللی (ICC) روز پنج‌شنبه ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد که برای دو مقام ارشد طالبان افغانستان یعنی ملا هبت‌الله آخوند‌زاده رهبر امارت اسلامی و عبدالحکیم حقانی، رئیس دادگاه عالی افغانستان به دلیل سرکوب زنان، درخواست صدور حکم بازداشت شده است.

🔸کریم اسد احمد خان وکیل بریتانیایی و دادستان دیوان کیفری بین المللی ادعا کرد که این درخواست مبتنی بر نقض سیستماتیک حقوق زنان و دختران، از جمله ممنوعیت تحصیل و سرکوب حامیان حقوق زنان می‌باشد. در مقابل طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرده‌ است که این تصمیم فاقد پایه‌های حقوقی عادلانه، ناشی از استانداردهای دوگانه و تحت تأثیر انگیزه‌های سیاسی، اتخاذ شده است.

🔸این اقدام نخستین مورد رسمی جرم‌انگاری «تبعیض جنسیتی» در سطح بین‌المللی به شمار می‌رود. صدور این حکم می‌تواند به‌عنوان اولین واکنش جدی قضایی بین‌المللی به سیاست‌های به اصطلاح جنسیت‌محور حکومت طالبان باشد. از سوی دیگر این اقدام می‌تواند زمینه صدور احکام جدید برای مقامات دیگر کشورهای جهان را فراهم آورد. شایان ذکر است دیوان کیفری بین المللی یک مرجع معتبر بین‌المللی است که احکامش نقش مهمی را در حقوق بین‌الملل و به تبع آن در مناسبات بین المللی ایفا می‌کند. احکام این دادگاه بین‌المللی از دو منظر سیاسی و حقوقی تبعات قابل توجهی در عرصه داخلی و بین المللی برای حکومت طالبان به شرح زیر به همراه خواهد داشت.

🔸از منظر سیاسی، تصمیم دادگاه همه کشورهای عضو دیوان کیفری بین المللی را موظف می‌کند تا طبق مقررات اساسنامه رم در مورد استرداد افراد تحت تعقیب و در صورت حضور در قلمرو، حکم بازداشت را مطابق با تعهدات قانونی بعدی اجرا کنند. محدودیتهای مذکور کنشگری سیاسی و دیپلماتیک حکومت طالبان را در عرصه بین‌المللی تحت تاثیر قرار خواهد داد و مانع تعامل بیشتر خواهد شد. در همین رابطه می‌توان به صدور حکم برای مقامات رژیم صهیونیستی اشاره کرد که با وجود لابی‌های گسترده و مخالفت ایالات متحده، بسیاری از کشورها حتی کشورهای اروپایی و آمریکایی از آمادگی خود برای اجرای حکم خبر دادند. این موضوع در مورد مقامات طالبان با توجه به عدم برخورداری از حمایت سیاسی و لابی‌های موثر برای تضعیف و نادیده‌گرفتن رای دیوان، بغرنج‌تر خواهد بود. از سوی دیگر با عنایت به تاثیر دیوان بر سازمان ملل متحد، تلاش‌های حکومت طالبان برای کسب کرسی افغانستان در سازمان ملل که زمینه ساز مشروعیت بین‌المللی و شناسایی سیاسی آن توسط سایر کشورها می‌باشد را، پیچیده‌تر از گذشته می‌کند.

🔸افزایش محدودیتهای بین‌المللی برای حکومت طالبان تبعات و پیامد‌هایی نیز در عرصه داخلی به همراه خواهد داشت. تداوم و افزایش فشار‌های بین المللی قدرت بازیگری مخالفان داخلی برای کنشگری علیه حکومت را از دو منظر تقویت خواهد کرد. نخست، کاهش توانمندی‌های حکومت طالبان را برای مقابله با مخالفان سیاسی به واسطه افزایش فشار‌ها و محدودیتهای بین‌المللی و دوم، ایجاد انسجام و وحدت میان گروه‌های اجتماعی (بویژه زنان) برای پیگیری حقوقی که توسط حکومت طالبان نادیده گرفته شده است. تلاقی این دو امر منجر به تشدید تنش‌های سیاسی و اجتماعی در سایه حمایت‌های خارجی خواهد شد. بر موارد مذکور باید کند شدن روند بازسازی افغانستان و رفع مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری و فقر در سایه گسترش تحریم‌ها و محدودیتها را اضافه کرد.

🔸از منظر حقوقی نیز؛‌ امکان تسری و صدور احکام جدید در حوزه های صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی وجود دارد. زیرا دیوان بر اساس اساسنامه رم، صلاحیت‌های گسترده‌ای در چهار دسته از جرایم (نسل کشی، جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و جنایات تجاوزکارانه) را دارد. با عنایت به شرایط کشور افغانستان و عملکرد حکومت طالبان، این تصمیم در موضوعات چهارگانه قابلیت تسری بر مقامات افغانستان را دارد که بستر حقوقی مناسبی برای افزایش دایره محدودیتها ایجاد خواهد کرد. همچنین می‌تواند زمینه کنشگری حقوقی گروه‌های مخالف به ویژه دایاسپورای (مهاجرین) افغانستانی برای گشایش پرونده‌های جدید و به تبع آن افزایش فشارها توسط دیوان بین المللی کیفری را فراهم نماید.

✅جمع‌بندی:‌ درخواست صدور حکم دیوان کیفری بین‌المللی برای حکومت طالبان در دو عرصه بین‌المللی و داخلی از منظر سیاسی، حقوقی و اجتماعی تبعاتی به همراه خواهد داشت و که ممکن است منجر به افزایش فشارها و محدودیت‌های دیپلماتیک در عرصه بین‌المللی و تقویت کنشگری گروه‌های اجتماعی و مخالفان سیاسی در عرصه داخلی شود. این امر می‌تواند به صورت توامان در عرصه ملی و فراملی روند کسب مشروعیت حکومت طالبان را تحت تاثیر قرار دهد.

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/215
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️محدودیت‌های تئوری «مرد دیوانه»؛ چگونه پیش‌بینی‌ناپذیری ترامپ می‌تواند به سیاست خارجی‌اش صدمه بزند؟
▪️فارن افرز
📝 روزان مک‌مانوس

#تهران_ریویو

🔹اگرچه تحلیلگران یک دوره چهار ساله از ریاست‌جمهوری ترامپ را تجربه کرده‌اند، اما هنوز هم قادر به پیش‌بینی رویکرد او نسبت به اکثر کشورهای جهان نیستند. این دقیقاً همان چیزی است که ترامپ می‌پسندد. او خود را به عنوان رهبری غیرقابل پیش‌بینی معرفی می‌کرد و معتقد است که این رویکرد می‌تواند سیاست خارجی ایالات متحده را تقویت کند.

🔸ترامپ نخستین فردی نیست که نظریه «مرد دیوانه» را در سیاست خارجی به کار می‌گیرد. این نظریه بر این اصل استوار است که یک سیاستمدار با رفتار غیرقابل پیش‌بینی و ترسناک می‌تواند دیگر کشورها را تحت فشار قرار دهد تا خواسته‌های او را بپذیرند. به عنوان مثال، در دوران جنگ سرد، برخی تحلیلگران بر این باور بودند که با اجرای این نظریه، کمونیست‌ها تهدید هسته‌ای ایالات متحده را جدی‌تر گرفته بودند.

🔸با این حال، اجرای این نظریه نیازمند احتیاط است، زیرا به کار بردن موفق آن بسیار دشوار است. به ندرت مشاهده شده که شهرت به دیوانگی در عرصه بین‌الملل نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد. این نوع رهبران غالباً در متقاعد کردن دشمنان بر دیوانگی خود ناکام می‌مانند و حتی اگر موفق شوند، نمی‌توانند در حفظ صلح مورد اعتماد واقع شوند. بنابراین، ترامپ باید سایر کشورها را متقاعد کند که به اندازه کافی دیوانه است تا تهدیداتش را عملی کند و در عین حال به اندازه کافی منطقی باشد تا به توافقات منعقد شده پایبند بماند.

💢تظاهر به نادانی

🔸اگرچه ریشه‌های این نظریه به ایده‌های ماکیاولی بازمی‌گردد، اما مفهوم مدرن آن در نیمه قرن بیستم و تحت تأثیر بی‌اعتبار شدن تهدید هسته‌ای توسعه یافت. نیکسون نخستین رئیس‌جمهوری بود که در دوران جنگ سرد از این مفهوم برای تقویت بازدارندگی هسته‌ای ایالات متحده استفاده کرد. او تلاش کرد با ایجاد تصور دیوانگی خود، ویتنام شمالی و روس‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. خروشف، صدام حسین، معمر قذافی و ولادیمیر پوتین نیز از دیگر رهبرانی هستند که شهرت «مرد دیوانه» را با خود یدک می‌کشند.

💢آیا دیوانه بودن بد است؟

🔸این نظریه هرچند محبوب است، اما نتایج موفقیت‌آمیزی به همراه نداشته است. نیکسون در ارائه تصویر مرد دیوانه از خود ناموفق بود و مجبور به عقب‌نشینی از ویتنام شد. خروشچف، صدام، قذافی و پوتین نیز در دستیابی به اهداف خود ناکام ماندند.

🔸 آشکارترین دلیل این سابقه نه چندان مطلوب، دشواری متقاعد کردن رقبا به غیر عقلانی بودن خود، به ویژه برای رهبران کشورهای دارای تسلیحات هسته‌ای است. حتی رهبرانی که توانسته‌اند به این متقاعدسازی برسند نیز غالباً با شکست مواجه شده‌اند، زیرا چنین تصوری باعث می‌شود اعتماد به پایبندی به تعهدات از میان برود. رهبرانی با سابقه پیش‌بینی‌ناپذیری معمولاً نمی‌توانند ضمانت معتبر ارائه دهند.

💢خردورزی همراه با دیوانگی

🔸اگرچه راهبرد دیوانگی ترامپ ممکن است برای روسیه و چین مؤثر باشد، اما اگر آنها متوجه شوند که حتی در صورت احترام به منافع آمریکا نیز با تحریم و تنبیه مواجه خواهند شد، احتمال بیشتری دارد که ایالات متحده را به چالش بکشند. برای رقبای ضعیف‌تر مانند کره شمالی و ایران، این رویکرد تأثیر معکوس خواهد داشت. اگر ایران و کره شمالی به این نتیجه برسند که ترامپ به دنبال براندازی آنهاست، برنامه‌های هسته‌ای خود را گسترش خواهند داد.

✅ به همین دلایل، ترامپ باید نشان دهد که دیوانگی‌اش محدودیت دارد. او باید ثابت کند که سیاست خارجی‌اش کاملاً خالی از منطق نیست و برای دستیابی به توافقات قابل اعتماد است. چنین رویکردی می‌تواند از تشدید تنش‌ها جلوگیری کرده و مانع دوری متحدان از آمریکا شود. متأسفانه، نشان دادن حد معقولی از دیوانگی کار بسیار دشواری است. صدام و قذافی آنقدر دیوانگی از خود بروز دادند که دیگر کسی تعهداتشان نسبت به صلح را باور نکرد؛ در حالی که خروشچف و نیکسون نیز به اندازه کافی خود را دیوانه نشان ندادند تا تهدیدهایشان مؤثر واقع شود.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/214
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 معادله «الشّعب والجيش و المقاومة» پابرجاست

#تحلیل_کوتاه

🔹سال ۲۰۰۰ بود که دکترین جدید در نظام معادلات لبنان گنجانده شد. وقتی که مردم این کشور فوج فوج به ‏سمت جنوب راهی بودند تا آخرین پایگاه‌های نظامیان ارتش اسرائیل و همچنین «ارتش جنوبی» یعنی همان ‏فالانژیست‌های طرفدار تل‌آویو را تسخیر کنند، ناگهان همه دریافتند که تنها راه مقابله با اسرائیل مقاومت است. ‏این معادله در سال ۲۰۰۶ تکرار شد و زمانی که جنگ ۳۳ روزه رخ داد، سلاح حزب‌الله توانست مقابل اسرائیل ‏بایستد.‏

🔸اما با آغاز عملیات طوفان‌الاقصی و ورود حزب‌الله لبنان به معرکه درگیری با اسرائیل کمی این معادله تغییر کرد. ‏بعد از ترور دبیرکل جنبش مقاومت و همچنین حملات دیوانه‌دار اسرائیل به نقاط مختلف لبنان و آوارگی یک ‏میلیون لبنانی از جنوب روند کمی معکوس شد. آمریکا با همراهی برخی از نیروهای داخلی لبنان اعلام کردند که ‏سلاح حزب‌‌الله باعث تخریب لبنان شده و باید این جنبش خلع سلاح شود.‏

🔸انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید کاتالیزور این موضوع از منظر مخالفان بود. حتی رسانه‌های عربی مانند ‏اسکای نیوز عربی و العربیه گزارش‌های زیادی در خصوص تغییر معادله لبنان نوشتند. العربیه در یادداشتی به قلم ‏صالح المشنوق نویسنده ضد مقاومت در لبنان اعلام کرد معادله «مردم، ارتش و مقاومت» تغییر کرده است و ‏اکنون دکترین به سمت «الجيش و الشعب ضد "المقاومة» چرخیده است. حتی شبکه اسکای عربی نزدیک به ‏امارات هم در مقاله‌ای نوشت که دیگر معادله قبلی کارایی ندارد و اکنون معادله «ملت، ارتش و دولت» در لبنان ‏باید ساخته و پرداخته شود.‏

🔸درست در زمانی که جریان نزدیک به غرب اعتقاد داشت معادله سیاسی در حال تکمیل شدن است و اسرائیل هم ‏قصد نداشت به صورت کامل عقب‌نشینی کند، راهپیمایی مردم جنوب به سمت روستاهای خود معادله را تغییر ‏داد و باعث اخلال در نظم جدید آمریکا در لبنان شد به نحوی که اندیشکده اسرائیلی الما ‏نوشت: «حزب الله به جنوب بازگشت»! در واقع حزب‌الله بدون اینکه گلوله‌ای برای بیرون راندن اسرائیل از خاک ‏لبنان شلیک کند توانست با حمایت از بسیج مردمی در جنوب این روند سیاسی و امنیتی آمریکا و اسرائیل را ابتر ‏کند.

🔸آمریکا قصد داشته و دارد که به عنوان کارگردان اول در لبنان شناخته شود و ریاست هیات نظارت بر آتش‌بس و ‏قطعنامه ۱۷۰۱ موید این موضوع است. تل‌آویو هم بعد از سقوط سوریه و اشغال بخش های استراتژیک در این ‏کشور مانند کوه‌های حرمون و منطقه جبل الشیخ درصدد است با خفگی لجستیک حزب‌الله آن را از یک جنبش ‏مقاومت به یک حزب سیاسی صرف تبدیل کند. مانور بزرگ دیروز مردم لبنان در جنوب و آزاد شدن پی در پی ‏و دمینو وارد روستاهای مرزی لبنان این معادله را کاملا برهم ریخت. به حدی که اسرائیل مجبور شد از نزدیک ‌‏۸۰ درصد مناطق جنوبی عقب نشینی کند.‏

🔸از سوی دیگر همه گروه‌های لبنانی حتی مخالف حزب‌الله لبنان از حرکت و کار مردم جنوب در حرکت به ‏سمت مناطق مرزی حمایت کردند و تندروترین مخالفان حزب‌الله سکوت محض اختیار کردند و نتوانستند از این ‏موضوع انتقاد کنند. رسانه‌های اسرائیلی نیز نوشتند که معادله مردم، ارتش و مقاومت با این حرکت قوی‌تر شده ‏است.

✅بنابراین این روند را می‌تواند در چند خط خلاصه کرد:‏

‏1️⃣معادله سیاسی در لبنان بدون در نظر گرفتن جریان شیعی به ویژه دو گروه مهم حزب‌الله و جنبش امل ‏امکانپذیر نیست. همان طور که در موضوع انتخاب رئیس‌جمهور در دور اول بروز کرد.‏

2️⃣ معادله سیاسی در لبنان تغییر آنچنانی نخواهد کرد و نمی‌تواند راهبرد و کلمه مقاومت را با چیز دیگری ‏جایگزین کرد.‏

‏3️⃣‏ اسرائیل نمی‌تواند در جنوب لبنان بماند. دلیل اول اینکه ۷۵ درصد جنوب این کشور شیعیان هستند و ‏حتی اهل سنت این منطقه نیز نمی‌خواهند که اسرائیل در جنوب بماند و تجربه تاریخی دهه ۷۰ و ۸۰ ‏میلادی این موضوع را ثابت کرده است.‏

‏4️⃣پایگاه مردمی جریان‌های شیعی در جنوب به ویژه حزب‌الله بسیار قوی است. بنابراین شاید در کوتاه ‏مدت اسرائیل توان مقابله در جنوب را داشته باشد اما در بلند مدت دوباره حزب‌الله به جنوب باز خواهد ‏گشت و و مسلح هم برمی‌گردد.‏

5️⃣حزب‌الله اکنون در روند بازسازی است. بنابراین با مانور قدرتی که در جنوب بروز کرد و بعد از آن ‏ضاحیه جشن و شادی برگزار شد باید منتظر اقدام تکمیلی دیگر یعنی تشییع پیکر و مراسم بزرگ برای ‏سیدحسن نصرالله باشیم و با این روند حزب‌الله قدرت مردمی خود را به رخ خواهد کشید.‏

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/213
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵توسعه فناورانه در تایوان: نگاهی به نقش «موسسه تحقیقات فناوری صنعتی»

#اکوتهران

🔸صادرات نیمه‌هادی‌های تایوان در سال 2023 به بیش از 150 میلیارد دلار رسید. تحول تایوان از یک اقتصاد کشاورزی در دهه 50 میلادی به رهبری جهانی صنایع فناورانه متاثر از مولفه‌های متعددی در سطوح مختلف بود. یکی از تاثیرگذارترین مولفه‌های نهادی در این تحول کلیدی موسسه تحقیقات فناوری صنعتی (ITRI) تایوان بود که با ادغام موسسات تحقیقاتی موجود و بهره‌گیری از تایوانی‌های ساکن خارج کشور در سال 1973 به عنوان بازوی تحقیق و توسعه تایوان و ذیل وزارت اقتصاد تاسیس گردید.

🔹در ابتدای دهه 70 میلادی صنعت در تایوان مبتنی بر بخش سبُک و کاربر بود و به استعاره گفته می‌شود که تولید چراغانی‌های کریسمسی و چتر در نشیمن خانه‌های تایوانی شکل غالب صنعتگری بود. تایوان برای قریب به یک دهه سیاست جایگزینی واردات و اعطای یارانه به صادرات را در پیش گرفت و همین مسئله به توسعه نسبی صنایع سبک در این قلمرو کمک کرد. با این‌حال، به نظر می‌رسد در سایه بحران سیاسی (خروج تایوان از سازمان ملل متحد در 1971)، رشد فزاینده کشورهای همسایه و شوک اقتصادی (بحران نفتی اول 1973) تصمیم به توسعه صنعتی متمرکز در نخبگان تایوانی پدیدار شد.

🔹مهم‌ترین حوزه تاثیر موسسه تحقیقات فناوری صنعتی را باید در صنایع نیمه‌هادی تایوان جستجو نمود. تایوان در حال حاضر حدود 65 درصد از نیمه‌رساناها و 90 درصد تراشه‌های پیشرفته کامپیوتری جهان را تولید می‌کند و تامین کننده اصلی شرکت‌هایی همچون اپل و ان‌ویدیا است. صنایع نیمه‌هادی در تایوان حدود 15 درصد از تولید ناخالص داخلی این جزیره کوچک را شامل می‌شوند.

🔹موسسه تحقیقات فناوری صنعتی در واقع مبدع و آغازکننده تحقیق و توسعه در حوزه نیمه‌هادی‌ها بود و در سال 1976 اولین مدار مجتمع مقیاس بزرگ تایوان توسط این موسسه توسعه داده شد. پارک علمی Hsinchu باتکای مطالعات و توصیه‌های این موسسه تاسیس گردید.

🔹پس از پانزده سال نقش‌آفرینی در جایگاه انکوباتور و بستر رشد برای صنایع نیمه‌هادی، این موسسه مسئولیت تحقیق و توسعه را در سال 1987 به تولیدکننده اصلی محصولات با عنوان شرکت تولید نیمه هادی تایوان (TSMC) منتقل نمود. این شرکت اکنون بزرگترین تولیدکننده تراشه‌های جهان است و ارزش بازار آن بیش از 500 میلیارد دلار ارزیابی می‌شود. علاوه بر این، ITRI در رشد و تثبیت شرکت‌های UMC و مدیاتک فعالانه نقش داشته است.

🔹با این حال، موسسه تحقیقات فناوری صنعتی هنوز یکی از بازیگران مهم در تامین و تربیت نیروی انسانی متخصص است و با دانشگاه‌های برتر جهان تبادلات علمی و پژوهشی منظم دارد. از جمله ابتکارات این موسسه می‌توان به ابتکار تعلیم استعدادهای نخبه نیمه‌هادی با هدف تامین تقاضای 50 هزار مهندس متخصص در یک بازه زمانی ده ساله اشاره نمود.

🔹موسسه تحقیقات فناوری صنعتی پیشگام و پیشران گذار به سوی تولید هوشمند و بهره‌برداری از هوش مصنوعی، رباتیک و اتوماسیون در صنایع سنتی بوده است. این موسسه با ابتکاراتی همچون ابتکار کارخانه هوشمند در به روز رسانی کارخانه‌های بومی تایوان مشارکت نموده و بیش از 500 شرکت و موسسه تایوانی را در به روز رسانی خطوط تولید خود همراهی نموده است. این به روز رسانی‌ها منجر به افزایش بازدهی 20 الی 30 درصدی در بخش‌هایی همچون تولید ابزارهای دقیق، نساجی و تجهیزات الکترونیکی مصرفی شده است.

🔹این موسسه از سال 2000 تاکنون در حوزه فناوری‌های سبز فعال است و توانسته است با توسعه پنل‌های خورشیدی با بازدهی بالا، فناوری‌های باتری حالت جامد و ابتکارات سوخت هیدروژن تایوان را به یکی از پیشتازان بازار انرژی‌های تجدیدپذیر مبدل سازد. صنعت پنل‌های خورشیدی تایوان که با پشتیبانی و حمایت ITRI ایجاد شده در حال حاضر بیش از 5 میلیارد دلار صادرات در محصولات فوتوولتائیک دارد.

🔹لازم به ذکر است که فعالیت‌های این موسسه در حوزه ارتقای ظرفیت ذخیره‌سازی برق منجر به 20 درصد افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در تایوان در یک دهه گذشته گردیده است. در این خصوص می‌توان توسعه باتری‌های لیتیوم-آهن-فسفات (LFP) مورد اشاره قرار داد که اکنون به شکل وسیعی در اتوبوس‌های الکتریکی و سامانه‌های ذخیره‌سازی انرژی استفاده می‌شود.

✅در مجموع، نقش موسسه تحقیقات فناوری صنعتی به عنوان یک نهاد توسعه‌ای در پیشرفت اقتصاد و صنعت تایوان غیر قابل چشم پوشی است. در این میان، به نظر می‌رسد ادغام موسسات تحقیقاتی پراکنده ذیل یک نهاد جامع و تعیین دستور کار مشخص و متمرکز توسعه‌ای برای آن در حوزه صنعت مهم‌ترین وجه تمایز این موسسه با نمونه‌های مشابه آن باشد.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/212
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️حوثی‌ها در میانه چالش‌های داخلی و فشار خارجی پس از توافق غزه
◼️شاف - مصر
📝رضوى الشريف

#رویة_العربیة

🔹با آغاز آتش‌بس بین اسرائیل و حماس، تنش‌ها در دریای سرخ که تحت تأثیر حملات حوثی‌ها بود، کاهش یافت. اما نگرانی‌ها درباره اقدامات آینده حوثی‌ها، به‌ویژه پس از بازگشت این گروه به لیست تروریستی آمریکا، همچنان وجود دارد. رهبر حوثی‌ها اعلام کرده که توقف عملیات نظامی به اجرای کامل توافق غزه بستگی دارد. همچنین هشدار داده‌اند که در صورت حمله به مواضعشان، کشتی‌های آمریکا، بریتانیا و اسرائیل را هدف قرار خواهند داد. پرسش اصلی این است که آیا حوثی‌ها ادامه تنش‌ها در دریای سرخ را دنبال خواهند کرد یا به مذاکرات صلح خواهند پیوست؟

💢زمینه سیاسی و نظامی قبل از آتش‌بس

🔹پیش از آتش‌بس، حوثی‌ها برای حمایت از مردم فلسطین دست به تشدید عملیات نظامی در دریای سرخ زده و کشتی‌های اسرائیل و سایر حامیان آن را هدف قرار می‌داد. این اقدامات ابزاری برای تبدیل یمن به یک قدرت موثر منطقه‌ای، فرصتی برای تقویت نفوذ نظامی و سیاسی حوثی‌ها و تبدیل شدن به قهرمانان افسانه‌ای حمایت از غزه بود. این عملیات‌ها همچنین باعث افزایش بحران‌های اقتصادی و انسانی در یمن و افزایش فاصله بین خواسته‌های مردم و واقعیت سخت زندگی آن‌ها شده است.

💢چالش‌های داخلی پیش روی حوثی‌ها پس از توافق غزه

🔹نظامی: حوثی‌ها پس از آتش‌بس در غزه با سردرگمی استراتژیک مواجه‌اند. آن‌ها که حمایت از مردم غزه را بهانه‌ای برای گسترش عملیات نظامی خود قلمداد کرده بودند، پس از پایان جنگ به استراتژی جدیدی برای پر کردن این خلأ نیاز دارند.

🔹اقتصادی: وضعیت اقتصادی در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها به دلیل ادامه محاصره و کمبود منابع ضروری وخیم‌تر شده است. این وضعیت بر ارائه خدمات به مردم تأثیر گذاشته و باعث افزایش ناامیدی در بین شهروندان شده است. در نتیجه، حوثی‌ها را در تقابل مستقیم با مردم یمن قرار داده است که خواستار بهبود شرایط اقتصادی و خدمات هستند.

🔹سیاسی: حوثی‌ها با فشارهای بین‌المللی برای یافتن یک‌راه حل سیاسی در یمن مواجه هستند. جامعه جهانی از آن‌ها خواسته تا در مذاکرات صلح مشارکت کنند، اما حوثی‌ها با حمایت ایران هرگونه توافق سیاسی را رد می‌کنند، مگر آنکه به نفع آن‌ها باشد.

💢فرسایش فرصت‌های توافق

🔹عربستان سعودی به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه حوثی‌ها و طبقه‌بندی آن‌ها به‌عنوان گروه تروریستی نتوانسته نقشه راه قبلی را اجرا کند. علاوه بر آن، ایالات‌متحده از عمان به‌عنوان یکی از حامیان اصلی رسیدن گروه‌های یمنی به راه‌حل، خواسته تا از میزبانی رهبران حوثی‌ها خودداری کند. بااین‌وجود آزادسازی کشتی گلکسی لیدر و خدمه آن نشان‌دهنده تلاش‌ها برای کاهش فشار و حرکت به‌سوی حل بحران از سوی حوثی‌ها به‌شمار می‌رود.

💢ابعاد بین‌المللی و گزینه‌های احتمالی تعامل ترامپ با حوثی‌ها

🔹تشدید نظامی گسترده: ایالات‌متحده و متحدانش ممکن است به تشدید نظامی علیه حوثی‌ها پرداخته و زیرساخت‌های نظامی آن‌ها، ازجمله سایت‌های پهپادی و موشکی، را هدف قرار دهند. در حال حاضر فرصت برای انجام این عملیات وجود دارد به‌ویژه پس از از بین رفتن پوشش سیاسی که توسط حوثی‌ها تحت شعار حمایت از غزه ارائه‌شده است. بااین‌حال، این عملیات به دلیل خطرات زیاد، به‌ویژه تشدید تنش‌ها با ایران و افزایش تلفات انسانی در یمن، بعید به نظر می‌رسد.

🔹افزایش تحریم‌های بین‌المللی: ترامپ ممکن است برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه حوثی‌ها اقدام کند و همزمان فشارها بر ایران برای کاهش حمایت از آن‌ها را نیز افزایش دهد. اما با توجه به تجربه حوثی‌ها در دور زدن تحریم‌ها و ادامه حمایت‌های مخفیانه ایران، این اقدامات به‌تنهایی کافی به نظر نمی‌رسند.

🔹حمایت از نیروهای محلی: ممکن است تمرکز بر تقویت احزاب ضد حوثی یمن مانند دولت قانونی، شورای انتقالی جنوب و مقاومت ملی منجر به کاهش توانمندی‌های منطقه‌ای حوثی‌ها شود. این در حالی است که شورای انتقالی جنوب تشدید تنش‌ها را فرصتی برای کاهش تهدیدات درازمدت حوثی‌ها می‌داند. این‌ها در کنار انتقاد مارکو روبیو وزیر خارجه جدید آمریکا، از دولت بایدن برای عدم تسلیح دولت قانونی یمن بر علیه حوثی‌ها معنی‌دار است.

💢 نتیجه‌گیری

✅در نهایت، حوثی‌ها باید در سایه پایان یافتن جنگ غزه برای چالش‌های انسانی، اقتصادی داخلی و افزایش‌ فشارها و تحریم‌های بین‌المللی چاره‌ای بیاندیشند. سرنوشت حوثی‌ها به توانایی‌ آن‌ها در سازگاری با تغییرات و یافتن راهبردهای جایگزین برای تضمین بقای خود در صحنه بستگی دارد.

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/211
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 کارگردانی تبادل؛ قدرت‌نمایی حماس پس از آتش‌بس

#تحلیل_کوتاه

🔹آنچه بزرگتر است، پنهان می ماند! به نظر می‌رسد راهبرد این روزهای حماس و جهاد اسلامی همین یک خط جمله باشد. وقتی که آتش‌بس بین غزه و اسرائیل برقرار شد، به یکبار ماشین‌های تویوتا با رزمندگان حماس وارد خیابان‌های غزه شدند و رژه پیروزی برگزار کردند.

🔸در دور دوم تبادل آزادی اسرای بین یک کارگردانی ماهرانه توسط حماس و جهاد انجام شد که به نظر می‌رسد در بعد رسانه‌ای و عملیات روانی این موضوع با مدیریت و راهنمایی شبکه خبری الجزیره قطر صورت گرفته است. بلافاصله نزدیک به مرحله دوم عملیات تبادل اسرا مستند ما خفی اعظم از الجزیره منتشر می شود که در آن برای نخستین بار تصاویر و فیلم های از شهید یحیی سنوار رهبر حماس در حین عملیات نظامی در داخل غزه منتشر می شود.

🔸از غرفه عملیات عسگری حماس در ۷اکتبر تصاویری ناب منتشر می شود و محمد ضیف با صورتی شطرنجی شده در این فیلم ها در حال سخنرانی است. در بعد اطلاعاتی این فیلم حائز اهمیت زیادی است. آنجای که تصاویر شهید سنوار و رفیق همراهش حمدان منتشر می شود یعنی آنها به شهادت رسیدند و حماس آن را تایید می کند ولی زمانی که تصویر محمد ضیف فرمانده گردان های کتائب القسام حماس نشان داده نمی‌شود یعنی او زنده است و عملیات اسرائیل برای ترور وی در خان یونس موفقیت آمیز نبوده.

🔸از سوی دیگر این مستند در زمان مهمی منتشر شد قبل از عملیات تبادل دوم. اوج کار رسانه ای و روانی حماس هم در تبادل صورت گرفت. به انگار یک فیلم در حال ساخت بود. از سوی دیگر روند تبادل اسرا یک پیام مهم دیگری هم در پی داشت و این بود که حماس مدیریت غزه را در دست گرفته است. مقاومت فلسطین در نوار غزه مایل بود که روند تحویل چهار زندانی زن اسرائیلی را به منظره ای تبدیل کند که نه تنها حضور جنبش حماس را تثبیت کرد، بلکه کنترل و ظرفیت سازمانی بالای آن را نیز تثبیت کند.

🔸صحنه آزادی ۴ سرباز زن اسرائیلی از وسط میدان فلسطین در قلب غزه توسط جناح های مقاومت فلسطین، پیچیدگی اوضاع اسرائیل را با هر آنچه که مربوط به بهایی می شود که تل آویو در مذاکرات تبادل اسرا پرداخت کرد، افزایش داد. در میان تقویت این باورها مبنی بر اینکه ارتش اسرائیل در دستیابی به اهداف جنگ ناکام مانده است و حماس ثابت قدم مانده و کنترل زمام حکومت در نوار غزه را در دست دارد.

🔸در رویکردی که بازتاب تلاش برای گمراه کردن افکار عمومی توسط رسانه‌های اسرائیلی است، شبکه‌های تلویزیونی اسرائیل سعی کردند از تصاویر تحویل سربازان زن اسیر فراتر بروند، این مناظر مانند اینکه آنها لبخند زدند، لباس‌های نظامی به تن داشته باشند و کیف‌هایی با خود حمل کنند در انتظار ورود سربازان زن به اسرائیل، برای ترویج شادی آمیخته با غم و اندوه.

🔸حتی این موارد به حدی بود که عینات وایزمن کارگردان اسرائیلی در توضیح صحنه ها و تصاویری که گردان های القسام در میدان فلسطین در جریان آزادی سربازان زن مشاهده کردند، در توئیت خود در شبکه های اجتماعی گفت: «تزیینات، لباس ها، تدارکات یک تئاتر! پیروزی مطلق اینگونه نشان داده می شود». همچنین سافیر لوکین، خبرنگار کانال ۱۲ اسرائیل در امور فلسطین و عربی نیز توضیح داد که جنبش حماس از طریق نمایش نظامی خود قصد خروج منظم از مرحله دوم معامله مبادله را با برافراشتن پرچم‌ها دارد. فلسطین، جناح های مسلح و بنرهایی به زبان عبری در پیام های متعدد به اسرائیلی ها داشت.

🔸حتی محل تبادل هم برای حماس جنبه تبلیغاتی داشت. در مورد انتخاب «میدان فلسطین» باید گفت این میدان نمادی تاریخی برای مردم غزه دارد و نیروهای اشغالگر با تانک‌های خود وارد آن شده و سربازان شروع به گرفتن عکس از خود کردند تا اینگونه وانمود کنند که غزه در اختیار آنهاست.

✅بنابراین حماس در ورای آتش‌بس در تبادل به دنبال صدور چندین پیام است:

1️⃣هنوز حماس زنده است و چیزهای پنهانی دارد که اسرائیل را شگفت زده می‌کند.
2️⃣اسرائیل نمی‌تواند حماس را از معادلات قدرت در غزه حذف کند.
3️⃣نمایش قدرت رسانه‌ای و جنگ روانی علیه اسرائیل
4️⃣نشان دادن اینکه علی‌رغم خسارات‌های فراوان، حماس از روایت مقاومت پیروز شده است.
5️⃣نشان دادن این قدرت که حماس نیروهای جدیدی استخدام کرده است. حتی گزارش سی ان ان هم به این موضوع اشاره دارد که ققنوس حماس از خاکستر غزه برخاسته و اکنون ۱۵ هزار نیرو جذب کرده است.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/210
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️قطع راه تنفس نفتی مادورو
◼️مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک
📝 رایان سی.برگ

#تهران_ریویو

🔹به دنبال اختلاف در نتایج انتخابات ژوئیه ۲۰۲۴، بسیاری از ونزوئلایی‌ها، از جمله سران اصلی اپوزیسیون از عدم تمایل دولت بایدن به اتخاذ یک اقدام جدی مالی علیه نظام مادورو خسته شده‌اند و انتظارات از دولت ترامپ برای سرنگونی مادورو بسیار زیاد است. دولت بایدن تحریم‌ها علیه مادورو را در ازای آشتی دموکراتیک و وعده انتخابات منصفانه‌تر و آزادتر تعلیق کرده بود؛ اما تقریباً بلافاصله پس از این، نظام مادورو این توافق‌ها را نقض کرد و به وعده بلندمدت خود در مسائل حقوق بشری و گشایش دموکراتیک عمل نکرد. پس از لغو تحریم‌های ونزوئلا، دولت بایدن شروع به اعطای مجوز {فروش نفت از کانال رسمی} به این کشور نمود. دولت بایدن چند دلیل اصلی برای توجیه استفاده از مجوز نفتی برای نظام مادورو داشت:

1️⃣ امکان افزایش شفافیت در صنعت نفت ونزوئلا پس از صدور مجوز نفتی

🔸صنعت نفت ونزوئلا به دلیل تحریم و فساد فراگیر، دچار یک اقتصاد غیررسمی تحریمی و تخفیف‌های زیاد در صادرات نفتی در بازار سیاه به انحراف کشیده شده بود. دولت بایدن استدلال می‌کرد که مجوزهای نفتی شفافیت را برگردانده است؛ زیرا شرکت‌های نفتی سنتی (همچون شورون، ام‌اندپی، انی و رپسول) جای شرکت‌های غیرسنتی را گرفتند. در همین حال، صادرات از طریق کانال‌های رسمی رایج و بدون تخفیف بازار سیاه انجام شد. با این وجود، این مسئله شامل نحوه فعالیت این شرکت‌های نفتی نمی‌شود چرا که این شرکت‌ها قراردادهای خود با دولت ونزوئلا را ذیل قانون ضد انسداد (2020 Anti blockade Act) امضا کرده‌اند که مانع نظارت و شفافیت می‌شود و محرمانگی را افزایش می‌دهند. هیچ‌یک از طرفین مفاد توافق و نحوه توزیع درآمدهای آن را آشکار نکرده‌اند.

2️⃣ کمک مجوزهای نفتی به امنیت انرژی جهانی

🔸دولت بایدن همچنین استدلال می‌کرد که به دنبال تهاجم روسیه به اوکراین، ونزوئلا به نقش خود به عنوان شریک راهبردی آمریکا در حوزه انرژی ادامه می‌دهد. پالایشگاه‌های آمریکا اکنون به عرضه قابل اتکای نفت از سمت ونزوئلا دسترسی دارند. با این وجود، عرضه نفت ونزوئلا ناپایدار است؛ زیرا مادورو هنوز با ریشه‌های فروپاشی صنعت نفت از جمله نهادهای مصادره‌کننده اموال خصوصی و همچنین انحصار شرکت دولتی نفت و گاز طبیعی ونزوئلا (PDVSA) برخورد نکرده است. ونزوئلا برای رساندن تولید نفت به دوران اوج خود در ۱۹۹۸، یعنی زمانی که چاوز به قدرت رسید، نیازمند اصلاحات نهادی گسترده و ثبات سیاسی است که مادورو هیچ کدام از آن‌ها را انجام نخواهد داد.

3️⃣ کاهش مهاجرت ونزوئلایی‌ها با کاهش فشار تحریم

🔸سیل پناهندگان و مهاجرین از ونزوئلا یکی از بزرگترین بحران‌های جهان است که تا دسامبر ۲۰۲۴، تقریباً به ۷.۸ میلیون رسید. این رقم حتی از دو کشور سوریه و اوکراین که درگیر منازعه داخلی و جنگ هستند بیشتر است. با این‌حال، ریشه‌های این مسئله تغییری نکرده است: فروپاشی دموکراتیک، استبداد و فقدان حقوق اساسی بشر که با بحران‌های اقتصادی ناشی از سوءمدیریت تشدید شده است. دولت بایدن کاهش تحریم‌ها را ابزاری برای بهبود محرک‌های اقتصادی مهاجرت از ونزوئلا می‌دانست؛ اما تعداد مهاجرین در زمانی که بایدن در قدرت بود به افزایش خود ادامه داد و عددی نزدیک به یک میلیون مهاجر با ملیت ونزوئلایی گزارش شده است.

4️⃣ فاصله‌گذاری با «محور اقتدارگرایان»

🔸برخی تحلیل‌‌گران نگرانی خود را از کنسرت قدرت‌ها (چین، روسیه و ایران) ابراز می‌کنند که حامی مادورو هستند و بقایش را برای منافع ملی‌شان حیاتی می‌دانند. طبق این تحلیل‌ها، سیاست‌های ایالات متحده این بلوک از کشورها را با تشویق به اتخاذ راهبردهای ضدتحریمی مشترک به یکدیگر نزدیک‌تر کرده است. با این حال، مادورو مدت‌هاست که به محور اقتدارگرایان نزدیک شده و خود او سال‌هاست که در شبکه رهبران اقتدارگرا قرار دارد. به دنبال تعلیق تحریم‌ها توسط بایدن، ونزوئلا توانست در عمل نفت بیشتری به جهان صادر کند؛ اما علی‌رغم زمین بازی گسترده‌ای که ونزوئلا در اختیار داشت، چین همچنان مقصد اصلی نفت ونزوئلا در ۲۰۲۴ بود.

✅ بازگشت به کارزار فشار

🔸همان‌طور که مشاهده شد، استدلال‌ها به نفع حفظ مجوزهای نفتی مستحکم نیستند و از آنجا که شرایط روی زمین در ونزوئلا به شدت از ژوئیه ۲۰۲۴ تغییر کرده است، سیاست‌های تحریمی آمریکا نیز باید تغییر کنند. تحریم‌ها باید به عنوان اهرم فشاری علیه دولت مادورو ادامه یابند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند هرچه مادورو بیشتر در قدرت بماند، ونزوئلایی‌های بیشتری از کشور می‌گریزند. اگرچه مادورو وعده داده که مهاجرین را در کشور نگه دارد، اما نمی‌توان به این وعده‌ها اعتماد کرد.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/209
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐نایب بوکله و تلاش برای پایان دادن به هرج‌ومرج باندهای تبهکاری در السالوادور

#تحلیل_کوتاه

🔹السالوادور یکی از کشورهایی که می‌تواند از سیاست‌های مهاجرتی ترامپ متاثر شود؛ کشوری کوچک در آمریکای مرکزی که برای نزدیک به سه دهه به عنوان مکانی برای تجمع برخی از بزرگترین و خطرناک‌ترین باند‌های تبهکاری و قاچاق مواد و انسان قاره آمریکا شناخته شده است. قدرت بالای این گروه‌ها را می‌توان از در کنترل داشتن مناطق مشخصی از خاک این کشور و میزان نرخ قتل (به طور میانگین سالیانه ۲۰۰۰ مورد قتل و ۱۰۰ قتل به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشوری ۶ میلیون نفری) فهمید. با این حال از زمان روی‌کارآمدن نایب بوکله از ۲۰۱۹ و انتخاب مجدد در ۲۰۲۴ به نظر می‌رسد شرایط السالوادور در حال تغییر است.

💢ریشه‌های باندهای تبهکاری السالوادور

🔸می‌توان سرآغاز باندهای تبهکاری السالوادور را در جنگ داخلی (۱۹۷۹-۱۹۹۲) یافت. با تشدید جنگ داخلی، بسیاری از مردم این کشور در دهه ۱۹۸۰ از کشور گریخته و در کشورهای همسایه همچون گواتمالا و از همه مهم‌تر در ایالت کالیفرنیا در آمریکا ساکن شدند. این زمانی بود که هسته‌های اولیه این گروه‌ها شکل گرفت. مهاجرین السالوادوری برای محافظت از خود با باندهای زیرزمینی از جمله دو باند بزرگ جهانی و چندملیتی در لس‌آنجلس به نام‌‌های باند خیابان هجدهم (Barrio 18) و ماریا سالواتروچا (Maria salvatrucha) ارتباط گرفتند. این دو باند دشمن یکدیگر محسوب می‌شدند.

🔸با پایان جنگ داخلی در ۱۹۹۲، بسیاری از این افراد با سیاست‌ اخراج مهاجرین غیرقانونی از سمت دولت آمریکا مواجه شدند و به کشور خود بازگشتند. با بازگشت به کشور، مهاجرین شاخه‌هایی از گروه‌های زیرزمینی لس‌آنجلسی خود را در السالوادور پایه‌گذاری کردند. دو گروه مذکور در طول یک دهه به میزانی بر قدرت خود افزودند که تبدیل به اصلی‌ترین بحران هر دولتی در این کشور شدند. ناامنی ایجادشده توسط این گروه‌ها شگفت‌آور بود. آنها توانسته بودند با جذب نیرو طی چند سال تبدیل به حکومت دومی درون کشور شوند.

💢روی کار آمدن نایب بوکله

🔸در سال ۲۰۱۹، نایب بوکله، از اعضای پیشین حزب چپ‌گرای جبهه آزادی‌بخش ملی فارابوندو مارتی (FMLN)، به عنوان نامزد پوپولیست حزب میانه‌رو «ایده‌های جدید» (Nuevas Ideas) با کسب ۵۳٪ آرا به پیروزی رسید. او نیز همچون خاویر میلی در آرژانتین با رویکرد ضدساختاری و تحول‌خواهانه توانست نظر مردم را جلب کند. در سال ۲۰۲۲، مجلس السالوادور به درخواست بوکله برای «جنگ با باندها» وضعیت اضطراری یک ماهه اعلام کرد. این به معنای تعلیق حقوق شهروندان مندرج در قانون اساسی، لغو قوانین مربوط به دستگیری افراد و عدم دسترسی به فرآیند دادرسی قانونی بود.

🔸نیروهای پلیس دولتی با آغاز کارزاری ناگهانی و خشن، ظرف مدت کوتاهی بیش از ۷۷ هزار نفر را دستگیر کردند. در سپتامبر ۲۰۲۳، وضعیت اضطراری به مدت ۱۸ ماه دیگر تمدید شد. دولت در این ۱۸ ماه عملیات‌های گسترده‌ای را برای سرکوب سه باند اصلی (Barrio 18, MS13, Sureños) در کشور انجام داد که به گفته مقامات رسمی به دستگیری دوسوم از اعضای این باندها انجامید. نتیجه این سیاست‌های خشونت‌آمیز در کاهش تعداد قتل‌ها و کاهش جرم‌وجنایت مشهود بود. بخشی از اعضای این باندها نیز ناچار به خروج از کشور شدند.

💢آیا سیاست بوکله موفق شده است؟

🔸این اولین باری نیست که یک دولت السالوادور اقدام نظامی علیه باندهای زیرزمینی انجام می‌دهد. دولت‌های فرانسیسکو فلورس پرز (۱۹۹۹-۲۰۰۴)، آنتونیو ساکا (۲۰۰۴-۲۰۰۹) نیز سیاست مشت آهنین را در قبال این باندها اعمال کرده بودند؛ هرچند هیچکدام به شدت و وسعت دولت بوکله عمل نکردند. همچنین در دو مورد قبلی باندهای اصلی السالوادور به اقدام نظامی متقابل علیه دولت دست زدند و نوعی جنگ داخلی به راه انداختند. ناتوانی دولت‌های پیشین در نهایت به انعقاد توافق آتش‌بس در دولت مائوریسیو مورس در سال ۲۰۱۲ انجامید. با این حال خشونت و جنگ میان باندهای رقیب باعث ناامنی مجدد و افزایش قتل در کشور شد.

✅مقبولیت مردمی بالا در ۲۰۲۴، ناگهانی و گستردگی عملیات‌ها و وحدت مجلس، دولت و نیروهای پلیس در سرکوب این باندها عوامل مهمی در موفقیت دولت بوکله در مقایسه با دولت‌های پیشین بوده‌اند. این به معنای آن است که حداقل در کوتاه‌مدت و میان‌مدت باندهای تبهکاری توانایی فعالیت نخواهند داشت؛ اما نمی‌توان گفت که به طور کامل نابود شده‌اند. همچنان هسته‎هایی از آنها به صورت مخفی به زندگی ادامه خواهند داد تا در موقعیت مناسب خود را بازسازی کنند. علاوه‌براین محیط آمریکای مرکزی و کشورهای هندوراس و گواتمالا بسیار برای رشد و بازسازی این گروه‌ها مساعد است؛ بنابراین بوکله برای برقراری دائمی امنیت باید به دنبال راه‌حل‌های بلندمدت‌تر باشد.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/208
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 آزادی اسرای فلسطینی و تاثیرات سیاسی-اجتماعی آن

#تحلیل_کوتاه

🔹‏«معامله مبادله» پرکاربردترین اصطلاحی است که برای مذاکرات و آتش‌بس از ابتدای طوفان الاقصی استفاده ‏می‌شد. درست است که توافق برای پایان جنگ است و در فضای فارسی نیز از اصطلاح «آتش‌بس» برای ‏مذاکرات استفاده می‌شود، اما اهمیت تبادل اسرا برای دو طرف موجب شده بود بیشتر توجهات بر این مسئله باشد ‏تا جزئیات فنی حول توافقات مرزی و نظامی و ...‏

🔻اهمیت تبادل اسرا برای طرفین

🔸آزادی اسرا برای جامعه فلسطینی و همچنین صهیونیست‌ها همواره یک مسئله حیاتی بوده و هست. شاید برای درک مطلب بتوان اینگونه گفت که آزادی ‏اسرا برای مقاومت فلسطین در رده آزادی سرزمین و مسجدالاقصی حائز اهمیت بوده و خود را متعهد به وفای به ‏قول در آزادی اسرا می‌داند. محمد ضیف در پیام ۷ اکتبر و شروع طوفان الاقصی تاکید می‌کند که یکی از ‏اهداف طوفان الاقصی تبادل اسراست؛ مسئله‌ای که دشمن در مقابل تحقق آن سرسختی نشان داده است.‏

🔻آزادی ۱۷۳۷ نفر فلسطینی و پیامدهای آن

‏ 🔸براساس توافق قرار است در مرحله اول آتش‌بس ۱۷۳۷ اسیر فلسطینی آزاد شوند که ۲۹۶نفر از آنها محکوم به ‏حبس ابد هستند. در ادامه موارد مهم و تاثیرات این تبادل در مرحله اول و موارد احتمالی در مرحله های دوم و ‏سوم مورد بحث قرار خواهد گرفت:‏

💢هوشمندی حماس و تکثر جریانی و فکری اسرا در مرحله اول

🔸۳۴۵ نفر از حماس، ۲۲۹نفر از فتح، ۶۷نفر از جهاد اسلامی، ۱۹نفر از جبهه مردمی خلق، ۶نفر از جبهه ‏دموکراتیک و ۷۰نفر هم مستقل هستند. این تکثر جریانی بالاخص وجود ۱۲۷حبس ابد از جنبش فتح ‏تاثیرگذاری حماس بر آینده کرانه باختری را افزایش خواهد داد و این امر باعث ایجاد نگرانی در میان مسئولان ‏تشکیلات خودگردان شده است.‏

💢اولویت‌بخشی به آزادی زن‌ها و اسرای زیر ۱۸ سال

🔸همانند تبادل ماه دوم جنگ در آتش‌بس موقت ۷روزه، برای مقاومت و حماس آورده اجتماعی تاثیرگذاری ‏زیادی در داخل و خارج فلسطین دارد. زن و آزادی زنان یکی از کلیدواژه‌های مهم در فضای فلسطین و ‏بالاخص کرانه باختری بواسطه بافت فرهنگی مدرن‌تر آن است. تقریبا تمام ۱۲۰ زن و کودک اسیر آزاد خواهند ‏شد.‏

💢آزاد شدن شخصیت‌های مهم جنبش فتح

🔸آزادی افرادی که بواسطه عدم همراهی با جنبش فتح بالاخص در دوران پس از یاسرعرفات به زندان افتاده‌اند ‏می‌تواند فضای کرانه باختری را تغییر دهد. البته رژیم صهیونیستی هم سعی بر اجرای شرط اخراج اسرای امنیتی به ‏خارج کرانه باختری دارد.

💢آینده پس از محمود عباس

🔸 آزادی اسرا که بخش زیادی از آنها مربوط به کرانه باختری‌اند، می‌تواند معادلات سیاسی و اجتماعی در کرانه ‏باختری را دچار تغییر کند. برخی اندیشکده‌های اسرائیلی با ذکر همین مسئله درباره تاثیر این رویداد بر جایگاه ‏حماس در میان افکار عمومی ابراز نگرانی کرده‌اند. تحلیل‌گران معتقدند که حماس در حال آماده‌سازی برای ‏دوران پس از ابومازن است.

🔸احتمال برگزاری انتخابات ریاستی فلسطین در آینده نزدیک، اهمیت این مسئله را ‏برجسته‌تر می‌سازد. این نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که حماس به دنبال گنجاندن اسرای مهمی چون مروان ‏برغوثی و حسن سلامه در مرحله دوم و سوم تبادل است. البته بواسطه محبوبیت مروان برغوثی در کرانه و حتی ‏نوارغزه، آزادی او از سوی اسرائیل یک خودکشی است.‏

💢حضور آزاد شدگان تبادل شالیت

🔸به باور برخی، یکی از مهم‌ترین تاثیرات طوفان الاقصی، توافق تل‌آویو با مجری ۷اکتبر و پذیرش تبادل اسرا ۱۳ ‏سال پس از تبادل شالیت است. یکی از وجوه مهم لیست مرحله اول، حضور ۴۲ نفر از اسرایی است که سال ‌‏۲۰۱۱ در تبادل شالیت آزاد شدند ولی دوباره بازداشت شدند. این آزادی بر معادله اصرار حماس بر آزادی اسرا ‏مهر تثبیت خواهد زد. اسرائیل در سال‌های اخیر از هرگونه توافق برای آزادی ۴ اسیر خود در دست حماس ‏خودداری کرده بود تا معامله آزادی اسرا به فراموشی سپرده شود. تحقق تبادل، خودش تثبیت کننده یک معادله ‏مهم در آینده مسئله فلسطین-اسرائیل خواهد بود.‏

✅زمانی که در سپتامبر ۲۰۲۱، ۶ فلسطینی از جمله زکریا زبیدی (از فرماندهان سابق کتائب شهداء‌الاقصی) طی ‏عملیاتی پیچیده از زندان جلبوع گریختند و مجدداً توسط رژیم صهیونیستی بازداشت شدند واکنش حماس و ‏جهاد اسلامی دو نکته برجسته داشت. نخست تلقی آن رویداد به شاهد انکارناپذیری بر شکنندگی و ضعف ‏سیستم امنیتی رژیم صهیونیستی و دوم وعده آزادی آن ۶ اسیر در توافق مبادله اسرا در آینده. این ‏دو نکته با عملیات طوفان الاقصی، توافق آتش‌بس و مبادله اسرا و آزادی امروز زبیدی معنای تازه‌ای برای جامعه ‏فلسطینی می‌یابد.‏

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/207
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵 سه برش از اجلاس داووس ۲۰۲۵

#اکوتهران

🔸مجمع جهانی اقتصاد به عنوان یک موسسه –البته با نامی متفاوت- توسط کلاوس شوآب در دهه هفتاد میلادی تاسیس شد و برگزاری اجلاس سالانه داووس با مشارکت مقامات سیاسی، فعالان بخش خصوصی، دانشگاهیان و روزنامه‌نگاران از جمله مهم‌ترین ابتکارات این مجمع است. آخرین دور از اجلاس داووس هفته گذشته با پنج محور موضوعی تجسم مجدد رشد، بازسازی اعتماد، محافظت از سیاره، صنایع در عصر هوشمند و سرمایه‌گذاری بر مردم برگزار شد که در ادامه تلاش می‌شود به سه موضوع کلیدی در متن و حاشیه اجلاس پرداخته شود.

1️⃣ روایت‌های واگرا از مسئله انرژی

🔹حوزه انرژی در متن و حاشیه داووس شاهد رویارویی دو روایت واگرا بود. از یک‌طرف، ترامپ همزمان با این اجلاس از توافق پاریس خارج شد و مجموعه‌ای از تصمیمات شامل افزایش تولید در صنعت انرژی ایالات متحده، تسریع پروژه‌های ال‌ان‌جی، تهدید اروپا به اعمال تعرفه در صورت عدم خریداری گاز، معلق ساختن واسپاری فدرال در پروژه‌های بادی فراساحلی و درخواست از عربستان و اوپک برای کاهش قیمت نفت را اعلام نمود. ترامپ در متن سخنرانی خود در اجلاس نیز با اشاره به برنامه ایالات متحده برای تسریع توسعه هوش مصنوعی، از نیاز به تولید دوبرابری انرژی سخن گفت و احتمال استفاده از ذغال سنگ به عنوان منبع پشتیبان تولید انرژی یاد کرد.

🔹در طرف مقابل، رهبران اروپایی و سایر بازیگران همچون چین بر تداوم تلاش برای گذار به انرژی‌های سبز تاکید کردند. و فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی، در سخنرانی خود ضمن تاکید بر همسویی تامین امنیت انرژی و گذار به انرژی سبز قرائت‌هایی را که از وجود تضاد و لزوم انتخاب میان این دو هدف سخن می‌گویند، گمراه‌کننده خواند. آنتونیو گوتروش، دبیر کل سازمان ملل، نیز در سخنرانی خود در داووس، اعتیاد به سوخت‌های فسیلی را هیولای فرانکنشتاینی خواند که به هیچ چیز و هیچ کس رحم نخواهد کرد.

2️⃣ هوش مصنوعی و خودروهای برقی

🔹گوتروش همچنین با اشاره به هوش مصنوعی، از امکان وقوع انقلاب در آموزش، کمک به ارتقای خدمات بهداشتی و پشتیبانی از کشاورزان در افزایش بازدهی تولید سخن گفت و همزمان بر خطرات فقدان حکمرانی موثر در این عرصه تاکید نمود. بخش قابل‌توجهی از گفتگوها در حوزه هوش مصنوعی بر الزامات زیرساختی تداوم توسعه هوش مصنوعی تمرکز داشت. مدیران بخش خصوصی آمریکا در پنل‌های گفتگوی داووس ایالات متحده را در حوزه هوش مصنوعی جلوتر از چین خواندند و همزمان، اتخاذ رویکردهای سیاستی تسهیل‌گرانه در حوزه فناوری و سرمایه‌گذاری را شرط تداوم این پیشتازی دانستند.

🔹انقلاب خودروهای برقی و ضرورت پشتیبانی موثر از زنجیره تامین آن نیز یکی از موضوعات مرتبط با فناوری در متن داووس بود. گفته می‌شود که دستکم 30 میلیون دستگاه خودروی برقی جدید تا سال ۲۰۲۷ به چرخه وارد خواهند شد و همین مسئله، در پنل‌های موضوعی مرتبط تاکید مکرر تولیدکنندگان این حوزه را بر ضرورت تدارک زنجیره تامین پایدار در سطح جهانی –و نه کشوری- برانگیخت.

3️⃣چپ تا راست: سانچز و میلی

🔹شکاف قابل‌توجه روایت‌ها و اولویت‌ها در اجلاس داووس را می‌توان با نگاه به دو سر طیف حاضرین بازنمایی کرد. از یک طرف، نخست‌وزیر چپ‌گرای اسپانیا در سخنرانی خود با اشاره به تسلط سرمایه‌داران قانون‌گریز بر سکوهای فناوری، از اتحادیه اروپا دعوت کرد تا مقررات سختگیرانه‌تری علیه این سکوها وضع کنند. سانچز با اشاره به تاثیر گردش اطلاعات غلط در گسترش جنبش‌های ضد لیبرال، میلیاردرهای حوزه فناوری را به تلاش برای سرنگونی دموکراسی متهم کرد و پایان بخشیدن به ناشناسی کاربران در شبکه‌های اجتماعی و پاسخگو کردن مالکان شبکه‌های اجتماعی را توصیه کرد.

🔹در طرف دیگر، رئیس‌جمهور راست‌گرای آرژانتین قرار داشت که به احتمال زیاد، از نگاه سانچز بهترین نمونه‌ از رهبرانی است که از جنبش‌های ضد لیبرال مورد اشاره برخاسته‌اند. درست در نقطه مقابل وی، خاویر میلی در سخنرانی خود از ایدئولوژی woke به عنوان ویروسی ذهنی یاد کرد و نفوذ این ایدئولوژی را وجه مشترک کشورهای در حال شکست خواند. به زعم میلی این ایدئولوژی به عنوان پاندمی بزرگ عصر حاضر، نیازمند مواجهه‌ای مشابه درمان غده‌ای سرطانی است.

✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/206
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

♦️ایران بر سر دو راهی؛ مذاکره یا تشدید تنش‌ نظامی
◼️أمد - لندن

#رویة_العربیة

🔹ایران سال جدید میلادی را با چالش‌های بزرگی از قبیل از دست دادن متحدان منطقه‌ای، اقتصاد تحریم ‌شده و افزایش نارضایتی مردم آغاز کرده است. این شرایط بحرانی، ایران را میان مذاکره یا رویارویی با جامعه جهانی، به‌ویژه دولت دونالد ترامپ، قرار داده است.

🔹برای ایران، مذاکره نیازمند پذیرش امتیازات سیاسی دشوار است. آن‌ها باید فضای بیشتری به اصلاح‌طلبان بدهند که می‌خواهند با رهایی از تحریم‌های آمریکا اقتصاد ایران را سامان دهند و همچنین در پی کاهش نزدیکی به روسیه و فاصله گرفتن از جنگ اوکراین هستند.

🔹ایران در شرایطی قرار دارد که دو بازوی اصلی مقاومت آن در غزه و حزب‌الله لبنان، تحت حملات شدید اسرائیل آسیب‌دیده‌اند. این حملات دیگر متحدان ایران در منطقه را نیز درگیر کرده است. درگیری میان حوثی‌های یمن و اسرائیل نیز به شلیک موشک از سوی یمنی‌ها و بمباران بنادر، تأسیسات نفتی و فرودگاه صنعا توسط ارتش اسرائیل ختم شده است که باعث تضعیف حوثی‌ها شده است. علاوه بر این، ماه گذشته، یک ائتلاف شورشی تحت حمایت ترکیه حملاتی در سوریه آغاز کرد که به سرنگونی بشار اسد، متحد نزدیک به ایران، انجامید که این تحولات موجب عقب‌نشینی نظامی ایران از سوریه شد.

🔹اقتصاد ایران به دلیل سوء مدیریت داخلی و تحریم‌های آمریکا آسیب زیادی دیده است. تورم سال گذشته در ایران حدود 30 درصد بود و ارزش ریال به نصف کاهش یافت. این مشکلات باعث نارضایتی گسترده‌ای از سوی بسیاری از مردم ایران شد. به‌همین خاطر ممکن است ایران به دنبال راهی برای تفاهم با غرب، ازجمله ایالات‌متحده باشد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در ماه جاری آمادگی کشورش برای از سرگیری مذاکرات را اعلام کرده است.

🔹راه جایگزین ایران ممکن است شامل تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای و گسترش نیروهای نیابتی در خاورمیانه و جهان باشد. همچنین احتمال دارد که به مسکو و پکن نزدیک‌تر شود و با طرح‌هایی نظیر گسترش همکاری با بریکس، قصد چالش کشیدن سلطه مالی آمریکا را در سطح جهانی داشته باشد.

🔹ترامپ از زمان روی کار آمدن در ۲۰ ژانویه در مورد نحوه برخورد با ایران با سناریوهای مختلفی روبه‌رو است. او ممکن است سناریوی تشدید «کمپین فشار حداکثری» از طریق گسترش تحریم‌ها و تقویت اجرای آن‌ها را انتخاب کند. این می‌تواند شامل تحریم‌های شدیدتر علیه کشورها و شرکت‌هایی باشد که همچنان با ایران تجارت می‌کنند. یا انتخاب رویکرد نظامی علیه ایران را در پیش بگیرد که با خطراتی همراه است. حمله آمریکا و اسرائیل ممکن است موجب افزایش احساسات میهن‌پرستانه در ایران و حمایت از رهبران آن شود. همچنین، تجربیات گذشته نشان داده‌ که مداخلات نظامی در خاورمیانه اغلب پیامدهای غیرمنتظره‌ای به دنبال دارد، مانند آشوب‌هایی که لیبی را فرا گرفت.

✅بهترین گزینه برای ترامپ بازگشت به مذاکره است. او در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود توافق هسته‌ای ایران در زمان اوباما را به سخره گرفت و از آن خارج شد، اما وعده او برای دستیابی به توافق بهتر عملی نشد. اکنون ترامپ فرصت جدیدی دارد. امیدواریم که او و همتایانش در ایران از این فرصت استفاده کنند قبل از اینکه از بین برود.


✅ اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/205
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 رویکرد «نخست آمریکا»ی ترامپ رئالیسم نیست!

#روندهای_استراتژیک

🔸برخی ناظران بین المللی بر این باورند که دولت دوم ترامپ می‌تواند به احیای سنت واقع‌گرایی در سیاست خارجی آمریکا کمک کند. برای نمونه، رابرت اوبرایان، مشاور امنیت ملی در دولت اول ترامپ، از بازگشت واقع گرایی با طعم جکسونیم (ارتش قوی، بدبینی به نهادهای بین المللی، عدم تعهد به گسترش دموکراسی و تجارت ازاد، مداخله گرایی نظامی در صورت لزوم و بروز تهدید جدی برای منافع ملی و...) یاد کرده است. اما این دیدگاه نادرست است، زیرا رویکرد ترامپ به سیاست خارجی و اهدافی که در این حوزه ترسیم نموده، قرابت چندانی با نظریه واقع گرایی ندارد.

🔹در نظریه واقع‌گرایی مفروضاتی چون فقدان اقتدار مرکزی در عرصه بین المللی، عدم قطعیت کشورها نسبت به توانایی‌ها و تهدیدات رقبا، بی اعتمادی به یکدیگر و تلاش مستمر کشورها برای دستیابی به دستاوردهای نسبی مطرح شده است.

🔹اما رویکرد «نخست آمریکا» ترامپ بر اساس اصول واقع‌گرایی تنظیم نشده و سیاست های وی  در مواجهه با مسائل حادی چون رقابت با چین، جنگ اوکراین و همینطور بحران خاورمیانه با اصول واقع‌گرایانه منطبق نیست.

🔹در رقابت با چین، تهدید اصلی نه نظامی، بلکه تسلط سیاسی پکن بر آسیای شرقی است. ایالات متحده باید با کشورهای کلیدی و متحدان در این منطقه و سایر مناطق برای کنترل چین همکاری کند، اما ترامپ ائتلاف‌ها را با منطق هزینه و فایده صرف و براساس بار مالی می‌سنجد که ممکن است به بی‌اعتمادی کشورها به ویژه متحدان اسیایی نسبت به آمریکا منجر شود.

🔹واقع گرایان بر این باورند که کشورها باید در مقابل جنگ های تهاجمی و بر هم زننده نظم جهانی و منطقه ای ایستادگی نمایند اما تمایل ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین انهم به هر شکلی حتی در ازای امتیاز دادن به روس ها، گرچه ممکن است برای برخی نشانه احتیاط و خویشتن داری باشد اما در حقیقت بی اعتمادی متحدان اروپایی را در پی دارد و انگیزه های تهاجمی پوتین برای توسعه قدرت را ترغیب خواهد کرد و به هیچ وجه واقع گرایانه نیست.

🔹زمان ارزیابی مجدد به راهبرد امریکا در خاورمیانه و ارایه تضمین‌های امنیتی همه جانبه به اسراییل فرا رسیده است. حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل منافع ملی آمریکا را تأمین نخواهد کرد. با وجود این، ترامپ به ادامه حمایت از نتانیاهو و تعهدات نظامی آمریکا در خلیج فارس ادامه می‌دهد و سختگیری غیرمعقولی نسبت به ایران دارد، در حالی که امریکا اکنون به بزرگترین صادرکننده انرژی در جهان بدل شده است. یک رویکرد واقع گرایانه به ترامپ توصیه می کند که این کشور به وعده های دفاع همه جانبه از اسراییل پایان داده و از تهدید مداوم به نابودسازی تاسیسات هسته ای ایران دست بکشد و مواجهه با تهدید چین را در اولویت قرار دهد.

🔹واقع‌گرایی در سیاست خارجی معمولاً به قاطعیت در بهره گیری از همه ابزارها در راستای منافع تاکید دارد اما این به معنای لفاظی‌های توخالی نیست. ترامپ با ادعاهای جنجالی و تهدیدات غیرمعمول، روابط نزدیک آمریکا با همسایگانش را تضعیف می‌کند. همچنین، او در رابطه با نقش دلار به عنوان ارز جهانی اظهارات نادرستی مطرح می نماید و تلاش می‌کند کشورها را به استفاده از دلار مجبور کند، در حالی که نهایتا این دولت ها هستند که نسبت به ارز جهانی برای تعاملات بین المللی خود تصمیم می گیرند و اعمال فشار و لفاظی ها صرفا اعتماد دولت ها به دلار را مخدوش می سازد.

🔹واقع‌گرایان بر این باورند که کشورها به حفظ استقلال سیاسی و منافع خود اهمیت می‌دهند و رفتارهای تهاجمی تنها حس دشمنی در دیگر کشورها را تحریک می‌کند. سیاست «اول آمریکا» و حمایت‌گرایی وی به نظم سیاسی و اقتصاد جهانی آسیب می‌زند.

🔹در نهایت، واقع‌گرایان بر این باورند که همراهی با دوستان و قاطعیت با دشمنان (با پذیرش فرض شکننده بودن هرگونه دوستی و دشمنی در عرصه بین المللی) برای امنیت ملی ضروری است. در این راستا، رویکرد «نخست آمریکا» که توسط ترامپ مطرح شده، تنها بر منافع کوتاه‌مدت و خودخواهانه تاکید دارد و منافع ملی را در کلیتش نمی نگرد.

✅این رویکرد مشابه سیاست‌های واشنگتن در بین دو جنگ جهانی است که به بحران مالی جهانی در سال ۱۹۳۱ و فروپاشی تجارت جهانی انجامید. این سیاست‌ها به رکود جهانی دامن زدند و به ظهور فاشیسم در آلمان و ژاپن منتج شد. به نظر می رسد رویکرد «نخست آمریکا» ترامپ نیز ممکن است نتایج فاجعه‌بار مشابهی به همراه داشته باشد.

🌐https://institutetehran.com/art/204
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 نزدیکی پاکستان به آذربایجان: زمینه‌ها و اهداف

#تحلیل_کوتاه

🔹روابط نزدیک پاکستان و آذربایجان علیرغم اینکه ریشه دیرینه دارد، در سال‌های اخیر و بالاخص پس از جنگ دوم قره‌باغ بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. چرا که پاکستان به شکل آشکاری از تلاش آذربایجان برای بازپس‌گیری قره‌باغ دفاع کرد و مستشاران نظامی اسلام‌آباد در آن چهل و چهار روز، در آذربایجان حاضر بودند. در این تحلیل کوتاه تلاش می‌کنیم به زمینه‌ها و اهداف اصلی این نزدیکی بپردازیم.

💢زمینه‌ها

🔸به طور تاریخی، پیشتیبانی سیاسی و حمایت از یکدیگر در عرصه بین‌المللی یکی از کلیدی‌ترین عناصر در ارتباط متقابل پاکستان و جمهوری آذربایجان بوده است و مشابهت‌سازی در روایت از کشمیر و قره‌باغ را باید یکی از عوامل ادراکی این نزدیکی دانست؛ چرا که هر دو کشور مناقشه‌ای وسیع و جدی با همسایه خود بر سر قلمرو دارند. پاکستان در خصوص مسئله قره‌باغ پا را از همراهی فراتر گذاشته و وجود کشور ارمنستان را به رسمیت نشناخته است. قطعنامه ۸۲۲ شورای امنیت سازمان ملل در جریان جنگ اول قره‌باغ در سال ۱۹۹۳ با حمایت و پیشتیبانی همزمان پاکستان و ترکیه به عنوان اعضای غیردائم شورای امنیت طرح و تصویب شد.

🔸این تعاملات، بستری تاریخی برای همکاری‌های نزدیک‌تر در سال‌های اخیر فراهم کرده است و تحولات منطقه‌ای به آن ضرورت و اهمیت دوچندان بخشیده است. همگام با رشد فزاینده هند در عرصه اقتصادی و تحکیم پیوندهای این کشور با ایالات متحده، موقعیت منطقه‌ای پاکستان در حال تضعیف بود. پاکستان زمانی مهم‌ترین شریک ایالات متحده در جنوب آسیا بود و اکنون، به جای شریک، مهره‌ای در رقابت چین و ایالات متحده به نظر می‌رسد. از طرف دیگر پیوند هند و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بیش از پیش تقویت شده و همین موضوع، پاکستان را در خلیج فارس نیز به حاشیه رانده است.

💢اهداف

🔸در چنین بستری، پاکستان ضروری می‌پندارد که در رقابت ژئوپولتیک با هند، حلقه نزدیکان و شرکای خود را در سمت دیگر منطقه، یعنی قفقاز و آناتولی، گسترش دهد. از همین رو نزدیکی پاکستان به جمهوری آذربایجان را باید در قالب پیوندی وسیع‌تر با مشارکت ترکیه تحلیل کرد که با اشاره به رزمایش نظامی مشترک سه کشور در سال ۲۰۲۱ در باکو «اتحاد سه برادر» خوانده می‌شود. سه کشور از سال ۲۰۱۷ نشست‌های سالانه سه جانبه‌ای را بنیان‌گذاری کردند که آخرین دور آن در حاشیه اجلاس شانگهای و در آستانه در ۲۰۲۴ برگزار شد و جنبه نظامی آن بسیار پررنگ است.

🔸صنایع نظامی پاکستان یکی از معدود صنایع پیشرو با قابلیت صادراتی در این کشور به شمار می‌روند و ساخت قدرت در پاکستان نیز تجارت تسلیحات را شکلی مطلوب از توسعه پیوندهای ژئواکونومیک ادراک می‌کند. از ابتدای سال ۲۰۲۴، آذربایجان ذیل یک قرارداد به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار اولین گروه از جنگنده‌های پاکستانی JF-۱۷ را دریافت نموده است. بدین ترتیب، آذربایجان مبدل به بزرگترین خریدار جنگنده‌های پاکستانی گشته و از نیجریه و میانمار پیشی گرفته است.

🔸در واقع، پاکستان از تمایل جمهوری آذربایجان به کاهش وابستگی به روسیه در حوزه نظامی و تنوع‌بخشی به مبادی واردات تسلیحات بهره‌برداری اقتصادی می‌کند.علاوه بر همکاری‌های نظامی، پاکستان به آذربایجان به‌عنوان منبعی برای تأمین انرژی و جذب سرمایه‌گذاری توجه دارد. اخیراً توافقی میان دو کشور به امضا رسیده است که هدف آن رساندن حجم سرمایه‌گذاری دوجانبه به دو میلیارد دلار می‌باشد.

🔸به باور بسیاری آذربایجان از این طریق در تلاش است تا با حمایت از پاکستان و ترکیه، وزنه متعادل‌تری در برابر تهدیدات احتمالی منطقه‌ای به‌ویژه از سوی ارمنستان و ایران ایجاد کند. همچنین، گسترش این همکاری‌ها می‌تواند راه را برای تبادل فناوری و دانش نظامی میان سه کشور هموار سازد.

🔸باید توجه داشت که آذربایجان نمی‌تواند برای تسلیحات سراغ ایالات متحده و فرانسه برود؛ چرا که ایالات متحده سال‌ها قبل و در خلال جنگ اول قره‌باغ، با تصویب بخش ۹۰۷ قانون حمایت از آزادی کمک نظامی به آذربایجان را ممنوع ساخت. پس از یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ و آغاز جنگ آمریکا علیه ترور، رئیس‌جمهور آمریکا اجرای این تحریم‌ها را معلق نمود اما کماکان، شمشیر داموکلس تحریم بالای سر جمهوری آذربایجان نگاه داشته شده است و پس از بازپس‌گیری قره‌باغ در قالب قانون مراقبت از ارمنی‌ها ۲۰۲۳ به مدت دو سال مجدد فعال گردید. فرانسه نیز رابطه بسیار نزدیکی با ارمنستان دارد.

✅نزدیکی پاکستان به آذربایجان، به موجب ترکیبی از اهداف ژئوپلیتیکی، اقتصادی و نظامی و در قالب همکاری‌های گسترده‌تر با ترکیه معنا پیدا می‌کند. این پیوند سه‌جانبه، اگرچه بر اساس چالش‌های مستقل هر کشور شکل گرفته، اما ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک اتحاد پایدار و موثر دارد.

🌐https://institutetehran.com/art/203
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🔵 خزانه ناسیونال: فعالیت‌های توسعه‌ای صندوق ثروت ملی در مالزی

#اکوتهران

🔸خزانه ناسیونال یکی از نهادهای اداری و حاکمیتی مالزی است که در فرآیند توسعه اقتصادی این کشور نقشی موثر ایفا نموده است. این صندوق در قالب یک شرکت عمومی در سال ۱۹۹۳ تاسیس گردیده و در واقع مسئولیت اداره بهینه دارایی‌های دولتی مالزی را عهده دار است. به بیان دیگر، مسئولیت‌های تصدی و مدیریت دارایی در ساختار حاکمیتی مالزی به این نهاد منتقل شده تا وزارت اقتصاد منحصرا به نقش تنظیم‌گری اشتغال داشته باشد. نخست وزیر مالزی ریاست هیئت مدیره این شرکت را بر عهده دارد و سیاست‌های کلی و همچنین اعضای هیئت مدیره و مدیران این شرکت را تعیین می‌کند. دکتر ماهاتیر محمد موسس و اولین رئیس هیئت مدیره در خزانه ناسیونال بود.

🔹این شرکت از ابتدای دهه ۹۰ میلادی تاکنون مدیریت دارایی‌های بسیاری را بر عهده داشته است و دارایی‌های تحت مدیریت آن در سال ۲۰۲۴ معادل ۳۶ میلیارد دلار برآورد شده است. علاوه بر اداره سودآور این دارایی‌ها، خزانه در مقام یک نهاد حاکمیتی ماموریت‌های اجتماعی و توسعه‌ای مختلفی را نیز به انجام رسانده و از همین روست که تحلیلگران از آن به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری راهبردی مالزی یاد کرده‌اند.

🔹یکی از اولین اقدامات این صندوق، ورود به توافقی مشروط برای فروش هلدینگ بزرگ خودروسازی پروتون و در اختیار گرفتن شرکت‌های مخابراتی و فرودگاهی دولت مالزی بود. این صندوق همچنین در اولین سال فعالیت خود، شرکتی مشترک با MEMC آمریکا برای تولید قطعات سیلیکونی تاسیس نمود. سرمایه‌گذاری در توسعه پوتراجایا، پایتخت تازه مالزی در مجاورت کوالالامپور نیز از جمله اولین اقدامات خزانه است. این صندوق از سال ۲۰۰۵ به سرمایه‌گذاری در خارج از مالزی نیز اقدام نمود و فعالیت‌هایی را در اندونزی، عربستان، چین و هند ترتیب داد. براساس آخرین گزارش رویترز، حدود ۴۱ درصد از دارایی‌های خزانه ناسیونال در خارج مالزی است و از این مقدار، حدود ۱۵.۵ درصد به آمریکای شمالی منحصر است.

🔹خزانه اکنون بزرگترین سهامدار بانک CIMB دومین بانک بزرگ مالزی و یکی از مطرح‌ترین نهادهای مالی در حوزه آسه‌آن است. این بانک یکی از پیشگامان بانکداری اسلامی در جهان است و دارایی‌های آن در پایان سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۱۶۰ میلیارد دلار برآورد شده است. علاوه بر فعالیت در حوزه بانکداری اسلامی، خزانه ناسیونال و بانک سرمایه‌گذاری CIMB از پیشتازان عرضه صکوک به شمار می‌روند. از این الگوی اسلامی تامین مالی، اولین بار در سال ۲۰۰۶ برای تامین مالی شرکت تلکام مالزی (TM) توسط خزانه به کار گرفته شد و پس از آن در موارد متعددی از جمله تامین مالی پروژه‌های زیرساختی و مشارکت‌های فراسرزمینی از این ابزار استفاده شده است.

🔹 این صندوق مالک گروه UEM است که در پروژه‌های زیرساختی همچون بزرگراه شمال-جنوب، پل دوم پنانگ و سیستم حمل و نقل ریلی شهری نقش‌آفرینی نموده است. پیش از شیوع ویروس کرونا، مالزی از مجموع ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار صکوک منتشره در جهان، سهمی ۴۱ درصدی داشت. در حوزه بهداشت، خزانه از سال ۲۰۰۶ تاکنون در IHH به عنوان یکی از وسیع‌ترین ارائه دهندگان خدمات خصوصی درمان در آسیا سرمایه‌گذاری نموده که علاوه بر مالزی در سنگاپور، هند و ترکیه نیز فعال است. IHH یکی از ارکان مهم در جذب گردشگر سلامت به مالزی به شمار می‌رود.

🔹همچنان که اشاره شد، خزانه در ورود صنایع فناورانه به مالزی نقش پررنگی داشته است و در حال حاضر در استارتاپ‌های خارجی مانند علی‌بابا و پالانتیر نیز سهم دارد. علاوه بر سرمایه‌گذاری مستقیم در صنایع فناورانه، خزانه دست به طراحی ابتکاراتی برای حمایت از تحقیق و توسعه و گسترش صنایع های تک زده است که ارزش مجموع آنها به بیش از یک میلیارد دلار می‌رسد. بنیاد «یایاسان حسنه» از زیرمجموعه‌های این نهاد است که تاکنون میلیون‌ها دلار سرمایه به خدمات اجتماعی تزریق نموده است. این شرکت یکی از محل‌های اصلی تامین مالی برنامه‌های توسعه انرژی سبز است و از سال ۲۰۲۱ بدین سو متعهد به سرمایه‌گذاری ۱.۱ میلیارد دلاری در این حوزه شده است.

✅بررسی‌ها نشان می‌دهد که الگوی خزانه ناسیونال و الگوی مشابه آن در سنگاپور، نمونه موفقی از اهرم‌سازی راهبردی و توسعه‌ای از دارایی‌های دولت و اداره بهینه آنها به‌شمار می‌روند. چرا که این الگو از یکسو بر حفظ ثروت ملی تاکید دارد و دارایی‌های دولت را با عجله به حراج نمی‌گذارد و از سوی دیگر، با تفکیک میان متصدی و تنظیم‌گر، استقلالی نسبی برای نهاد اداره‌کننده دارایی‌های دولت فراهم می‌سازد.

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/202
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐 سند جامع راهبردی ایران و روسیه: هم‌افزایی دوجانبه و ابهام تاکتیکی

#مقاله_تحلیلی

🔹روسای‌جمهور روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، در ۱۷ ژانویه ‌‏۲۰۲۵، توافقنامه مشارکت جامع راهبردی دوجانبه را که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده است امضا کردند. ‏این پرسش مطرح است که انعقاد چنین قراردادی چند روز قبل از تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات ‏متحده چه معنایی می‌تواند برای تهران و مسکو به لحاظ ژئوپولیتیکی، اقتصادی و راهبردی داشته باشد؟

🔸اگرچه مقامات ایران و روسیه ارتباط میان زمان انعقاد توافقنامه راهبردی جامع ۲۰ ساله و روی کار آمدن ‏ترامپ را رد کردند، اما به نظر می‌ر‌سد دو کشور با آگاهی از این موضوع به دنبال تثبیت روابط خود در برابر ‏سیاست‌های تقابلی ایالات متحده در آینده هستند. ‏

🔸این توافقنامه به لحاظ نظامی امنیتی به نظر می‌رسد دارای یک ابهام تاکتیکی است؛ برخلاف توافق جامع روسیه و کره شمالی در سال ۲۰۲۴، این توافق حاوی بندی نیست که ‏اگر یکی از طرفین مورد حمله مسلحانه قرار گیرد طرف مقابل فوراً کمک‌های نظامی و غیره را ارائه خواهد کرد. در مقابل در ماده ۳ این توافق، مسکو و تهران مکانیسم کاری متفاوتی را تعیین کرده‌اند: اگر یکی از طرفین «در معرض تجاوز ‏باشد»، طرف دیگر «نباید هیچ گونه کمک نظامی یا دیگر کمکی به متجاوز که به ادامه تجاوز کمک می‌کند ‏ارائه کند»‌‏. در واقع نه مسکو و نه تهران نمی‌خواهند در ماجراجویی‌های نظامی یکدیگر شرکت کنند.

🔸مطابق این توافقنامه هر دو کشور متعهد به مخالفت با تحریم‌های غیرقانونی فراسرزمینی، از جمله تحریم‌های ‏ثانویه ایالات متحده، و حمایت از یکدیگر در مجامع بین‌المللی خواهند بود. بااین‌حال، با توجه به عضویت ‏روسیه در شورای امنیت و مواضع این کشور در قبال رژیم منع اشاعه هسته‌ای، در صورت بازگرداندن ‏تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، این بند ممکن است با چالش‌هایی مواجه شود.‏

✅به نظر می‌رسد همه چیز‎ ‎در حوزه نظامی و امنیتی همان‌طور که بود باقی می‌ماند. اما در حوزه اقتصادی و همکاری‌های ‏دوجانبه به نظر می‌رسد این توافقنامه می‌تواند چشم‌انداز جدیدی از گسترش در روابط دو کشور ایجاد کند. ‏

🔗متن کامل مقاله را در سایت اندیشکده تهران بخوانید!🔗

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/201
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1

🌐همکاری فضایی؛ جلوه‌ای از تعمیق شراکت راهبردی میان چین و پاکستان

#تحلیل_کوتاه

🔹پاکستان در ۱۷ ژانویه گذشته ماهواره بومی EO-1 را که طراحی، توسعه و تولید آن توسط سوپارکو (کمیسیون تحقیقات جو فوقانی و فضا) انجام پذیرفته از طریق سکوی پرتاب چین به شکلی موفقیت‌آمیز به فضا پرتاب کرد. رسانه‌ها ضمن بازتاب این خبر، از آن با عنوان نقطه عطفی در همکاری فضایی پاکستان و چین یاد نمودند. مهم‌ترین ویژگی ماهواره EO-1 مجهز بودن به حسگرهای الکترو-اپتیکالی است که امکان جمع‌آوری داده‌های حیاتی و تصویربرداری از سطح زمین را از طریق بازتاب خورشید یا اشعه فراهم می‌کنند. سوپارکو تاکید دارد که این ماهواره توانایی پاکستان را برای رصد و مدیریت منابع طبیعی، واکنش به بلایای طبیعی، برنامه‌ریزی شهری و توسعه کشاورزی ارتقا خواهد داد.

🔸در تصویر کلان‌تر و فارغ از کاربردهای پیش‌گفته، یکی از مهم‌ترین پیشران‌های پاکستان برای ورود به چنین عرصه‌هایی، رقابت ژئوپلتیک این کشور با هند بوده است. اولین تلاش‌ها در پاکستان برای توسعه علوم و فناوری‌های فضایی –از جمله برنامه موشکی- در سال ۱۹۶۱ تحت نظر دکتر عبدالسلام، دانشمند و نوبلیست فیزیک، در سوپارکو (کمیسیون تحقیقات جو فوقانی و فضا) آغاز شد و پاکستانی‌ها اولین موشک تحقیقاتی خود با عنوان رهبر-۱ در سال ۱۹۷۲ آزمایش کردند. تا آن زمان، در آسیا تنها رژیم صهیونیستی و ژاپن از چنین قابلیتی بهره‌مند بودند.

🔸اولویت یافتن برنامه هسته‌ای پس از جدایی بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ و قطع حمایت‌های مالی و فنی ایالات متحده در سال ۱۹۷۲ منجر به توقف نسبی برنامه موشکی و فضایی به نفع توسعه صنعت هسته‌‎ای شد. پس از آن و در ابتدای دهه ۸۰ میلادی سوپارکو با هدف تمرکز بر پرتاب ماهواره از منظر ساختاری احیا گردید و پروژه ماهواره‌ای بدر-۱ کلید خورد. پرتاب بدر-۱ در سال ۱۹۹۰ توسط چین پس از عدم همکاری آمریکا، یکی از نکات جالب توجه در خصوص این ماهواره است. پاکستان اولین ماهواره ارتباطی خود را نیز با عنوان PAKSAT-1R با همکاری چینی‌ها توسعه داد و در سال ۲۰۱۱ از پایگاه شیچانگ چین به هوا پرتاب کرد.

🔸از آن زمان تاکنون، همکاری‌های فضایی چین و پاکستان رو به گسترش بوده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۴ پاکستان اولین کشوری بود که از سیستم مکان‌یابی آمریکایی GPS به سیستم چینی BeiDou نقل مکان نمود. در سال گذشته، اولین مکعب‌ماهواره پاکستانی به عنوان بخشی از ماموریت قمری چین به فضا پرتاب شد. در واقع، مشارکت با چین به عنوان یک قدرت نوظهور فضایی به محور اصلی توسعه و پیشبرد پروژه فضایی پاکستان مطرح است و باتکای همین مشارکت، پاکستان برنامه فضایی ۲۰۴۰ (بعدتر چشم‌انداز فضایی ۲۰۴۷) خود را با هدف گذاری برای پرتاب ۱۱ ماهواره مختلف در این بازه زمانی طراحی نموده است.

🔸رقابت با هند برای پاکستان و در راس آن، مقامات نظامی در راولپندی جنبه حیثیتی داشته و از همین رو، پاکستان مصمم است در مقابل توانمندی فضایی بومی شده هند، با اسفاده از ظرفیت‌های فناورانه چین در حوزه فضایی این شکاف را دستکم نزد افکار عمومی ترمیم نماید. گفتنی است سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) یکی از قدرتمندترین بازیگران در عرصه فضایی است و سوپارکو به‌تنهایی قادر به رقابت با این نهاد پیشگام نیست.

✅متقابلا برای چین، عرصه فضایی ابزار مناسبی است تا پایبندی خود به عنوان یک شریک راهبردی را به بخش‌های مختلف حاکمیت در پاکستان اثبات کند و نشان دهد انتخاب چین توسط پاکستان در سوگیری‌های راهبردی متاخر خود –از سی‌پک گرفته تا صنایع نظامی- متضمن دستاوردهای بسیاری بوده است؛ چراکه بعید است دانش و نوآوری فنی دانشگاه‌ها و متخصصان پاکستان بتواند ارزش افزوده قابل‌توجهی برای برنامه‌های فضایی چین داشته باشد. همزمان، چین نمی‌تواند بر عدم تقارن موجود میان پاکستان و هند در حوزه فضایی چشم فروبندد و از همین رو، در مقام قدرت بزرگتر تا اندازه ممکن به ترمیم این شکاف کمک می‌کند.

✅اندیشکده تهران✅

🌐https://institutetehran.com/art/200
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1