Inekas | انعکاس

💠 معرفی رویداد ۲۰۲۴ «آکادمی دین آمریکا (AAR)»، انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) و «انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA)» (بخش اول)

در دهه‌های اخیر، مطالعات قرآنی به سنتی پویا و زنده در آکادمیای غربی تبدیل شده است و هر ساله نشست‌ها و کنفرانس‌های متعددی به بررسی ابعاد گوناگون قرآن‌پژوهی اختصاص می‌یابد. بزرگ‌ترین رویداد آکادمیک دین‌پژوهی در جهان، رویداد مشترکی است که همه‌ساله در ماه نوامبر در یکی از شهرهای آمریکا برگزار می‌شود و سه نهاد مهم دین‌پژوهی در آن مشارکت می‌کنند که به ترتیب عبارتند از:

✅آکادمی دین آمریکا (AAR) هم‌اکنون بزرگترین انجمن مطالعات ادیان در دنیا به شمار می‌رود، بیش از 10 هزار عضو از سراسر جهان دارد و همه‌ساله یک نشست سالانه برگزار می‌کند. ژورنال اصلی این انجمن Journal of the American Academy of Religion که نام دارد، توسط انتشارات دانشگاه Oxford منتشر می‌شود. نشست سالانهٔ این آکادمی، معتبرترین ومهم‌ترين رویداد علمی در زمینه مطالعات دین‌پژوهی، در سطح بین‌المللی است. این نشست که هر سال در کنار نشست سالانه انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) برگزار می‌شود، بستری برای تبادل نظر بین پژوهشگران رشته‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی مرتبط با دین فراهم می‌کند. در بخش قرآنی این نشست، پژوهشگران به ارائه و بحث پیرامون آخرین یافته‌ها و تحلیل‌های علمی درباره قرآن، تاریخ آن، تفاسیر و ارتباط آن با سنت‌های دینی دیگر می‌پردازند. این نشست به طور خاص فضایی برای بررسی تعامل قرآن با متون مقدس دیگر، مانند کتاب مقدس عبری و عهد جدید، و همچنین روش‌های جدید مطالعه تطبیقی ایجاد می‌کند.

✅ انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) که در سال 1880 تأسیس شده، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نهاد علمی در زمینه مطالعه متون مقدس، به ویژه کتاب مقدس عبری و عهد جدید، است. این انجمن با بیش از ۸۵۰۰ عضو از بیش از ۸۰ کشور جهان، بستری برای تبادل نظر میان متخصصان متون مقدس و ادیان مرتبط فراهم می‌کند و نقش مهمی در توسعه روش‌های تطبیقی و تاریخی در مطالعات دینی ایفا کرده است.
این انجمن دو رویداد اصلی سالانه دارد که نشست سالانه (Annual Meeting)، به همراه نشست سالانه AAR، به طور خاص در قاره آمریکای شمالی و نشست بین‌المللی که هر سال در یکی از کشورهای خارج از آمریکا برگزار می‌شود.

✅انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA) نیز مهم‌ترین نهاد آکادمیک مطالعات قرآنی در جهان غرب است که در دو نشست سالانه این انجمن، آخرین و جدیدترین دستاوردهای پژوهش‌های برون‌دینی در زمینه مطالعات قرآنی نمود می‌یابد. یکی از این دو نشست IQSA به همراه نشست‌های سالانه SBL و AAR برگزار می‌شود. (معرفی رویدادهای قبلیIQSA در انعکاس)

✅رویداد امسال در ۲۲ تا ۲۶ نوامبر (۲ تا ۶ آذر) در شهر سن‌دیگو ایالت کالیفرنیا برگزار می‌شود و برخی از برجسته‌ترین پژوهشگران مطالعات قرآن و اسلام از سراسر جهان در آن مساهمت دارند. رویداد ایکسا (IQSA) در ۳ پنل و یک نقد کتاب با ۱۵ ارائه و ارایه‌های قرآنی رویداد AAR در ۲ پنل برگزار می‌شود که ترجمه فارسی عناوین این ارایه‌ها به همراه لینک چکیده آن‌ها در ادامه می‌آید.

✅امسال نیز به مانند سال‌های قبل، پژوهشگران ایرانی در این رویداد ارائه دارند (به ترتیب الفبا: حیدر داوودی، محمد قندهاری، زینب وصال)

🔴 انعکاس در روزهای رویداد، گزارشی از این رویداد مهم و بعضی ارائه‌های آن در صفحۀ اینستاگرام خود منتشر می‌کند.


⬇️ دریافت دفترچۀ رویداد امسال شامل عناوین ارائه‌ها و معرفی افراد

(ترجمه به کوشش: محمدرضا مرادعلی)

🗂 فهرست عناوین ارائه‌های رویداد IQSA با لینک به چکیدۀ هر ارائه

ارائه‌های روز اول: ۲۳ نوامبر ۲۰۲۴ (۳ آذر)

⭐️ پنل تعامل با قرآن و تفسیر

استفن برج، موسسه مطالعات اسماعیلی
پیچ‌ و خم‌ها: بررسی تداول لف و نشر در سنت تفسیری

طغرل کورت، دانشگاه هومبولت – برلین
بررسی احسان در قرآن و تفسیر عرفانی اسلامی: مطالعه‌ای بر سهم اسرائیلیات

ریکاردو امریکو ویگلیرمو، بنیاد مطالعات دینی (FSCIRE)
«فقولا له قولا لینا»، چشم‌انداز نام‌شناسی در قرآن: تأملی بر کنیه

ظریف رحمان، دانشگاه ویرجینیا
تفسیر درون‌متنی: تفسیر ماتریدی بر آیات انسان‌وارهٔ قرآن

مدلین وایز، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی
كنايه در تفسیر اولیه اسلامی: روایت داوود در مصنف ابن‌ابی‌شیبه (م. ۲۳۵)


⭐️ پنل میزگرد نقد کتاب «فراتر از فرقه‌گرایی» نوشته تحسین تاور

• شیرعلی طارق، کالج فرانکلین و مارشال، رئیس جلسه
• تحسین تاور، دانشگاه پرینستون، نویسنده کتاب و عضو پنل
• سیروس زرگر، دانشگاه سنترال فلوریدا، عضو پنل
• مارتین وین، دانشگاه فرفیلد، عضو پنل
• رقیه خان، دانشگاه کلیرمونت، عضو پنل

⬅️ادامه عناوین

#انعکاس_رویداد
#IQSA
#AAR

@inekas

🗂 فهرست محتوای درس‌گفتار «تاریخ حدیث شیعه بر پایهٔ شفاهی و مکتوب»

🔵 ارائۀ مصطفی بارگاهی در حلقۀ مطالعاتی انعکاس


⭐️ جلسۀ اول: مقدماتی دربارهٔ دریافت و انتقال شفاهی و مکتوب (یوتیوب | آپارات)

🔵دو صورت مهم در دریافت و انتقال حدیث: مکتوب و شفاهی
🔵غلبۀ دریافت مستقیم شفاهی از امام نسبت به دریافت کتبی
🔵انواع دریافت و انتقال شفاهی و کتبی، همراه با مثال‌هایی تا قرن چهارم: قرائت و سماع، مناوله، وصیت، وجاده، اجازه خاص بدون مناوله، اجازه عام
🔵تاریخ رواج اجازات در شیعه
🔵در دسترس بودن کتاب‌های قرن دوم و سوم در بغدادِ قرن چهارم و پنجم
🔵علل رواج اجازه در قرن چهارم
🔵آسیب اجازات خاص و عام
🔵تفاوت دو تعبیر "أخبرنا" و "حدثنا"
🔵روايان پرکار قرن دوم شیعه؛ اصحاب امام باقر و امام صادق (ع)


⭐️ جلسۀ دوم: نظریات موتسکی و شولر | روش پیشنهادی در بررسی حدیث شیعه در قرن دوم و سوم (یوتیوب | آپارات)

🔵بیان تفاوت‌هایی میان شیعه و اهل سنت در حدیث
🔵ارائۀ محتوای مقالۀ موتسکی: «فقه ابن‌شهاب زهری، مطالعه‌ای نقادانه و منبع‌شناسانه»
🔵ارائۀ محتوای مقالۀ شولر: «نقل علوم در نخستین سده‌های اسلامی: نقل مکتوب یا شفاهی؟»
🔵تفاوت میان دو دیدگاه "سنتی" و "تاریخی" در حدیث شیعه
🔵نقل به لفظ و نقل به معنی | شگفت نبودن حافظۀ عموم راویان نخستین بر پایه گزارشات موجود
🔵روش تشخیص شفاهی و مکتوب: بررسی الفاظ متون احادیث دارای محتوای یکسان
🔵تفاوت نگاه سنتی و تاریخی به یکسانی و اختلاف متون
🔵روش و محورهای بررسی پیشنهادی در شفاهی و مکتوب
🔵مکتوب بودن بیش از ٩٠ درصد احادیث؛ نتیجۀ بررسی در راویان ابتدای قرن سوم
🔵بررسی احادیث دو طبقه از راویان قرن دوم؛ بزرگان و جوانان اصحاب امام صادق (ع)
🔵بررسی موردی طبقه بزرگان اصحاب امام (ع): نمونهٔ "محمد بن مسلم"


⭐️ جلسۀ سوم: بررسی انتقال مکتوب و شفاهی حدیث شیعه در دو طبقه از قرن دوم (یوتیوب | آپارات)

🔵ملاک شناسایی احادیث با محتوای یکسان در بررسی موجود
🔵ادامۀ بررسی احادیث "محمد بن مسلم"
🔵دو روش پیشنهادی برای بررسی راوی در حدیث شیعه فارغ از گزارش‌های رجالی:
🟢١. جایگاه راوی در طبقه بعد
🟢٢. منفرد نبودن حجم مهمی از احادیثی که از استادی مشهور روایت می‌کند.
🔵تطبیق روش پیشنهادی بر شاگردان محمد بن مسلم
🔵بررسی احادیث محمد بن مسلم و دو راوی مهم او: علاء بن رزين و أبو أيوب الخزاز


⭐️ جلسۀ چهارم: روش‌های شناسایی اتحاد متن در الکافی (یوتیوب | آپارات)

🔵دو شیوۀ شناسایی اتحاد متن حدیث در الکافی | بررسی سه روش کلینی برای ارائۀ احادیث دارای متن واحد
🔵حساسیت کلینی به گزارش اختلاف اندک متون
🔵جایگاه طبقۀ حلقۀ مشترک در روش‌های سه‌گانهٔ کلینی
🔵تحلیل چرایی استفاده کلینی از روش‌های سه‌گانه و اختلاف آن با روش دیگر محدثان | بررسی چرایی طولانی شدن نگارش کتاب الکافی


⭐️ جلسۀ پنجم: آسیب‌های دریافت و انتقال شفاهی و کتبی | بررسی فیلولوژیک: راهی برای اصالت‌سنجی متون متقدم (یوتیوب | آپارات)

🔵آسیب‌های متنی نقل شفاهی: فراموشی عین متن، فراموشی مضمون، اختلاط مضامین
🔵آسیب‌های سندی نقل شفاهی:
🟢١. فراموشی نام استاد یا استادِ استاد
🟢٢. تردید میان دو راوی یا دو امام
🟢٣. فراموشی نام راوی (ارسال جلی)
🟢۴. ارسال خفی در انتقال شفاهی و مکتوب؛ عوامل ارسال و روش‌های شناسایی
🟢۵. خلط راویان و انتساب موازی | عوامل انتساب موازی و روش‌های شناسایی
🔵تعبیر "أحدهما" و دلالت آن بر نقل شفاهی در طبقۀ اول
🔵بررسی فیلولوژیک الفاظ حدیث؛ ارائه نمونه‌هایی برای اصالت‌سنجی متون متقدم

#گفتار_انعکاس

@inekas

💎 معرفی کتاب «محمد و امپراتوری‌های ایمان» اثر شان آنتونی

Sean Anthony (2020), Muhammad and the Empires of Faith: The Making of the Prophet of Islam, Oakland, CA:University of California Press.

⬇️دریافت چکیده‌ای از کتاب
⬇️دریافت مرور کامل

⭐️ اردوگاه مورخانِ اسلام نخستین!

در مقدمۀ کتاب از قول چیس رابینسون آمده است که مورخان اسلام نخستین به دو اردوگاه دسته‌بندی می‌شوند:
اردوگاه اول جایگاه آن دسته از مورخانی است که مصمم هستند خطوط کلی وقایع دوران زندگی پیامبر را مشخص کنند و از امکان تصفیهٔ موفقیت‌آمیز لایه‌های اساطیری متأخر از زندگی او و نیل به حقایق خام تاریخی اطمینان دارند.
در اردوگاه دوم مورخان مدرنی حضور دارند که به عقیده‌شان صرفاً می‌توان خاطرات برجای مانده از گذشته در نزد مسلمانان را مرتب و غربال کرد و نهایتاً آنچه دردسترس خواهد بود، هرچه‌قدر هم که کهن باشد، بازنمایی‌های «داستانی» گذشته است که نخبگان برای ساخت حافظهٔ فرهنگی جوامع خود و در نتیجه حفظ و شکل‌دهی هویت جوامع مسلمان بعدی آن‌ها را ساخته و پرداخته‌اند. نتیجه آنکه نمی‌توان از حصار ذهن سازندگان این روایات پلی به واقعیت‌های تاریخی زد.

⭐️ خطر مواجههٔ غلط با سیره‌نگاری‌ها

به نظر آنتونی اگر منابع به مجموعهٔ سیره‌نگاری‌های اسلامی محدود باشد، ادعای مورخان اردوگاه دوم چندان بیراه نیست. بسیاری از محتویات این کتب بیش از آن که دربردارندهٔ «حافظهٔ تاریخی» باشند، در واقع «الهیات روایی‌شده» هستند. ناتوانی در شناخت این ماهیت کتب سیره‌نگاری منجر به اشتباهات فاحش تاریخی خواهد شد. در چنین بافتی تاریخ دیگر تاریخ نیست؛ بلکه قالبی است برای انتقال و ترویج آموزه‌های کلامی، فرقه‌ای، قبیله‌ای و سیاسی گروه‌های مختلف.


⭐️ راه حل پیشنهادی: گسترش پایگاه داده

بر خلاف تصور سنتی، منابع ما برای شناخت محمد تاریخی منحصر به کتب سیره و مغازی نیستند. منابع اصلی محققان مدرن برای بازشناسی شخصیت تاریخی پیامبر اسلام به چهار دستهٔ زیر تقسیم می‌شوند:

۱. قرآن
۲. کتیبه‌ها، نسخه‌های خطی و شواهد باستان‌شناختی
۳. گزارش‌های غیراسلامی معاصر و یا نزدیک به معاصر از ظهور اسلام که عمدتاً به زبان‌های ارمنی، یونانی و سریانی نوشته شده‌اند
۴. منابع مکتوب عربی دربارهٔ پیامبر که عمدتاً، اما نه منحصراً، در سنت سیره‌نگاری حفظ شده‌اند.

⭐️ هدف نویسنده از نگارش کتاب

آنتونی می‌گوید این اثر با دو هدف اساسی نوشته شده است: اول، ارائهٔ روشی برای مطالعهٔ تطبیقی کهن‌ترین منابع عربی در زمینهٔ سیرهٔ نبوی همگام با منابع دسته‌اولی چون قرآن و گزارش‌های غیراسلامی متعلق به قرن هفتم و هشتم میلادی و نشان دادن این که چگونه چنین مطالعه‌ای می‌تواند منابع سیره را احیا کند؛ و ثانیاً، روشن کردن شرایط تاریخی و جریان‌های فکری‌ای که موجب پیدایش سنت سیره و مغازی به‌ عنوان ژانری مجزا از ادبیات عربی در اواخر قرن هفتم و قرن هشتم میلادی شد.


⭐️ معرفی بخش‌های کتاب

🔵بخش نخست
در این بخش، نویسنده به سراغ منابعی می‌رود که پیش از آغاز سنت سیره‌نگاری نوشته شده‌اند و دربردارندهٔ اطلاعاتی دربارهٔ پیامبر اسلام هستند. مطالعهٔ تطبیقی ادبیات مسیحی باستان متأخر و همچنین منابع کهن اسلامی، بخش عمدهٔ این فصل از کتاب را به خود اختصاص می‌دهد. مواردی از این دست نشان می‌دهند که مطالعهٔ توأمان منابع معاصر غیرعربی و سیره‌نگاری‌های اسلامی می‌تواند تصویری قابل‌اتکا، هرچند غیرجزئی، از محمد تاریخی به ارمغان بیاورد.

🔵 بخش دوم
این بخش روایتی است از سرآغاز ادبیات نوشتاری سیره‌و‌مغازی در اواخر دورهٔ اموی و اوایل خلافت عباسی. چنانکه در بخش دوم نشان داده می‌شود، سیره‌نگاری اسلامی از بدو تولد از سوی دستگاه خلافت اموی و عباسی راهبری می‌شده است.

🔵 بخش سوم
بخش پایانی کتاب کوششی است برای پاسخ به این پرسش که دستگاه خلافت از سنت سیره‌ومغازی چه می‌خواست و این خواسته‌ها را از چه طریقی محقق می‌کرد؟ از نگاه نویسنده انگیزهٔ اصلی دستگاه خلافت از پایه‌گذاری سنت سیره‌نگاری تأمین مشروعیت حکومت نوپای اسلامی و تهیهٔ مبنایی فکری برای توجیه اقدامات حاکمیتی از جمله فتوحات بوده است. در این بخش نشان داده می‌شود که نخبگان حکومتی برای ساخت چنین بنایی مواد خام را از سنت شفاهی برجای‌مانده از حافظهٔ جمعی مسلمین و قرآن برگرفتند، اما این مصالح خام را با الهام از گفتمان‌ امپراطوری‌های دورهٔ باستان متأخر یعنی امپراطوری ساسانی و بیزانس تصفیه کردند، بازخوانی نمودند و به آن سروشکلی یکپارچه دادند.

🔵 در نهایت کتاب با نگاهی به چشم‌انداز مطالعات در باب سیرهٔ نبوی و جایگاه سنت سیره‌و‌مغازی در آیندهٔ این رشته به پایان می‌رسد.

⬇️دریافت مرور کامل مهدی صالح بر کتاب

🔴 شون آنتونی در مدرسهٔ تابستانی سوم انعکاس، بخشی از این کتاب را ارائه کرد.

▶️ مشاهدهٔ ارائه با زیرنویس فارسی در یوتوب انعکاس

#انعکاس_کتاب
@inekas