در باره شب چله
درازترین شبِ سال، نشانِ اهری‌مَنِ ریمَن است. ایرانیان این شبِ اهری‌مَنی را گرامی ندارند. آنان چشم به فردا (آغاز شبِ چله‌ی بزرگ) بدارند و بیدارند تا گواه باشند که شبِ اهری‌منی پایان بیابد.
خواجه-حافظ 《صحبت حُکام》 را همانند 《تاریکیِ شبِ یلدا》 بدانست و پس از این بند، پُر بنگرید که این 《صحبت حکام=صحبت اضداد=شبِ یلدا》 را 《دیو》 و 《نور = آغاز روز چله‌ی بزرگ》 را 《 فرشته》 بنامِست:
صحبتِ حُکام، ظلمتِ شبِ یلداست * نور ز خورشید جو، بُو که بر-آید
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد * دیو چو بیرون رَوَد، فرشته در-آید.
آغاز کاهش تاریکی و افزایش روشنایی بر همگان خجستَک بُواد. ایدون بُواد.
از آغاز ماه دَی=دادار=اورمَزد (:نام این ماه را دِی مخوانید.) تا چهل-روز پس از آن را«چِهله‌ی بزرگ یا چِهله‌ی کَلان» بگویند که سَردای فراوانی در ایران فرمان‌رَوا بود. در پایان روز چهلم(بَر-ا-بَر با روز 10 ماه بهمن)، آتش بزرگی بَر-بیاَفروزند و جشن بر-بگزارند و بدان «جشن سَده» بگویند. 20 روز پس از آن را «چِهله‌ی کوچک یا چِهله‌ی خُرد» بگویند که در این 20 روز بارندگی فراوان بباشد.
شکوهی
@Tamashagaheraz
