🔻«وقتی همه جمعیت شهید شدند، با ایران هر کاری میخواهید بکنید»
اشغال سفارتخانه آمریکا در ایران در ۴۵ سال پیش، به سرعت به میانجی گری های متعدد با هدف پایان بحران گروگانگیری منجر شد که تهران تمام آنها را، یکی پس از دیگری رد کرد.
شروط اولیه جمهوری اسلامی ایران برای خاتمه این بحران، بازگرداندن محمدرضا شاه پهلوی برای «محاکمه» و تحویل دارایی های او به تهران بودند که محقق نشدند. با ادامه بحران، مطالبه اصلی تهران برای آزادی گروگان ها، به آزادی دارایی های توقیف شده اش از سوی آمریکایی ها تبدیل شد. یعنی همان دارایی هایی که اگر اشغال سفارت صورت نمی گرفت، اساسا توقیف نمی شدند که نیاز به انجام معامله برای آزاد کردنشان باشد.
چهار روز پس از گروگان گیری، با وضع نخستین مجازات های اقتصادی ایالات متحده، «رویه» تحریم ایران کلید خورد -که درواقع تا به امروز ادامه دارد. در ۱۷ آذر، جیمی کارتر صادرات هرگونه اسلحه ایران را ممنوع کرد، که به معنی بی اثر شدن آخرین قرادادهای ایران و آمریکا برای خرید اسلحه و هواپیماهای جنگی، حتی در صورت پیشپرداخت قیمت آنها از سوی تهران بود.
در واکنش به شروع تحریم ها، روحالله خمینی در ۱۹ آبان گفت: «ما یک ملتی هستیم که به این گرسنگی خوردنها عادت کردهایم... ما روزه میگیریم... ما در هر هفته یک روز گوشت میخوریم... یک وعده هم ممکن است غذا [در روز] بخوریم.» وی با اشاره به جمعیت ایران در آن زمان به آمریکا هشدار داد: «ما سی و پنج میلیون جمعیت داریم که اینها بسیاریشان، بسیار زیادشان، آرزوی شهادت میکنند. ما با این سی و پنج میلیون به میدان میرویم. بعد که ما همه شهید شدیم، خودتان با ایران هر کاری میخواهید بکنید.»
در ۲۱ آبان، آمریکا نفت صادراتی ایران را نیز تحریم کرد. در ۲۳ آبان، دامنه تحریم های دولت کارتر به کلیه سپردههای دولت ایران در بانکهای آمریکایی -در ایالات متحده و اروپا- گسترش یافت. دولت کارتر، همچنین به بانک های آمریکایی اجازه داد که مطالبات ادعایی خود علیه تهران را، از حساب های مسدود شده ایران در اروپا برداشت کنند.
نهایتا، حدود ۱۴ ماه بعد، در حالی که مقام های ایرانی در ابتدا از مطالبات ۲۴ میلیارد دلاری خود از آمریکا سخن می گفتند، مبلغی که در ازای آزادی گروگان ها از واشنگتن دریافت کردند، حدود ۸ میلیارد دلار بود. مبلغی که ۵ میلیارد آن صرف پرداخت مطالبات متقابل بانک های آمریکایی شد و در انتها بیش از ۳ میلیارد دلار باقی نماند. آن هم در شرایطی حکومت ایران، گروگان ها را در زمانی با بیشترین فایده قابل تصور برای رونالد ریگان، یعنی درست در حین مراسم سوگند ریاست جمهوری او آزاد کرد.
روی کار آمدن رونالد ریگان بعد از جیمی کارتر، با وعده پایان «مدارا» با جمهوری اسلامی ایران همراه بود. در عمل نیز اقدامات او علیه تهران، به مراحلی چون انهدام نظامی تاسیسات نفتی و کشتی های جنگی ایران رسید که تا این لحظه، در زمان هیچ رئیس جمهور دیگری تکرار نشده است.
https://www.bbc.com/persian/iran-features-50239961@HosseinBastaniChannel