کافه هنر

‍ گویی جک در یک آخرالزمان طی طریق می کند ، که تنها او مانده و بس. صحنه های حضور جک آرشیتکت در میان ساختمان های سر به فلک کشیده و پیوند آن با سکانس های بیابان نوردی به نوعی نشانه های آخرالزمان را از یک فضای سوررئالیستی به دنیای کلان شهرهای امروزی می کشاند که گویی همین اکنون و در میان آن اسمانخراش ها، جک در یک فضای آخرالزمانی سیر می کند.
سکانس پایانی فیلم، همه انسان ها را در یک ساحل بی انتها تصویر می کند که گویی تا آخر دنیا امتداد دارد و در یک فضای قیامت گونه سرگشته به هر سو می روند. ( همانند نمایی مشابه در فیلم “قربانی” یا ” ایثار ” آندری تارکوفسکی که در تصویری از بالا آدم هایی را نشان می دهد که در آخرالزمان به هر سو می گریزند) و در این میان تنها جک بزرگسال و ارشیتکت است که هدفمند و آگاه در میان آن انسان ها گم گشته، حرکت می کند و از بین آنها برادر از دست رفته اش را یافته و به پدر و مادرش می رساند.
اما تمامی فصل هایی که ذکر کردیم با ریتمی بسیار کند همراه با عمیق تر شدن رابطه انسان و طبیعت در سیر آثار ترنس مالیک، صحنه ها و سکانس های طویل تری را به مخاطب ارائه می کند.
فیلم درخت زندگی، در ساحل دریا تمام می‌شود و کاراکتر راوی را در بزرگسالی نشان می‌دهد که در کنار مادر و پدر جوانش، برادر خردسال خودش را در آغوش می‌کشد و پا به پای افراد حاضر در زندگی گذشته‌اش در همان ساحل در فضایی شاعرانه و ویژه بدون هدف پرسه می‌زند و به نوعی این مفهوم را در ذهن تماشاگر بوجود می‌آورد که مردگان در ذهن و رویای زنده‌ها حضور دارند.
🎥 The Tree of Life 2011
Join 👉 @honar7modiran

‍ پسر همان انسان است که از آغاز از پدر (خدا) رنجی که بر او روا ساخته می‌پرسد، آیا او پدر را شناخته است؟ چه این فیلم را دوست داشته و چه نداشته باشیم جسارت مالیک را باید در پرداخت این تم ستود.
گام‌نهادن در جهانی اینچنینی و ساختن تصاویری ۱۳۸ دقیقه‌ای از موضوع هستی و انسان علاوه بر ذوق بصری نگاه فلسفی خاصی را می‌طلبد که تسلط بر ادبیات و الهیات مسیحی از پیش‌زمینه‌های آن است. مسلماً نگاه مالیک ملهم از اثر مشهور مارتین هایدگر / هستی و زمان از یک طرف و فرم اجرای بدیعش در استفاده از تصاویر مستند از طبیعت انسانی و جغرافیایی در خلق این اثر موثر بوده است.

پدر سخت‌گیر است و مهربان، مادر اما دست نیافتنی است پسر تا زمان بلوغش هم‌چنان جستجوگر و فقط این تکه خاطره هاست که همچون طبقه‌های پی در پی آسانسور آسمانخراش از ذهن پسر می گذرد. از اینرو می توان درخت زندگی ترنس مالیک را وام‌دار آینه آندره‌ی تارکوفسکی دانست چرا که فیلم تکه‌هایی است آنات زود گذر و لحظه‌هایی غبطه برانگیز که در آن خشم پدر و بوی مادر و نگاه برادر، (در الهیات مسیحی پدر و سه برادر نشانه‌هایی از «تربیعی مردانه» هستند)، فقدان، انزجار، نفرت و اعتماد، غم از دست‌دادن کودک به تصویر کشیده می شود.
گناه نخستین و تطهیر و از همه مهم‌تر دوراهی انتخاب انسان بین گرایش به فطرت (Nature) و مرحمت (Grace) گویی ترنس مالیک را در مقام راهبی مسیحی قرار می‌دهد که با بیان ویژگی‌های فیض الهی و طبیعت انسان ما را به گزینش یکی از این دو رهنمون می کند و در نهایت این فیض و رحمت است که پیروز است، آنجا که مادر می‌گوید: «راهبه به ما یاد داد که کسی نیست که به فیض الهی ایمان داشته باشد و به سرانجام بدی رسیده باشد.»
✍ #مهدی_جمشیدی
@filmsandfeelings
🎬 درخت زندگی ٢٠١١

Join 👉 @honar7modiran

‍ سکوت خدا
شان پن تماما آنچه را که از نقشش به عنوان فردی سرگردان در اثر درگیری های درونی انتظار می‌رفت را به صحنه آورد.

در مورد دغدغه ها:
_دیدن افراد افلیج
_دیدن مجرمان و دستیگریشان
_دیدن غرق شدن یک بچه 
_تجربه‌ی از دست دادن برادر
اینها تجاربی هستند که جک از سر می‌گذراند و می‌بینیم در همه اینها موضوع واکنش اولیه مشترک است:
"پروردگارا، چرا؟ تو کجا بودی؟"
"تو کجا زندگی میکنی؟ داری منو میبینی؟ میخوام بدونم تو چی هستی؟ میخوام بدونم تو چی میبینی؟" 
" گذاشتی یه پسربچه بمیره ، میتونست طور دیگه ای بشه، چرا من باید آدم خوبی باشم اگر تو نیستی؟"

همه و همه متوجه غیبت خدا در زندگی انسان هستند و خب این یکی از دغدغه های جدی انسانها پس از ورود به عصر مدرن و رنسانس بوده است. قبل از آن، انسان به هر حال با توجیهات مذهبی خدا را همیشه و در همه حال نزدیک خودش می‌دید. اما پس از ورود به دوران مدرن بود که آدم یواش یواش به این نتیجه رسید که یا خدایی نیست یا اگر هست، کاری به ما ندارد؛ انسان پس از تجربه "شر" های بی حد و بسیار بود که به این نتیجه رسید.
مارتین بوبر شاخص ترین فردی است که به مسئله "سکوت خدا" پرداخته و کتابی به اسم کسوف خداوند نوشته است.
بوبر در جای دیگر کسوف خداوند را کسوف نور الهی می‌نامد و می‌گوید: «در واقع چنین است مشخصه برهه‌ای تاریخی که اینک جهان از سر می‌گذارند، درست مانند کسوف خورشید که چیزی بین خورشید و خود ما حائل می‌شود نه آن که در نفس خورشید واقع گردد.
در مورد کسوف خداوند نیز چنین است.
وی بر این باور است که «عدم توانایی ما برای داخل شدن در گفت و گویی راستین با خدا، منبعث از عدم اعتماد به یکدیگر است. به خاطر این عدم اعتماد خداوند از چشمان ما پنهان گشته است...» نگرانی عمده بوبر منبعث از فقدان ابعاد روحانی و اخلاقی در زندگی انسان در زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عصر است. این همان چیزی است که او کسوف خداوند می‌نامد.
مارتین بوبر جزو شاخص‌ترین فیلسوفانی است که به مقوله سکوت الهی پرداخته و آن را نتیجه اعتماد نداشتن به خدا می‌داند.
نکته جالبی که بوبر مطرح می‌کنه، کسوف نور الهی است، خب بنظرتون شاخص ترین المان در فیلم چه بود؟ نور :)))

همان اول فیلم ما آیه‌ای از کتاب مقدس را می‌بینیم:
"ای انسان‌ها کجا بودید زمانی که اساس (شالوده) زمین را بنیاد نهادیم؟ زمانیکه ستارگان صبح دم با یکدیگر آواز میخواندند، و تمام پسران خدا ندای خوشحالی سر دادند؟"

اینجا دارد به مخاطب (چه مخاطب کتاب مقدس چه مخاطب فیلم) القا می‌شود که خدا همیشه بوده و نورش شامل همه شده است.

ولی ما در فیلم کمابیش خلافش را می‌بینیم. اتفاقاتی رخ می‌دهند (به آنها اشاره شد) که منجر به زیر سوال بردن حضور خدا در جای جای فیلم می‌شوند.

اینجاست که آن شیوه‌ی دو گانه‌ی زندگی خودش را نشان می‌دهد. تفاوت این دو نوع دیدگاه در اینجا خیلی خوب نمایش داده می‌شود؛ در راه بخشایش و محبت درست است که آدم ضربه دیده، سوال دارد، دنبال التیام است و... ولی باز به خدا رجوع می‌کند و مثل آفتابگردان دنبال نور الهی‌ست و نا امید نمی‌شود.

دیدگاه رحمت و بخشایش نور را بو کرده و دنبال می‌کند؛ به خدا اعتماد دارد و شر های موجود در دنیا سبب نمی‌شوند به خدا بی اعتماد شده، گفتگو را قطع کند؛ بر عکس بیشتر تشنه‌ی ارتباط با منبع نور می‌شود. و همین هم باعث التیام درد و رنج ها می‌شود.

در نهایت کل پیام فیلم را می‌شود در دو دیالوگ جمع کرد.

اول کار جک با خودش می‌گوید "مادرم چطور غم از دست دادن برادرم را تحمل کرد؟" 

اخر فیلم، دقیقا جایی که مادر زیر نور شدید آفتاب است، رو به آسمان می‌گوید "پسرم را سپردم به تو"

این راه و روش کنار آمدن بخشایش و رحمت با شرور زندگی است؛ جستجو و سپردن خود به منبع نور.
جالب اینکه در آخرای فیلم ما یک صحنه را می‌بینیم که خورشید گرفتگی رخ می‌دهد و نورش پنهان می‌شود و دقیقا جایی که جک، در آخر فیلم، در ساحل، مادرش (راه و روش بخشایش و مرحمت) را در آغوش می‌گیرد، خورشید از پشت ماه در آمده و نوری در دست بچه‌ای در تاریکی مطلق پیدا می‌شود.
و دقیقا از جایی که جک در صحرا، از در رد می‌شود (که نمادی از ورود به دنیای بخشایش و مرحمت است) کل صحنه های بعدی و سکانس های آخر زیر نور ملایم و امید بخش می‌گذرد.
پیام فیلم :"به سمت نور حرکت کن و با نور باش؛ مهربان و با مرحمت."
✍ #آیین_فروتن
🎬 The Tree of Life 2011
Join 👉 @honar7modiran

‍ جک میانسال (با بازی شان پن)، آشکارا در تضاد با جک خردسال روزگار فعلی‌اش را می‌گذراند. پنداری، اکنون آرشیتکتِ موفقی است که در هیاهویِ کلان‌شهر هیوستونِ تگزاس سکنی دارد. جداافتاده از آن بستر و زمینه‌ی کودکی، در وضعیتی سرگشته و ملال‌زده که دوربین مالیک (و فیلمبردارش، امانوئل لوبزکی) به بهترین شکل ممکن او را در چنبره‌ی برج‌های مدرنِ بی‌روح و خانه‌ی لوکسِ امروزی‌اش تصویر می‌کند. آکنده از حس از خودبیگانگی در بطن دنیای دگرگونه‌ای که (تا حدی) خودِ او بنا کرده یا دستکم برگزیده است. با پنجره‌هایی بزرگ و غول‌آسا که گرداگردِ فیگور مرد به چشم می‌آیند و حسی از بی‌پناهی، عدم اتکا و اطمینان را بر خلاف چهاردیواری‌های امن، آرام و گرمِ منزل خانوادگیِ اُبرایان منتقل می‌کنند. اگر فضاهای زیستی کودکی جک به واسطه‌ی گشودگی و انبساط نماهای دوربین مالیک/لوبزکی نمود می‌یافته و تعریف می‌شدند، فضاهای زیستی جدید وی عملا با نماهایی کمابیش کلاستروفوبیک و بسته ترسیم می‌شوند. اگر در ابتدا، تصویر درختانِ بلند و تناور نقش‌مایه‌ی تصویری پررنگی به خود اختصاص می‌دادند، اکنون در فضای سرسام‌آور و سرگیجه‌آورِ هیوستونِ تگزاس این حضورِ دسته‌های برج‌ها و آسمان‌خراش‌هاست که بی‌امان سر به آسمان می‌سایند. فضا/مکانی بسانِ جنگلی از فولاد و آهن.
✍ #آیین_فروتن
🎬 The Tree of Life 2011
Join 👉 @honar7modiran

تحلیلی بر فیلم درخت زندگی

✍ #کیهان_صفایی‌پور
Join 👉 @honar7modiran

B2n.ir/r88292