حمیدرضا جلائی‌پور (جامعه‌شناس)

🔺قطعنامه جدید در وضعیتی متفاوت!

قطعنامه تروئیکای اروپایی با حمایت آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران در شورای حکام تصویب شد. تصویب قطعنامه فارغ از محتوای آن، به معنای نادیده گرفتن هشدارها و تهدیدهای مکرر تهران بود.

این قطعنامه دومین از نوع خود علیه ایران ظرف شش ماه اخیر است که با 19 رای موافق، 12 ممتنع و 3 مخالف به تصویب رسید. علی رغم تحرکات گسترده دیپلماتیک ایران در دو روز اخیر، اما تغییر معناداری نسبت به قطعنامه قبلی در آرای موافق، مخالف و ممتنع رخ نداد؛ تنها با این اختلاف که قطعنامه ماه ژوئن با یک رای بیشتر (20 رای) تصویب شد و 12 رای ممتنع و 2 رای مخالف (یک رای کمتر) داشت.

قطعنامه جدید از مدیر‌کل آژانس می‌خواهد که تا نشست بعدی شورای حکام در ماه مارس آینده گزارش جامعی از وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارايه دهد. همچنین از ایران خواسته است که «اقدامات ضروری و فوری» برای حل و فصل مسائل اختلافی پادمانی (دو سایت) انجام دهد.

تهران نیز فورا واکنش نشان داده و رئیس سازمان انرژی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه‌ متنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد.

اما ایران در عین حال بر تداوم همکاری‌های فنی و پادمانی با آژانس و آمادگی خود برای «تعامل سازنده» تاکید کرده است.

در حالی که تهدیدهای مکرر ایران به «پاسخ قاطع» در صورت صدور قطعنامه در سنگین‌تر شدن فضا به ویژه در داخل کشور سهیم بود، اما با اطمینان از قطعی شدن تصویب قطعنامه و پس از آن، تلاش شد از اهمیت آن کاسته شود.

هر چند محتوای قطعنامه تفاوت محتوایی چندانی با چند قطعنامه قبلی ندارد و فعلا خواستار اقدامات عملی چون ارجاع پرونده به شورای امنیت نشده است، اما تصویب آن در کنار دور تند تحریم‌ها و مواضع اروپا را نباید واکنشی انفعالی چه در پرونده هسته‌ای چه دیگر پرونده‌ها مانند جنگ اوکراین پنداشت، بلکه به نظر می‌رسد که خروجی راهبرد جدید و حساب شده طرف‌های غربی در قبال ایران است که با گام‌های تصاعدی عملیاتی می‌شود. از این رو هم ممکن است که این روند تا فعال شدن مکانیسم ماشه تداوم یابد؛ مگر این که در میانه راه اتفاقی خارق العاده مانع آن شود.

اما در کنار آن نباید از نظر هم دور داشت که هدف دیگر تصویب قطعنامه علیه ایران می‌تواند به نوعی بسترسازی و آماده کردن فضای بین‌الملل برای اقداماتی علیه برنامه هسته‌ای ایران نیز باشد. از این رو می‌توان گفت که از هم اکنون تا دستکم در دو سال اول دولت ترامپ، تنش غرب و ایران بسیار جدی‌تر و شدیدتر از قبل پیش رود.

تصویب قطعنامه پس از تهدیدهای بیشتر ایران نسبت به گذشته و همین سفر گروسی به تهران بیانگر این است که مدل سنتی مدیریت و کنترل تنش چه بسا دیگر جواب نمی‌دهد و تاثیری در محاسبات طرف مقابل نداشته است.

گویا دریافت طرف غربی با شمول آمریکا و اروپا این است که زمانه تشدید جدی فشار بر ایران و بکارگیری اهرم‌های فشار است. به همین خاطر هم بعید است که «فعلا» برای دیپلماسی و مذاکره جدی و بر اساس قواعد قبلی مذاکراتی اراده‌ای داشته باشد. از این منظر، احتمالا طرف‌های غربی قبل از شروع مذاکراتی جدی، در صرافت تشدید گام‌های خود و در انتظار تاثیر آن بر محاسبات طرف ایرانی با هدف عقب‌نشینی جدی در پرونده‌های متعدد مورد مناقشه است.

اما قابل توجه این که اروپا قبل از شروع به کار ترامپ و رونمایی از نسخه دوم فشار حداکثری او، این فشار را به سبک خود آغاز کرده است؛ در حالی که در دور اول ریاست جمهوری ترامپ هر چند عملا نتوانست در مقابل خروج او از برجام بایستد، اما دستکم مواضع اعلامی انتقادی گرفت؛ اما اکنون در دو بعد اعلامی و اعمالی از او پیشی گرفته است.

در این میان گویا برخی طرف‌های منطقه‌ای مانند عربستان نیز به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ممکن است که تنش در منطقه دستکم در یکی دو سال آینده وارد مراحل پیشرفته‌ای شود و به همین خاطر از اکنون برای دور ماندن از ترکش‌های این تنش، مواضع خود را هدفمند تنظیم می‌کنند.

اما چنان که قبلا نیز گفته شد، این تنش ممکن است تا سر حد جنگ پیش برود، اما بعید است که ترامپ به دنبال جنگی منطقه‌ای در خاورمیانه باشد و چه بسا اگر دیپلماسی معطوف به تفاهمات و توافقی نیز شکل گیرد در لب پرتگاه جنگ و در لحظه‌ای حساس و سرنوشت‌ساز با هدف مهار اوضاع و جلوگیری از وقوع آن باشد. با این حال، قبل از شروع دوره ترامپ باید دید این مقطع زمانی دو ماهه تا آمدن او چگونه و به چه شکلی سپری می‌شود.
#صابر_گل_عنبری
@Sgolanbari

دیوان کیفری بین‌المللی بالاخره حکم جلب نتانیاهو را صادر کرد. این بهترین اتفاق حقوقی در سال‌های اخیر است که تاثیرات سیاسی و حیثیتی قابل ملاحظه‌ای برای رژیم اسرائیل دارد.

کم‌ترین آن اینکه از این پس اتحادیه اروپا هیچ بهانه‌ای برای لغو قرارداد مشارکت خود با اسرائیل (وفق ماده ۲ قرارداد) ندارد.

این رویداد می‌تواند بستر حقوقی لازم را برای انواع ابتکارات دیپلماتیک‌ و سیاسی آماده کند. جامعه مدنی و فعالان حقوق بشر و رسانه‌ای هم می‌توانند از این فرصت برای ایجاد «هزینه حیثیتی» برای شرکت‌های بین‌المللی که در اسرائیل سرمایه‌گذاری می‌کنند استفاده کنند و آن‌ها را به لغو فعالیت‌ها در آنجا وادار سازند. اگر از این فرصت با هوشمندی استفاده شود، دستاوردهای بی نظیری می‌توان حاصل کرد.

https://twitter.com/RezaNasri1/status/1859570566975393799?s=19

💥خبر: دیدار نماینده ترامپ با سفیر ایران در سازمان ملل

👈 #ایلان_ماسک روز دوشنبه به عنوان نماینده #دونالد_ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکا با نماینده ایران در سازمان ملل متحد در محلی محرمانه در شهر نیویورک دیدار و گفت‌وگو کرده است.

🔹 نیویورک‌تایمز با اعلام این خبر اعلام کرد که ماسک به‌عنوان نماینده و مدیر ارتباطات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا با امیر سعید ایروانی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، دیداری را در محلی محرمانه در شهر نیویورک برگزار کرد که بیش از یک ساعت طول کشید.

🔹دو مقام ایرانی به نیویورک تایمز گفته‌اند در این دیدار که «مثبت» و «خبر خوش» توصیف شده است، دو طرف درباره راه‌هایی برای کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده صحبت کرده‌اند و سفیر ایران به ایلان ماسک پیشنهاد داده است که معافیت‌هایی را درباره بعضی تحریم‌ها از وزارت خزانه‌داری آمریکا دریافت کند و برخی کسب‌وکارهای خود را به تهران بیاورد.

🔹البته مدیر ارتباطات ترامپ به نیویورک تایمز گفته است که «ما درباره گزارش‌های جلسات خصوصی که برگزار شده یا نشده‌اند، اظهارنظر نمی‌کنیم.» خود ایلان ماسک هم به درخواست برای اظهارنظر در این زمینه پاسخ نداده است.

🔹گفته می‌شود که ماسک تقریبا در تمام مصاحبه‌های شغلی ترامپ برای افراد حضور داشته است. در تماس هفته گذشته با رئیس‌جمهور اوکراین نیز ترامپ برای دقایقی تلفن را به این میلیاردر داد. 

🔹براساس تحلیل نیویورک تایمز، چنین دیدار زودهنگام مستقیمی میان یک مقام ارشد ایرانی و ماسک، این احتمال را مطرح می‌کند که ممکن است در دولت ترامپ، رویکرد تهران و واشنگتن تغییر کند.

🔹یکی از مقامات ایرانی گفته است که این دیدار را ماسک درخواست کرده و سفیر محل دیدار را انتخاب کرده است.

🔹دو مقام ایرانی به این رسانه آمریکایی گفته‌اند که دیدار با ماسک این امکان را برای آن‌ها فراهم کرده است که از نشست مستقیم با مقامات آمریکایی خودداری کنند.

🔹ماسک در حال حاضر سمتی در دولت ایالات متحده ندارد، اما به‌زودی پست رسمی خواهد داشت.

@javadrooh